جهانگیری: روحانی، پای وعده هایش ایستاده
نزدیک به دو ماه از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی می گذرد. شخصیتی که فراتر از مناصب و جایگاه بی بدیلش در انقلاب اسلامی، موقعیتی ویژه هم در میان اصلاح طلبان داشت و هم اعتبار خاص در راس نظام. فقدان آیت الله و لزوم پرکردن این خلا، یکی از مسائل مهم پیش روی همه جریان های سیاسی کشور از جمله اصلاح طلبان است.
سالنامه شرق: نزدیک به دو ماه از درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی می گذرد. شخصیتی که فراتر از مناصب و جایگاه بی بدیلش در انقلاب اسلامی، موقعیتی ویژه هم در میان اصلاح طلبان داشت و هم اعتبار خاص در راس نظام. فقدان آیت الله و لزوم پرکردن این خلا، یکی از مسائل مهم پیش روی همه جریان های سیاسی کشور از جمله اصلاح طلبان است.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهوری، در گفت و گویی از تلاش برای جبران این فقدان می گوید و فعالیت هایی که به نمایندگی از اصلاح طلبان انجام داده است. او هم اکنون معاون اول رییس جمهوری است و در سال های دور، هم استانداری دولت سازندگی را تجربه کرده و هم وزیری دولت اصلاحات را. او به عنوان چهره مورد وثوق اصلاح طلبان و نظام، این روزها علاوه بر ایفای مسئولیت خود در دولت، ماموریت ویژه ای را بر عهده گرفته که برای آینده اصلاحات و کشور حائز اهمیت حیاتی است.
آنچه عملا در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی رخ داد، نه تنها منجر به کامیابی نشد بلکه به فساد هم منتهی شد که نمونه بارز آن در رابطه با خریدار مخابرات پیش آمد. این خصوصی سازی، توام با فساد، بدون شفافیت و بدون اینکه رسانه ای روی آن دقت کند، انجام شد. تجربه ما در ۱۰ سال گذشته نشان داده است که این نه تنها منجر به ایجاد کارایی نشده، حتی سیاست را هم آلوده کرده است؛ نظر شما در این رابطه چیست؟
اصل 44 قانون اسای واقعا یک مانع جدی برای توسعه اقتصاد بود. زمانی که من وزیر صنایع و معادن بودم، در هر سفری که به خارج از کشور داشتیم و با سرمایه گذاران صحبت می کردیم که در ایران سرمایه گذاری مستقیم انجام دهند، می گفتند قانون اساسی شما اجازه سرمایه گذاری در کشورتان را به ما نمی دهد. آنها می گفتند شما اقتصادتان دولتی است و ما چگونه سرمایه گذاری کنیم. می گفتند اگر ما در صنعتی سرمایه گذاری کنیم و بعد شما تشخیص دهید که این صنعت بزرگ است و طبق قانون اساسی باید دولتی شود، ما چه کار کنیم و تا زمانی که این ابهامات برطرف نشود، امکان سرمایه گذاری نداریم.
ما آن دوره به وزارت معادن رفتیم و ظرفیت را مشخص و تعریف کردیم که برای مثال اگر ذخیره معدن سنگ آهن زیر ۲۰۰ تن باشد، کوچک و درغیر این صورت بزرگ است. خب هر کس می تواند برود، اکتشاف بگیرد، محدوده هایی را اکتشاف و ادعا کند ۱۸۰ تن است و تقاضای مجوز داشته باشد. به نظر من، مقام معظم رهبری تصمیم شجاعانه و بزرگی گرفتند.
به هر حال با ابلاغ سیاست های ذیل اصل 44 قانون اساسی که هیچ بخشی نمی تواند با تمرکز بر یک بخش مانع توسعه کشور شود، ایشان گفتند این تمرکز در بخش دولتی مانع توسعه کشور شده است و از این جمله استفاده کردند و همه را به بخش خصوصی واگذار کردند. این عمل برای اقتصاد ما یک گام و تصمیم بزرگی بود و باعث رفع ابهام بزرگی از اقتصاد ایران شد و این گونه واگذاری ها شروع شد.
من خودم به مقام معظم رهبری گفتم درصدی را از فولاد مبارکه واگذار کنیم و ایشان گفتند این برگ بزرگی در تاریخ کشور است که باید نوشته شود. بالاخره این سیاست به این سمت حرکت کرد و حتی بالاتر از فولاد مبارکه واگذار شد. بعدا هم جلسه ای گذاشته شد و گفتند از این جلسات انتظار یک انقلاب اقتصادی در ایران می رود.
الان شما مشاهده می کنید تقریبا 60 تا 70 بنگاه کشور واگذار شده است اما بخش خصوصی در آن ناپیداست. این بنگاه ها از نظر مدیریتی بلاتلکیف هستند. برای مثال معدن مس دیگر دولتی نیست، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی دیگر به این معنا روی آن نظارت ندارد ولی همچنان مدیر آن از سوی دولت انتخاب می شود.
منظور من کارایی شرکت هاست. 10 سال از این قضیه گذشته است اما کارایی آنها افزایش پیدا نکرده و تماما با فساد همراه بوده است.
باید پذیرفت موضوع اصل ۴۴ درخصوصی سازی از مسیر خود منحرف شده است. نه بهره وری افزایش یافته، نه بخش خصوصی توانمند شکل گرفته است و عمدتا نهادهای عمومی غیردولتی بزرگ و نیز نهادهای غیرمرتبط جای آنها را گرفته اند. برای مثال نیرو را گرفتند و تحت عنوان خصوصی سازی به بنیاد شهید واگذار کردند که درواقع بدهی خود را این گونه پرداخت کنند. درواقع هم آنها را گرفتار کردیم و هم دستگاه اصلی را.
موضوع دوم اصل 44 این بود که بخش خصوصی ورود کرده، بانک های خصوصی است. بانک های بزرگ دیگری هم که واگذار کردیم، در همین راستاست. در ابتدا، بخش خصوصی توانمند شکل نگرفت و علیه بخش خصوصی صحبت کردند. بخش خصوصی با صحبت هایی که مسئولان رده اول کشور انجام می دهند، متوجه می یشوند که فضا به چه سمتی می رود و باید چه کار کنند. الان باید یک آسیب شناسی از سیاست های اصل 44 انجام شود، علت آن هم این است که این سیاست ها آثار تنگاتنگی روی اقتصاد مقاومتی دارد. اینکه فساد در کشور زیاد شد، همه ناشی از واگذاری ها نبود.
یکی از علت ها، نبود رسانه های تاثیرگذار بود که حضورشان در صحنه کمر بود و نتوانستند حضور جدی داشته باشند. نبود شفافیت هم به فساد کمک زیادی کرد. دولتی بودن اقتصاد از قدیم بوده و الان هم به نوع دیگری ادامه دارد؛ البته یک سری نظارت های دولتی روی آنها بود. این بنگاه ها به همان شکل مدیر دولتی ماندند و فقط از زیر نظارت ها خارج شدند، تحت بنگاه های غیرقابل نظارت و غیرقابل کنترل قرار گرفتند و نظارت ویژه دیگری بر آنها شکل نگرفت.
در این فضا و تحریم هایی که داشتیم، کشور با محدودیت هایی رو به رو شد که همین محدودیت ها فرصتی بزرگ برای افراد رانت جو ایجاد کرد که بیایند و بگویند ما فلان کار را انجام می دهیم. کشور هم نیازمند بود اینها هم وارد صحنه شدند. من فکر می کنم مجموعه این اتفاقات باعث شد فساد در کشور زیاد شود.
در همین فضا بود که پدیده ای مثل بابک زنجانی زاده شد. ماجرا این است که بیش از دو سال است که این فرد در بازداشت به سر می برد و حکم اعدام هم برای او صادر شده است. همه معتقدند این حکم برای مملکت پول نمی شود و دولت هم بارها گفته باید پشت پرده های زنجانی افشا شود. تا چه زمانی باید منتظر افشا باشیم، چون تمام صاحب نظران و عموم متفق القول هستند که این فرد نقش یک ویترین و حتما پشت پرده دارد.
اخیرا وزارت نفت گزارشی به من داده که بدهی بابک زنجانی حدود سه میلیارد و 900 میلیون دلار است. من درجلسه ای گفتم این بزرگ ترین فساد قرن است که به برخی ها برخورد که من می خواهم نظام جمهوری اسلامی را بد جلوه دهم. من هم گفتم اگر شما کسی را پیدا کردید که یک دلار بیشتر از این فرد فساد داشته، من حاضرم عذرخواهی کنم و حرف خودم را پس بگیرم. قطعا رسیدن یک فرد به این حجم از منابع حتما در یک همکاری با عده ای رخ داده است.
اتفاقات عجیب و غریبی هم افتاده؛ مثلا یک شرکتی که انتهای اسمش کلمه «Bankers» بوده است، عملیات بانکی انجام داده و ال سی باز می کرده؛ آقایان انگار اصلا به این موضوعات توجه نداشتند، ما با رییس قوه قضاییه صحبت کردیم و در جلسه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی هم با مسئولان قضایی اتفاق نظر داشتیم. برداشت من این است که تا به حال مسئولان قضایی درباره قضیه بابک زنجانی خوب عمل کردند.
اولویت اول ما این بود که باید این پول برگردد و گفتیم هیچ موضوعی از برگشت این پول به بیت المال مهم تر نیست. اولویت دوم این است که اگر می خواهید این پدیده تکرار نشود، مشخص شود این ورود چگونه است و چه جریانی پشت آن بوده است. موضوع سوم هم این است که دستگاه قضایی درباره فردی که تخلف کرده است، مجازات صادر کند که ما دیگر در آن ورودی نداریم و قطعا قاضی به هر حکمی برسد، حکمش را صادر می کند.
در حال حاضر، ما روی این سه موضوع اصرار داریم. فکر کنم کل دارایی که توانسته اند تا به حال از این فرد در داخل و خارج از کشور شناسایی کنند. هزار و ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد تومان بیشتر نیست، بخشی از این هم یک زمین بزرگ در غرب تهران است که پروانه ساختی به آن داده شده و الان شورای عالی شهرسازی هم مخالف است و می گوید این با همه اصول شهرسازی مغایرت دارد و اجازه ساخت با آن تعداد طبقات را نمی دهد. اگر این کاربری را هم از زمین بگیرند، ارزش بسیار پایینی خواهدداشت.
حالا اینکه این زمین چگونه به این فرد واگذار شده است خودش یک مسئله جداست. به هر حال این سه موضوع همچنان در دستور کار ما قرار دارد و قوه قضاییه در هر رده ای هر همکاری ای از ما به عنوان دولت خواسته است. بدون کمترین محدودیتی انجام دادیم اما پرونده دست قوه قضاییه است.
اینکه رییس جمهور درخواست داشتند بابک زنجانی در اختیار وزارت اطلاعات باشد اما این اتفاق نیفتاده است، چقدر صحت دارد؟
به دلیل اهمیت این پرونده برای مردم ایران خیلی علاقه مند نیستم یک سری از مسائل آن را رسانه ای کنم که در سرنوشت پرونده تاثیر منفی بگذارد، ولی به هر حال ما در دوره ای گفت و گوهایی انجام دادیم. خود من با رییس قوه قضاییه صحبت کردم که دولت باید در این پرونده حضور داشته باشد چون بالاخره دولت به نمایندگی این ملت مال باخته است.
الان نیست؟
نه، نیست. این داستان زمانی می تواند در جامعه قابل تبیین باشد که همه از اتفاقاتی که در پرونده می افتد، حتی اگر به پول نرسند، برای ملت شفاف سازی کنند. ما با کمک هم این مجموعه اقدامات را انجام دادیم اما به نتیجه ای نرسیدیم.
به خود بابک زنجانی دسترسی دارید؟
نه، قوه مجریه هیچ دسترسی ای ندارد. مگر اینکه مسئولان قوه قضاییه همراه با قاضی برای مذاکره با بابک زنجانی در مورد حساب های بانکی که وی ادعا می کرد پول در آن ها دارد، رفته و از نماینده دولت خواسته باشند آنها را همراهی کند. من معتقدم این پول قابل مصرف در این مدت کوتاه نبوده است، این پول در جایی پنهان است و باید جای آن کشف شود. تا به حال بهانه های تحریم بود که الحمدالله آن هم برطرف شد.
بابک زنجانی در این مدت خیلی قوه قضاییه را اذیت کرد. اخیرا دوباره تیم های وابسته به ایشان گفتند پول وجود دارد و آن را پس می دهیم. به هر حال هر وقت که بابک زنجانی ادعا می کند که در جایی پول دارد، دستگاه قضایی، بانک مرکزی و وزارت خارجه پیگیری می کنند که ببینند چنین چیزی وجود دارد یا نه.
نکته مهم دیگر اینکه نباید حکم اعدام وی را تضعیف کرد. متاسفانه برخی از مقامات قضایی خودشان می گویند که تا بابک زنجانی این پول را ندهد، حکم اجرا نمی شود، این حرف خوبی نیست. حکم داده شده و باید طرف بداند عزم دستگاه قضایی جدی است و تردیدی در کسی وجود ندارد. ممکن است عده ای علاقه مند باشند این حکم مشمول مرور زمان شود اما این غیرممکن است. این پول زیاد است و حتما باید به بیت المال برگشت داده و پشت صحنه های این پرونده مشخص شود.
چه زمانی قرار است این اتفاق بیفتد؟ الان سه سال از این ماجرا می گذرد.
برخی از پرونده ها خیلی طول می کشد ولی من مایوس نیستم چون این عزم را در مقام معظم رهبری می بینم که این پرونده حتما باید شفاف شود. ایشان به خود من، هم در جلسه خصوصی و هم در جلسه رسمی گفتند که شما و ستاد مبارزه با مفاسد این قضیه را پیگیری کنید. قوه قضاییه و دولت هم عزمشان هم جدی است. البته کانال های پشت صحنه هم جدی هستند، اخیرا آقای هندی نماینده حقوقی وزارت نفت در جلسه ستاد مبارزه با مفاسد گفت با نماینده دادستان که به دیدن بابک زنجانی رفته بودیم، در زندان با من به تندی برخورد کرد و گفت این ایمیل هایی که می زنید چیست!
بابک زنجانی؟
بله، آقای هندی گفت من به زنجانی گفتم کدام ایمیل ها را می گویید که دیدم از داخل کیفش تمام ایمیل های من را که پرینت گرفته بود، نشان داد. یعنی پیداست هنوز قدرت دارد و ایمیل هایی را که مسئول حقوقی وزارت نفت فرستاده، هک کرده است. زنجانی هنوز احساس می کند به مراکز مهمی واسته است و می تواند با دستگاه ها این گونه رفتار کند و احتمالا امیدهایی به او داده اند که با مرور زمان بلکه خود را نجات بدهد.
فقدان آیت الله هاشمی رفسنجانی شرایط کشور را دچار دگرگونی کرد، اولین نکته ای که پیش آمد این بود که ایشان کانال امین و مهمی برای ارتباط با مقام معظم رهبری بود. از دست دادن این کانال ارتباطی، اصلاح طلبان را به این فکر فرو برده است که باید در پی ایجاد یک کانال با مقام معظم رهبری باشند. شنیده می شود که شما اخیرا با رهبری دیداری داشتید و از شما به عنوان فردی که رییس ستاد انتخاباتی آیت الله هاشمی رفسنجانی و همچنین بسیار به ایشان نزدیک بودید یاد می شود که می تواند این نقش را تا حدودی ایفا کند. این گفته چقدر می تواند صحت داشته باشد؟
اصلا ملاقات که انجام شده است. ما با دوستان و بزرگان اصلاح طلب مذاکره ای داشتیم؛ آنها تاکید کردند که این کار انجام شود. من هم با آقای دکتر روحانی رییس جمهور مشورت کردم و نهایتا به این نتیجه رسیدم که این ملاقات انجام شود که انجام هم شد. هم درباره شرایطی که مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی داشت، صحبت شد و هم شرایط اصلاح طلبان. درباره موقعیت، جایگاه و نقش آنها در انقلاب و نظام و نیز درباره سران اصلاح طلب هم صحبت شد. جلسه بسیار خوبی بود و من گزارش کامل این دیدار را به سران اصلاح طلب دادم.
شما حامل پیغامی بودید یا راسا اقدام کردید؟
من قبلش با دوستان اصلاح طلب صحبت کرده بودم.
نکاتی را گفتند که شما منتقل کنید؟
جمع بندی هایی بود. درواقع شرایطی بود که من در ملاقات مطرح کردم. من معتقدم اصلاح طلبان یک جریان قدرتمند و پرنفوذ در چارچوب نظام جمهوری اسلامی و علاقه مند به نظام هستند. آنها سابقه مدیریتی در نظام دارند و در این مجموعه جانباز، خانواده شهید و انقلابی وجود دارد. در آنها هم طیف وسیعی از افراد عادی اصلاح طلب با جهت گیری های معتدلانه وجود دارند و ممکن است برخی نیز تا حدودی گرایش های تندتر هم داشته باشند.
این مجموعه ممکن است برخی نیز تا حدودی گرایش های تندتر هم داشته باشند. نظرات مقام معظم رهبری، نظرات بسیار روشنی راجع به افراد و جریان اصلاح طلب بود و استقبال خیلی خوبی انجام شد. من به سهم خودم سعی می کنم تا آنجا که امکان دارد، در ایجاد و برقراری این کانال ارتباطی تلاش کنم.
امیدوار بودید بتوانید این خلا را پر کنید؟
البته خلا وجود آیت الله هاشمی رفسنجانی بسیار بزرگ و سنگین و فقدان ایشان ضایعه ای جبران ناپذیر است. در عین حال اینکه همیشه جریان اصلاحات امکان ارتباط داشته باشند، از تاکیدات مقام معظم رهبری بود. هیچ وقت ارتباط قطع نشده و اگر هم این اتفاق رخ داده، از طرف جریان اصلاحات بوده است، در حال حاضر هم همین ارتباط وجود دارد. ایشان گفتند که وقتی شخصیت هایی از اصلاح طلبان گفته اند ما می خواهیم رییس جمهور شویم و من پذیرفتم، به این معناست که اصلاح طلبان حضور داشته باشند. ایشان گفتند از نظر من مشکلی برای اصلاح طلبان وجود نداشته و الان هم که دوست دارند رابطه مستقیمی با ما داشته باشند، مشکلی نیست. ایشان همچنین از من خواستند که این نقش را ایفا کنم.
مقام معظم رهبری گفتند؟
بله. من هم در حد بضاعت خودم تمام تلاشم را برای تحکیم این ارتباط خواهم کرد.
پس این امید وجود دارد که این قضیه جدی شود، آیا صحبتی درباره رفع محدودیت ها شد؟
من فکر می کنم اصلاح طلبان باید اصولی را برای همکاری در داخل نظام رعایت کنند. روی این اصول هم همه از جمله مقام معظم رهبری و خود اصلاح طلبان هم حساسیت دارند. یکی از این اصول معیارهای امام خمینی (ره) است. ایشان به عنوان معمار و بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی معیارهایی داشتند که باید همه آن را در نظر بگیرند. در بین معیارهای امام خمینی (ره) چند معیار وجود دارد که ثابت بوده است که از جمله، مبارزه با استکبار و امریکا، مبارزه با اشرافی گری و مبارزه با فساد بوده است.
من فکر می کنم اینها معیارهای خوب همکاری است. برداشت من این است که اینها نه تنها مورد قبول اصلاح طلبان، بلکه مورد قبول هر فردی است که می خواهد کار سیاسی انجام دهد. ما در روش های اجرایی اختلاف نظر داریم اما در اصل قضیه روش های اجرایی اختلاف نظر داریم اما در اصل قضیه که دفاع از نظام و رهبری است اختلافی وجود ندارد.
مسائلی وجود دارد که خارج از دست دولت است؛ مثل بحث ریزگردها که به نقطه ضعف دولت تبدیل شده است. در سال ۹۲ آقای رییس جمهور برای مطالبات اصلاح طلبان شعارهایی دادند اما به نظر می رسد که عملی نشد. این امکان هست که در مدت کوتاه باقی مانده از عمر دولت یازدهم، همچنان سبد رای مردمی را که به اصلاح طلبی گرایش دارند، برای خود نگه دارد؟
به نظر من، آقای روحانی یک رییس جمهور قوی و صاحب فکر است. من این را به دوستان اصلاح طلب در جلسات خصوصی گفته ام که ایستادگی آقای روحانی روی خیلی از برنامه های کشور سبب شد که کارهای بزرگی در کشور رخ دهد. البته ممکن است در برخی جاها مشکلی داشته باشند. هیچ وقت همه کارهای مورد نظر انجام نمی شود ولی مجموعا نسبت به قبل از 92 در زمینه بحث هایی که در بخش سیاست خارجی، سیاست اقتصادی، انسجام ملی و باز کردن فضای کشور اتفاق افتاده است، خیلی تفاوت وجود دارد و اصلا قابل مقایسه نیست. البته مردم کار بزرگی را در انتخابات 92 انجام دادند و آن انتخاب ایشان بود؛ آقای روحانی هم مجموعه اقدامات بزرگی انجام دادند ولی ممکن است در جایی هم کمبودهایی وجود داشته باشد.
من هر زمان با ایشان صحبت و ملاقات می کنم، کمترین تردیدی در وعده هایی که داده است ندارند و پایبند هستند و با تمام توان دنبال تحقق آنهاست. حالا ممکن است در برخی جاها کمبودهایی وجود داشته باشد. برخی از مسائل را نمی شود رسانه ای کرد و رسانه این نکردن آن به این معنا نیست که اصلا نمی خواهد آن موضوع را پیگیری کند. وقتی فردی یکی را به عنوان رییس جمهور انتخاب می کند، این اندازه به او اعتماد دارد که سرنوشت کشور را به دست او داده است.
رییس جمهور هم زمانی که می گوید به فلان موضوع پایبند است حتما این گونه است. حالا حتما با موانعی رو به رو شده است. ما باید محدودیت های رییس جمهور را هم در نظر بگیریم. آقای روحانی واقعا به همه وعده های خود پایبند است و آنها را دنبال خواهدکرد. فکر می کنم اصلاح طلبان هم از مجموعه دولت رضایت نسبی دارند و انتظار هم دارند و اما امیدواریم دغدغه های دوستان اصلاح طلب را برطرف کنیم.
شما درباره آقای روحانی واژه «مقتدر مظلوم» را به کار بردید، همچنان به این نظر معتقدید؟
الان هم معتقدم آقای دکتر روحانی، رییس جمهوری است که بیشترین فشارها بر او وارد شده است. من در دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی استاندار بودم، در دولت اصلاحات هم هشت سال به عنوان وزیر حضور داشتم. در دولت احمدی نژاد هم با وجود اینکه نبودم ولی کاملا شرایط کشور را رصد می کردم، به نظر من هیچ رییس جمهوری به اندازه آقای روحانی تحت فشار قرار نگرفته است.
من همیشه گفته ام آقای روحانی و جریان حامی ایشان قادر ست با جریان سیاسی مقابل خودش در یک فضای رقابتی کاملا چارچوب دار رقابت کند و هیچ مشکلی هم ندارد و به هر نقدی پاسخ مناسب داده خواهدشد. فقط جایی کار سخت می شود که کفه برخی از دستگاه های رسمی کشور به نفع رقیب سنگین می شود و در این شرایط نمی شود رقابت کرد. به این معنی که دستگاه های رسمی کاملا در اختیار آنها قرار دارد و خیلی راحت سیاه نمایی می کنند. در این شرایط فشارها سنگین است و رییس جمهور دارند این فشارها را تحمل می کنند. لب به اعتراض نمی گشایند.
به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می شویم اما فضای کشور اصلا نسبت به دوره های دیگر انتخاباتی نیست. این خوب است یا نه؟ و فکر می کنید دولت در این زمینه باید چه کار کند؟
به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می شویم اما فضای کشور اصلا نسبت به دوره های دیگر انتخاباتی نیست. این خوب است یا نه؟ و فکر می کنید دولت در این زمینه باید چه کار کند؟
چیزی که تا به حال در ایران رسم بوده این است که ریاست جمهوری دو دوره ای بوده است. البته بی رقیبی هم در این رابطه نقش دارد. من فکر می کنم ایران در شرایط فعلی ملی، منطقه ای و بین المللی به یک انتخابات پرشور احتیاج دارد و با حضور پرشور مردم می تواند پاسخ گوی بخش وسیعی از تهدیدهای منطقه ای و بین المللی باشد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
باشه. توگفتی وماهم باورکردیم
60درصد از وعده ها عملی شده 40درصد نه اصلاحات گفته 4سال دیگه باید به روحانی فرصت داد ما 4سال منتظر خواهیم بود اگه روحانی هم نتونه کاری کنه با احمدی نژادمیشه 16سال این یعنی فاتحه ایران
روحانی تلاش کن
اره
به نظر من با توجه به شرایطی که کشور ما داره و رئیس جمهور تمام اختیارات رو نداره اینهمه ایراد از اقدامات ایشون بی انصافانه است.
بله درست میگید مشکل اینجاس که فقط پای وعده وایساده وگرنه ما در عمل چیزی ندیدیم.بسه بابا حداقل با این حرفا اعصابمون خورد نکنید .به نظرم حرف نزنید بهتره ملت ارامش بیشتری دارن تا دروغ بشنون
روحانی دیگه رای نمیاره .به فکر کسی دیگه باشید .این بابا کاری نکرد
ازوضع زندگیمون معلومه
دولت دروغگویان چه قولی داده که به نفع مردم باشد . غیر از گرانی و به دروغ امار ارائه نمایند.