قدیمی‌ترین «سبیل» جهان به چه کسی تعلق دارد؟!
مجسمه‌ها و نقش‌برجسته‌های کهن زیادی هستند که در آن‌ها مردانی با ریش و سبیل دیده می‌شوند، اما کهن‌ترین تصویر از چهره‌ای که «فقط» سبیل داشته باشد مربوط به چه زمانی و متعلق به چه کسی است؟
فرادید: احتمالا تاریخ شکل‌گیری سبیل موضوعی نیست که خیلی به آن فکر کرده باشید! اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید گذاشتن سبیل بدون ریش در دنیای باستان (بر خلاف دهۀ شصت!) اصلا چیز رایجی نبوده است. به همین خاطر است که خیلی کم می‌توانیم در میان مجسمه‌ها و انواع تمثال‌ها و تصاویری که از گذشته‌های کهن به جا مانده چنین چیزی را پیدا کنیم.
اما آن موارد اندکی که می‌توانیم پیدا کنیم اتفاقا بسیار کهن هستند. قدیمی‌ترین تصویر کشف شده از مردی که سبیل بدون ریش داشته باشد، مجسمه‌ای متعلق به یکی از شاهزادگان مصر باستان به اسم راهوتپ (Rahotep) است.
راهوتپ یکی از شاهزادگان سلسلۀ چهارم پادشاهی مصر است که احتمالا فرزند فرعونی به نام اسنفرو (Sneferu) بوده و در حدود ۴۵۰۰ سال قبل زندگی می‌کرده است. در سال ۱۸۷۱ میلادی باستان‌شناسان فرانسوی دو مجسمه از راهوتپ و همسرش نوفرت (Nofret) را در مقبرۀ آن‌ها کشف کردند.
این مجسمه‌ها از جنس سنگ آهک ساخته شده‌اند و رنگ‌آمیزی آن‌ها هنوز بعد از ۴۵ قرن به خوبی حفظ شده است. اندازۀ مجسمه‌ها درست مطابق با ابعاد واقعی بدن انسان است و پیداست که تصویری دقیق از این شاهزاده و همسرش هستند. مجسمۀ راهوتپ قدیمی‌ترین تمثال کشف شده از یک مرد در جهان است که سبیل بدون ریش را به نمایش گذاشته است.
برای پیدا کردن دومین تصویر از یک مرد سبیلو باید بیش از ۲ هزار سال جلوتر بیایم؛ از لحاظ مکانی هم باید به سمت شمال برویم؛ به سیبری، همانجایی که آثاری از فرهنگ سکایی «پازیریک» کشف شد. بر روی یک قالی نمدی متعلق به ۲۳۰۰ سال قبل که در یکی از گورهای پازیریک یافت شد، تصویر سوارکاری را می‌بینیم که با لباس و شنلی زیبا به حضور یک پادشاه یا ایزد رفته است.
جالب توجه‌ترین نکته در مورد این سوارکار حالت موها و سبیل تاب‌دادۀ اوست. شاید اگر ندانیم که این تصویر چقدر قدمت دارد آن را یک نقاشی یا کاریکاتور معاصر تصور کنیم! یک نکتۀ جالب دیگر هم در مورد این تصویر این است که اگر برخی گمان‌ها دربارۀ منشاء ایرانی قالی‌های پازیریک درست باشد، می‌توان نتیجه گرفت که ایرانی‌ها از قدیمی‌ترین طرفداران سبیل در جهان بوده‌اند.
ارسال نظر