آنگلا مرکل، بانوی ناجی اروپا

اگر از شما این سوال پرسیده شود که کدام یک از رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا را قدرتمندتر از بقیه می دانید، احتمالا پاسخ های متفاوتی داده می شود.

ماهنامه پیشه و تجارت:

• سال تولد: ۱۹۵۴
• محل تولد: شهر هامبورگ
• گرایش سیاسی: دمکرات مسیحی
• تحصیلات: فارغ التحصیل شیمی دانشگاه لایپزیگ
• سوابق: نماینده مجلس

اگر از شما این سوال پرسیده شود که کدام یک از رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا را قدرتمندتر از بقیه می دانید، احتمالا پاسخ های متفاوتی داده می شود. بسیاری از افراد برای پاسخ به این سوال، مولفه های متفاوتی را مدنظر قرار می دهند. شاید یکی از مهمترین ویژگی های رفع بحران مالی باشد. اگر تا پیش از این شما احتمال می دادید که نام دیوید کامرون، فرانسوا اولاند و متئورنزی در بین این نام ها دیده شود اما به طور قطع نام فردی در این بین خواهددرخشید که بسایر قدرتمند در عرصه مدیریت و اقتصاد ظاهر شده باشد.

تعدادی از رهبرانی که از آنها نام برده شد، بیش از اینکه بتوانند نقشی جهان شمول را ایفا کنند، بیشتر درگیر مشکلات خود هستند. تنها یک نام در این میان وجود دارد که به حق شایسته اطلاق چهره خبرساز اقتصاد در عرصه بین الملل است و این فرد کسی نیست جز آنجلا مرکل.

گویا در انتخاب چهره سال، مجله تایم هم در این مورد با بسیاری از شهروندان اروپایی هم نظر است که مرکل بسیار قدرتمندتر از مردان عرصه سیاست اروپا ظاهر شده است. البته همان زمانی که وی به عنوان یک زن، توانست برای اولین بار مقام صدراعظمی آلمان را به دست بیاورد، بسیاری به این نکته اشاره کردند.

نکته جالب توجه این است که از سال ۱۹۸۶ تاکنون برای نخستین بار یک زن توانست به عنوان چهره سال جهان انتخاب شود. چند سال قبل از اینکه تایم از مرکل به عنوان رهبری قدرتمند یاد کند، در سال ۲۰۱۲ هم مجله فوربز وی را دومین شخص قدرتمند جهان نامید.

حال بعد از گذشت سه سال او توانست در مقام نخست رهبر قدرتمند جهان قرار گیرد. این نکته را باید همواره مد نظر قرار داد که مهم ترین دلیلی که باعث شد آنجلا مرکل حائز این عنوان مهم شود، نقش راهبردی او در حل بحران بدهی اروپا به خصوص یونان، ایستادگی مثال زدنی در حمایت از پناهجویان جنگی و گشودن مرزهای اروپا روی آنها بود.

این روزها و با توجه به شرایط بحرانی تنها یک رهبر اروپایی مشاهده می شود که جلوتر از همه حرکت می کند و قدرت رهبری خود را نیز به رخ هم قطاران می کشد. مرکل در حالی نقش مادرانه خود را برای اروپا ایفا می کند که به رغم دو بار ازدواج، هرگز مادر نشده و با فرزندان حاصل از ازدواج اول همسر دوم خود زندگی می کند.

آنجلای ۶۲ ساله، در شرایطی بحران مالی اتحادیه اروپا را حل کرد که اروپا با مهم ترین چالش در حیات سیاسی خود رو به رو شده بود. با این حال هیچ یک از رهبران کشورهای اروپایی از چنین توانی برخوردار نبودند. نه «فرانسوا اولاند» قدرت چنین ادعایی را دارد و نه «دیوید کامرون».

از سوی دیگر، وضعیت ایتالیا نیز چندان تعریفی ندارد. در این میان، تنها آنجلا مرکل، که ۱۰ سال از فعالیت وی در سمت صدراعظمی آلمان می گذرد، توانسته در این دوران در سمت صدراعظمی آلمان می گذرد، توانسته در این دوران خوب رشد کند. وی نقش بسیار مهمی در حل مدیریت بحران بدهی اروپا ایفا کرد و به قولی توانست اتحادیه اروپا را همچنان متحد نگه دارد. وجود این خصلت ها در مرکل موجب شده ولادیمیر پوتین که او را دشمن اصلی خود می داند در توصیف وی لب به ستایش گشوده و وی را تنها فردی بداند که ارزش مذاکره کردن دارد.

مرکل در بحران پناهجویان نیز علاوه بر حفظ منافع و مواضع اروپا، یکه و تنها به یاری پناهجویان شتافت و توانست با این اقدام چند کشور اروپایی را نیز با خود همراه کند تا مرزهای خود را به روی پناهجویان باز کنند. هرچند این اقدام او با انتقادهای بسیاری نیز همراه شد و منتقدان تاکید می کنند این کار موجب شده تا تروریست ها به قلب اروپا وارد شوند و حتی بسیاری این پیش بینی را کردند که این کار موجب خواهدشد مرکل مرگ سیاسی خود را تجربه کند. با این حال، بانوی اول آلمان سعی کرد نقش یک ستون و حامی خوب را در میانه بحران ها ایفا کند.

مرکل هم مانند سایر سیاستمداران عاری از عیب و کاستی نیست اما توانسته با زیرکی خاص خود، و با تغییر مواضع به موقع، ضمن قبول سیاست های چپ میانه رو، حزب راست میانه را به سلطه خود درآورد. او با سیاست بدون هیاهوی خود توانسته مانند عقربی بی سر و صدا رقبای خود را از میان بردارد. با این حال او منتقدان زیادی دارد که او را به محتاط بودن متهم می کنند.

منتقدان مرکل هم مانند سایر سیاستمداران عاری از عیب و کاستی نیست اما توانسته با زیرکی خاص خود، و با تغییر مواضع به موقع، ضمن قبول سیاست های چپ میانه رو، حزب راست میانه را به سلطه خود درآورد. او با سیاست بدون هیاهوی خود توانسته مانند عقربی بی سر و صدا رقبای خود را از میان بردارد.

با این حال او منتقدان زیادی دارد که او را به محتاط بودن متهم می کنند. منتقدان مرکل معتقدند همین ترس و محافظه کاری بیش از اندازه او در تصمیم گیری های حساس درباره مشکلات حوزه یورو، سبب عمیق تر شدن بحران یورو شد. اما نباید فراموش کرد که این نه تنها ترس، بلکه جسارت بود که مرکل را با بزرگ ترین چالش دوران سیاسی خود رو به رو کرد.

مخالف جدی با تعیین سقف برای پذیرش پناهجویان سبب شکل گیری برخی انتقادهای داخلی و خارجی از او شد به طوری که این اعتراضات به شهرداری های آلمان نیز کشیده شد و حتی صدای برخی از متحدان این کشور هم درآمد و ده ای مرکل را به «امپریالیسم اخلاقی» متهم کردند. با این حال، تحت رهبری قاطعانه مرکل، چهار سیاست در حال شکل گیری است که شامل پذیرش بدون قید و شرط پناهجویان، به اشتراک گذاشتن و تقسیم بار مسوولیت پذیرش پناهجویان در خارج از مرزهای اروپا و همین طور مذاکره با کشورهای ترانزیت می شود.

اروپا این روزها با سخت ترین بحران های اخیر خود مواجه است. در حالی که اتحادیه اروپا مدام با تهدید از هم پاشیدگی رو به روست، سوال اینجاست که چه کسی و چگونه می تواند آن را از تجزیه شدن نجات دهد؟ هرچند مرکل مقصر این واقعیت تلخ نیست اما او می تواند تنها امید این قاره برای گذار از مشکلات کنونی باشد. پس به نفع اروپاست تا به جای آنکه او را در مواجهه با این بحران ها تنها بگذارد، به او کمک کند.

جالب اینجاست که بسیاری از سیاستمداران، پس از گذشت یک دهه فعالیت سیاسی در راس قدرت، یا بازنشسته یا از کار افتاده شده یا در مسیر سرنگونی و زوال قرار می گیرند. اما درباره مرکل اوضاع کاملا متفاوت است و امروز وی به شکوفایی و بلوغ سیاسی رسیده است. درواقع بدون حضور مرکل به سختی می توان موفقیت و حفظ قدرت اروپا را متصور بود.