چرا «ایموجی» ها انقدر محبوب شده اند؟

هفته نامه امید جوان - ترجمه امیر قاجارگر: شکلک ها در ارتباطات دیجیتال نقش زبان بدن را بازی می کنند.

هنوز پیدا می شوند کسانی که دوست ندارند در پیام های دیجیتال شان از ایموجی ها استفاده کنند، اما به هر حال، مردم تصمیم خودشان را گرفته اند. روزانه بیش از ۶ میلیارد ایموجی میان انسان ها رد و بدل می شود. تحقیقات و سرمایه گذاری های گسترده روی آن ها انجام می شود و نفوذ آن ها از نفوذ زبان انگلیسی در جهان بیشتر شده است. ایموجی ها چه کمکی به ما می کنند و چرا این قدر محبوبمان شده اند؟

آیا ایموجی ها فایده ای دارند؟

نوتیلوس- استفاده از ایموجی ها به پدیده ای جهانی تبدیل شده است. در سال 2015، هر روز بیش از شش میلیارد ایموجی توسط 90 درصد جمعیت آنلاین جهان فرستاده می شده است. امروزه این شکلک ها حتی فراگیرتر از زبان انگلیسی شده اند. ایموجی ها از نظر برخی، هشدارهایی قریب الوقوع برای مرگ زبان واقعی هستند.

جاناتان جونز، منتقد هنری و یکی از مخالفان ایموجی در سال ۲۰۱۵ در مطلبی در روزنامه گاردین ادعا کرد که «پس از هزار سال پیشرفتِ مشقت بارِ زبان از دوران بی سوادی تا زبان شکسپیر و پس از آن، انسانیت دارد عجولانه کل این دستاورد را درو می ریزد». او مدعی است این شکلک ها «عقبگرد عظیمی برای انسانیت محسوب می شود». ریشخند او آشکار است: «شماها اگر دوست دارید از این شکلک ها استفاده کنید، اما من به زبان شکسپیر پایبند خواهم بود».

اما آیا زبان واقعا مهم ترین عامل محرک و تاثیرگذار در دنیای تعاملات هر روزه ما محسوب می شود؟

زندگی روزمره را در نظر آورید: تعاملات رودررو، وقت هایی که غیبت و وراجی می کنیم تا روزمان سپری شود، یا سرگرم شوخی های بی معنی می شویم؛ براساس یک بررسی تقریبا ۷۰ درصد تعاملات روزانه ما را این امور به خود اختصاص داده است. این نوع تعاملات بی شک نیازمند زبان است، یعنی کلماتی که در چارچوب یک نظام دستوری بر زبان می آوریم و در عین حال نیازمند شیوه خاصی از انتقال، یعنی گفتار، نیز هستند. با این وجود، زبان گفتاری فاقد فضاهای سفیدی است که روی صفحه مکتوب موجودند، فضاهایی که به ما کمک می کنند کشف کنیم یک کلمه کجا آغاز می شود و دیگری کجا پایان می یابد؛ از جمله چیزهای دیگری که در زبان گفتاری غایب است، علائم سجاوندی و دیگر ظرائف قلمی نویسنده است. علائمی که ما را قادر می سازد تا بگوییم کلمات چگونه به گروه هایی از ایده ها یعنی عبارات و جملات تبدیل شده اند.

در عوض در گفتار، عروض را داریم که در آن تکیه، زیر و بمی، شدت صدا، مکث و تندی و کندی گفتار برجسته می شود. درواقع همین عوامل است که ما را قادر می کند تا یک جریان کلامی را که متشکل از زبان گفتاری فاقد فضاهای سفیدی است که روی صفحه مکتوب موجودند، فضاهایی که به ما کمک می کنند کشف کنیم یک کلمه کجا آغاز می شود و دیگری کجا پایان می یابد کلمات مجزا و واحدهای آوایی ست، تفسیر کنیم.

ریتم و وزن سرنخ هایی درباره چگونگی سازمان دهی اطلاعات فراهم می کند و افت و خیز حالت صدای گوینده به ما کمک می کند تا بفهمیم عبارتی مثل «شما مال این دور و برا نیستید» یک پرسش است یا دارد به ما می گوید از آنجا گم شویم» شیوه های دیگری نیز وجود دارد: خیرگیِ نگاه، حالت چهره، حرکات سر و دست و نشانه های دیگر «زبان بدن».

براساس یک برآورد، در تعاملات روزانه ما با دیگران فقط 30 تا 35 درصد از جنبه های اجتماعی محتوا و معنا برخاسته از زبان است و به طرز حیرت آوری 70 درصد از آن از اشاره های غیرکلامی سرچشمه می گیرد. این70 درصد، علاوه بر اشاره های بصری، همچون زبان بدن شخص مقابل، حالت چهره و حرکات سر و دست، میزان نزدیک ایستادن افراد به ما را نیز شامل می شود:

همه ما حس معذب بودن در کنار افرادی را تجربه کرده ایم که برای راحتی خودشان، مقدار بسیار زیادی از فضای شخصی ما را اشغال می کنند؛ در چنین مواردی واکنش عاطفی ما احتمالا بدون استثناء منفی است. ما به ظاهر فیزیکی و لباس آن ها و همچنین محیطی که در آن با آن ها رو به رو می شویم نیز واکنش نشان می دهیم، چرا که دربردارنده اطلاعاتی درباره شغل یا سبک زندگی آن هاست.

ما از لمس کردن نیز اطلاعات بیرون می کشیم. زمانی تاجر موفقی رامی شناختم که مدعی بود از روی دست دادن با یک نفر می تواند بگوید که آن شریک یا مشتری تا چه اندازه قابل اعتماد است. شدت محکم گرفتن، حس کردن کف دست دیگری و حرکات دیگری که پیچیده تر از دست دادن نیستند، ممکن است تمام آن چیزی را که معتقدیم باید درباره یک شراکت تجاری بالقوه بدانیم برایمان فراهم آورد.

اما آیا این حکایت حقیقت دارد؟ مطالعات نشان می دهد که واقعا حقیقت دارد: شدت فشار دست هنگام دست دادن نشانه های گویایی درباره شخصیت ما برملا می کند. در یکی از اولین تحقیقاتی که در این مورد انجام شد، محققان رابطه میان قدرت دست دادن و شخصیت را بررسی کردند. در این تحقیق، ۱۱۲ شکرت کننده با چهار کدنویس آموزش دیده- با هر کدنویس دوبار- دست دادند تا نیروی دست گرفتن شرکت کننده را ارزیابی کنند. همه شرکت کننده ها فرم ارزیابی ویژگی های شخصیتی را نیز کامل کردند. محققان متوجه شدند که دست دادن های قوی، در هر دو جنس، با برونگرا بودن و نشان دادن عواطف در ارتباط است. در مقابل دست دادنِ ضعیف با درون گرایی و کمتر نشان دادن احساسات مرتبط است.

از بررسی چگونگی لمس کردن بدن خود نیز اطلاعاتی کسب می کنیم. کسی که موهایش را لمس می کند احتمالا کلافه شده است یا شاید به دنبال رابطه ای رمانتیک است. حتی از برخورد گذرای دیگران با خودمان در تعاملات نیز اطلاعات به دست می آوریم، مثلا زمان بین عوض شدن نوبت در تعاملات روزانه ما با دیگران فقط 30 تا 35 درصد از جنبه های اجتماعی محتوا و معنا برخاسته از زبان است و به طرز حیرت آوری 70 درصد از آن از اشاره های غیرکلامی سرچشمه می گیرد. بحث، همچنین از تماس چشمی، منقیض شدن مردمک چشم مخصوصا هنگام ارزیابی احتمال برخوردهای رمانتیک احتمالی و حتی دفعات پلک زدن.

تمام ابعاد این ارتباطات غیرکلامی توسط ری بردویستل، انسان شناس امریکایی متاخر مطالعه شده است، او چهره ای پیشگام در حوزه مطالعات ارتباطات غیرکلامی محسوب می شود.

بردویستل رشته حرکت شناسی ۴ را نامگذاری و بنیان نهاد، این رشته به مطالعه نقش «حالات چهره، حرکات سر و دست، حالت بدن، طرز راه رفت، و حرکات قابل مشاهده بازو و بدن» در انتقال معانی اجتماعی می پردازد.
بردویستل براساس این تحقیق گسترده تخمین زد که احتمالا می توانیم 250000 حالت مختلف چهره را تولید و شناسایی کنیم. از این منظر شاید اتفاقی نباشد که ایموجی با آرایش حیرت آور خود از صورتک های زرد که شامل انواع مختلفی از لبخندهای متغیر، صورت های گیج، ناراضی، ناراحت و عصبانی می شود، برای ارتباطات بصری در گفت و گوهای متنی تا این حد مناسب است.

یکی از ابعاد دیگر ارتباطات غیرکلامی خصوصیات شبه زبانی گفتار است که اولین بار توسط جورج تریگر، زبان شناس آمریکایی مطالعه شد. زبان غیرکلامی مطالعه خصوصیاتی است که ملازم زبان گفتاری و پیامد محیط تولید آن هستند؛ این امر می تواند بر معنای کلماتی که بر زبان می آوریم تاثیر گذارده و حتی آن ها را تغییر دهد. خصوصیات شبه زبانی، چنانچه گفته شد، از نشانه های آوایی نظیر صدای خنده تا علم عروض متغیر است. مشخصه های نوایی گفتار شامل چیزهایی می شود مثل ضرب آهنگ، شدت نسبی صدا، زیر و بمی، آهنگ صدا و دامنه زیر و بمی ای که صدا در آن عمل می کند و این نوسان به طور متوسط برای زن ها بالاتر از مردها است.

از آن جا که بخشی قابل توجه از معنای یک پیام ارتباطی در تعامل اجتماعی از علائم غیرکلامی نشأت می گیرد، منطقی است که در تبادلات گفتاری، متن به تنهایی- در شکل زبان شناختی- فقط بخش نسبتا کوچکی از اطلاعات قابل دسترس ما را منتقل کند. در آنچه گفت و گوی دیجیتال به تنهایی می تواند منتقل کند نقصان های بزرگی وجود دارد، بیشتر اطلاعات مرتبط با اظهارات عاطفی، نشان دادن شخصیت فردی و تفاوت های ظریف موجود در کلمات زبان گفتاری در آن غایب است. بنابراین مایه تعجب نیست که همه ما گهگاه [در دنیای مجازی] با عوضی های عصبی روبرو می شویم: یک ایمیل عجله ای، یا پیامکی سرسری می تواند نشانه سردی، تکبر یا چیزی بدتر از آن باشد زیرا فاقد نشانه های غیرکلامی است که تعاملات رو در روی ما را کامل و پر می کند. به علت فقدان منابع همیشگی ای که احساس همدلی را در ما بیدار می کردند، در وضعیتی قرار داریم که نمی توانیم خود را به جای فرستنده بگذاریم. بافت ارتباطی و غنی موجود در برخوردهای رو در رو تا حدی زیادی در ارتباطات دیجیتال غایب است.

متن دیجیتال به تنهایی سترون و گهگاه بی اثر و به لحاظ عاطفی خشک و بی روح است. گفت و گوهای متنی ظاهرا قادرند همه شکل های ظریف بیان احساسات را حتی از بهترین ما بزدایند. اینجاست که ایموجی ها می توانند مفید باشند: عملکرد آن ها در ارتباط دیجیتال به حرکات سر و دست، زبان بدن و آهنگ صدا در ارتباط کلامی شبیه است.

ایموجی در پیام متنی و دیگر صورت های ارتباط دیجیتال، ما را قادر می سازد تا طنینی صدا را بهتر بیان کنیم و همچنین نشانه هایی عاطفی را در اختیار ما قرار می دهد که به ما امکان می دهد جریان در حال پیشرفت اطلاعات را مدیریت کرده و معنای واقعی کلمات را تفسیر کنیم. درواقع، این ایده که متن دیجیتال، اگر به تنهایی استفاده شود، لایه های متنوع معنا را از بین می برد، حتی نام مخصوص به خود را نیز دارد: قانون پو.

ناتان پو مسائلی را طرح کرد درباره چگونگی به مسخره گرفتن بنیادگرایی. قانون پو اکنون یک اصل اینترنتی است که به صورت گسترده در انجمن های وب و چت روم ها نقل می شود و حتی صفحه ای مجزا در ویکی پدیا دارد.

به نقل از روزنامه انگلیسی دیلی تلگراف قانون پو می گوید: «بدون شکلکِ چشمک زن یا نشانه آشکار دیگری از طنز، غیرممکن است تعابیر هزل آمیزی از بنیادگرایی ارائه دهیم که کسی آن را با واقعیت اشتباه نگیرد.»

مخلص کلام، در ارتباط دیجیتال زمانی که کسی یا چیزی را مسخره می کنید، شکلک ها بهترین راه برای اجتناب از شک و شبهه هستند. بنابراین تصادفی نیست که در تحقیقی که در انگلستان از طرف اپراتور مجازی موبایل تاک تاک، درباره کاربرد ایموجی ها انجام دادم، ۷۲ درصد از بریتانیایی های ۱۸ تا ۲۵ سال معتقد بودند ایموجی ها باعث می شوند احساساتشان را بهتر بیان کنند.

ایموجی ها ابدا به تنزل معیارها منجر نمی شود، بلکه مردم خصوصا جوان ها را قادر می سازد تا در زندگی دیجیتال خود بهتر ارتباط برقرار کنند. از این نظرگاه، ظهور ایموجی ها می تواند به مثابه نوعی توانمندسازی، نیرویی برای اهداف خوب در ارتباط قرن بیست و یکم قلمداد شود. شاهد این مدعا پژوهشی است که سایت دوست یابی مچ در آمریکا انجام داده است.

در پنجمین گزارش سالانه مجردهای آمریکا، پژوهشگران رابطه بین استفاده از ایموجی ها و موفقیت در تعاملات جنسی را بررسی کردند. این اولین تحقیقی بود که در این زمینه انجام می شد. در این بررسی از بیش از ۵۶۰۰ نفر مجرد نظرخواهی شد- که هیچ کدام از آن ها مشتریان ثابت سایت نبودند- کسانی که شرح حال، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و نژادی شان نماینده شرح حال جمعیت کشور بود. نتایج به دست آمده جالب بود: افراد مجردی که در گفت و گوهای دیجیتال خود بیشتر از ایموجی استفاده می کردند، دوستان جدید بیشتری را ملاقات می کردند؛ به جز این، روابط جنسی بیشتری نیز داشتند.

جالب اینکه ۵۴ درصد از کسانی که از ایموجی استفاده کرده بودند روابطشان با رابطه جنسی همراه بوده، در مقایسه با ۳۱ درصدی که از ایموجی استفاده نکرده بودند. جالب تر اینکه: برای زن ها استفاده از ایموجی با رضایت جنسی مرتبط بود.

بی گمان، و همانطور که هر روانشناس خبره ای به ما هشدار می دهد: پیوستگی نشان دهنده علیت نیست. دریافتن این نکته که دو چیز ظاهرا با یکدیگر همراه هستند به این معنی نیست که یکی علت دیگری باشد.
نمی توانید استفاده از ایموجی ها را در متن پیام هایتان آغاز کنید و انتظار داشته باشید ارتباطات بیشتری داشته باشید (ای کاش چنین بود!) در عوض، استفاده از ایموجی نشان دهنده چیز دیگری است. استفاده از ایموجی، شخصی که قرار است با شما ارتباط داشته باشد را قادر می سازد تا پیام شما را بهتر ارزیابی کند. ایموجی ها بیان و درجه بندی بهتر احساسات ما در گفت و گوی دیجیتال را تسهیل می کنند.

هلن فیشر، انسان شناس زیستی در دانشگاه راتگرز و مشاور ارشد علمی سایت مچ در نظرسنجی سالیانه مجردهای آمریکا این یافته ها را چنین تفسیر می کند: «اکنون ما فناوری جدیدی داریم که قطعا توانایی شما را برای بیان احساساتتان به خطر می اندازد... دیگر آهنگ ظریف کلام وجود ندارد... بنابراین راه دیگری برای بیان احساسات یافته ایم و آن راه استفاده از ایموجی هاست.»

در اصل، استفاده صرف از ایموجی ها نیست که به شما امکان روابط بیشتری می دهد: بلکه افرادی که از ایموجی استفاده می کنند در ارتباط برقرار کردن با دیگران توانایی بیشتری دارند. پیام آن ها شخصیت بیشتری دارد و نیت عاطفی پیام متنی را بهتر منتقل می کند. در مقابل باعث طنین عاطفی بیشتر در مخاطب شما نیز می شود.

به طور کلی استفاده چشمگیر از ایموجی ها در سطح جهان ارتباط وسیعی با احساسات دارد. در تحقیقی که توسط شرکت تولیدکننده نرم افزار سوئیفت کی انجام شد بیش از یک میلیارد داده متنی از کاربران شانزده زبان مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. جالب است که سه طبقه بالایی ایموجی ها همگی به ابراز احساسات مرتبط بودند. صورتک های شاد، که شامل چشمک ها، بوسه ها، لبخندها و خنده ها می شوند بیش از 45 درصد از کل ایموجی های استفاده شده را به خود اختصاص دادند. صورتک های ناراحت (از جمله صورتک های خشمگین) 14 درصد از این مقدار را و ایموجی های قلب- از هر رنگی، از جمله ایموجی قلب شکسته- 12.5 درصد.

استفاده چشمگیر از ایموجی ها در سطح جهان ارتباط وسیعی با احساسات دارد

استفاده از ایموجی ها مستقیما به نوعی ابراز احساسات مرتبط هستند. این کشف بازتابی از پژوهش خود من است که نشان می دهد ایموجی ابزاری قدرتمند برای بیان احساسات است که بنابر گزارش کاربران آن را قادر می سازد تا در گفت و گوهای دیجیتال به شکل بهتری با دیگران ارتباط برقرار کنند.

هرچند ایموجی ها می توانند در پیام های دیجیتال ما جایگزین کلمات باشند، اما به هر حال دستانی دقیق برای چگونگی انتخاب آن ها لازم است. در بحث درباره آداب و رسوم ایموجی و قرارهای عاشقانه یک فرد بیست و چند ساله در مجله دِ تاوت کاتالوگ ۷ گزارش می دهد که شتاب در استفاده از ایموجی ها چگونه می تواند به اندازه دیر سر قرار حاضر شدن یا صحبت کردن درباره شریک قبلی تان در قرار اول، برای آینده قرارهای شما بد باشد:

یکبار مردی تقریبا بدون اینکه حرفی بزند و تنها با استفاده از ایموجی ها، که البته بامزه بودند، از من خواست تا با او بیرون بروم، اما من کمی بی میل بودم زیرا فکر می کردم اگر مجبور باشیم به جای استفاده از این شکلک ها از کلمات استفاده کنیم آن وقت چه می شود؟ تصمیم دشواری بود: نمی خواستم شانس ملاقات با شخصی خوش مشرب و بیخیال را تنها به خاطر چند شکلک ساده از دست بدهم، ام استفاده افراطی او از ایموجی ها احساس اولیه ای را که به او داشتم از بین برد.