تکیه کلام های گزارشگران فوتبال، در لحظات حساس

هفته نامه همشهری جوان - احمد رنجبر: تا سال های می شنیدیم «گل...» بعدش شد «توی دروازه». حالا هم می شنویم «توی دروازه» منتها نه همیشه. لحن بیان آن هم عوض شده و فقط یک نفر هست که «توی دروازه» را دوباره می گوید؛ اولی را شمرده و دومی را شمرده تر. سرهنگ علیفر افتخار می کند که به چنین کشفی رسیده؛ فوتبال دوست ها اما عاشق جمله های جدید هستند؛ کاری که در دهه اخیر عادل فردوسی پور کرد و جواب گرفت.

فراموش نکنیم؛ منظورمان تک جمله های گزارش ها مثل «غزال تیزپای آسیا»، «چقدر خوبیم ما»، «طارمی هتریک می کنه یا پاس می ده؟» و... نیست. دقیقا لحظه به ثمر رسیدن گل ها مد نظر است. برای این که بدانیم هر گزارشگر بعد از گل چه می گوید به طور رندوم دست به انتخاب زدیم و گزارش های آن ها را آنالیز کردیم. ابتدا شرح مختصری از شرایط مسابقه نوشته و عین جمله ها را بعد از به ثمر رسیدن گل ها روایت کره ایم. چه بسا خواندن جمله ها برای اطلاع از عیار عادل فردوسی پور، جواد خیابانی، مزدک میرزایی، محمدرضا احمدی، علیرضا علیفر، پیمان یوسفی و محمد سیانکی کافی باشد اما نظرمان را در قالب نکته ها بیان کرده ایم تا نظر شما چه باشد.

جواد خیابانی؛ ایتالیا- اسپانیا

اهمیت بازی: هر دو تیم برای صعود مستقیم به جام جهانی به پیروزی نیاز داشتند.

گل اول: حالا ضربه زده می شه و توی دروازه. چه گلی هم می زنه. حالا این جا بازیکن مادریدی ایسکو و ورزشگاه سانتیاگو برنابئو در اوج شادمانی قرار می گیرد. پرچم های اسپانیا رو می بینید در ورزشگاه و مربی این تیم رو.

گل دوم: فرصت خوب برای آسانسیو. فرصت خوب. یه ضربه و باز هم توی دروازه. باز هم ایسکو. نتیجه رو دو بر صفر می کنه. حالا مادریدی ها در مادرید غوغا می کنن و پرچم های اسپانیا در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو به اهتزاز درمیاد.

گل سوم: گل سوم. تمام. دیگه کار ایتالیا تمام شد واقعا. عالی کار کردن. راموس مثل یه فوروارد مثل یه پاس و واقعا مثل یه مهاجم پا به توپ کار کرد و کلافگی مربی تیم ملی ایتالیا.

نکته ها: جواد خیابانی بعد از گل اول و دوم از کلیشه «توی دروازه» استفاده کرد. پس از سومین گل اما خرق عادت کرد: «گل سوم. تمام. دیگه کار ایتالیا تمام شد.» جمله های بعد از گل اول و دوم اشاره به شادی هواداران اسپانیا در ورزشگاه سانتیاگو برنابئو دارد و جمله بعد از گل سوم کمی گنگ است! از آن هاست که فقط خود خیابانی معنایش را می داند. ایسکو که گل دوم را زد.

مزدک میرزایی؛ ایران - سوریه

اهمیت بازی: ایران به جام جهانی صعود کرده ولی برای تکمیل شادی به این برد نیاز دارد. از آن طرف می خواهد رکورد گل نخوردن را حفظ کند.

گل اول: موقعیت برای تیم سوریه و دروازه ما باز می شه. متاسفانه رکورد ما از دست رفت در گل نخوردن. شروع تیم سوریه فعلا خوب بوده اما ما فرصت زیادی داریم جبران کنیم. حیف شد رکورد رو از دست دادیم.

گل دوم: حالا ضربه کرنر زده می شه. فرصت. توپ به تیر دروازه می خورده. حالا گل، گل برای ایران. گل مساوی رو تیم ایران به ثمر می رسونه. یک یک مساوی.

گل سوم: پرتاب بلند از حاج صفی، بازم فرصت برای ایران و توی دروازه. گل برای ایران. بازم آزمون. بازی می شه دو بر یک. بالاخره فشار بی امان حملات ایران نتیجه می ده. ایران دو سوریه یک.

گل چهارم: سوما، حالا ضربه رو می زنه توی دروازه. چقدر بد خورد بیرانوند در نود و دومین دقیقه. حیف شد این پیروزی را ما از دست دادیم. روی یه حرکت ساده دروازه ما باز شد.

نکته ها: مزدک میرزایی در این بازی موقع گل، از جمله هایی استفاده کرد که همیشه در گزارش هایش به کار می برد: «دروازه باز می شه»، «گل» و «توی دروازه». اگر او این جمله ها را فاکتور بگیرد و یکراست سراغ جمله هایی که بعد از گل می گوید برود، از دام کلیشه نجات پیدا می کند.

عادل فردوسی پور؛ استقلال- پدیده

اهمیت بازی: استقلال تهران تا پیش از مسابقه با پدیده مشهد از چهار مسابقه تنها موفق به کسب چهار امتیاز شده بود و برای فرار از بحران باید این مسابقه را برنده می شد. حساسیت و نیز شرایط آبی ها مواد اولیه خوبی در اختیار فردوسی پور می گذاشت تا در گزارش خود از آن ها استفاده کند.

گل اول: پشت محوطه جریمه. قاضی ضربه رو می زنه (صدا بالا می رود) چه گلی زد. (سکوت پنج ثانیه ای) چه ژست قشنگی هم داشت بعد از گل؛ خوشحالی فروخورده.

گل دوم: میندازه در عمق... چه پاسی... مهربان... ضربه او و گل؟ بله گل. گل دوم رو مهربان می زنه. دو بر صفر برای تیم پدیده. دوربین رفت روی علیرضا منصوریان...

نکته ها: مهم ترین ویژگی فردوسی پور پایبند نبودن به کلمات کلیشه ای در گزارش هاست و موقع به ثمر رسیدن گل ها سعی می کند از اصطلاحات رایج مثل «توی دروازه» استفاده نکند. این بار هم با چشم باز کنش و واکنش های بعد از گل را به خدمت گزارش درآورد. بعد از این که گفت «چه گلی زد» سکوت قاضی را به «خوشحالی فروخورده» تعبیر کرد. خودش هم مثل قاضی ساکت ماند تا بهت ورزشگاه آزادی بهتر نمایان شود. گل دوم در شرایط نامتعادل وارد دروازه استقلال شد و فردوسی پور با طرح سوال، خود را در مقام یک بیننده قرار داد که آیا توپ مهربان گل می شود یا نه؟

علیرضا علیفر؛ هلند- بلغارستان

اهمیت بازی: هلند بار نجات از حذف زودهنگام و صعود به مسابقات جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه به پیروزی در کشور خودش نیاز داشت.

گل اول: باز هم هلند، به درون محوطه جریمه، فرصت مقابل دروازه، توی دروازه، توی دروازه. دقیقه هفت دروازه بلغارستان باز می شه. ببینید جزییات کار رو و ضربه تمام کننده از پروپر.

گل دوم (در حالی که موقعیت جدی بود، داشت از سقوط فوتبال حرف می زد و موقع ضربه صدایش بالا رفت): یه موقعیت، یه ضربه و توی دروازه، توی دروازه. به نظر می رسه روبن کار را برای بلغارستان تمام کرده. هلند دو بلغارستان صفر.

گل سوم: این موقعیت و توی دروازه توی دروازه. حادثه ای که هلند از آن می ترسید، اتفاق می افته و استرس بر هلندی ها حاکم می شه.

گل چهارم: بلافاصله این طرف. این فرصت و توی دروازه توی دروازه. حساب کار به سه یک تبدیل می شه و باز هم نفسی به راحتی می کشه دیک ادووکات (مربی هلند)

نکته ها: توی دروازه توی دروازه. علاقه مندان فوتبال می دانند علیرضا علیفر جز این دو کلمه چیز دیگری برای اعلام به ثمر رسیدن گل ها ندارد. با صدای بلند این دو کلمه را بیان می کند که دومی کش دارتر است. بعد از آن هم چگونگی شکل گیری گل را تشریح می کند. با این مقدمه: «ببینید جزییات کار رو». عیب دیگر او جایی است که لحظه پیش از گل را نادیده می گیرد و به حواشی می پردازد.

محمدرضا احمدی؛ بارسلونا- رئال مادرید

اهمیت بازی: حتی بازی های دوستانه رئال مادرید و بارسلونا حیثیتی است، چه برسد به این که مسابقه رفت سوپرجام اسپانیا باشد. چه مسابقه ای به اندازه ال کلاسیکو به یک گزارشگر سوژه می دهد؟

گل اول: فرصت برای رئال (صدا بالا می رود) و توی دروازه. جرار پیکه گل به خودی می زنه و دروازه بارسا باز می شه... رئال مادرید یک بارسلونا صفر- و حالا کاملا سوژه رئالی ها جور می شه تا بتوانند برای پیکه داستان جدیدی ایجاد بکنند.

گل دوم: (کمی قبل از این که مسی پنالتی بزند): به دنبال بیست و چهارمین گلش در برابر رئاله؛ می زنه و توی دروازه. بازی یک یک مساوی شد. زننده گل لیونل مسی.

گل سوم: عالی می زنه کریس رونالدو. چه گلی می زنه و بازی رو دو یک می کنه (با صدای بلند)

گل چهارم: محکم می زنه و توی دروازه. گل سوم برای رئال مادرید توسط اسانسیو (با صدای بلند). رئال سه بارسلونا یک.

نکته ها: محمدرضا احمدی جزء گزارشگران خوب است ولی موقع گل، غالبا از «توی دروازه» استفاده می کند. در این مسابقه سه بار این کار را کرد ولی حواسش به جملات قبل و بعد بود. بهترینش جایی رقم خورد که به شرایط پیکه بعد از گل به خودی اشاره کرد. در گل سوم هم ضریه زیبای رونالدو او را سر ذوق آورد و به جای «توی دروازه» از جمله «عالی می زنه» استفاده کرد.

پیمان یوسفی؛ پرسپولیس- الاهلی

اهمیت بازی: تیم پرسپولیس امید زیادی به قهرمانی در آسیا دارد و مسابقه اش برابر الاهلی سرنوشت ساز بود. پیمان یوسفی این را می دانست و باید گزارشش منطبق بر حساسیت و جذابیت مسابقه باشد.

گل اول: عکس العمل بیرانوند و به همین سادگی دروازه باز می شه. هنوز اجازه ندادند ببینیم چی می شه که عمر سوما، مهاجم سوری و زهردار تیم الاهلی حساب کار را یک بر صفر کرد.

گل دوم: سمت چپ یه موقعیت؛ یه بار دیگر عجمان... (صدایش بالا می رود): پشت مدافعین، تک به تک و توی دروازه. گل دوم. یه آب سردی رو روی همه ما می ریزه و لئوناردو دسوزا حساب کار را دو بر صفر می کنه.

گل سوم: بشار می فرسته روی دروازه (صدایش بالا می رود) یه فرصت هست برای پرسپولیس، توی دروازه. گل اول برای پرسپولیس به دست میاد. اختلاف به حداقل می رسه. انگیزه ها حداکثر می شه.

گل چهارم: یه فرصت، پرتعداد، گادوین منشا. روی پای چپش (صدایش را بالا می برد) ضربه رو می زنه و توی دروازه. چیزی که هم گادوین منشا لازم داشت تا تو دل هواداران بیشتر جا بشه؛ هم پرسپولیس در این دقایق؛ گل مساوی.

نکته ها: برگ برنده یوسفی به کارگیری این جمله است: «به همین سادگی دروازه باز می شه.» برای سه گل دیگر «توی دروازه» گفت: افزوده هایی به آن داشت اما آن قدر خاص نیستند که بتوان آن ها را برای یوسفی امتیاز دانست.


• محمد سیانکی نسبت به چند سال قبل پیشرفت قابل ملاحظه ای در گزارشگری داشته اما هنوز شش دانگ نشده. او در بازی پرسپولیس و نفت تهران سعی کرد با انرژی گزارش کند و موقع به ثمر رسیدن گل ها جملات غیرکلیشه ای به کار ببرد. برای گل اول «توی دروازه» را استفاده کرد که اگر نمی کرد امتیازش بالاتر می رفت. اتفاقا قبل و بعد از «توی دروازه» جمله هایی به کار برد که اشاره مستقیم به حال و هوای مسابقه داشت. برای گل دوم و سوم از کلیشه رایج فرار کرد و مجموع جمله هایش گویای شرایط و مشخص های بازیکن هاست.

• بازی ایران و کره جنوبی که شب عاشورا در ورزشگاه آزادی برگزار شد، به لحاظ گزارش برای گزارشگر آن یک چالش اساسی بود. او باید این بازی حساس را در صورت به ثمر رسیدن گل توسط ایران طوری گزارش می کرد که بیشتر وجه حماسی گل پررنگ می شد تا وجه شادی بخش آن؛ کاری که البته محمدرضا احمدی آن را به بهترین شکل ممکن انجام داد و توانست لحظه به ثمر رساندن گل ایران توسط سردار آزمون را با حس و حالی درست گزارش کند.

تک جمله های به یادماندنی مسابقه استقلال و پرسپولیس

دربی بازها

نیاز به توضیح نیست که دربی استقلال و پرسپولیس همیشه حساس و جذاب بوده. تا جایی که حتی غیرفوتبالی ها هم جذب آن می شوند. دوآتیشه های سرخ و آبی برایشان خیلی مهم است چه کسی مسابقه را گزارش کند. آن ها می خواهند عیششان از یک بازی حساس کامل شود. در این مسابقه ها همیشه اتفاقات جالب رخ داده؛ برای تکمیل گزارش اصلی سراغ تک جمله های به یادماندنی گزارشگرها رفته ایم.

دربی 68

«یک گل دیدنی از کریم باقری و دیگه از شر این بازی یک یک خلاص شدیم.» پیگیران فوتبال می دانند چرا این جمله عادل فردوسی پور مهم است، شش بازی متوالی بود که دربی پایتخت با یک تساوی به پایان می رسید و رقابت شصت و هشتم بالاخره برنده داشت.

دربی ۷۱

«تعویض طلایی پرویز مظلومی». این جمله را جواد خیابانی بعد از گل دوم استقلال بیان کرد و اشاره اش به حرکت موثر محسن یوسفی بود که منجر به گل دوم این تیم در دربی 71 شد. استقلال این مسابقه حساس را با پیروزی دو یک به پایان رساند.

دربی 74

«یک بازی دراماتیک برای پرویز مظلومی. او چند لحظه پیش برنده بود و پرسپولیس که شکست نمی خوره و مصطفی دنزلی باز هم در دربی شکست نمی خوره. ضعف در دفاع استقلال و سانترهای نابودکننده مهدی مهدوی کیا.» این ها جمله های مزدک میرزایی در مسابقه ای است که پرسپولیس دو گل عقب بود و سه گل زد!

دربی ۷۹

«بالاخره گل دیدیم توی دربی. چه اتفاقی! سجاد شهباززاده کاری می کنه که چهارصد و خرده ای کسی انجام نداده بود.» علاقه مندان به فوتبال می دانند که 404 دقیقه گلی در دربی به ثمر نرسیده بود و بازیکن استقلال طلسم را شکست. فردوسی پور هم این طور واکنش نشان داد.

دربی 81

«دقیقه ۹۰ و nام پرسپولیس به گل می رسه.» فردوسی پور برای نشان دادن اهمیت زمان به ثمر رسیدن گل پرسپولیس چاره ای نداشت جز به کارگیری n. این بازی یک یک مساوی شد.

دربی ۸۲

«طارمی هتریک می کنه یا پاس می ده؟ گل سوم [برای طارمی؟]... نه چهارتا می شه حالا [پرسپولیس].» این جمله محمدرضا احمدی در شرایطی بیان شد که پرسپولیس در دقیقه 85 سه بر یک از استقلال جلو بود. آبی ها برای جبران جلو کشیده بودند که اسیر ضدحمله شدند. توپ به مهدی طارمی رسید و در حالی که می توانست آن را وارد دروازه کند، ریسک نکرد و به محسن مسلمان پاس داد.