۲۵ تک گویی منحصر به فرد از امام جمعه مشهد

تماشاگران امروز - محمد حسین عباسی: بیشتر از هر شهر دیگری در ایران، این خطبه های نماز جمعه مشهد است که هر هفته تیترهای درشت رسانه ها و سوژه های شبکه اجتماعی را می سازد. آیت الله احمد علم الهدی چه در خطبه های نماز جمعه، چه در جلسه های هفتگی تفسیر قرآن در مشهد و چه در سخنرانی ها به مناسبت های مختلف، با همان لحن صریح همیشگی در مورد مسائل مختلف اظهارنظر می کند. اظهارنظرهایی غالبا تند که موافقان و مخالفان زیادی دارد. به بهانه انتشار و اصلاح جمله منتسب به این چهره سرشناس دینی درباره حجاب و اختلاس و بازتاب های فراوانی که این جمله ها به همراه داشته است، به سراغ بعضی از موضع گیری های خاص او در پنج سال اخیر رفته ایم.

* کسانی که بلیت ۷۰ هزار تومانی کنسرت می خرند یک اقلیت هوس باز شهوت ران هستند (۱۳ تیر ۹۴/ مراسم تفسیر قرآن سوره محمد (ص)).

امام جمعه مشهد، سرسخت ترین مخالف برگزاری کنسرت های موسیقی در این شهر به شمار می رود. به اعتقاد او فضای مذهبی مشهد باید از چنین اتمسفرهایی در امان بماند. علم الهدی بارها و بارها در سخنرانی هایش به جو کنسرت های موسیقی در ایران تاخته است. مردم مشهد همچنان فرصت حضور در چنین برنامه هایی را ندارند و برای تماشای اجراهای زنده موسیقی باید به شهرهای اطراف بروند.

* خبرگان ناظر عملکرد رهبری نیستند. این نظارت بر بقای شرایط است نه نظارت بر عملکرد. یعنی باید مراقب باشیم اگر در این شرایط رهبر سقوط کرد، من بیعت ام را برنداشته ام از این رهبر. این کار خبرگان است (۱۶ آذر ۹۳/ مهدیه مشهد).

این جمله مدتی کوتاه بعد از سخنرانی علی مطهری در دانشگاه فردوسی مشهد درباره وظایف مجلس خبرگان گفته شد، تنها چند روز بعد نیز مطهری نامه ای به علم الهدی نوشت و نکاتی را متذکر شد.

* میرزا تقی خان امیر کبیر یکی از افرادی بود که باعث ایجاد تفکر سکولاریسم در کشور ما شد و با ایجاد و تاسیس مدرسه دارالفنون و به کار گماشتن آخوندزاده و میرزا ملکم خان بی دین و سکولار سعی کرد اجازه ندهند دین به دارالفنون نفوذ کند (۱۸ آذر ۹۲/ همایش وحدت حوزه و دانشگاه).

شاید کمتر کسی توقع داشت در همایش «وحدت» حوزه و دانشگاه، چنین جملاتی را بشنود اما این اتفاق رخ داد و امام جمعه مشهد نفوذ دانشگاه در ایران را بهانه ای برای مبارزه با حوزه های علمیه دانست.

* از آنجایی که مقام معظم رهبری، امام است، ائمه جمعه هر شهر امام زاده زنده آن شهر است و بقعه و بارگاه هم همان دستگاه نماز جمعه است، بنابراین شما باید از امام جمعه شهرتان محافظت کنید (۲۰ آبان/ گردهمایی مسئولان ستادهای نماز جمعه).

در همین سخنرانی، علم الهدی تاکید کرد که انتقاد «بی در و پیکر» از ائمه جمعه در شهرستان های مختلف درست نیست. سخنرانی او درباره اهمیت وافر ائمه جمعه و امام زاده زنده بودن آنها با واکنش های بسیار زیادی در جامعه روبرو شد.

* انتصاب زن برای سخنگویی وزارت خارجه خلاف قرآن است (۱۷ شهریور ۹۲/ گفتگو با خبرگزاری مهر).

ابطال حکم سخنگویی اولین سخنگوی زن وزارت امور خارجه، یکی از نخستین توصیه های جدی علم الهدی به روحانی در ماه های اول ریاست جمهوری این چهره بود. امام جمعه مشهد استفاده از زنان در دولت را یک اتفاق مثبت ارزیابی کرد اما اعتقاد داشت که قرار گرفتن یک زن در این جایگاه خلاف قرآن است. مرضیه افخم مدتی بعد تبدیل به اولین سفیر زن جمهوری اسلامی نیز شد.

* انتخابات آزاد فقط در ایران برگزار می شود (۲ فروردین ۹۲/ نماز جمعه مشهد).

چند ماه قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه سال ۱۳۹۲، علم الهدی ادعا کرد هیچ کشور دیگری در کره زمین انتخابات آزاد ندارد و این اتفاق تنها در ایران رخ می دهد.

* به غیرت نیروی انتظامی آفرین می گویم که جلوی سینماها را گرفت! (۲۶ خرداد ۹۱/ نماز جمعه مشهد)

در آغاز رقابت های یورو ۲۰۱۲، این مسابقات در سینماهای مشهد برای علاقه مندان به فوتبال پخش می شد؛ طرحی که با استقبال ویژه ای نیز روبرو شده بود اما نیروی انتظامی در مقابل آن ایستاد و جلوی ادامه یافتن اش را گرفت. علم الهدی مشخصا از این اتفاق راضی به نظر می رسید.

* ما دو قرن از این اروپایی ها جز دزدی و آدم کشی و جنایت چیزی ندیدیم (۲۰ شهریور ۹۴/ نماز جمعه مشهد).

امام جمعه مشهد ابدا به نتیجه مذاکرات هسته ای خوشبین نبود و بر این باور بود که اروپایی ها برنامه ای برای به توافق رسیدن با دولت جمهوری اسلامی ایران ندارند.

* حدود ۶۲ درصد مردم به خاطر «سید بودن» به خاتمی رأی دادند (۱۶ دی ۹۳/ گفتگو با خبرگزاری مهر).

این آمار جالب، نتیجه کار تحقیقاتی علم الهدی در دانشگاه امام صادق بود. او پرسش نامه هایی در فضای این دانشگاه پخش کرد و بر اساس نتیجه آن، این جمله را در گفتگو با خبرگزاری مهر بر زبان آورد. در ایران «۶۳ درصد» یک نتیجه مرسوم در نظرسنجی و انتخابات است.

* فاجعه منا مقدمه ظهور امام زمان (عج) است (۱۶ مهر ۹۴/ بزرگداشت محسن حاجی حسنی).

علم الهدی این جمله را در نماز جمعه بعد از فاجعه منا تکرار نکرد و ترجیح داد این نظر را تنها برای یک جمع کوچک به زبان بیاورد.

* وقتی در شهر مشهد مکان های تفریحی و تجاری شکل می گیرد، هویت امام رضا (ع) از بین می رود (۷ دی ۹۴/ روزنامه انتخاب).

علاوه بر کنسرت ها، امام جمعه مشهد به گسترش روز افزون مجتمع های تجاری و تفریحی در این شهر نیز معترض بود. در نگاه او تغییر بافت مشهد از یک شهر مذهبی و دینی به یک شهر تفریحی و تجاری، حتی ناراحتی رهبر انقلاب را نیز در پی داشته است.

* به جهنم که سعودی ها از ایران می روند (۱۷ دی ۹۴/ مراسم گرامیداشت شیخ نمر).

این اولین موضع گیری علم الهدی درباره قطع روابط دیپلماتیک عربستان و ایران بعد از ماجرای حمله به سفارت بود. این چهره البته مدتی بعد کمی لحنش را تلطیف کرد و حتی انتقاداتی را نیز متوجه حمله کنندگان به سفارت ساخت.

* فردی که در انتخابات مجلس خبرگان شرکت نمی کند، تکلیف امام زمانش را ترک کرده است (۹ بهمن ۹۴).

حدود یک ماه قبل از انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان، علم الهدی تاکید ویژه ای روی شرکت مردم در انتخابات خبرگان داشت و آن را با یک وظیفه شرعی همطراز کرده بود.

* نا به کارترین توطئه های دشمن در انتخابات از طریق تلگرام صورت گرفت (۲۰ فروردین ۹۵/ نماز جمعه مشهد).

به نظر می رسید امام جمعه مشهد رضایت چندانی از نتایج انتخابات هفتم اسفند و حذف بعضی از چهره های سرشناس مجلس خبرگان رهبری ندارد. در فضای تلگرام، وبسایت رسمی او نیز صاحب یک کانال است.

* احمدی نژاد عزیز ماست، به صلاحیتش رأی داده ایم و پای رأی مان هم ایستاده ایم (۲۱ مرداد ۹۴/ نماز جمعه مشهد).

نماینده ولی فقیه در مشهد بعد از ماه ها دوباره در بخشی از سخنرانی اش از احمدی نژاد و خدمات او تمجید کرد اما در عین حال دست روی این نکته نیز گذاشت که هر کس در مقابل ولایت بایستد، بدون شک سقوط را تجربه می کند.

* در ماه رمضان دخترانِ دانشگاه را وادار به رقص کردند (۲۰ تیر ۹۳/ نماز جمعه مشهد).

انتقاد از فضای دانشگاه ها و به ویژه دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از موضوع های همیشگی سخنرانی های آیت الله علم الهدی را شکل می دهد. او چند بار تاکید کرده است که باید پیشوند اسلامی از مقابل نام دانشگاه آزاد برداشته شود.

* مسائل ایران و غرب، منجر به تفاهم نخواهد شد (۱۵ فروردین ۹۳/ دیدار با ظریف).

یک سال و چند ماه بعد از این ملاقات، سرانجام ایران و کشورهای ۱+۵ بر سر مسائل هسته ای کشورمان به توافق نهایی دست پیدا کردند.

* آمریکا در حال مرگ تدریجی است (۱۰ آبان ۹۳/ نماز جمعه مشهد).

امام جمعه مشهد با این جمله به استقبال مراسم ۱۳ آبان سال ۹۲ رفت. از نگاه علم الهدی هیچ بهانه ای برای متوقف کردن شعار مرگ بر آمریکا در خیابان های ایران وجود نداشته و نخواهد داشت.

* الگوی دولت هاشمی غرب بود نه امام! (۲۱ شهریور ۹۱/ گفتگو با فارس).

شفافیت و آزادی، کلیدواژه های سخنرانی معروف سال ۹۱ هاشمی بودند که با واکنش تند علم الهدی همراه شدند. او خیلی زود علیه رییس مجمع تشخیص مصلحت موضع گرفت و مدعی شد که اظهارات او به نظام لطمه وارد می کنند.

* چرا به مردم بگوییم از ماشینی استفاده کنند که وسط بزرگراه منفجر می شود؟ (۱۶ اردیبهشت ۹۴/ دیدار با کارگران خراسان رضوی).

انتقاد صریح از خودروهای تولید داخل و همه کالاهای بی کیفیت داخلی که بسیاری از مردم به ناچار از آنها استفاده می کنند. علم الهدی در این سخنرانی در جمع کارگرها از لزوم بالا رفتن کیفیت کالاهای ایرانی سخن گفت.

* دشمن که نمی شود بگوییم نفوذ نکن! (۴ آبان ۹۴/ مراسم وداع با شهدای حرم).

کلیدواژه «نفوذ» در سخنرانی ماه های گذشته این عضو مجلس خبرگان بارها و بارها دیده شده است. علم الهدی در سخنرانی اش در مسجد حشور مهدی دانشگاه آزاد، به این نکته اشاره کرد که مذاکره و دیپلماسی ممکن است بستری برای نفوذ و ریشه کن کردن اسلام و نظام باشند. به اعتقاد او، دشمن در هر صورتی نفوذ می کند و این ما هستیم که باید در مقابل این پدیده بایستیم.

* مردم مصر به سراغ نظام دینی رفتند و به اخوان المسلمین روی آوردند و رأی خود را به یک حزب اسلامی دادند اما این حزب اسلامی خلاف کرد و اصول را زیر پا گذاشت و مردم دینی را ناامید کرد (۱۴ تیر ۹۲/ نماز جمعه مشهد).

یک تحلیل کاملا متفاوت از ماجرای مصر. علم الهدی اصرار داشت که دلیل سقوط اخوان المسلمین بی توجهی به مسائل مذهبی بوده است. این گروه سابقه چندین دهه فعالیت مذهبی در کشور مصر را دارد.

* بعضی از بانک ها در بازپرداخت سپرده های مردمی با مشکلاتی مواجه می شوند چون نمی توانند این سود را تأمین کنند و بخش اعظم فتنه اقتصادی کشور ما در نظام بانکی است و بانک ها در راستای اقتصاد مقاومتی فعالیت موثری انجام نمی دهند (۳ فروردین ۹۴/ ایرنا).

بعد از نامگذاری سال ۹۴ به نام دولت و ملت، همدلی و همزبانی، علم الهدی گفتگوی مفصلی در مورد مسائل اقتصادی جامعه انجام داد و سیستم بانکی کشور را با انتقادهایی جدی روبرو کرد.

* سکانی که به دنبال برگزاری کنسرت هستند بدانند که حامی و طرفدار آنان آلمانی است که به صدام، تجهیزات شیمیایی داد تا رزمندگان ما را بکشد و اکنون همان آلمان از برگزاری کنسرت موسیقی در مشهد حمایت می کند. کنسرت موسیقی، مطرب بازی است و چون تمام شهر مشهد حرم امام رضا (ع) است لذا برگزاری کنسرت در مشهد، مطرب بازی در حرم آن حضرت است (۸ اسفند ۹۳/ نماز جمعه).

این جملات پاسخ تند علم الهدی به گزارش دویچه وله درباره علاقه مردم مشهد به حضور در کنسرت های موسیقی بود. امام جمعه مشهد یک بار دیگر مشخص کرد که اگرچه به گفته خودش با موسیقی مشکلی ندارد، به شدت در مقابل ایده برگزاری کنسرت های موسیقی در مشهد خواهد ایستاد و اجازه «مطرب بازی در جوار حرم امام هشتم» را به هیچ کس نخواهد داد.

* علم الهدی: بی حجابی عامل فساد اقتصادی است. وقتی زن و دختر جوانی با کشف حجاب و انواع آرایش و موی پریشان خود را در اختیار نگاه های زهرآلود مردهای هرزه می گذارد، فساد اقتصادی توسعه می یابد و با این امر انسان هایی که می خواهند این شهوترانی تحریک شده و این عیاشی های به ظهور رسیده را عملی کنند، راهی جز آلوده شدن به دزدی ها، اختلاس ها و جنایت های اقتصادی ندارند. (۴ اردیبهشت ۹۵/ نماز جمعه)

از جمله موضع گیری های آشنای امام جمعه مشهد که بسیار مورد توجه واقع شد.

آیت الله در یک نگاه

در ویکیپدیا و در صفحه مرتبط با سید احمد علم الهدی آمده است:

ایشان در سال ۱۳۲۳ در مشهد به دنیا آمد و از سال ۱۳۳۸ در حوزه علمیه مشهد نزد ادیب نیشابوری، سید احمد مدرس یزدی، شیخ مرتضی شاهرودی، علی مشکینی و فیض گنابادی شروع به تحصیل کرد. سپس در درس خارج فقه سید محمد هادی میلانی به مدت هفت سال شرکت کرد.

وی از سال ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۱ مسئولیت کمیته انقلاب اسلامی منطقه یک تهران را عهده دار بود و پس از مدتی به عضویت شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران درآمد. از سال ۱۳۶۱ به همراه محمدرضا مهدوی کنی و باقری کنی اقدام به تاسیس دانشگاه امام صادق کرد. وی به مدت ۲۲ سال به عنوان عضو هیات علمی در سمت معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی این دانشگاه فعالیت کرد.

ایشان یکی از منتقدان جدی جریان دوم خرداد ۷۶ و دولت محمد خاتمی بودند.

سید احمد علم الهدی در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۳۸۴ با حکم رهبر انقلاب به عنوان امام جمعه شهر مشهد انتخاب شد. در سال ۱۳۸۵ با شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری به عنوان نفر دوم از استان خراسان رضوی انتخاب شد و از آن پس به عنوان نماینده خبرگان نیز فعالیت می کنند. پس از انتخابات جنجالی سال ۸۸ در خطبه های نماز جمعه به تاریخ ۲ مرداد ۸۸ حمایت جدی خود را از محمود احمدی نژاد اعلام کرد و گفت: «احمدی نژاد عزیز ماست و ما به صلاحیت او رأی داده ایم و پای رأی مان هم ایستاده ایم.» ایشان در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۹۲) از حامیان سعید جلیلی بود.

او پس از وفات آیت الله واعظ طبسی در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۹۴ با حکم رهبر معظم انقلاب به عنوان نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی انتخاب شد.

آیت الله و دانشگاه

۱۱ سال از انتخاب آیت الله علم الهدی به عنوان امام جمعه شهر مشهد می گذرد اما این سمت مهم، هیچ وقت این چهره را از دانشگاه امام صادق جدا نکرده است. او را در کنار مهدوی کنی یکی از موسسان این دانشگاه ایدئولوژیک می دانند. اگرچه گروهی معتقدند او از ابتدا در پروسه تاسیس دانشگاه دخالت نداشته و بعدها به مجموعه اضافه شده است. با این وجود تردیدی نیست که خط مشی این دانشگاه و سیاست ها و رشته های تحصیلی آن با مشورت امام جمعه مشهد دچار تغییر و تحول شده اند.

تیر ماه ۹۴، اولین جلسه هیات امنای جدید این دانشگاه به ریاست آملی لاریجانی برگزار شد و حضور احمد علم الهدی، خبرهای مربوط به قرار گرفتن نام او در بین اعضای هیات امنا را تایید کرد.

او که در این سال ها مشاور و معاون این دانشگاه نیز بوده، حالا حضور پررنگ تری در دانشگاه امام صادق دارد. شاید کنایه های مداوم نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی به سایر دانشگاه های کشور، بی ارتباط با وابستگی او به دانشگاه امام صادق نباشد.

علم الهدی بارها و بارها از جو دانشگاه ها به ویژه دانشگاه آزاد اسلامی انتقاد کرده و با اشاره به لزوم تفکیک جنسیتی، فضای این دانشگاه را ناسالم دانسته است. به نظر می رسد دانشگاه امام صادق تنها فضای دانشگاهی مورد قبول او در همه کشور باشد. فضای مورد قبول چهره ای که دارالفنون امیرکبیر را به عنوان یک تلاش سکولاریستی برای مقابله با دین معرفی می کند و گسترش دانشگاه در ایران را توطئه انگلیسی ها برای مقابله با حوزه های علمیه می داند.

قدرت را از دست نمی دهیم

در ماه های پایانی ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد و به ویژه بعد از ماجراهای مربوط به وزیر اطلاعات در فروردین ۹۲، علم الهدی که پیش تر یکی از حامیان این چهره به شمار می رفت، موضع گیری های تندی علیه رییس جمهور کرد و ایستادن او در برابر ولایت را، فراهم کننده مقدمات سقوط او شمرد.

امام جمعه مشهد با حمایت جدی از سعید جلیلی به اتمسفر انتخاباتی خرداد ۹۲ وارد شد. این حمایت از ستاد «حیات طیبه» برای هیچ کدام از این دو نفر تازگی نداشت، چرا که در سال ۱۳۸۶ و بعد از انتصاب سعید جلیلی در سمت دبیر شورای عالی امنیت به جای لاریجانی و در شرایطی که این انتخاب با تردیدهایی روبرو بود، آیت الله علم الهدی در یک سخنرانی به معرفی و حمایت از جلیلی پرداخت و او را بهترین گزینه برای استیفای حقوق هسته ای و امنیتی ایران دانست.

علم الهدی این انتخاب را نشانه «آرمان انقلابی ایران» عنوان کرد و شش سال بعد نیز دوباره دست به حمایت از دکترِ دانش آموخته دانشگاه امام صادق زد.

بر خلاف انتظار امام جمعه مشهد، سعید جلیلی موفق نشد به پاستور راه پیدا کند و چهار میلیون و ۱۶۹ هزار نفر، او را در رتبه سوم کاندیداهای انتخابات قرار دادند. در فاصله ای کوتاه بعد از انتخابات، امام جمعه مشهد همچنان به حمایت از جلیلی ادامه داد و با مطرح کردن جمله ای از قول رهبر، چهار میلیون رأی دهنده به سعید جلیلی را نشان دهنده «جوهره انقلابی در جامعه» خواند.

مهر ماه ۹۲، علم الهدی در دیدار با بسیجیان به این نکته اشاره کرد که رأی دهنده ها به سعید جلیلی باید به صورت منسجم برای انتخابات بعدی آماده شوند تا این بار دیگر خبری از شکست در انتخابات نباشد. درست سه ماه بعد از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، آیت الله علم الهدی قویا اعلام کرد که نتیجه انتخابات به هیچ وجه به معنی شکست اصولگراها نیست و آنها از ساختار تصمیم سازی سیاسی کنار نخواهند رفت.

او به تلاش های بی سرانجام دولت در «حساس ترین نقطه کشور» (خراسان رضوی) برای انتخاب استاندار اشاره داشت و به مقاومتی که در مقابل تصمیمات دولت وجود دارد.

در آخرین سفر روحانی به مشهد، امام جمعه این شهر به استقبال رییس جمهور رفت اما این استقبال، روند انتقادها از عملکرد دولت در خطبه های نماز جمعه مشهد را دچار تحول نکرد. به نظر می رسد علم الهدی از مدت ها قبل به انتخابات ۹۶ و روی کار آمدن دولتی فکر می کند که با «حیات طیبه» جلیلی همسو باشد؛ اتفاقی که بعد از موفقیت های هسته ای دولت، کاملا دشوار به نظر می رسد.