پرسروصداترین روش‌های‌نوین درمان ‌سرطان

سرطان، دومین عامل مرگ‌ومیر در جهان است. طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، از هر شش فوتی در جهان، یک مورد بر اثر ابتلا به سرطان بوده است. از این نظر درمان سرطان به عنوان یک بیماری تقریبا همه‌گیر، جزو اولویت‌های دنیای پزشکی بوده است و همواره دانشمندان و محققان در سراسر جهان به دنبال کشف روشی نوین برای درمان این بیماری هزار چهره هستند. ۱۱ تا ۱۷ مهر، هفته مبارزه با سرطان نام‌گذاری شده است و همین موضوع بهانه‌ای شد تا از انواع سرطان، درمان‌های شناخته‌شده و روش‌های نوین برای شکست این بیماری بگوییم. همچنین از فرمول طلایی و روانشناسانه‌ای خواهیم گفت که می‌تواند به بیماران سرطانی در مسیر درمان کمک زیادی کند.

سرطان یعنی تقسیم‌ شدن سلول‌های بدن بدون توقف

سرطان بیماری است که در آن، برخی از سلول‌های بدن بدون توقف شروع به تقسیم شدن می‌کنند و به بافت‌های اطراف گسترش می‌یابند. این بیماری ژنتیکی است، یعنی ناشی از تغییر ژن‌هایی است که عملکرد سلول‌ها به‌خصوص نحوه رشد و تقسیم آنها را کنترل می‌کنند. تغییرات ژنتیکی که باعث سرطان می‌شود، ممکن است از والدین به ما به ارث رسیده باشد یا احتمال دارد به علت آسیب‌دیدن DNA در اثر مواجهه با برخی عوامل محیطی مانند مواد شیمیایی موجود در تنباکو یا اشعه‌های ماوراء‌ بنفش باشد.

شناخته‌شده‌ترین درمان‌های غول سرطان

تاکنون راه‌های درمان زیادی برای انواع سرطان معرفی شده است که برخی از این روش‌ها عمومیت بیشتری دارند و در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

جراحی

جراحی یکی از قدیمی‌ترین راه‌های درمان سرطان است و حتی هنوز هم‌ برای درمان بسیاری از سرطان‌ها ‌موثر واقع می‌شود. با عمل جراحی، سرطان یا قسمت‌هایی را که بیشتر درگیر سرطان شده‌اند حذف می‌کنند اما متاسفانه در این روش هیچ تضمینی برای اینکه سلول‌های سرطانی به بافت‌های حیاتی‌ نفوذ نکرده باشند، وجود ندارد.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی یکی از روش‌های مهم برای درمان سرطان است. داروهای شیمی‌درمانی در تقسیم و تولید مثل سلول‌های سرطانی تداخل ایجاد می‌کنند. همچنین آنها می‌توانند به منبع تغذیه سلول‌های سرطانی حمله کنند تا مواد غذایی لازم برای رشد سلول‌های سرطانی به آن‌ها ‌نرسد.

پرتودرمانی یا رادیوتراپی

در پرتودرمانی از پرتوهای پرقدرت مانند اشعه ایکس یا پروتون برای از بین بردن سلول‌های‌ سرطانی استفاده می‌کنند. درست است که در این روش به سلول‌های سالم آسیب وارد می‌شود ولی بیشتر سلول‌های ‌سالم بهبودی خود را به‌ دست می‌آورند.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی بعد از جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی جزو درمان‌های تاثیرگذار محسوب می‌شود. در این درمان از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می‌شود. سلول‌های سرطانی می‌تواند بدون بررسی در بدن شما زنده بماند زیرا سیستم ایمنی بدن، شما را به عنوان یک متجاوز تشخیص نمی‌دهد. سیستم ایمونوتراپی می‌تواند به سیستم ایمنی بدن شما کمک کند تا سرطان را شناسایی و بعد به آن حمله کند.

هورمون‌درمانی

با از بین بردن هورمون‌ها ‌از بدن یا مسدودکردن آثار آنها ممکن است سلول‌های سرطانی از رشد خود دست بردارند. هورمون‌درمانی بیشتر زمانی انجام می‌شود که سلول‌های سرطانی دارای گیرنده‌های هورمونی از جمله استروژن و پروژسترون باشند.

آمارها درباره سرطان چه می‌گویند؟

برنامه‌ریزی برای درمان سرطان و بیماری‌های مرتبط با آن، بخش بزرگی از خدمات پزشکی و درمانی هر کشور را به خود اختصاص داده‌ است. متخصصان پیش‎بینی می‎کنند که تا سال ۲۰۴۰، تعداد نمونه‌های تشخیص سرطان در سال به ۲۹.۵ میلیون نفر و آمار مرگ مربوط به این بیماری به ۱۶.۴ میلیون نفر می‎رسد. به‌ طور کلی، آمار سرطان در کشورهایی با جمعیت دارای میانگین عمر بیشتر، تحصیلات بهتر و استاندارد بالای زندگی بیشتر است. این موضوع اما درباره همه انواع سرطان صادق نیست و برخی سرطان‌ها در کشورهای با رفاه  کم، آمار بیشتری دارند.

علت ۸۰ درصد مرگ‌ها در آینده

سالیانه ۱۱۲ هزار نفر در ایران به انواع سرطان مبتلا می‎شوند و طبق پیش‌بینی‌ها متاسفانه سرطان تا ۱۵ سال آینده علت ۸۰ درصد مرگ‌ها در ایران خواهد بود. آمار سرطان در ایران هم مثل دیگر کشورها رو به افزایش است و کشنده‌ترین نوع آن در ایران، سرطان معده است.

۲۰۰ نوع سرطان داریم!

بیش از ۲۰۰ نوع سرطان در سراسر جهان وجود دارد. انواع سرطان معمولاً با توجه‌ به اندام یا بافتی که این بیماری در آن شکل‌ گرفته است، نامگذاری می‌شود. طبق آخرین آمار منتشرشده درباره شیوع سرطان، سرطان پروستات، پوست، معده، روده بزرگ و مثانه شایع‌ترین سرطان‌ها ‌در میان مردان و سرطان سینه، روده بزرگ، تیروئید، پوست و معده، پنج سرطان شایع در بین زنان ایرانی است و چنانچه آمار مردان و زنان را با هم در نظر بگیریم، سرطان سینه، پروستات، روده بزرگ، پوست و معده، پنج سرطان شایع در بین ایرانیان است.(منبع: مهر)

روش‌های نوین درمان سرطان در ۲۰۲۲

امکان ندارد که خبرهای مربوط به حوزه سلامت را پیگیری کنید و حداقل ماهی یکبار با شنیدن خبر کشف روشی جدید برای درمان سرطان، شگفت‌زده نشوید. یک روز دارویی جدید پیدا می‌شود و روزی دیگر خبر از روشی نوین به گوش می‌رسد اما هر کدام از این روش‌های جدید در کجای مسیر سلامت قرار دارد؟

شکست سرطان با خفه‌کردن سلول‌ها در چهار ساعت

دانشمندان با ایجاد اختلال در اجزای سلولی که مسئول تبدیل اکسیژن به انرژی شیمیایی بود، موفقیت اولیه در حذف سلول‌های بیرون کشیده‌ شده از سرطان متاستاتیک غیر قابل درمان را نشان داده‌اند. پژوهشگران یک داروی ترکیبی ساختند که به درون سلول‌ها حرکت می‌کند و در آنجا به شرایط موجود در داخل سلول واکنش نشان می‌دهد و یک فرآیند شیمیایی را آغاز می‌کند. آنها مصرف اکسیژن در انواع مختلف سلول را ارزیابی کردند و دریافتند که این مواد از تبدیل اکسیژن به ATP - مولکولی که مسئول انتقال انرژی در سلول‌هاست - جلوگیری می‌کند. این فرآیند حتی برای سلول‌هایی که از سرطان متاستاتیک غیر قابل درمان بیرون می‌آمدند هم موفقیت‌آمیز بود و در تمام موارد، سلول‌ها به سرعت در عرض چهار ساعت مردند.

ویروس‌درمانی، کُشنده سرطان

سیستم ایمنی برای محافظت از بدن در برابر طیف گسترده‌ای از تهدیدها و بیماری‌ها تکامل یافته است. پژوهشگران دانشگاه ایالتی آریزونا، خط حمله جدیدی را معرفی کرده‌اند که نویدبخش درمان سرطان‌های مقاوم به درمان است. این روش در واقع ترکیبی از دو روش است که هر کدام موفقیت قابل توجهی را در برابر برخی از سرطان‌ها نشان داده‌اند. در این پژوهش، روشی موسوم به ویروس‌درمانی انکولیتیک (oncolytic virotherapy) با روش‌های ایمنی‌درمانی موجود هماهنگ شده و ظرفیت ایمنی را برای هدف قرار دادن و از بین بردن موثر سلول‌های سرطانی تقویت کرده است.

درمان سرطان روده با داروی «دوستارلیماب»

در ژوئن ۲۰۲۲،‌ ۱۲ بیمار مبتلا به سرطان راست روده تحت مداوای محققان مرکز سرطان «مموریال اسلون–کترینگ» (MSK) نیویورک قرار گرفتند. پس از طی درمان با داروی «دوستارلیماب (Dostarlimab) دیگر اثری از سرطان در بدن آنها دیده نشد. بیماران در این آزمایش هر سه هفته یکبار داروی دوستارلیماب را دریافت کردند و در ابتدا قرار بود که بعد از این دوره تحت شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و جراحی قرار بگیرند اما نتیجه آزمایش‌ها به پژوهشگران نشان داد که نیازی به درمان‌های بیشتر نیست چون توده‌های سرطانی به ‌طور کامل از بین رفته‌اند. با این حال، هنوز مشخص نیست نتایج این مطالعه برای گستره بزرگ‌تری از بیماران مبتلا به سرطان روده قابل تعمیم باشد یا خیر.

آسترازنکا و جنگ با سرطان سینه

شرکت دارویی آسترازنکا را همه ما به واسطه ساخت واکسن کرونایش می‌شناسیم اما این شرکت دارویی برای درمان سرطان هم تلاش‌هایی انجام داده‌ است. این شرکت روز دوشنبه ۲۷ ژوئن سال جاری میلادی دو دارو با نام‌های لینپارزا (Lynparza) و انهرتو (Enhertu) برای درمان‌ برخی از سرطان‌های سینه پرخطر معرفی کرد. این دارو برای بیمارانی با سطوح پایین تا طبیعی پروتئین HER2 استفاده شد و نتایج خوبی را به همراه داشت.‌

درمان دوجانبه با پمبرولیزوماب

در سال ۲۰۲۲، انکولوژیست‌ها در انگلیس هم بیکار ننشستند و یک درمان دوجانبه پیدا کردند. در این روش دانشمندان نشان دادند یک داروی آزمایشی جدید، می‌تواند مقاومت سرطان را در برابر ایمونوتراپی‌ معکوس کند. ترکیبی از پمبرولیزوماب (یک داروی ایمونوتراپی) و گوادسیتابین (‌یک عامل هیپومتیل‌کننده DNA) پیشرفت سرطان را در بیش از یک‌سوم بیماران متوقف کرد. کارشناسان مؤسسه تحقیقات سرطان و بنیاد رویال مارسدن NHS معتقدند این‌ روش می‌تواند به یک سلاح جدید مؤثر علیه انواع مختلف سرطان تبدیل شود. به نظر می‌رسد درمان جدید به ویژه برای بیماران مبتلا به سرطان ریه مفید باشد. از بین افرادی که به ایمونوتراپی مقاوم بودند، نیمی از آنها توانستند بیماری خود را به مدت ۲۴ هفته یا بیشتر کنترل کنند.

تغییر ژنتیکی ویروس «هرپس»

گروهی از پژوهشگران در موسسه تحقیقات سرطان انگلیس ویروس «هرپس سیمپلکس» را از لحاظ ژنتیکی دستکاری و آن را به‌ طور مستقیم به تومور بیمارانی تزریق کردند که به دلیل پیشرفت بیماری گزینه دیگری برای درمان نداشتند. این ویروس با تزریق به بدن، ابتدا درون سلول‌های سرطانی تکثیر می‌شود تا آنها را از درون متلاشی و نابود کند، سپس پروتئینی موسوم به CTLA-4 را مسدود می‌کند تا به سیستم ایمنی اجازه دهد سلول‌های سرطانی را بکشد. محققان می‌گویند که از بین ۹ بیماری که با این روش درمان شده‌اند، تومور در سه نفر کوچک‌تر شده و در یک نفر به‌ کلی از بین رفته است.

شکست سرطان با فرمولی روانشناسانه

مبتلایان به این بیماری صعب‌العلاج با رعایت چند توصیه کاربردی می‌توانند شانس بیشتری برای شکست سرطان داشته باشند.

مطلع شدن از ابتلا به بیماری سرطان، واکنش‌های مختلفی در افراد به دنبال خواهد داشت. بعضی همان ابتدا خودشان را شکست خورده در نظر می‌گیرند اما بعضی، تلاش می کنند تا با این بیماری صعب‌العلاج بجنگند. «داشتن انگیزه + حمایت اجتماعی = شکست سرطان» یک فرمول طلایی و روانشناسانه است که می‌تواند به بیماران سرطانی در مسیر درمان کمک زیادی کند. در ادامه چند نکته مهم درباره بیماری سرطان و افرادی که مبتلا به این بیماری می‌شوند، مطرح می‌شود.

پذیرش واقعیت و سازگاری مناسب

احساس ناامیدی می‌کنید؟ وحشت زده‌اید؟ شوکه شده اید؟ هر کدام از این حالت‌ها در مراحل اولیه آگاهی از بیماری ممکن است سراغ‌تان بیاید. این فرایندهای روانی که با آگاهی فرد از ابتلا به سرطان شروع می‌شود، به‌ طور طبیعی از چندین مرحله اساسی از جمله شوک، ناباوری و انکار، ترس و اضطراب، احساس گناه، غمگینی و افسردگی، خشم، پذیرش واقعیت و تطبیق با آن گذر خواهد کرد و برخی افراد ممکن است به دلایل گوناگون هیچ وقت نتوانند به سازگاری مناسب دست یابند. بنابراین رسیدن به مرحله پذیرش و سازگاری با شرایط موجود، نیازمند گذر زمان و به کارگیری برخی راهبردهای مشکل گشاست و اینکه به خودتان فرصت کافی دهید. شما می توانید در این فرایند از افرادی که در مقابله با بیماری سرطان موفق بوده اند، کمک بگیرید.

واکنش درست به ترحم دیگران

از آنجا که معمولا اطرافیان بیماران سرطانی و صعب العلاج، آگاهی و اطلاعات دقیقی راجع به بیماری ندارند و تصور می‌کنند که سرطان یعنی پایان زندگی و هیچ درمانی ندارد، ممکن است ناخواسته به بیماران مبتلا به سرطان ترحم زیادی نشان دهند که این موضوع از جانب اغلب بیماران آزاردهنده قلمداد می‌شود. برای مقابله با این احساس ترحم به نظر می‌رسد که حضور شاداب‌تر در فرایندهای جاری جامعه و افزایش حس امیدواری راجع به درمان از سوی خود بیمار، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

قطع‌نکردن تعامل اجتماعی

با توجه به اینکه بیماری سرطان بر توانایی جسمی و  روانی - اجتماعی فرد برای مقابله با بیماری تاثیر گسترده‌ای دارد، نقش حمایت‌های اجتماعی موثر بر توانمندی مقابله با بیماری سرطان، بسیار راهگشا به نظر می‌رسد. منظور از حمایت اجتماعی، برقراری یک تعامل اجتماعی است که با برقراری ارتباط شروع می‌شود و تداوم آن به ایجاد ارتباطی همدلانه و در نهایت به تشکیل یک شبکه ایمنی برای بیمار می‌انجامد. ارتباط به افراد کمک می‌کند که با شرایط استرس‌زا مقابله کنند و به احساس بهتری درباره خود دست یابند. افزایش اعتمادبه‌نفس، احساس تعلق به گروه، تقویت توانایی‌ها یا شایستگی انجام وظایف ضروری‌، همه به عنوان شکل‌های حمایت ‌اجتماعی در نظر گرفته می‌شود. همچنین به بیمار سرطانی توصیه می‌شود تا آنجا که امکانپذیر است و توان جسمانی و روانی او اجازه می‌دهد به فعالیت‌های گذشته (زیر نظر پزشک مربوط) ادامه دهد. انجام امور روزانه مثل رفتن به سر کار، رسیدگی به کارهای خانه و حتی انجام برخی فعالیت‌های هنری می‌تواند به حفظ روحیه بیمار برای شکست  سرطان کمک کند.