بلال اردوغان، آقازاده نفتی

هفته نامه همشهری جوان - مهدی سرایی: جنجال اخیر درباره بلال اردوغان، پسر رییس جمهور ترکیه نشان داد که «آقازاده»های نفتی فقط در کشورهای خاورمیانه نیستند و از قضا در کشورهایی که نفت و گاز ندارند نیز امکان رشد چنین افرادی وجود دارد. ترکیه از کشورهایی است که اقتصادش به شدت غیرنفتی است و بحران سوریه نشان داد که این کشور ماهیگیر قهاری است و به خوبی می تواند با داعیه کمک به آواره های سوری، به چپاول اموال آنها بپردازد.


بلال اردوغان، پسر رییس جمهور ترکیه این روزها در رسانه ها به عنوان وزیر نفت داعش شهرت پیدا کرده است و هر روز افشاگری های جدیدی از رابطه وی با داعش و فروش نفت عراق و سوریه توسط او به شرکت های ژاپنی به گوش می رسد. از سوی دیگر، خواهر وی سمیه اردوغان نیز به همکاری و درمان آسیب دیدگان داعشی متهم شده است.

البته موضوع به این دو عضو خانواده اردوغان محدود نیست و پای داماد و پسر ارشد رییس جمهور ترکیه نیز در میان است. حال باید دید که آیا رجب طیب اردوغان به تصمیم خود مبنی بر استعفا از ریاست جمهوری در صورت اثبات این تخلفات وفادار خواهد ماند یا برای مصونیت سیاسی اعضای خانواده خود اقدام خواهد کرد؟

بلال اردوغان کیست؟

نجم الدین بلال اردوغان سومین فرزند رجب طیب اردوغان است که در سال ۱۹۸۱ متولد شد. پس از پایان تحصیلات دبیرستان در سال ۱۹۹۹ به آمریکا رفت و در دانشگاه علوم سیاسی جان اف کندی مشغول به تحصیل شد. در سال ۲۰۰۴ و پایان تحصیلات، مدتی به عنوان کارآموز در بانک جهانی به کار پرداخت و در سال ۲۰۰۶ پس از هفت سال دوری از وطن به ترکیه بازگشت.

این سال ها دوران محبوبیت پدرش در عرصه سیاست بود. بلال بلافاصله وارد عرصه تجارت شد و یکی از سه سهامدار اصلی شرکت BMZ یکی از بزرگترین شرکت های حمل و نقل دریایی ترکیه شد.

همچنین او در هیات مدیره «بنیاد آموزش و جوانان ترکیه» (تورک گِو) TURKGEV نیز عضویت دارد؛ بنیادی که خود را یک سازمان غیردولتی می داند اما به محلی برای پولشویی و تیغ زنی شرکت های ترکی تبدیل شده است.

خانواده اردوغان و شرکت نفتی BMZ

حروف نخست نام های بلال، مصطفی و ضیاء نام شرکت BMZ را می سازند. شرکت حمل و نقل دریایی که سهامداران اصلی آن بلال اردوغان، مصطفی اردوغان و ضیاء ایلگن هستند و تا چند ماه پیش بدون هیچ دردسری با کشتی های نفتکش به تجارت دریایی مشغول بودند.


حتی چند سال پیش که بلال یک کشتی ۹۶ متری به ناوگان دریایی خانوادگی خود اضافه کرد، پدرش در مصاحبه های مطبوعاتی سعی کرد با «قایق» خواندن آن کشتی، این خرید را بی اهمیت جلوه دهد اما سپتامبر گذشته، اخبار مربوط به خرید دو نفتکش جدید از سوی شرکت BMZ بار دیگر نام بلال را بر سر زبان ها انداخت.

این شرکت دو تانکر نفتکش دریایی به ارزش تقریبی ۳۶ میلیون دلار خریداری کرد. این دو تانکر «تورک تر ۸۲» و «آرمادا فِر» نام دارند که طول هر یک ۱۴۰ متر و عرض آنها ۱۶ متر، با تناژ ۷۱۰۰ است.

خرید دو نفتکش آن هم در بحبوحه بحران سوریه و شایعات فراوان درباره فروش نفت داعش و درآمد میلیون دلاری داعشی ها صحبت های بسیاری را بر سر زبان ها انداخت.

نفت داعش؛ نصف قیمت در بازار

نخستین استنادات درباره اتهام ترکیه در فروش نفت داعش را یک سال پیش متحدان ترکیه در ناتو بر زبان آوردند. جو بایدن، معاون رییس جمهور آمریکا، سال گذشته در جریان همایشی در دانشگاه هاروارد، اعلام کرد که دولت اردوغان با صرف میلیون ها دلار و هزاران اسلحه از داعش پشتیبانی می کند.


مدتی بعد جو بایدن در ازای دریافت استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک از دولت ترکیه بابت اظهاراتش عذرخواهی کرد اما این روزها طبق گزارش های منتشر شده، عامل اصلی انتقال نفت تاراج شده عراق و سوریه، شرکت های وابسته به خانواده اردوغان هستند.

بلال اردوغان همکاری نزدیکی با شرکت های ژاپنی برای انتقال نفت تاراج شده عراق به دیگر کشورها دارد؛ نفتی که بر اساس اظهارات کارشناسان به قیمت 15 تا 25 دلار در بازار قاچاق به فروش می رسد. نفتکش های بلال، در بنادر بیروت و جیحان، لنگرگاه های اختصاصی دارند که نفت قاچاق شده را در آنها به کشتی های عمدتا ژاپنی ارسال می کنند.

از سوی دیگر، شرکت «پاورترانس» که از سوی دولت ترکیه حق انحصاری تجارت نفت را دارد، توسط «برات آلبایراک» داماد اردوغان، اداره می شود. این شرکت نیز در انتقال نفت از مناطق کردنشین عراق و سوریه نقش مهمی را ایفا می کند.

البته در کنار قاچاق نفت برخی اسناد به دست آمده نشان می دهد که ترکیه علاوه بر انتقال نفت به قاچاق آثار باستانی سوریه نیز مشغول است و تاکنون اشیای بسیاری توسط این کشور به بیرون از مرزهای سوریه انتقال یافته است.

تمامی این اتهامات موجب شده بار دیگر موضوع فسا اقتصادی سومین پسر رییس جمهور ترکیه در رسانه های این کشور مطرح شود.


رشوه خواری 17 میلیون دلاری

17 دسامبر 2013 اداره مبارزه علیه جرائم مالی و درآمدهای مجرمانه وابسته به دایره امنیت استانبول، 47 نفر از جمله پسران وزیران کشور، اقتصاد و محیط زیست کابینه رجب طیب اردوغان را دستگیر کرد. پلیس در همان موج اول دستگیری ها، حدود 17.5 میلیون دلار پول رشوه را توقیف کرد و 91 نفر از مقامات دولتی، وابستگان این مقامات و تجار نزدیک با حکومت به حکم دادستان های مبارزه با فساد در بازداشت قرار گرفتند.

همچنین روزنامه های مهم ترکیه عنوان کردند که تحقیقات جدیدی در راه است که در آن پای دو پسر نخست وزیر، یعنی بلال و احمد بوراک هم به میان خواهد آمد. با وسط کشیده شدن نام پسران اردوغان، افسران پلیس مامور اجرای احکام در دایره امنیت استانبول از انجام ماموریت سرباز زدند. همچنین معاون دادستان عمومی که نزدیک به نخست وزیر بود، دستگیری های جدید را تایید نکرد.

در پی این اقدام دادستان اصلی پشت این تحقیقات، معمر عکاش، همان روز از کار برکنار شد. وی دستانی در دولت را مانع انجام این تحقیقات دانست. این در حالی بود که موج دوم دستگیری ها برنامه ریزی شده و حتی فهرست نام های افراد نیز به مطبوعات درز کرده بود.

رجب طیب اردوغان که در آن زمان نخست وزیر ترکیه بود، با صدور حکمی 250 افسر پلیس از جمله مسئولان واحدهای مبارزه با جرائم اقتصادی، قاچاق و جرائم سازمان یافته را از کار برکنار کرد. در پایان، این ماجرا به فرصتی برای اردوغان تبدیل شد تا دستگاه پلیس و قضا را از مخالفانش تصفیه کند و حلقه اطرافیان او دست بازتری برای کسب منافع مالی پیدا کردند.

پرونده بُزخری زمین در استانبول

پس از افشای جزییات رشوه خواری، در تاریخ 19 اکتبر 2015 موضوع زمین خواری بنیاد «تورک گیو» در رسانه ها مطرح شد. بلال و سمیه اردوغان از اعضای هیات مدیره این نهاد غیردولتی هستند و بر اساس اتهامات وارده، قطع زمین بزرگی را در استانبول به قیمتی 200 بار نازل تر از قیمت واقعی خریداری کرده اند.

این قطعه زمین 789 هزار متر مربع وسعت داشت و به قیمت 3 میلیون لیر ترکیه به این نهاد فروخته شد در حالی که ارزش واقعی آن 606 میلیون لیر بود.

گفته می شود که بلال با استفاده از نفوذ پدرش، زمین های خوب را به قیمت بسیار نازل برای بنیاد خود خریداری می کرده است و شرکت های بزرگ ترکیه برای ادامه کسب و کار مجبور بوده اند که زمین های خود را با بهایی پایین تر از قیمت واقعی به آقازاده اردوغان پیشکش کنند.


فرار آقازاده به ایتالیا

چند ماه پیش در پی شکست حزب عدالت و توسعه در به دست آوردن اکثریت مجلس، بلال اردوغان به همراه خانواده عازم بولونیای ایتالیا شد. رسانه های دولتی ادامه تحصیل وی در دانشگاه جان هاپکینز را دلیل خروج وی از کشور عنوان کردند.

بلافاصله اسناد و مدارکی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می داد بلال با ویزای دو ساله تحصیلی و مبالغ کلانی پول از کشور خارج شده است. همچنین مشخص شد که اردوغان با این اقدام قصد داشته تا مشخص شدن نتایج دور دوم انتخابات مجلس، بلال را در خارج از کشور نگه دارد تا در صورت شکست حزب، این عضو خانواده تحت پیگرد قانونی قرار نگیرد.

و داستان ادامه دارد...

افشاگری های روسیه پس از سرنگونی هواپیما، موج جدیدی از هجمه را علیه اردوغان و حزب عدالت و توسعه به وجود آورده است. رسانه های روسی اینگونه تفسیر می کنند که حملات جنگنده های روسی به تانکرهای حامل سوخت داعش، تجارت کلان و پر سود نفت با داعش را برای برخی مقامات ارشد ترکیه به خطر انداخته و این مسئله موجب خشم شدید مقامات آنکارا شده است.

با کنار هم گذاشتن قطعات این پازل و نقش خانواده اردوغان در مناسبات تجاری فروش نفت داعش می توان گفت که ترکیه از داعش حمایت می کند چون منافع مستقیم تجارت نفت به جیب دولتمردان آنکارا می رود.