هنریک میخیتاریان، سوپراستار فروتن منچستر یونایتد

ماهنامه دنیای فوتبال - ترجمه نسیم فرزین: منچستر یونایتد با جذب هنریک میخیتاریان از بروسیا دورتموند، نه تنها کامل ترین هافبک تهاجمی اروپا را از آنِ خود کرد، بلکه صاحب ورزشکار فروتنی شد که خود را تماما وقف بازی می کند.

اولکساندر سردار، خبرنگار فوتبالی اوکراین، درباره او می گوید: «او فرد بسیار فروتن و نجیبی است. با زرق و برق دشمن است. در باشگاه شاختار، او در مجمع آموزشی زندگی می کرد، در دونتسک، خانه ای نداشت و تا جایی که می دانم، او حتی دوست دختر هم نداشت. تنها چیزی که برایش اهمیت داشت، فوتبال بود. هنریک، بسیار حرفه ای است و این چیزی است که میرچیا لوچسکو، مربی کهنه کار شاختار، همیشه با تاکید در موردش می گفت هر مربی، چنین بازیکنی با چنین ویژگی هایی می خواهد».

***

این بازیکن 27 ساله به طور مساوی در بال راست، بال چپ و یا به عنوان بازیساز مرکزی، با سرعت، بینش، مکر و دیدش می تواند ریتم موزونی در حرکاتش به نمایش بگذارد.ب ا این حال برای هِنو (نام مستعار ارمنی او) توانایی ذاتی کافی نیست و او در دایره ای بی انتها از اهدافش به پیش می رود. وقتی مدرسه می رفت، به شدت مشتاق تقلید کردن از زین الدین زیدان بود، تا جایی که بارها و بارها ویدئوی پیروزی فرانسه در جام جهانی 1998 را می دید، و زمانی که در شاختار بود، ساعت ها در زمین تمرین باقی می ماند و روی ضربه های آزاد و گلزنی تمرین می کرد.

***

کمال گرایی خصوصیت دیگر اوست و وقتی حس کند عملکردش آنچنان خوب نبوده، خیلی به خودش سخت می گیرد. در اکتبر ۲۰۱۲ در لیگ قهرمانان، در دیدار برابر چلسی، با وجود پیروزی دو بر یک تیمش، او به شدت ناراحت بود. مخیتاریان در مصاحبه ای که با وب سایت رسمی شاختار داشت، گفت: «من در مورد خودم بسیار سخت گیرم. می دانم چه زمانی خوب بازی می کنم و چه زمانی بد.

اگر بدانم بد بازی کرده ام، اصلا ستایش ها و تمجیدها را نمی پذیرم. من ماند در کیرشا (مجتمع تمرینی شاختار) را انتخاب کردم، برای این که می خواستم بیش تر روی تمرین ها و بازی هایم تمرکز کنم. هم تیمی های من به این خاطر من را مسخره می کردند و به من «رییس قرارگاه» می گفتند. من منزوی نیستم. هر وقت احساس کنم باید از فوتبال دور شوم، به شهر می روم و کمی استراحت می کنم و روز بعد را با ذهنی آماده آغاز می کنم. هرگز از مردم و هواداران پنهان نمی شوم. خودم را ستاره یا شخصی مهم نمی دانم. من یک انسان معمولی هستم».

***

بازی دقیق هنریک، نشانگر این است که او قادر است در هر بازی با هر تاکتیکی به خوبی عمل کند. فکر سریع و دوندگی هوشمندانه اش به سمت دروازه، باعث شده است که همیشه خطری جدی برای مدافعان حریف باشد. چه در زمین و چه بیرون از آن، از عقل و دانشش بهره می برد. او فارغ التحصیل آموزشگاه دولتی ارمنستان در رشته فرهنگ فیزیک بوده و در شعبه آموزشگاه سن پترزبورگ در ایروان، اقتصاد خوانده است.

***

مادرش، مارینا، سال گذشته به وب سایت فدراسیون فوتبال آلمان گفته بود: «او، ماندن در خانه و درس خواندن و آموزش دیدن را به بیرون رفتن ترجیح می داد. هنریک به تلاش کردن معتاد است».

***

برای لوچسکو، مربیش، در شاختار برای سه سال، مخیتاریان ذاتا فوتبالیست بود. این مربی رومانیایی که در حال حاضر هدایت زنیت سن پترزبورگ روسیه را بر عهده دارد، می گوید: «من در ابتدا او را در سن هفده سالگی، وقتی برای پیونیک ایروان مقابل شاختار بازی می کرد، کشف کردم. در آن زمان، بازیکنان ارمنی آنچنان بر سر زبان ها نیفتاده بودند. هنریک بسیار در آن بازی جنگید، هم تیمی هایش را به بازی وا می داشت و شانس های زیادی به وجود آورد. او بسیار بازیکن باهوشی است؛ کسی که ورزش را نفس می کشد و زندگی می کند».

***

دوران حضور مخیتاریان در شاختار، که سه قهرمانی لیگ اوکراین و سه قهرمانی دوگانه را کسب کرد، برای پیشرفتش حیاتی بود. با بازی های منظم در لیگ قهرمانان، او از نظر فیزیکی بسیار قدرتمندتر شد، استفاده بهتر از انرژی هایش را آموخت و ترفندهای تاکتیکی جدیدی از لوچسکوی زیرک فرا گرفت.

***

تاثیر مخیتاریان، روز به روز و سال به سال افزایش پیدا می کرد و در فصل آخرش در شاختار، او غیرقابل توقف بود. ۲۵ گل در ۲۹ بازیش در لیگ برتر اوکراین را به ثمر رساند. لوچسکو، با اطمینان در مورد بازی مخیتاریان می گوید: «او باعث شتاب تیم ما می شود.»

***

ژنتیک هم به نفع او کار می کرد. پدر مرحومش، هملت، یکی از بهترین بازیکنان تیم ملی ارمنستان و یکی از ستاره های دهه ۱۹۸۰ برای تیم آرارات ایروان در لیگ شوروی سابق بود؛ کسی که با هجده گل زده، دومین گلزن برتر لیگ شوری در سال ۱۹۸۴ شد.

***

پدرش همچنین یکی از اولین مهاجران فوتبال شوروی بود. در سال ۱۹۸۹ چند ماه بعد از متولد شدن هنریک، هملت به تیم دسته سومی «والنس» در فرانسه پیوست. تیمی که در شهری در جنوب لیون، با جمعیت زیاد یهودی و ارمنی واقع شده بود و خانواده مخیتاریان، پنج سال در آن جا زندگی کردند. هملت مخیتاریان با به ثمر رساندن گل های بسیار و سبک بازیش، ستاره تیمش بود و در سال ۱۹۹۲ باعث شد تا این تیم به دسته دوم صعود کند.

***

هنریک در سال ۲۰۱۲ به وب سایت شاختار گفت: «من تمام مدت بازی های پدرم را تماشا می کردم و همیشه می خواستم همراه او به تمرین بروم. وقتی مرا با خودش نمی برد، جلوی در می ایستادم و گریه می کردم. همیشه می خواستم فوتبالیست شوم».

***

مارینا می گوید هملت هیچ چیزی را بیش تر از بردن هِنو به تمرین ها دوست نداشت، اما بردنش باعث حواس پرتی می شد. بازیکنان اغلب تمرین را فراموش می کردند و به بازی با این پسربچه می پرداختند.

***

گیلز آواکیان، که یکی از دوستان خانوادگی آن ها در والنس بود، می گوید: «این بچه همیشه با توپ فوتبال دیده می شود و با این که بسیار کوچک بود، اما کنترل خیلی خوبی روی توپ داشت و شما کاملا می دیدی که او سعی دارد جا پای پدرش بگذارد».

***

تراژدی در حال وقوع بود. کمی بعد از رفتن برای بازی در تیم «ایسی» در سال ۱۹۹۵، هملت دچار تومور مغزی شد. مداوای بسیار زیاد و سه عمل جراحی نتیجه نداد و خانواده مخیتاریان به ایروان برگشتند، هملت در سال ۱۹۹۶ در حالی که تنها ۳۳ سال سن داشت و هنریک هم هفت ساله بود، از دنیا رفت.

***

برای مارینا، هنریک و خواهر بزرگ ترش مونیکا، دوران سخت و دردناکی بود، اما کم کم دوباره تصمیم به رفتن گرفتند. مارینا، کاری در فدراسیون فوتبال ارمنستان پیدا کرد و در حال حاضر هم یک مدیر برجسته است و هنریک به مدرسه فوتبال پیونیک، باشگاهی که به جذب بااستعدادترین و بهترین جوانان کشور شهرت داشت، پیوست.

***

در هر سنی، این نوجوان باعث تغییرات شگرفی در تیم می شد. در سن چهارده سالگی، از طرف باشگاه به سفری رویایی در آمریکای جنوبی رفت و چهار ماه در بهترین باشگاه برزیل، سائوپائولو، در کنار ملی پوشان آینده برزیل، هرنانس، اسکار و لوکاس مورا ماند و زبان پرتغالی را هم فرا گرفت.

***

در سن هفده سالگی و در سپتامبر ۲۰۰۶، در بازی مقابل شیراک، برای اولین بار برای پیونیک به میدان رفت و تنها یک ربع زمان لازم داشت تا اولین گلش در لیگ ارمنستان را به ثمر برساند. برای او در پیونیک افتخارات زیادی به دست آمد، از جمله، چهار قهرمانی لیگ، قهرمانی جام حذفی و بهترین بازیکن کشور شدنش در سال ۲۰۰۹.

***

خیلی از آشنایان پدرش نمی توانستند چنین چیزی را باور کنند. چشمان شان نوجوانی را می دید که همان سرعت، تکنیک دریبل زنی و قابلیت های ضدحمله را به نمایش می گذارد.

***

در طول سال ۲۰۰۹، شایعاتی مبنی بر جدایی قریب الوقوع مخیتاریان شدت می گرفت. در نهایت، پیونیک، او را با مبلغ ۳۵۰ هزار یورو به متالور دونتسک اوکراین فروخت؛ تیمی در لیگ برتر اوکراین با مالک ارمنی. با وجود رفتن به باشگاهی جدید و پیش رو داشتن راهی طولانی برای آموختن بیش تر، در حالی که تنها بیست سالش بود، بازیکن فصل متالور در فصل ۲۰۱۰-۲۰۰۹ شد و آن قدر تاثیرگذار بازی می کرد که کاپیتان تیم هم شد.

***

حسابی در اوکراین مشهور شده بود. اوایل ماه آگوست ۲۰۱۰، با مبلغ شش میلیون یورو به شاختار پیوست. درخشیدنش در سطح باشگاه، شروعی برای افتخارآفرینی او در سطح بین الملل بود. هجده سال بیشتر نداشت که یان پورتفیلد، که بعدها مربی ارمنستان شد، در بازی دوستانه مقابل آندورا در فوریه ۲۰۰۷، اولین بازی کامل ملیش را به او داد و هنریک به این روند رو به رشد ادامه داد تا در رقابت های انتخابی جام حهانی، تبدیل به یک بازیکن ثابت شد.

***

برترین گلزن فعلی تاریخ تیم ملی ارمنستان، در سال ۲۰۱۳ با انتقالی ۲۷.۵ میلیون یورویی بحث برانگیز، از شاختار دونتسک به بروسیادورتموند پیوست. مقامات شاختار نمی خواستند این انتقال رخ بدهد، اما هنریک پافشاری زیادی به بازی کردن در یک لیگ معتبر داشت. در همین راستا، سرگی پالکین، مدیرعامل شاختار، از او به خاطر حاضر نشدن در تمرینات پیش فصل انتقاد کرد.

***

چیزی که جریان را پیچیده تر می کرد این بود که تنها نیمی از مبلغ انتقال او، به شاختار تعلق می گرفت، و تیم های سابقش، پیونیک و متالور، هرکدام ۲۵ درصد می گرفتند. روسای هر سه باشگاه برای نفع بیش تر می خواستند او را به آنژی ماخاچکالا روسیه بفروشند. هنریک که آن زمان به وین اتریش سفر کرده بود، نیاز به کمک کسی برای انجام این انتقال داشت و بدین منظور، مینو رایولا، مدیر برنامه های معروف ایتالیایی را برای این امر استخدام کرد.

***

رایولا، پس از مذاکره با مدیرعامل باشگاه دورتموند، هانس یواخیم واتسکه، انتقال مخیتاریان به بوندسلیگا را عملی کرد. وقتی این بازیکن تابستان گذشته دورتموند را به مقصد اولدترافورد ترک کرد، سناریویی مشابه اتفاق شد؛ در ابتدا باشگاه آلمانی قصد داشت بازیکن ارمنیش را تا آخرین سال قراردادش نگه دارد، تا این که رایولا، با جار و جنجال فشار را بالا برد. رایولا در این باره به مجله آلمانی «بیلد» گفت: «هنریک، از آن دسته آدم هایی نیست که از کشمکش خوشش بیاید. او این کارها را به من می سپارد».

***

فصل گذشته، مخیتاریان در تیم دورتموند خیره کننده بود؛ بیست گل در بوندسلیگا برای زنبورها با پاس های او به ثمر رسید و خودش هم یازده گل زد. البته او همیشه برای دورتموند یک ستاره نبود. در دو سال اولش در باشگاه، تحت مربیگری یورگن کلوپ، برای وفق دادن خودش با سبک بازی تهاجمی تیم، بسیار تلاش می کرد و می خواست که در پایان رقابت های ۲۰۱۵- ۲۰۱۴ آن جا را ترک کند.

***

با این حال، با شروع فصل قبل و روی کار آمدن توماس توخل، به جای کلوپ، همه چیز تغییر کرد. نه تنها سبک بازی توخل که مبنی بر تملک توپ و میدان بود، برای مخیتاریان مناسب تر بود، بلکه مربی جدید دقیقا می دانست برای آن که مخیتاریان، خودش را بهتر نشان دهد، چه کارهایی باید انجام شود. او بلافاصله کاری کرد که این بازیکن ارمنی حس کند که خواهان بسیاری دارد و روی ذهنیت او کار کرد. ظاهرا توخل او را تشویق به خواندن کتاب روان شناسی ورزشی به نام «بازی درونی تنیس»، نوشته تیموثی گالوی کرده است.

***

توخل هم در مورد مخیتاریان می گوید: «هنریک، شخصی مودب و فروتن و با استعدادی خارق العاده است. او نیاز دارد که برای آن چه که هست، تمجید شود. من علاقه زیادی به شیوه بازیش دارم و عاشق حسی هستم که هنگام بازی انتقال می دهد: خلاقیت، حساسیت، و یک جور حس مالیخولیایی».

***

با احتیاط با هنریک برخورد کن، ژوزه مورینیو!