معماهای شگفت انگیز هفت هزار ساله در صحرای عربستان!
صحراهای شمال غربی عربستان زمانی در حدود هفت هزار سال قبل چشم‌اندازی کاملا متفاوت از بیابان خشک امروزی داشتند؛ آنجا مراتعی سرسبز و آب و هوایی مرطوب داشت که هزاران سازۀ آیینی مرموز و باشکوه در دل آن قد برافراشته بودند.
فرادید: بیش از هزار سازۀ مرموز تاریخی با دیوارهایی ساخته شده از سنگ در صحراهای شمال غربی عربستان وجود دارند که قدمتشان دست‌کم دو هزار سال از اهرام مصر بیشتر است؛ این سازه‌ها به احتمال زیاد قدیمی‌ترین آثار مذهبی و آیینی هستند که تا کنون در جهان شناخته شده‌اند.
مطالعاتی که در سال‌های اخیر انجام شده نشان می‌دهند که این سازه‌ها که به خاطر شکل هندسی‌شان به «مستطیل» معروف شده‌اند، دست کم ۷ هزار سال قدمت دارند؛ یعنی دو هزار سال قدیمی‌تر از استون‌هنج انگلستان و اهرام مصر. قدیمی‌ترین هرم مصر یعنی هرم جوزر حدود ۴۶۰۰ سال قدمت دارد.
اغلب مستطیل‌ها به صورت خوشه‌ای و درست در کنار یکدیگر ساخته شده‌اند
مستطیل‌های عربستان که تعدادشان در حال حاضر بیش از هزار مورد است و ممکن است موارد دیگری از آن‌ها هم وجود داشته باشند، در منطقه‌ای به وسعت حدودا 200 هزار کیلومتر مربع پراکنده هستند. شکل مستطیل‌ها بسیار شبیه به یکدیگر است و این نشان می‌دهد که ارتباطی قوی بین آن‌ها وجود داشته است؛ به احتمال زیاد یک باور مذهبی واحد منجر به ساخت این آثار شده است.
به علاوه، پراکندگی و وسعت منطقه‌ای که مستطیل‌ها در آن ساخته شده، نشان‌دهندۀ سطح بالایی از ارتباط و مشارکت مردم در این منطقه بوده است.
بسیاری از مستطیل‌ها به مرور زمان تا حد زیادی در زیر شن‌ها مدفون شده‌اند؛ بنابراین ممکن است تعداد زیادی از آن‌ها هنوز کشف نشده مانده باشند
برخی از مستطیل‌ها حدود 450 متر طول دارند اما عرض آن‌ها بسیار باریک‌تر است. در ضمن، معمولا در هر منطقه چندین مستطیل در کنار یکدیگر ساخته شده‌اند. این سازه‌ها اغلب بر روی بسترهای صخره‌ای قرار دارند که از دل شن‌های صحرا بیرون زده‌اند. هرچند که مواردی از آن‌ها نیز بر روی مناطق کوهستانی یا مناطق پست و کم ارتفاع ساخته شده‌اند.
ساده‌ترین مستطیل‌ها تنها با انباشتن سنگ‌ها در کنار یکدیگر و ساختن دیوارهایی کوتاه شکل گرفته‌اند. دیواره‌های این مستطیل‌ها در یک طرف که ظاهرا راس مستطیل است ضخیم‌تر و در طرف دیگر باریک‌تر هستند. اما مستطیل‌های دیگری هم یافت شده‌اند که ساختار بسیار پیچیده‌تری دارند و شامل ستون‌ها، سنگ‌های عمود ایستاده و اتاقک‌های کوچکی در طول دیوارهای سنگی‌شان هستند.
کارشناسان تخمین می‌زنند که برای ساخت یکی از این مستطیل‌ها بیش از 12 هزار تن سنگ بازالت جابه‌جا شده باشد؛ کاری عظیم و طاقت‌فرسا که قطعا ده‌ها نفر می‌بایست ماه‌ها درگیر آن بوده باشند.
اتاقک راس یکی از مستطیل‌ها که احتمالا محلی برای پیشکش قربانی بوده است
معلوم نیست که چرا این مردمان باستانی اینهمه مستطیل ساخته‌اند. یک حدس این است که شاید برخی از آن‌ها فقط یک بار مورد استفاده قرار می‌گرفتند و یا اینکه مستطیل‌های نزدیک به هم توسط گروه‌های متفاوتی از مردم ساخته می‌شدند.
یکی از سرنخ‌هایی که شاید بتواند ما را به راز ساخت مستطیل‌ها برساند این است که در راس هر مستطیل یک اتاقک کوچک یا فرورفتگی وجود دارد که به نظر می‌رسد محل پیشکش کردن حیوانات قربانی بوده است. کاوش‌های سال 2019 در اتاقک یکی از مستطیل‌ها منجر به کشف تعداد زیادی شاخ و استخوان حیوانات وحشی و اهلی از جمله گوسفند و غزال و گاو شد. تحلیل استخوان‌ها نشان داد که این حیوانات هفت هزار سال قبل در اواخر دورۀ نوسنگی قربانی شده‌اند؛ زمانی که این منطقه آب و هوایی مرطوب‌تر و چشم‌اندازی سرسبز داشته است.
شاخ گاوی که در اتاقک راس یکی از مستطیل‌ها کشف شده است
همچنین، نقاشی‌های یافت شده بر روی صخره‌ها گله‌های گاوی را نشان می‌دهند که احتمالا بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم عصر نوسنگی در این منطقه بوده‌اند. بنابراین می‌توان حدس زد که مستطیل‌ها بخشی از یک آیین مرتبط با زندگی دامداری بوده است؛ آیینی که در آن گاوها نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند. اما این امکان هم هست که مستطیل‌ها برای این ساخته شده باشند که مالکیت گروه‌های خاصی از مردم را بر مراتع و چراگاه‌های ارزشمند نشان بدهند و تثبیت کنند.
راهروهای ورودی سه مورد از مستطیل‌ها
با همۀ اینها، مستطیل‌ها به عنوان یکی از تازه‌ترین شگفتی‌های شناخته‌شدۀ دنیای باستان‌شناسی، هنوز کاملا رازآلود و معماگون هستند. هیچ کس حدس دقیق و معتبری دربارۀ کارکرد و هدف این سازه‌های عظیم ندارد که بتواند اکثریت محققان را قانع کند. تنها چیزی که می‌توانیم از آن مطمئن باشیم این است که صحراهای عربستان رازهایی بسیار عمیق و کهن را در خود پنهان کرده‌اند که باستان‌شناسان راه درازی برای فهم همۀ آن‌ها پیش رو دارند.
ارسال نظر