اولین گفتگو با حبیب پس از بازگشت به ایران (۲)

مجله زندگی ایده آل - محمدرضا رجبی شکیب، حامد زندیان، هادی رجب: از همسرش كه می‌گفت بغض به گلویش نشست و نتوانست حرف‌هایش را ادامه دهد. وقار، آرامش و متانت نمی‌گذاشت صدایش بالا برود؛ آن هم كسی كه به قول خودش اوج صدایش دست‌نیافتنی است. اینها شرح‌حال حبیب محبیان ،خواننده مشهور ایرانی هنگام گفت‌وگو با ماست. بعد از آن هجرت طولانی مدت به آن سوی آب‌ها، ۶ سالی است كه به ایران برگشته و همراه همسر در یك باغ بزرگ در روستاهای اطراف رامسر زندگی می‌كند. بی‌خبر از همه چیزهایی كه بیرون از آن اتفاق می افتد.

خبری هم بود با این عنوان كه بعد از مدت‌ها بی‌خبری مشکلاتی برای آقای حبیب در ماسوله پیش آمده است.

كل آن ماجرا سوء تفاهم بود. اصلا بحث چیز دیگری بود. عده‌ای می‌خواستند از طریق من سایت‌شان پرطرفدار شود تا تبلیغ خودشان را بكنند كه من اجازه این كار را ندادم. گفتم حاضرم به همه سربازان پاسگاه امضا بدهم اما با شما عكس نمی‌گیرم. آخر شب هم رفتم خانه.

از بین كارهایی كه خواندید كدام بهترین است؟

مرد تنهای شب از همه بیشتر گل كرد.

خودتان كدام آهنگ تان را بیشتر دوست دارید.

آهنگ بانوی شرقی را كه برای همسرم خواندم خیلی دوست دارم. من اصولا برای هر مشكلی كه برایم پیش می‌آید، آهنگ می‌خوانم. . . در حال حاضر هم آهنگی ساخته‌ام برای همسرم كه خواندن شعر آن برای من خوب نیست چون کلماتی مانند دوست دارم، فدات بشم در آن هست و بعد این را دادم كسی بخواند. متاسفانه خودم نمی‌توانم بخوانم. به همسرم گفتم آهنگی را كه شعرش را خودم گفته‌ام می‌خواهم به كسی بدهم كه بخواند و همسرم در جواب گفت تو مرا اذیت می‌کنی بعد برایم آهنگ هم می‌خوانی!؟(خنده)

ماجرای آهنگ شهلا چه بود؟

اسم همسر اول من شادی بوده است. بعد كه فوت كرد همه به خاطر آهنگ شهلا گفتند اسم همسر حبیب شهلا بوده! آن آهنگ هم در آن دوران خیلی گرفت. اما آهنگ و ترانه برای فرد دیگری بود كه من آن را خواندم.

و آهنگ همه دوران‌ها آهنگ مادر كه پس از بازگشت به ایران دوباره آن را خواندید و ویدئویش را ساختید؟

آن زمان خیلی هم معروف نبودم كه آهنگ «مادر» را خواندم. یادم هست روی صحنه كنسرت بودم و همه جا تاریك بود و كسی از فوت مادرم خبر نداشت. بدون هیچ مقدمه‌ای گریه كردم و آهنگ را زدم و خوا ندم. مادر بی تو تنها و غریبم. . . این ترانه در حقیقت حال و روز خودم و احساس واقعی‌ام بود.

نظر شما در رابطه با موسیقی داخلی كشور چیست؟

اوضاع موسیقی داخل كشور خیلی خوب نیست حتی كسانی كه آواز هم می‌خوانند شعر مولانا را روی ملودی خراب می‌كنند. من 40سال تجربه دارم. باید در رشته خودشان كسی آنها را راهنمایی كند؛ مثل استاد شجریان و استاد شهرام ناظری.

موسیقی پاپ چطور؟

اصلا حرفی از موسیقی پاپ نزنید. من اصلا موزیك گوش نمی‌كنم. ماشینی كه از شمال من را به تهران می‌آورد اصلا نباید در جاده بایستد و اصلا نباید موزیك گوش كند! البته این را هم بگویم آهنگ اصفهانی را شنیده‌ام چون آن طرف آب در تلویزیون پخش می‌شد.

یعنی حتی تا به حال صدای خواجه‌امیری را نشنیده‌اید؟

من تا به حال آهنگ هیچ خواننده‌ای را كامل گوش نكرده‌ام. حتی آهنگ خودم را. زمانی آهنگ خودم را گوش می‌كنم كه در حال میكس است. بعدش هم كه ضبط شد اصلا گوش نمی‌كنم. دیگر مغزم را به آن نمی‌دهم. می‌خواهم مغزم آزاد باشد تا برای آهنگ بعدی فكر كنم. من با دنیا كاری ندارم. وظیفه‌ام را انجام داده‌ام. من چرا آهنگ گوش كنم وقتی خودم بهترین‌ها را انجام داده‌ام. یك شعر هشت‌سیلابی می‌گویم؛ در 6 تا8 خط. سپس20 نفر از بهترین‌های ایران و خارج از ایران را بیاورید؛ آنها نمی‌توانند كاری كه من می‌كنم انجام دهند.

یعنی بقیه خلاق نیستند؟

همه آهنگسازها مثلا سی‌دی‌ها تركی استانبولی همراهشان است. من دیدم. از هر كدام از این سی‌دی‌ها انتخاب و ملودی می‌سازند، در صورتی كه یك كیبورد پلیر آهنگساز نمی‌شود. آهنگ ساختن باید در خون كسی باشد. فرهاد، فریدون فرخی، پازوكی، مازیار و. . . آهنگ‌های‌شان را خود می‌ساختند. در فیلمی به نام سنتوری، به نظرم چاووشی شعر و ملودی‌های خوبی انتخاب كرده بود. . . و شعر و ملودی‌هایی كه چاووشی انتخاب می‌كند در ایران بهترین است.

در زمان شما چه كسی این خلاقیت را داشت و تكراری نباشد؟

یك سری چیزها تكرار نخواهد شد. مثل فرهاد. فردی هنرمند است كه بتواند چیزی را خلق بكند تا اسمش را ماندگار كند. فرهاد یك اثر را خلق می‌كرد.

از مرتضی پاشایی هم آهنگی شنیده‌اید؟

بعد از فوت مرتضی پاشایی آهنگ‌هایش را گوش دادم و بعد فهمیدم كه چقدر با احساس می‌خواند. او شعرهای قشنگ و احساسی را انتخاب می‌كرده. اما من ذهنم را با این آهنگ‌ها پر نمی‌كنم و تا آخر گوش نمی‌كنم. مثل این است كه سر سفره چند مدل غذا باشد و بخواهیم از همه نوع بخوریم. مغز هم مثل شكم است از هر چیزی نمی‌توان پر كرد.

چرا كارهای پیشكسوتان آن ور آب این قدر افت كرده؟

نباید شعر و آهنگ اینجا ضبط شود و برای خواننده‌های مطرح آن طرف فرستاده شود. كیفیت كارهای آن طرف هم پایین آمده. اشتباه است كه خواننده‌ها با چنین كارهایی خودشان را زمین بزنند.

به شما پیشنهادی داده‌اند كه آهنگی را برای‌تان بیاورند و بگویند حالا بخوان؟

بله، چنین پیشنهادهایی زیاد بوده است. اما به‌شان گفته‌ام این شعر و آهنگ مناسب بچه‌های 20 ساله است، نه من! من كه نمی‌توانم با خواندن اشعار مولانا و. . . یك دفعه آنقدر موضعم را عوض كنم. مسلما زمین می‌خورم.

در حال حاضر وقتی با كسی كار نمی‌كنید چطور ترانه و موسیقی پیدا می‌كنید؟

چون ترانه‌سرایی را اینجا نمی‌شناختم به سمت مولانا كشیده شدم. راك را روی مولانا ضبط می‌كنم. راك روی مولانا یعنی حرف آخر و بسیار قشنگ است. 7 كار از مولانا ضبط كرده‌ام. . . موسیقی كارها همیشه با خودم بوده است.

این 7 آهنگ هم از همان مجموعه سی‌تایی است؟

بله از همان‌هاست. از 30 آهنگی كه ضبط كرده‌ام هیچ یك از ترانه‌سراها اینجا نیستند. من اینجا كسی را نمی‌شناسم. شعرها برای مولانا و نگین فرهمند است كه برای محمد هم شعر می‌گفت. اگر جایی از یک شعر را بخواهم به ترانه‌سرا می‌گویم تا سیلاب‌ها را تغییر دهد. ترانه‌سرایی با شاعری فرق می‌كند. یك شاعر نمی‌تواند ترانه‌سرا باشد. برعكس هم نمی‌شود. ترانه‌سرایی كه با موسیقی آشنا باشد می‌داند كه یك آهنگساز چه می‌خواهد.

راستی محمد پسرتان چه می‌كند؟

دانشجوی طب سنتی است و در آمریكا درس می‌خواند. با ما به ایران آمد اما چون جایی نمی‌توانست برود و از خانه بیرون بیاید برای تحصیل از ایران رفت. محمد بنا نبود خواننده شود. بعضی‌ها فكر می‌كنند چون من پدر محمد هستم او به اینجا رسیده؛ در صورتی كه محمد پسر بسیار باسوادی است؛ به خصوص در زمینه اسلام شناسی. محمد یك زمانی در یك مسجد در لس‌آنجلس اذان می‌گفت. قاری قرآن هم هست. . . محمد یك بار گفت بابا اگر بخواهید یك آهنگ ضبط كنید چقدر هزینه دارد؟

گفتم: 80،70 دلار. خندید و گفت پس ضبط كنیم. گفتم باشه فقط به مادرت نگو. شعر آهنگ جوانی را خودم گفتم و ضبط شد. البته بعضی‌ها بالای یك میلیون دلار خرج می کنند اما اتفاقی هم نمی‌افتد. هیچ چیز را نباید به زور از خدا بخواهید. محمد نمی‌خواست خواننده شود؛ من هم نمی‌خواستم. فقط قبول كردم آهنگ را ضبط كنم كه خوشحال شود. آهنگ پخش شد و بسیار گرفت. الان هم دارد طب سوزنی می‌خواند. بعد از آمدن من به ایران او هم خوانندگی را كنار گذاشت. محمد بسیار پاك است.

دل‌تان برایش تنگ نمی‌شود؟

چرا. اتفاقا برای ختم علی طباطبایی كه رفته بودم مدام به فكرش بودم. پدر علی وقتی بغلم كرد جوری گریه می‌كرد كه من هم به گریه افتادم. من هم پسرم دور است و دلم خیلی شكست.

كسب درآمد و گذران زندگی شما در ایران چگونه است؟

همراه با مشكلات مختلف. خانه‌ای در تبریز داریم که گذاشته‌ایم برای فروش. متاسفانه همسرم به خاطر من یك زمین را فروخت. خدا را شكر فعلا می‌توانیم سر پا بایستیم. هر وقت بخواهم كنسرت برگزار می‌كنم. پیشنهاد خیلی خوبی از خارج کشور داشتم. اگر آن طرف آب بودم الان 7،8 كنسرت می‌رفتم. آنجا اگر یك آهنگی گل كند خواننده پیشنهاد چندین كنسرت پشت سر هم خواهد داشت! اما من خواستم ایران بمانم. به خاطر خانواده‌ام. پول چرك كف دست است.

همه این توجه‌ها باعث می‌شود از مسیر و سبك خود دور شوید و به سمت كارهای بازاری بروید؟

این را كه می‌گویم شاید بعضی‌ها ناراحت شوند اما من برای مردم زندگی نمی‌كنم. من افتخار می‌كنم به خانواده سه نفره خودم. اگر صدها انسان خوب در این دنیا باشد قطعا همسرم و محمد جزو آن انسان‌ها هستند. كسی كه دروغ بگوید، خیانت كند، مواد مخدر مصرف كند یا حتی سیگار بكشد باید از من فاصله بگیرد. من یك هنرمندم. خیلی سختگیر هستم. من مرد تنهای شبم و كسی نمی‌تواند خیلی با من صمیمی شود. بچه شمرون هستم. اگر كسی حتی یك‌دهم من سالم باشد می‌توانم با او بسازم. تنهایی را ترجیح می‌دهم.

یكی از پیشكسوت‌های موسیقی ما دارد یك جایی زندگی می‌كند و باید دنبال فرصتی باشد تا با مردم ارتباط برقرار كند اما هر چه با شما گپ زدیم مدام می‌گویید من تنهایی را ترجیح می‌دهم. . .

حبیب همه چیز را دلی انجام می‌دهد. برای خودش، همسرش، پسرش و وطن‌اش خوانده است. یك شخصی عكسی را در تلفن همراه به من نشان داد كه متعلق به دختری بود كه ابرو و مژه‌هایش ریخته بود. بسیار تكان خوردم. به همسرم گفتم عكس دختربچه 7،6 ساله‌‌ای را دیده‌ام كه سرطان گرفته. بعدش هم رفتم بیمارستان سرطانی‌ها و از آنها بازدید كردم. گریه‌ام گرفت.

سپس با فامیل همسرم در آمریكا تماس گرفتم و چون می‌دانستم او هم یک دختر دارد، شروع به خواندن كردم: الهی قربونت برم، نازگل من و. . . گفتم یك ترانه با این مضمون می‌خواهم و او خیلی زود ترانه را گفت و من هم آهنگ را ساختم و ویدئویش را گرفتیم و خیلی زود پخش شد. الان آن دختر فوت شده. مادرش می‌گفت با شنیدن این آهنگ كلی حالش خوب شد. چیزهایی كه حبیب می‌سازد جز حقیقت چیزی نیست. . .

در این حالت همكاری شما با اسپانسرها هم مشكل می‌شود؟

مهم نیست. من به هر قیمتی كار نمی‌كنم. من در زندگی زیر بار هیچ زوری نرفتم و با كسی كنار نیامدم، خودم هستم و خودم. با هیچ گروهی هم همكاری نداشته و نخواهم داشت. معتقدم اگر قرار است پولی در بیاورید باید انسان‌های دیگری هم بتوانند از این سفره بهره‌ای ببرند. خیلی‌ها در این شش سالی كه ایران هستم خواستند از كنار من به پول برسند. خیلی‌ها نامه زدند اما من قبول نكردم. اگر بناست به كسی باج بدهید که كارتان درست شود، نشود بهتر است. اگر قرار است كاری درست شود، می‌شود؛ اگر هم نه هر كاری بكنید باز هم نمی‌شود.

زمان برگشتن شما یك سری شایعات در مورد دوستی شما با آقای مشایی بود. دیداری با ایشان داشتید؟

دیدار كوتاهی با ایشان در دفترشان داشتم. دوستی كه یک نزدیكی به دولت وقت داشت نامه‌ای تنظیم كرد و پیش آقای احمدی‌نژاد برد. بلافاصله آقای احمدی‌نژاد امضا كردند و به ارشاد رسید، سه روزه مجوز گرفتم تا بتوانم آلبوم ضبط كنم تا اینكه یك شخصی كه مایل به سرمایه‌گذاری بود من را برد پیش آقای مشایی. به چه دلیل نمی‌دانم؟ آقای مشایی خواستند من را ببینند. گفتند اینجا وطن شماست اگر برگردید خوشحال می‌شویم. برخوردشان خیلی خوب بود. وقتی فهمیدند تا سال 62 ایران بودم برای‌شان جالب بود.

شرایط مالی باعث می‌شود از ایران بروید؟

من هیچ وقت زنم را تنها نمی‌گذارم. بخواهم می‌توانم پول دربیاورم. پیشنهادهای مختلف زیاد دارم. اما من یك هنرمندم و كاری را انجام می‌دهم كه اسمم را جاودانه كند؛ نه اینكه هر كسی از هر راهی خواست پول در بیاورد، این كار را انجام دهد.

امکان دارد خوانندگان دیگری به ایران باز گردند؟

امکان ندارد. کسی که بخواهد بازگردد باید 3،2 سال صبر کند و در جامعه نباشد و ویدیوهایش پخش نشود. من توصیه می کنم اگر می توانند بیایند. 3،2 سال در جامعه ظاهر نشوند و اگر تحمل دارد برگردند. هیچ خواننده لس آنجلسی نمی‌تواند برگردد. خبرهایی که می‌شنوید کذب است. آنجا همه چیز در دسترس است. آن‌ها زن و بچه‌هایشان آنجاست.

الان بزرگ‌ترین آرزوی‌ تان در زندگی چیست؟

کسی که بخواهد بازگردد باید 3،2 سال صبر کند و در جامعه نباشد و ویدیوهایش پخش نشود. من توصیه می کنم اگر می توانند بیایند. 3،2 سال در جامعه ظاهر نشوند و اگر تحمل دارد برگردند. هیچ خواننده لس آنجلسی نمی‌تواند برگردد. خبرهایی که می‌شنوید کذب است. آنجا همه چیز در دسترس است. آن‌ها زن و بچه‌هایشان آنجاست.