بازیگران درخشان تاریخ سینما (۶): فی داناوی

روزنامه سینما: ستاره فلوریدایی سینمای دهه های ۶۰ و ۷۰، در ۲۲ سالگی و پس از پایان تحصیل در رشته هنرهای نمایشی دانشگاه بوستون، به نیویورک رفت تا بازیگری را به صورت حرفه ای پی بگیرد. حاصل این سفر قراردادی بود که داناوی با کمپانی Lincoln center repertory بست و ثمره آن، بازی در شماری از مطرح ترین نمایش های برودوی در فاصله زمانی ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۷ شد. نمایش هایی چون «مردی برای تمام فصول» و «پس از پاییز» آرتور میلر، در نقشی که اصلا برای مریلین مونرو نوشته شده بود.

در ۱۹۶۷ سه فیلم نخستین همزمان به نمایش درآمد که از این میان، «بانی و کلاید» داناوی را به ستاره ای بین المللی تبدیل کرد. نقش بانی پارکر گنگستر عاشقی که مرگش تماشاگر را به شدت آزرده می کرد و زوج شیرینی که در کنار وارن بیتی شکل گرفته بود، درهمان نخستین سال بازیگری حرفه ای، نامزدی مجسمه طلایی اسکار و جایزه آکادمی بریتانیا را برایش به ارمغان آورد تا ۱۹۷۴ و دومین نامزدی اسکار برای «محله چینی ها»، ستاره درام های عاشقانه و فیلم های گنگستری مشابه «بانی و کلاید» بود. در این مدت به جز همکاری دوباره با آرتور پن و حضور در «ماجرای توماس کراون» که از پرفروش ترین های اواخر دهه شصت بود، به بازیگر آمریکایی محبوب کارگردانان اروپایی تبدیل شد.


«تله مرگبار» رنه کلمان در کنار فرانک لاتجلا و «مکانی برای عشاق» ویتوریو دسیکا در کنار مارچلو ماسترویانی، از جمله نقش آفرینی های داناوی برای فیلمسازان معروف اروپایی در آن مقطع بود.

نقش اولین مالری در «محله چینی ها» رومن پولانسکی، هر چند برای دومین بار هم نتوانست برای داناوی اسکاری به همراه داشته باشد اما توانایی های او در مقابل بازیگر باهوشی چون جک نیکلسون را نشان داد. انتظار فی داناوی برای اسکار اما خیلی طول نکشید. دو سال بعد «شبکه» او را به جایزه آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا رساند. فیلم سیدنی لومت یک بیانیه رو درباره نقش رسانه جمعی آمریکایی بود و داناوی، در ترسیم نقش دایانا کریستنس مدیر جوان و جاه طلب یکی از این شبکه های تلویزیونی کاملا موفق عمل کرد.


در ادامه دهه هفتاد و تمام دهه هشتاد همچنان ستاره ای پر سروصدا بود. هرچند جز چند مورد، فیلم درخشان دیگری از او دیده نشد. در «مامان جون» (۱۹۸۱) داناوی به نقش جوآن کرافورد ستاره دهه های سی و چهل هالیوود حضوری پر قدرت داشت و دوگانگی این کاراکتر را در بیرون و درون خانه کاملا واقعی به تصویر کشید. در سال های میانی دهه هشتاد، نقش های منفی چون سلنای «سوپرگرل» را هم تجربه کرد و درخشان ترین حضورش در سال های پایانی دهه، به «مشتری دائمی میخانه ها» در کنار میکی روزک برمی گردد.

در ۱۹۸۹برای تلویزیون Cold sassy tree را تهیه و در آن با ریچارد وید مارک همبازی شد. در دهه نود کم کارتر شد و حضورش در آثار کارگردانان متفاوت را پررنگ تر کرد.


«رویای آریزونا» ساخته امیر کاستاریکا و «پیام آور: داستان ژاندارک» ساخته لوک بسون، در ابتدا و انتهای این دهه از همین نقش آفرینی ها بود. در ۱۹۹۵ در کنار مارلون براندو و در فیلم دون ژوآن دی مارکو همچنان مسحور کننده می نمود.

رومن پولانسکی از بازی داناوی تعریف جالبی دارد. او که در «محله چینی ها» داناوی را هدایت کرده، فقط یک کلمه در توصیف خصوصیات بازی او به کار می برد. «جنون آمیز»، این جنون تقریبا در همه چهار دهه حضور فی داناوی در سطح اول سینمای تجاری و هنری دیده می شود. از یک سو، می تواند به راحتی ستاره پولساز آثار یک کمپانی باشد و از سوی دیگر، در کنار کارگردانی چون ویتوریو دسیکا و بازیگری چون مارچلو ماسترویانی غافلگیر کننده ظاهر شود.


همین روحیه است که سبب می شود در «شبکه»، علیرغم محوریت داستان مبارزه مردان، بیشتر از دیگران دیده شود. به همین دلایل، کارنامه داناوی یکی از پر افت و خیزترین کارنامه های بازیگری زنان هالیوود است. کارنامه ای که می توان در آن فیلم های کم مایه هم فراوان یافت اما حتی در این دست فیلم هاف داناوی با همان انرژی و جنون ذاتی اش ظاهر شده است.