شما چشم مایید؛ یادی از بازیگران سالمند به بهانه «روز جهانی سالمند»

روزنامه جام - زینب علیپور تهرانی: یکی از مهم‌ترین دوران زندگی هر فرد دوران سالمندی است که پس از یک عمر تلاش و کوشش وارد آن می‌شود و اوقات فراغت بسیاری دارد و بیشتر زمانش را به استراحت می‌گذراند. از این رو سازمان ملل یک اکتبر مصادف با ۹ مهر را روز جهانی سالمند نامگذاری کرده است.

نکته مهم‌تر این‌که در دین و فرهنگ ما تکریم و احترام به سالمندان نیز توسط بزرگان و علمای دینی بسیار تاکید شده، اما نکته جالب این‌که در این میان مشاغلی هم وجود دارد که هیچ‌گاه در دوران سالمندی بازنشسته نمی‌شوند و همچنان در تمام مقاطع زندگی شان در تلاش و تکاپو هستند.

از جمله حرفه بازیگری که در آن هنرمندان سالمند بسیاری همچنان فعالیت می‌کنند. گرچه عده‌ای هم به نوعی فراموش شده‌اند و از فیلمنامه‌ها و نقش‌هایی که متناسب سن‌شان است گله‌مند هستند. بر همین اساس ما همزمان با روز جهانی سالمند سراغ تعدادی از هنرمندان پیشکسوت رفته و نگاهی نیز به آخرین وضعیت برخی دیگر از پیشکسوتان تلویزیون داشته است.

چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون شو

سعید پیردوست را بیشتر با سریال‌های مهران مدیری در تلویزیون به یاد داریم. رئیس شرکت در «پاورچین» و سردار خان در «شب‌های برره» از جمله نقش‌های ماندگار وی هستند. وی در گفتگو با جام‌جم در خصوص فعالیت‌های اخیرش بیان کرد: متاسفانه از فروردین سال ۹۸ پیشنهادی نداشتم. البته سریال «حکایت‌های کمال» را در نوبت پخش و فیلم «آنجا همان ساعت» را در نوبت اکران دارم. شاید دلیلش این است که ما پیر شده ایم و فراموشمان کرده‌اند.

به قول حافظ «چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون شو» من سال‌ها برای سینما و تلویزیون کار کرده‌ام و نقش‌های خوبی هم بازی کردم، اما مدت‌هاست که به دلیل این‌که پیر شده‌ام، کاری پیشنهاد نمی‌شود یا نقش‌های خوبی نوشته نمی‌شود.‌ای کاش دوستان ما را فراموش نمی‌کردند.

پیشنهاد‌ها کم شده است

فریده سپاه‌منصو ر درباره حال‌و هوای این روزهایش به جام‌جم گفت: در سن و سالی که من دارم، بازی در سینما و تلویزیون فرقی نمی‌کند. فقط نقشی متناسب با سن و سال من باید باشد که بتوانم از عهده‌اش برآیم. اما متاسفانه نقش‌هایی که برای مادربزرگ‌ها در فیلم‌ها و سریال‌ها نوشته می‌شود، خنثی هستند و هیچ هویت خاصی ندارند و جذابیتی که بازیگر تمایل داشته باشد آن نقش را بازی کند. در صورتی که در هر خانواده‌ای پدر بزرگ یا مادربزرگ وجود دارد و به همین دلیل نویسنده‌ها می‌توانند با نگاه به آن‌ها و جایگاهشان شخصیت‌پردازی کنند.

من اگر نقشی را دوست نداشته باشم بازی نمی‌کنم؛ بنابراین هر وقت دیدید من کم‌کار هستم، بدانید پیشنهاد‌ها خوب نبوده. البته سریال «آخر خط» به کارگردانی علی مسعودی را کار کردم که نمی‌دانم چرا هنوز پخش نشده است. به هر حال پیشنهاد‌ها کم شده‌اند و نقش‌ها هم خوب نیستند. البته من اهل گله‌گذاری نیستم و دوست ندارم در این باره صحبت کنم.

اما به نظرم بد نیست نویسنده‌ها زمانی که درباره شخصیت‌های مسن می‌نویسند، شخصیت‌پردازی بهتری داشته باشند.

رفاقت‌ها تغییر کرده

گیتی معینی که او را با کار‌های طنزش می‌شناسیم به جام‌جم گفت: مدتی است که مشغول ضبط برنامه «ساختمان ۹۲» رادیو هستم که به خاطر فضای طنزی که دارد، قرار است بعد از ماه صفر پخش شود، اما به غیر از آن در هیچ کاری بازی نمی‌کنم. البته این اواخر فیلم «چند می‌گیری گریه کنی ۲» به من پیشنهاد شد که به خاطر رفاقت درباره دستمزدم حرفی نزدم، اما متاسفانه باید بگویم دستمزد من به اندازه دستمزد یک هنرور است و این اصلا منصفانه نیست.

من به خاطر رودربایستی و رفاقت مدتی است حرفی از مبلغ دستمزد نمی‌زنم، اما انگار رفاقت من تبدیل به حماقت من شده است. خودم در این باره حرفی نمی‌زنم و دوستان هم لطف دارند و کمترین رقم را برای من لحاظ می‌کنند. ای‌کاش به سابقه و تجربه و رزومه بازیگران هم‌سن ما توجه بیشتری شود. سال‌های گذشته شرایط اصلا این گونه نبود. دوستان بیشتر به فکر هنرمندان پیشکسوت و احترام زیادی برایشان قائل بودند، اما متاسفانه اصلا به جایگاه و تجربه ما توجه نمی‌شود و نادیده گرفته می‌شود.

معین پزشک «بانی چاو»

محمد متوسلانی بازیگر، نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون درباره حال و هوای این روزهایش در گفتگو با جام‌جم بیان کرد: مدتی است پیشنهاد‌های خوبی نمی‌شود. من فکر می‌کنم این مشکل اغلب بازیگران هم سن و سال من است که فیلمنامه‌ها و نقش‌های جذاب و خوبی نوشته و پیشنهاد نمی‌شود.

وی افزود: البته یکی دو پیشنهاد این اواخر داشتم که به دلیل این‌که عازم سفر هستم، نتوانستم بپذیرم. اما در کل خیلی شخصیت‌هایی که به ما پیشنهاد می‌شود، چندان شخصیت‌های خوب و خوش پرداختی نیستند. ضمن این‌که پیشنهاد‌ها هم به نسبت قبل کمتر می‌شود. البته سریال «دردانه‌های خلیج فارس» را در نوبت پخش دارم که قرار است آبان روی آنتن برود.

سالار «پدر سالار»

محمدعلی کشاورز، بازیگر اصفهانی که هنوز هم چهره و بازی خوب و ماندگارش در تلویزیون یادآور «هزار دستان» و «پدر سالار» و در سینما فیلم «مادر» است. فیلمی ساخته زنده‌یاد علی حاتمی که به خاطر بازی در آن نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. وی سال‌هاست که به دلایلی در هیچ فیلم و سریالی حضور نداشته است. با این وجود این اواخر بار‌ها به دلیل اخبار ناخوشایندی که عده‌ای درباره وضعیت جسمانی و سلامت او منتشر می‌کردند، باعث دلخوری خودش و خانواده‌اش شدند.

مادر «برادر جان»

آفرین عبیسی بازیگری که همواره در سریال‌های بسیاری ایفاگر نقش مادران مهربان و خانواده‌دوست بوده و می‌توان گفت نمونه یک مادر ایرانی است که برای فرزندان و همسرش از خودگذشتگی می‌کند. آخرین حضورش در تلویزیون بازی در سریال پرمخاطب «برادر جان» بود که در کنار علی نصیریان درخشید.

یار مختار در «مختارنامه»

رضا رویگری بازیگر و خواننده‌ای که در آثار پرمخاطب بسیاری حضور داشته و نقش‌های ماندگاری را ایفا کرده است. این اواخر هم بازپخش «مختارنامه» را روی آنتن شبکه‌ای فیلم داشت که نقش کیان یار وفادار مختار را بازی کرد. اما مدتی است که بیمار است و در کمتر سریال و فیلمی حضور دارد.

مادر مهربان سینمای ایران

شهلا ریاحی، بازیگری که همواره نقش مادر‌های مهربان را در سینما و تلویزیون به تصویر کشیده و از ۱۷ سالگی روی صحنه تئاتر هنرنمایی کرده است. وی در سال ۱۳۳۵ با ساخت فیلم «مرجان» توانست عنوان اولین کارگردان زن ایران را از آن خود کند. وی سال‌هاست به دلیل بیماری و کهولت سن توان بازی در هیچ اثر نمایشی را ندارد. خانه ما، فروشگاه و این خانه دور است جزو سریال‌های ماندگار این بانوی هنرمند است. ریاحی حدود ۶۵ سال در عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون فعالیت کرده و مدتی است که قادر به تکلم نیست.

شوهر نمونه «همسران»

قطعا کمال سریال محبوب و ماندگار «همسران» را به خاطر دارید؛ شوهر نمونه‌ای که ارتباطش با همسرش مهین به نوعی الگوی همه همسران در دهه ۷۰ بود. فردوس کاویانی ایفاگر نقش کمال مدت‌هاست که از بیماری پارکینسون و ضعف جسمانی رنج می‌برد و به همین علت در هیج فیلم و سریالی و حتی محافل هنری حضور ندارد.

بازیگری که کلیشه نماند

جمشید هاشم‌پور را با فیلم‌های سینمایی دهه‌های ۶۰ و ۷۰ به خاطر داریم. اما در سریال «شهرزاد» بار دیگر خوش درخشید و ثابت کرد در ۷۵ سالگی همچنان می‌تواند بدرخشد و مخاطب را میخکوب کند. او نیز در طول این سال‌ها در کمتر فیلم و سریالی حضور داشته است.

بازیگر ۹۹ ساله

ملقب به پیرترین بازیگر حال حاضر سینمای ایران است. ۹۹ سال دارد و این اواخر هم در تیزر تبلیغاتی یکی از محصولات غذایی حضور داشته است. بسیار دلنشین و شیرین است. اردشیر کاظمی پیرترین بازیگر سینما و تلویزیون که با همان نگاه‌ها و بازی شیرینش در مجموعه «پژمان» توانست مورد توجه قرار بگیرد.

معمولا در آثاری که بازی می‌کند، به دلیل کهولت سن دیالوگ‌های چندانی ندارد، اما همچنان یکی از بازیگران محبوب و دوست‌داشتنی محسوب می‌شود.

هنرمندی تکرارنشدنی

به یقین اسد خمارلوی مجموعه «آرایشگاه زیبا» را به خاطر دارید. همان مرد میانسالی که در جست‌وجوی همسر مناسبی بود. رضا بابک بازیگر و صداپیشه هنرمندی که مجموعه «خونه مادربزرگه» با صدای او در ذهن همه ماندگار شده است. وی از سال ۱۳۵۰ قدم به عرصه بازیگری گذاشت و این اواخر هم به خاطر بازی خوب و متفاوتش در فیلم «بنفشه آفریقایی» مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

پهلوانان نمی‌میرند

عنایت بخشی بازیگری که در سریال «پهلوانان نمی‌میرند» یکی از نقش‌های ماندگار را ایفا کرد. او در طول ۶۰ سال حضور مستمر در عرصه بازیگری در آثار بسیاری حضور داشته و همواره در تلویزیون نقش مردان پهلوان مسلک را بازی کرده است.