دخترِ ایرانی – دانمارکی، بلای جان داعش

مجله همشهری سرنخ - اشکان خسروپور: نام یک دختر کرد ایرانی، تبعه دانمارک مدتی است در دنیای مجازی سروصدا کرده است. «جانا» یکی از فعال ترین جنگجویانی است که علیه داعش می جنگند، به همین دلیل هم تکفیری ها برای سر او جایزه یک میلیون دلاری تعیین کرده اند. از طرف دیگر، این دختر دانمارکی ایرانی تبار، به خاطر این که علیه تکفیری ها جنگیده، در دادگاه های دانمارک مجرم شناخته شده و گذرنامه اش را هم از دست داده است.

«جانا پلانی» این روزها به یکی از مشهورترین چهره های دانمارک و کردستان تبدیل شده است. دادگاه های کپنهاگ این تبعه دانمارک را به خاطر این که همراه با پیشمرگه های کرد و گروه یگان های مدافع خلق بر علیه داعش جنگیده بود، محکوم کرده است.

اتهامی که علیه این زن جوان در دادگاه های دانمارک مطرح شده و باعث صدور حکم بازداشت او شده این است که «باعث ایجاد شکاف و تفرقه میان دو گروه می شده که در مواردی باعث جرأت گرفتن تکفیری ها و در نتیجه کند شدن شکست آنها می شده است.»

هدف من: نابودی داعش

«جانا پلانی»، دختر یک خانواده کرد ایرانی بود که در سال ۱۹۹۲ میلادی در کمپ پناهجویان در «الرمادی» متولد شد. زمانی که او سه ساله بود، خانواده اش به دانمارک مهاجرت کردند. زمانی هم که درگیری های سوریه آغاز شد، او یک دانش آموز معمولی در دانمارک بود. او در همان زمان بود که تصمیم گرفت به کردستان رفته و علیه تکفیری ها بجنگد. «جانا» به گاردین می گوید: «من برای دفاع از حقوق زنان، برای دموکراسی و برای پاس داشتن ارزش هایی که در دانمارک آموخته ام با داعشی ها می جنگم.»

«جانا»ی بیست و سه ساله، دختر عجیبی است. این طور که به نظر می رسد، تنها هدف او جنگیدن با داعش است. برایش هم تفاوتی ندارد که در چه جبهه ای باشد. او فقط می خواهد بر علیه تکفیری ها بجگد. بر همین اساس است که او مدتی با پیشمرگه های کرد بوده و مدتی بعد در کنار گروه یگان های مدافع خلق در سوریه جنگیده است. او البته در حال حاضر به خاطر تمام این کارهایش دردسرهای زیادی را تحمل کرده است.

این دختر جنگجو برای ستیز بر علیه داعش اول سوریه را انتخاب کرد. بعد از شش ماه جنگیدن در کنار نیروهای مخالف داعش در این کشور، به عراق رفت و در کنار پیشمرگه ها نبردش را ادامه داد. این جنگجوی جوان مدت هاست توسط مقام های کشورش شناسایی شده. حدود یک سال و چند ماه پیش، یعنی در ماه سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی بود که مقامات کشورش او را به مدت ۱۲ ماه ممنوع الخروج کرده بودند.

آنها امیدوار بودند که در طول این یک سال، فکر سفر به سرزمین تکفیری ها از سرش بیفتد اما این فقط یک خیال خام بود. همین چند وقت پیش بود که معلوم شد «جانا»ی جنگجو در روز ششم ژوئن به دوحه قطر سفر کرده است.

وکیل: ما در یک جبهه هستیم

البته «اربیل کایا»، وکیل خانم «پلانی» سعی کرده تا با دفاع از موکلش قاضی و هیات منصفه را متوجه اشتباه شان بکند اما تا لحظه انشتار این گزارش، هیچ تغییری در رأی دادگاه به وجود نیامده است. خانم وکیل می گوید: «موکل من در جبهه ای می جنگد که خود دانمارک هم با آن موافق است. ما در برابر داعش که دشمن همه جهان است، ایستاده ایم. ایشان با دولت دانمارک نمی جنگد. با یک گروه تکفیری می جنگد که همه ما خواهان نابودی شان هستیم. چنین کاری، خدمت به انسان و دنیاست نه یک جنایت جنگی که مستحق زندان باشد.»

خانم کاریا به «گاردین» می گوید: «کشور دانمارک، اولین کشور در جهان است که به دنبال مجازات یک فردی است که در جبهه ای همسو با تمام جهان علیه یک دولت فرضی می جنگد. اگر چنین اتفاقی رخ بدهد، شرم آور خواهد بود. اگر چنین مجازاتی واقعا به مرحله اجرا در بیاید، نشان می دهد که ما تا چه اندازه ریاکار هستیم.»

او در دنباله صحبت هایش بر لزوم مبارزه با داعش تاکید کرده: «چرا ما به جای این که از دانمارکی هایی که با داعش می جنگند، حمایت کنیم، در پی مجازات کسانی هستیم که مثل خود ما مقابل داعش ایستاده اند. به نظرم این کار اصلا توجیه قابل قبولی ندارد.»

هر چه هست دفاعیات خانم وکیل هیچ فایده ای نداشته و خانم مدافع در بزرگ ترین زندان دانمارک یعنی «وستره» محبوس شده است. وکیل خانم «پلانی» می گوید، قاضی فعلا موافقت کرده که تا پیدا شدن مدارک بیشتر، دخترک را در بازداشت موقت نگهدارد. این وکیل کارکشته البته اجازه نداد تا جزییات بیشتری از پرونده را توضیح بدهد ولی گفته می شود که در صورت تایید شدن حکم، این زن جنگجو باید حدود دو سال را در زندان بگذراند.

جانا در واکنش به رأی دادگاه گفته بود: «وقتی این رفتار را با واکنشی که مقامات کشورم با دانمارکی های داعشی نشان می دهند می بینم، کاملا مأیوس می شوم. این برای من که همراه با دنیا علیه داعش در جنگ هستم دردآور است وقتی می بینم که بسیاری از مردم در خود شهر کپنهاگ، پایتخت دانمارک هم با کارهای من مخالف هستند. من مدت هاست نتوانسته ام کاری به دست بیاورم چون مردم فکر می کنند من مجرم خطرناکی هستم و علیه اطلاعات و امنیت کشورم، کار خلافی انجام داده ام.»

چرا دانمارک می ترسد؟

دانمارک یکی از بزرگ ترین کشورهای اروپایی است که شهروندانش به داعش پیوسته اند. به همین دلیل هم هست که این کشور در ماه های اخیر قوانین سرسختانه ای را برای مقابله با مهاجرت وضع کرده است. گفته می شود که «جانا» یازدهمین نفری است که با محدودیت آمد و شد به کشورهای دیگر مواجه شده بود چون دولت می ترسد ادعای مقابله با داعش صرفا یک بلوف برای رفع ممنوع الخروجی باشد. بعضی از کسانی که به صف داعش پیوسته اند با همین ترفند از کشور خارج شده و گروهی حتی در ظاهر برای تفریح در کشورهای مرزی سوریه و عراق - مثل ترکیه - به کشورهای دیگر بلیت گرفته بودند. حالا به همین دلیل است که مقامات نگران شده اند.

این طور که اداره اطلاعات و امنیت دانمارک گزارش داده تاکنون دست کم ۱۲۵ شهروند دانمارکی به سوریه رفته و عضو داعش شده اند. البته از آن تعداد ۶۲ نفر دوباره به دانمارک برگشته اند.

ماجرای ضبط گذرنامه دختر کرد ایرانی - دانمارکی آن قدر عجیب و غیرعادی بوده که سخنگوی وزارت کشور دانمارک درباره آن واکنش نشان داده است. او درباره شهروندان اروپایی به خصوص دانمارکی که به جنگ با داعش رفته اند، گفت: «هر کسی که به هر دلیلی به آن مناطق سفر می کند، خودش را در معرض یک خطر حتمی قرار می دهد. کسانی هم که برای حضور در جنگ ها و درگیری ها وارد چنان مناطق می شوند، احتمالا به اعمال تروریستی یا جنایی دست می زنند که در زمان بازگشت به کشور برای شان مجازات هایی در پی خواهد داشت.»

جایزه یک میلیون دلاری داعش

این دختر جوان آنقدر در جنگ با تکفیری ها قوی و مصمم بوده که تکفیری ها برای به دام انداختن او جایزه تعیین کرده بودند. داعش در یک آگهی که در صفحه مجازی اش منتشر کرده، از جانا با عنوان «بزرگ ترین گناهکار» یاد کرده است. به گزارش سایت خبری NSNBC در دانمارک، او را می توان بزرگ ترین چهره دانمارکی - کرد دانست که به خاطر جنگ با تکفیری ها تا این حد معروف شده است.

جنگیدن با داعش آن قدر برای او مهم بوده که برای این کار تا خط مقدم جبهه هم جلو رفته و وارد گروه های جنگجویی شده که علیه پیکارجویان می جنگیدند. موضوع وقتی عجیب تر می شود که بدانید، هر دو گروهی که «جانا» عضو آنها بوده، با حمایت ائتلاف جهانی - از جمله ارتش دانمارک - علیه تکفیری ها می جنگند.

گروه «یگان های مدافع خلق» تنها بخشی است که عضویت در آن تا اندازه ای مورد مناقشه است. بخشی از بودجه این گروه توسط «پ ک ک» تامین می شود که در اروپا و آمریکا به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می شود. در عین حال، دولت ترکیه مدافع خلق را یک گروه تروریستی می داند. با این وجود این گروه از جنگجویان کرد تا مدتی پیش، در آزاد کردن کوبانی تاثیر شگرفی داشته است.

کردها آدمکش نیستند

او برای اولین بار در سال ۲۰۱۴ میلادی و برای دو هفته همراه با بقیه گروه های کرد به جنگ داعش رفته بود، دو هفته ای که خودش آن را با عنوان «طولانی ترین دو هفته تمام عمرم» خطاب کرده است. او در محاصره کوبانی هم شرکت داشته و روایت های دردناکی از جنگ و محاصره کوبانی دارد.

او درباره گروه هایی که با داعش می جنگند و عده ای آنها را تروریست می داند، نظر دیگری دارد: «یگان های خلق تروریست نیستند. این گروه - که من هم جزوشان هستم - داریم با تروریست ها می جنگیم. داعش در مقابل قتل تمام زنان این گروه که در کوبانی کشته شدند، مسئول است. کار ما این است که این گروه را از بین ببریم.»

او همزمان با ضبط شدن گذرنامه اش توسط ماموران، در یک صفحه مجازی درباره این رفتار عجیب واکنش نشان داد. این نوشته را سایت خبری «لوکال» این طور ترجمه کرده بود: «می گویند من بر ضد دانمارک فعالیت می کنم. چنین چیزی چطور ممکن است. وقتی من در یک گروه مسلح فعالیت می کنم که آن را دانمارک پشتیبانی و آموزش می دهد.»

با وجود همه این حرف ها و چالش ها، دختر ایرانی - دانمارکی فعلا شش ماه را در زندان خواهد گذراند و گذرنامه اش هم ضبط می شود تا بعدتر درباره او تصمیم گیری شود.

وکلا و جرم شناسان درباره این اتفاق عجیب نظر می دهند

دختر ایرانی - دانمارکی مجرم نیست!

ضبط گذرنامه یک شهروند و دردسر درست کردن برای او یکی از عجیب ترین اتفاقاتی است که به نظر می رسد حتی در تاریخ دانمارک هم بی سابقه باشد. این اتفاق عجیب بین حقوقدان ها هم بحث های متعددی راه انداخته است.

«پرنیل اسکیپر» وکیل دادگستری در کپنهاگ درباره این اتفاق عجیب حقوقی می گوید: «اگر گذرنامه آن شخص واقعا به دلیل این که علیه داعش جنگیده ضبط شده است، باید بگویم که ما سراغ شخص اشتباهی رفته ایم. این مشکل بزرگی است که شهروندان دانمارکی را به خاطر این که علیه آن گروه تروریست جنگیده اند، مجازت کنیم به خصوص وقتی صحبت درباره شرکت در جنگی است که دانمارک هم از آن حمایت می کند.»

«یورن وسترگارد» استاد جرم شناسی دانشگاه کپنهاگ در این باره به سایت «رودا» می گوید: «قوانین درباره این مسئله خیلی مبهم هستند. هیچ ممنوعیت کلی برای شرکت در جنگ ها و درگیری هایی که خارج از مرز کشور به وقوع پیوسته باشد، وجود ندارد. تا زمانی که شما در عملیات تروریستی شرکت نکرده و دست به جنایت جنگی نزده باشید، قانون جزایی دانمارک را نقض نکرده و در نتیجه مجرم نیستید.»