رضا قاسمی، کارل لوییس ایرانی

مجله همشهری جوان - لیلی خرسند: رضا قاسمی همه اولین ها را به نام خودش زده. اولن دونده سرعت ایران بود که به المپیک رفت و حالا هم اولین دونده دو سرعت ایران است که مدال آسیایی رفته. در مسابقات قهرمانی 2015 آسیا، با اینکه رضا قاسمی با روی سکورفتن، رکورددار این رشته شده، اما نه از این اتفاق خوشحال است و نه انگیزه زیادی برای ادامه راه دارد.

خودش می گوید تنها دلیلی که او را در دوومیدانی نگه داشته، رفتن به ریودوژانیرو و تجربه دومین المپیک زندگی اش است و شاید هم قرار گرفتن در رتبه ای بالاتر از دوره های قبل. رضا قاسمی هم مثل خیلی از ورزشکاران رشته های دیگر که دیده نمی شوند، مشکل مالی دارد. او حتی برای گرفتن مدال آسیا، از جیب خودش هزینه کرده و بدهکار شده و می گوید مهم ترین انگیزه اش برای رسیدن به خط پایان روی سکو، جایزه ای بوده که می تواند قرض هایش را صاف کند. تنها حرفی که قاسمی از دو و قهرمانی اش برای زدن دارد، تلخی ها و کمبودهاست.


به تو لقب کارل لوییس ایرانی داده اند؟

خودم هم دلیلش را نمی دانم. او در کمتر از ۱۰ ثانیه دویده و رکورد من بالای ۱۰ اس. شاید انتظار آنهایی که این لقب را به من داده اند، این است که من هم مثل او بتوانم به زیر ۱۰ برسم. زندگی من هم این است که فقط تمرین کنم تا رکوردم پایین بیاید. صبح و بعدازظهر تمرین می کنم. البته مطمئنم کارل لوییس هم نمی توانست با دغدغه نبودن پول، جایزه، لباس و... این طور بدود.

چطور شد که دونده شدی؟

۱۱ سال است که عضو تیم ملی هستم. ما در اصفهان زندگی می کنیم. بچه که بودم رزمی کار بودم. کونگ فو، آخرهای سال سوم دبیرستان بودم که مادرم گفت این روزش برایت خوب نیست. درست می گفت، خیلی خشن بود. من ورزش را دوست داشتم و می خواستم رشته دیگری را انتخاب کنم. در مسابقات دو که در مدرسه برگزار می شد، همیشه اول می شدم. به همین خاطر گفتم می روم دوومیدانی. تست دادم و شش ماه بعد عضو تیم جوانان شدم.

اولین رکوردی که زدی چقدر بود؟ در حدی بود که برای مربیانت جالب باشد؟

۱۱ و ۷۰ صدم ثانیه. البته این با فتوفینیش بود. برایشان خیلی جالب بود که من بدون هیچ آموزش و تمرینی این رکورد را زده بودم. خیلی دیر شروع کرده بودم. کسانی که می خواهند دونده شوند، باید بین ۸ تا ۱۰ سالگی کارشان را شروع کنند، اما من ۱۷ سالم بود که تازه فهمیدم استعداد دارم و می توانم دونده شوم. نه در مسابقات مدارس شرکت کرده بودم و نه در مسابقات نوجوانان. در جوانی تازه اولین مسابقه ام را دادم.

معلم ورزش ها معمولا کاشف استعدادها هستند. معلم ورزشت هیچ متوجه نشده بود که می توانی دونده شوی؟

نه، با اینکه در مدرسه همیشه مشغول دویدن بودم و از بسیاری از همسن وس ال هایم بهتر می دویدم و یک جورهایی توی چشم بودم، اما معلم ورزشمان هیچ وقت عکس العملی به نوع دویدنم نشان نداده بود.

حسرت این را نمی خوری که اگر زودتر کشف می شدی، الان وضعیت بهتری داشتی؟

چرا همیشه به این فکر می کنم که ضرر کرده ام. اگر زودتر متوجه می شدند، می توانستم در مسابقات زیادی شرکت کنم. من تا قبل از اینکه دوومیدانی را شروع کنم، می توانستم به مسابقات نوجوانان آسیا و جهان بروم. تجربه زیادی به دست می آوردم که برای بزرگسالی ام هم خوب بود.


خانواده ات هم ورزشی هستند؟

نه اصلا. نه پدرم و نه مادرم هیچ ورزشی انجام نمی داده اند. اصلا این طور بگویم که اصلا در فامیل ما هم کسی نیست که ورزشکار شده باشد. در مورد دوومیدانی و مسابقات من هم چیزی نمی گویند، اما از مسابقات که بر می گردم، از نگاهشان و انرژی ای که پدر و مادرم برایم می گذارند، می فهمم چقدر راضی هستند از اینکه پسرشان مشغول ورزش است.

همه فکر می کنند سوارکاری رشته پولدارهاست. اما ظاهرا دوومیدانی کارها به یک خانواده پولدار احتیاج دارند که تامین شان کند؟

خانواده ام هم واقعا به من کمک مالی کرده اند. اگر آنها نبودند تا همین جا هم نمی توانستم ادامه بدهم، ولی فقط تمرینات نیست. من ازدواج کرده ام. نمی توانم به پدرم بگویم به من پول بده تا زندگی ام را بچرخانم. ۲۸ ساله ام، ۹سالم نیست که از پدرم کمک بخواهم. آنها کمک می کنند، ولی هرچیزی حدی دارد و خودم خجالت می کشم از اینکه از آنها کمک بگیرم.

خیلی ها می گویند ایرانی ها در کارهای سرعتی کند هستند و نمی شود در ورزش هایی که با سرعت ارتباط دارند، نتیجه گرفت. این حرف را قبول داری؟

نه اصلا. همین الان خیلی ها هستند که می گویند ما در دو سرعت استعداد نداریم، ولی من می گویم داریم. خیلی هم استعداد داریم. موضوع این است که کسی دنبال پیدا کردن این استعدادها نیست. هیچ کس نمی آید استعدادهایی را که دارند در پیست تارتان تمرین می کنند، ببیند.

یعنی مثل فوتبال تیم های پایه و استعدادیابی وجود ندارد که استعدادهای این رشته را در مسیر درستشان قرار بدهد؟

دقیقا مشکل کمبود استعداد نیست، ما کمبود استعدادیاب داریم. الان در دو سرعت کم استعداد نداریم. تفتیان، ابارقی و بچه های دیگر هم هستند. سه نفر خوب در دو صد متر داریم که صددرصد می توانند در آسیا نتیجه بگیرند. حتی اگر الان تیم چهار در صد متر تشکیل بدهند، ما خیلی راحت می توانیم در آسیا مدال بگیریم، اما نمی دهند. وضعیت حتی بدتر است و با ما که خودمان رشد کرده ایم هم خوب برخورد نمی کنند. ما مشکل استعداد نداریم، اما مهم این است که اگر هم استعدادی پیدا شود، کسی به آن توجهی نمی کند و حاضر نیست رویش سرمایه گذاری کند. خود من هم اگر در تمام تمرینات شش هفته ماه گذشته از جیب خودم هزینه نمی کردم، اصلا به مسابقات آسیایی نمی رسیدم.


یعنی کسی برای برنز آسیایی تو برنامه ریزی نکرده و بودجه ای کنار نگذاشته بود؟

تقریبا بله، من بیشتر هزینه ها را از جیب خودم می دادم. به خاطر همین بی توجهی هاست که حتی وقتی در مسابقات مدال گرفتم، واقعا خوشحال نشدم.

مگر می شود یکی اولین مدال تاریخ دو سرعت ایران را بگیرد، ولی خوشحال نباشد؟

می دانم که این مدال من با چهارمی دوره قبلم هیچ فرقی ندارد. من در مسابقات داخل سالن طلا، نقره و برنز گرفتم، در مسابقات ستارگان جهان مدال گرفتم، در مسابقات غرب آسیا همین طور، در المپیک دویدم، ولی چه اتفاقی افتاده الان هم همین است. این مدال برای کسی مهم نیست.

این ناراحتی به خاطر مقایسه خودت با قهرمانان دیگر رشته ها نیست؟

مقایسه نیست؛ ولی وقتی می بینی هندی ها یک میلیون روپیه جایزه می دهند، عرب ها ۴۰۰-۳۰۰ هزار دلار و هیچ کدام مشکل مالی ندارند، تو بی تفاوت می شوی. واقعا دغدغه مالی اجازه خوشحالی ام را گرفته است.

فدراسیون قرار نیست جایزه ای بدهد؟

فعلا یک قول های داده اند. گفته اند جشن می گیرند و جایزه می دهند. باید ببینم چقدر است.

غیر از دوومیدانی کار دیگری هم داری؟

نه، وقت نمی شود. مدام باید تمرین کنم تا نتیجه بگیرم.

پس هزینه های زندگی را چطور تامین می کنی. گفتی در شش، هفت ماه گذشته خودت هزینه کرده ای؟

امسال هر سه، چهار ماه یک بار ۶۰۰-۵۰۰ تومان حقوق داده اند. قرارداد باشگاه ها هم هست.


به عنوان نفر اول دو سرعت ایران قراردادت چقدر بود؟

۲۰ میلیون تومان، اما این را هم در نظر بگیرید که امسال تا الان نه از لیگ خبری بوده و نه از باشگاه ها. خیلی هم دیر شده. هرسال این موقع قراردادها را بسته بودیم و برای مسابقات آماده می شدیم، ولی امسال اصلا خبری نیست و نمی دانیم مسابقات برگزار می شود یا نه. هزینه های زندگی هم هست، هزینه رفت و آمد. برای تمرین به پول نیاز دارم؛ کفش، لباس، مکمل و... تهیه همه اینها پول می خواهد و تمام عایدی من سال گذشته همین ۲۰ میلیون تومان بود.

افشین داوری، زمانی که رئیس فدراسیون بود، می گفت بچه های تیم ملی هر ماه حقوق می گیرند.

پرداخت ها هیچ نظمی نداشت. اگر قراربود هر ماه پول بگیریم، باید ۱۲ ماه حقوق می گرفتم. ولی نهایتا شش، هفت ماه حقوق دادند. مبلغ آن هم مشخص نبود. یک ماه ۶۰۰ هزار تومان می دادند، یک ماه ۸۰۰ هزار تومان. اصلا نمی دانستیم این پول ها بر چه اساسی کم و زیاد می شوند.

به کسی اعتراض نکردی؟

به چه کسی اعتراض می کردم. فدراسیون چند ماه را با مشکلات مدیریتی و بدون مدیر سپری کرد. من حرفی نمی زنم و تمرین می کنم. تنها انگیزه ای هم که دارم، این است که بتوانم سهمیه المپیک ریو را بگیرم. یک المپیک دیگر در پیش دارم و باید فقط برای آنجا تلاش کنم.

برای کمیته ملی المپیک، تعداد سهمیه های المپیک هم مثل تعداد مدال ها مهم است. تو هم که با سهمیه فاصله ای نداری؟

کمیته ملی المپیک برای ورزشکارانی که شانس گرفتن سهمیه را دارند، برنامه خاصی دارد. آنها از هر فدراسیون روی یک نفر سرمایه گذاری می کنند و هر ماه حدود ۵۵۰ دلار برایش هزینه می کنند. از فدراسیون دوومیدانی ورزشکار دیگری معرفی شد. در حالی که من شانس بیشتری برای گرفتن سهمیه داشتم.

چقدر با رکورد ورودی المپیک فاصله داری؟

ورودی مسابقات المپیک ۱۰ ثانیه و ۱۶ صدم ثانیه است و من در مسابقات آسیایی ۱۰ ثانیه و ۱۹ صدم ثانیه دویدم. فقط سه صدم ثانیه با گرفتن سهمیه المپیک فاصله دارم.


قبلا هم حضور در المپیک را تجربه کرده بودی. انگار المپیک خیلی متفاوت است؟

مدال گرفتن در المپیک خیلی سخت است، ولی همین که این شانس را پیدا می کنی که در جذاب ترین مسابقات دوومیدانی که گران ترین و پرتماشاگرترین هم هست، حضور داشته باشی، انگیزه پیدا می کنی. اینکه این شانس را داشته باشی که کنار ستارگان این رشته در یک خط قرار بگیری و بدوی. در دو صد متر حتی به فینال هم نباید فکر کرد. آرزو دارم این بار بتوانم به مرحله نیمه نهایی برسم.

استرسی برای رقابت با اعجوبه هایی مثل یوسین بلوت نداری؟

اگر بگویم نه، دروغ گفته ام، اما فکر کنید دیدن آنها، نوع دویدن و تمرین کردنشان و... همه برای ما درس است. تمرینات آنها را که می بینیم، باعث بهتر شدن تمرینات خودم می شود و یک جوری مثل کلاس آموزشی است.

قبل از مسابقه ارتباطی هم با آنها می گیری؟

نه نمی شود. ستاره های این رشته خودشان هم با هم دوست نیستند و قبل از مسابقه فقط روی دو خودشان تمرکز می کنند و ندیده ام با هم حرف بزنند.

با این شرایط مالی واقعا می توانی برای المپیک آماده شوی؟

مدیرانی که تازه به فدراسیون آمده اند، گفته اند که شرایط بهتر می شد. قبل از مسابقات آسیایی هم وضعیت بهتر بود. امیدوارم برای المپیک واقعا شرایط فرق کند.

انگار دلت خیلی پر است؟

خیلی، قبل از مسابقات آسیایی فقط به فکر بدهی هایم بودم. مدام به خودم می گفتم باید مدال بگیرم تا حداقل بتوانم بدهی هایم را صاف کنم و بیشتر از هرچیز انگیزه مالی داشتم.

چقدر بدهکار بودی؟

چون فدراسیون هم در چند وقت گذشته سروسامانی نداشت، مجبور شده بودم برای اینکه زمان را از دست ندهم، هفت هشت میلیون تومان قرض بگیرم.


قهرمان دو سرعت ایران از تست فوتبال دادن در استقلال و سپاهان می گوید

دنبال یک شغلم!

اوضاع خانواده ات چطور است؟

همسرم که خانه دار است، اما هزینه های ورزش حرفه ای فعلا اجازه نمی دهد به بچه دار شدن فکر کنم.

اگر بچه داشته باشی، اجازه می دهی دوومیدانی کار شود؟

نه، اگر بخواهد ورزش کند باید فوتبال، بسکتبال یا والیبال را انتخاب کند. در ایران، ورزش انفرادی پول ندارد. فقط در ورزش های گروهی پول خوبی می دهند. کار زیادی هم نمی کنند و استرس ندارند.

اگر به دوران مدرسه بر می گشتی، ورزش دیگری را انتخاب می کردی؟

البته خیلی پشیمانم. من با سرعتی که دارم، می توانستم یکی از بهترین فوتبالیست های ایران باشم. اتفاقا فوتبالم بد نیست و اگر از روز اول دنبال فوتبال می رفتم، الان وضعیتم خیلی بهتر بود. حتی تا چند سال پیش هم به آن فکر می کردم، اما فوتبال هم دلال بازی است. اگر آشنا نداشته باشی، به نتیجه نمی رسی. یکی از نوجوانی شروع می کند و بازی اش را همه می بینند و راحت هم می تواند تیم انتخاب کند، ولی در این سن نمی شود. حتی رفتم و تست فوتبال هم دادم، ولی گفتند دیر است.

کدام باشگاه های رفتی برای تست؟

هم به استقلال رفتم و هم تیم شهرمان سپاهان. حتی با مربیان استقلال و سپاهان هم صحبت کردم، اما همه شان گرفتند دیر است و دیگر سن ات گذشته و باید زودتر می آمدی سمت فوتبال. الان دیگر فایده ندارد.

بیشتر بچه های دوومیدانی مشکل مربی دارند. هر ماده و هر ورزشکاری در این رشته یک مربی می خواهد و با بودجه ای که فدراسیون می دهد، این امکان وجود ندارد که همه مربی داشته باشند. تو برای تمرینات مربی داری؟

بله، من با حامد احمدپور تمرین می کنم. همیشه در تمریناتم هست و کارم را کنترل می کند. البته خودش دونده دهگانه بوده است، ولی مشکلی نیست. من با همین مربی به المپیک لندن رفتم. زبان فرانسوی اش هم خوب است. مقاله های جدید که می آیند، ترجمه می کند و برایم می آورد. تمریناتم همیشه به روز است.


جزء معدود دوومیدانی کارهایی هستی که از مربی است رضایت داری و علاقه ای به مربی خارجی نداری؟

خدا را شکر در بحث مربی راضی ام و با آقای احمدپور مشکلی ندارم. هزینه هایمان را بدهند، کافی است. مربی خارجی لازم ندارم.

برای المپیک ۲۰۲۰ هم برنامه داری یا بعد از ریو، دیگر المپیک را فراموش می کنی؟

فعلا فقط به ریو فکر می کنم و برای دوره بعد برنامه ای ندرام. البته به سن ربطی ندارد. دونده های بالای ۳۵ سال هم داریم که قهران جهان می شوند، اما واقعا انگیزه ای برای ادامه کار بعد از المپیک ریو ندارند.

از فردای المپیک می خواهی چکار کنی؟

باید به زندگی ام برسم و سروسامانی به اوضاعم بدهم. اول از همه هم باید دنبال شغل باشم؛ هر کاری که بتوانم انجام بدهم.

بیشتر دونده هایی که خداحافظی کرده اند، مربی بدنسازی شده اند. تنها دلیلش هم پول است.

صددرصد. کاری غیر از این نمی توانم انجام بدهم. باید زندگی کنم و زندگی هم پول می خواهد. مجبورم. دوومیدانی که پول ندارد. مربی خود من چند ماه است که حقوق نگرفته. چطور باید زندگی اش را بچرخاند؟

حیف نیست قهرمان هایی که این همه خودشان تجربه به دست آورده اند و رویشان سرمایه گذاری شده، هیچ تاثیری در آینده رشته شان نداشته باشند؟

یکی از دلایل افت دوومیدانی هم همین است. سجادی، مرادی، محسن ربانی و... الان کجا هستند. حیف شدند، ولی چاره ای نیست. همه ما عاشق این رشته هستیم، ولی جبر زندگی است و زندگی مهم تر است.