تلاش گروه «رستاک» برای اعتلای ساز ایرانی در جهان

روزنامه قانون - امین کردبچه چنگی: گروه موسیقی رستاک، پس از دو دهه فعالیت و انتشار آلبوم‌های مختلف، این بار تحفه جدید خود را با نام بهار به مخاطبان موسیقی قومی-محلی ایران پیشکش کرده است و جشن رونمایی آلبوم جدید و پس از آن جشن دیدار و گفت‌وگوی گروه با مردم از جمله برنامه هایی بود که به مناسبت انتشار این آلبوم صورت گرفت. آنچه پیشکش حضور می شود، نظرات و سخنان اعضای گروه رستاک است که با ما در میان گذاشته شد.

فرزاد مرادی: «رستاک با نگاهی جدید به بازتولید آثار موسیقی قومی-محلی می پردازد.»

فرزاد مرادی، خواننده و نوازنده گروه رستاک، در گفت‌وگو با «قانون» پیرامون تولیدات آثار موسیقی با لهجه‌های مختلف محلی در این گروه، با اذعان به این امر که در برخی موارد ممکن است که لهجه های موجود در ترانه‌ها یا فضای ساخت موسیقی به شیوه اصلی اجرای خود آن ها نزدیک نباشد یا اختلافات اندکی داشته باشد، ادامه داد: این موارد به این دلیل است که اعضای گروه رستاک تنها با حضور در محل زندگی اقوام، آنچه را مشاهده و دریافت می‌کنند، تولید می‌کنند و به این دلیل که در آن محل زندگی نکرده و بزرگ نشده اند، شاید نتوانند مطابق آنچه در فرهنگ آنان موجود است، قطعات را بازتولید کنند در عین حال رستاک قصد دارد با نگاهی جدید به باز تولید قطعات بپردازد.

در موارد بسیاری، شعرها را با روایت های مختلفي از نواحی مختلف برای تنظیم در دست داشتیم و در این میان نظراتی که از سوی استادان موسیقی نواحی و همچنین مردم دریافت می‌شد نیز برای گروه بسیار ارزشمند بود. توقعات بالای استادان و مردم، دقت ما را در تنظیم آثار بیشتر می کرد و به همین دلیل، زمان بیشتری را به تنظیم آلبوم اختصاص می‌دادیم و شاید یکی از عوامل طولانی شدن فاصله میان آلبوم‌های گروه رستاک همین موضوع باشد.

این عضو گروه رستاک، با اشاره به اینکه آثاری که در قالب آلبوم بهار به مخاطبان عرضه شده اند قرار نبوده است که به صورت یک آلبوم منتشر شود، تصریح کرد: اعضای پر تلاش گروه رستاک برای به ثمر نشستن این قطعات، روزانه نزدیک به ۱۶ ساعت تلاش می‌کردند و در این میان مبنای حرکت، تولید آثار در فضای جدیدي بوده است و برخی از آثار نیز در طول تمرین های گروه در سال‌های گذشته به بار نشسته که تبدیل به یک آلبوم منسجم نشده بود.

خواننده گروه رستاک با اشاره به اینکه گروه در حال حاضر نیز آثار منتشر نشده آماده ای را در اختیار دارد که ممکن است برخی از آن ها در کنسرت های پیش رو اجرا شوند، تاکید کرد: با وجود آثار از مناطق مختلف فرهنگی و قومیتی ایران، تصمیم بر این شد که این دست از آثار در آرشیو رستاک باقی بمانند و برای آلبوم بهار، آثار جدیدی باز تولید و با تنظیمی نو به مخاطبان رستاک عرضه شوند.

مرادی با ابراز خرسندی از خشنودی و استقبال همیشگی مردم نسبت به آثار گروه رستاک و تاکید بر این موضوع که هیچ‌گاه شور و نشاط و هیجان های منتقل شده از سوی مردم به گروه قابل توصیف نیست، گفت: در مسیر گروه سختی ها و دشواری های بسیار زیادی وجود دارد که چاشنی و لازمه کار است اما تلاش می کنیم تا سختی ها را به کار راه ندهیم و پر انرژی مسیر را ادامه دهیم.

بخش مهمی از انرژی گروه از استقبال خوب مخاطبان رستاک از آثار سرچشمه می گیرد. این موضوع آن قدر جدی و هیجان انگیز است که هرگز نمی توانیم برای این انرژی ارزش‌گزاری کنیم. در ضمن پیشنهاد تولید یک آلبوم از سوی سیامک سپهری مطرح شده بود و قرار بر این بود که مانند آلبوم سرنای نوروز، این بار محتوای ترانه ها با بهار همخوانی داشته باشد. امروز در دنیایی زندگی می‌کنیم که همه دیدارها در فضای مجازی است و ما تلاش کردیم در این فضا، که همه در عید نوروز به بهانه سال نو در کنار هم جمع می شوند، اثری را در ایام نوروز منتشر کنیم اما انتشار آن به عید فطر افتاد.

وی اظهار امیدواری کرد و گفت: امید آن داریم که این آلبوم به گونه ای باشد که در همه ایام از سال، به شنوندگان حس بهار را منتقل کند.

بهزاد مرادی: «برای بهتر شناخته شدن ساز ایرانی درجهان گام بر می داریم.»

بهزاد مرادی، دیگر خواننده و نوزانده گروه رستاک در گفت‌وگو با «قانون» گفت: سازهای مختلفی در آنسامبل گروه رستاک در کنار هم می نشیند و نام گزاری روی این شیوه اجرا به دليل تنوع زیادی که وجود دارد، بسیار مشکل است و دسته بندی های تلفیقی یا سنتی یا پاپ به طور دقیق شامل فضایی که رستاک تجربه می‌کند نمی‌شود . ‌شاید در آینده نام دقیق‌تري برای این نوع آنسامبل و یا تنظیم ها یافته شود.

وی ادامه داد: سازهایی مثل سرنا و دهل که اختلاف شدت صوتی زیادی با بقیه سازها در گروه دارند، در قطعات رستاک با دقت بسیار زیادی در کنار هم می نشینند و این اختلاف سطح در صدابرداری به صورت بسیار دقیقی رفع می‌شود.در گروه رستاک همواره این موضوع وجود داشته است که ما با چینش سازهای ایرانی پیش برویم و در جهت بهتر دیده شدن و شناخته شدن این سازها در جهان گام برداریم؛ در عین حال به کارگیری ابزار تصویر در این میان، یکی از جمله رفتارهایی است که می توانست ما را به این مقصود برساند.

مرادی ضمن تاکید بر اینکه گروه رستاک همواره تلاش کرده است که نگاهی امروزی به موسیقی قومی-محلی ایران داشته باشد، یادآور شد: این موضوع برای ما بسیار جالب و جذاب بود و پس از انتقال به مخاطبان نیز دیده شد که این امر برای آن‌ها نیز جذاب است .

وي در ادامه گفت: برخی از دیگر مناطق کشور نوعی خاص از موسیقی را در فرهنگ خود دارند که رستاک هنوز به سراغ آن ها نرفته است كه اعراب خوزستان یا بخش دیگري از اقوام کرد از این جمله اند. در تلاش هستیم در ادامه پژوهش های خود به سراغ مناطق دیگري نیز برویم و استفاده از موسیقی آنان را به تجربیات خودمان بیفزاييم و به مخاطبان خویش عرضه کنیم.

دینا دوستی: «موسیقی رستاک مخاطب خاص خود را پیدا کرده است.»

نوازنده ساز کمانچه گروه رستاک که با نوازندگی ساز کمانچه آلتو وارد گروه شده است، در قطعه بلوچی ساز قیچک را نیز نواخته و در ادامه فعالیتش با کمانچه در گروه حضور داشته است،‌گفت: با تمام خستگی‌ها و سختی‌های موجود در سفرهای گروه رستاک، پس از هر اجرا به اندازه‌ای از مخاطبان خویش انرژی دریافت کرده‌ایم که می‌توانیم با وجود همان انرژی اجراهای‌مان را ادامه بدهیم.

دینا دوستی درخواست اجرای ترانه های مناطق مختلف توسط اقوام غیر همزبان را در کنسرت‌ها نیز یکی دیگر از ویژگی‌های شاخص و منحصر به فرد گروه دانسته که توسط مخاطبان رقم زده می‌شود و بر همین اساس مي‌گويد: همواره در گفت‌وگو با هموطنان در خارج از کشور احساسات آنان را دریافت کرده ایم و با این جمله مواجه می شویم که شما عطر و بوی ایران را با خود به همراه دارید و این حس قابل توصیف نیست؛ انگار ما عطر ایران را در جهان می افکنیم.

وی در ادامه گفت: نمی‌شود نام خاصی بر ژانر موسیقی رستاک گذاشت. با وجود اینکه موسیقی رستاک در دسته‌بندی خاصی از انواع موسیقی‌ها قرار نمی‌گیرد اما توانسته است مخاطبان خاص خود را پیدا کند و این امر به دليل تنوع صوتی سازهای ایرانی و شیوه های خاصی است که در گروه و در تنظیم ها از آن استفاده می‌شود.

مجید پوستی: «قطعات موسیقی رستاک با همفکری و نظر جمعی گروه به ثمر می نشیند.»

مجید پوستی، نوازنده سازهای کوبه‌ای گروه رستاک، در گفت‌وگو با «قانون» با اشاره به این موضوع که آهنگسازی قطعات در گروه رستاک با آنچه به طور متعارف در گروه‌ها انجام می‌شود تفاوت های بسیاری دارد، تاکید کرد: آهنگسازی در رستاک به این صورت نیست که آهنگساز در خلوت خود آهنگ را بسازد، نت بنویسد، تایپ و چاپ کند، در اختیار نوازندگان بگذارد و در نهایت از آنان بخواهد که قطعه را بنوازند.

وی آهنگسازی در رستاک را به گونه ای، آهنگسازی کارگاهی دانسته و با اشاره به این امر که برای تولید یک اثر، تمامی اعضای گروه نظر می دهند، ایده ها جمع بندی و بررسی می شوند و در نهایت با تایید سرپرست گروه اجرا می‌شود، یادآور شد:خروجی این شیوه کارگاهی باید به شیوه ضبط متعارف استودیویی می رسید و این اتفاق فاصله زمانی زیادی را بین آماده سازی و ضبط ایجاد می‌کرد و زمان بسیار زیادی را از گروه می گرفت و بر همین اساس، تلاش کردیم تا فاصله بین ایده و ضبط را به صفر برسانیم.

پوستی، زمان تجهیز کارگاه رستاک را کمتر از یک ماه دانسته و با اشاره به این موضوع که با کم شدن فاصله بین ایده و ضبط همه چیز به روندی که برای تولید پیش بینی کرده بودیم نزدیک و نزدیک تر می شد، گفت: در ابتدای کار، این روند بسیار سخت بود و دلیل این موضوع هم آن بود که تمامی نکات ریز ضبط قطعات بايد با استانداردهای استودیویی پیش می رفت و مسائل بايد با دقت رعایت شود و در کنار همه این مسائل ما باید قطعات را در زمان کوتاه به ضبط می رساندیم.

این نوازنده گروه رستاک در پایان گفت: در نهایت باید گفت که ضبط قطعات در این گروه بسیار سخت و در عین حال هیجان انگیز است و برای من که تمامی ریزه کاری ها و جزيیات صداهای ضبط شده را در آن هنگام فقط با هدفون کنترل می‌کردم، ترسی دوچندان به همراه داشت.

صبا جمالی: «از کنار هم بودن لذت می بریم.»

صبا جمالی نوازنده قانون گروه رستاک، با اذعان به این امر که گروه رستاک در آثارش از ساز قانون با خلاقیت و هوشمندی سرپرست گروه، در دورانی که کمتر به این ساز توجه می شد، به خوبی استفاده کرده است ، ادامه داد: مردم در نخستین برخوردها با گروه رستاک، حتی ساز قانون را آن‌گونه که باید نمی شناختند و باید گفت که گروه رستاک با به کارگیری این ساز توانست گام مهمی در راستای شناساندن آن میان علاقه مندان به موسیقی بردارد تا ساز قانون بیشتر شناخته و دیده شود.

جمالی پیرامون نحوه آشنایی‌اش با گروه رستاک با اشاره به این موضوع که در ۱۳۸۹ در دانشگاه هنر گیلان تحصیل می کرده و پس از انتقال به تهران در دانشگاه هنر با پیران مهاجری و محمد مظهری، از اعضای پیشین گروه رستاک آشنا شده است و در این میان به دعوت گروه بخشی از ساز قانون یکی از قطعات رستاک را اجرا کرده و در نخستین جلسه تمرین با اعضای گروه روبه‌رو شده است، اظهار داشت: کار در گروه رستاک برای من به گونه‌ای است که زمانی که به عنوان یک نوازنده در تولید و اجرای یک قطعه موسیقی حضور دارم، پیش از لذت موسیقی، از بودن در گروه و در کنار دوستانم لذت می برم.

وی در ادامه با اشاره به این امر که از نخستین روز حضور در گروه رستاک با یک خانواد صمیمی مواجه شده است و شاید این حس آن گونه که درون گروه جاری است، برای مخاطبان قابل لمس و دیده شدن نباشد، تصریح کرد: همه عوامل یاد شده موجب شد که من به گروه رستاک بپیوندم و در تمامی این سال ها در کنار گروه باشم و از این حضور لذت ببرم.