پادشاه بلاتر!

هفته نامه تماشاگران امروز: در ۷۹ سالگی بلاتر هنوز سحرخیز است. پیرمرد سوئیسی با سلامتی فولادینش هر روز صبح کمی می رقصد که حکم ورزش صبحگاهی را دارد و ساعت ۷ خودش را به مقر فیفا می رساند؛ ساختمانی مجلل که در سال ۲۰۰۷ با هزینه ۲۳۰ میلیون یورو در زوریخ ساخته شده. از ماه ژانویه که او برای پنجمین بار در انتخابات ریاست فیفا ثبت نام کرد، در دفتر کار بزرگش، جغرافیای رای دهندگان را بررسی می کرد. مخالفانش او را در حالی تصور می کردند که با کره زمین اتاقش مثل چارلی چاپلین در فیلم دیکتاتور روپایی می زند. با وجود این ۴۸ ساعت مانده به انتخابات ریاست فیفا، زلزله شدیدی کاخ ریاست بلاتر را به لرزه دراورد.

پلیس زوریخ ۷ مدیر ارشد فیفا را بازداشت کرد تا به دادگستری آمریکا تحویل دهد. آنها متهمند که در ۲۰ سال گذشته برای واگذاری حق پخش تلویزیونی و بازاریابی در منطقه کونکاکاف میلیون ها دلار رشوه گرفته اند. چند ساعت بعد پلیس سوئیس هم پرونده ای درباره پول شویی در اعطای میزبانی جام جهانی به روسیه و قطر باز کرد و ۱۰ عضو از ۲۲ عضو کمیته اجرایی را به عنوان شاهد فراخواند. در این شرایط بحرانی انتخابات ریاست فیفا برگراز شد و بالتر برای پنجمین بار روی این صندلی نشست.


بلاتر در سال ۱۹۷۵ به واسطه هرست داسلر، مدیر سابق شرکت آدیداس وارد فیفا شد و تبدیل به معاون وفادار ژائو هاوه لانژ برزیلی شد که به مدت ۴ دهه (۱۹۸۸-۱۹۷۴) ریاست فیفا را برعهده داشت. متولد شهر کوچک وی یژ که معمولا زیر برف ها پنهان است، ژئوپولتیک فوتبال جهان را مثل کف دستش می شناسد. او ماه گذشته به یک روزنامه سوئیسی گفته بود: «من مثل بزهای کوه های سوئیس هستم. کسی نمی تواند مرا متوقف کند.» بودجه فیفا برای هزینه های داخلی ۳۹۷ میلیون دلار است و هیچ کس خبری از رقم دقیق حقوق بلاتر ندارد.

برخلاف توماس باخ آلمانی، رئیس کمیته بین المللی المپیک که اعلام کرده دستمزد سالانه اش ۲۲۵ هزار یورو است، پادشاه فوتبال هرگز لزومی ندیده که دستمزدش را عمومی کند. یک منبع آگاه می گوید که بلاتر در سال ۲۰۰۲، برای خودش حقوق سالانه یک میلیون فرانک سوئیس (۹۶۷ هزار یورو) را معین کرده است. او بیش از آنکه نگران افشای دستمزدش باشد به محکم کردن پایه های تاج و تختش فکر کرده است. یکی از نزدیکان سابق او می گوید: «همه چیز محکم کاری شده. رئیس براساس یک رویه دموکراتیک انتخاب می شود؛ هر فدراسیون یک رای. تعداد زیادی از فدراسیون های کوچک وابسته به رئیس وفت فیفا هستند.


این روشی است که هاوه لانژ تعیین کرد و بلاتر ادامه داد.» گیدو تونیونی، عضو سابق فیفا و مشاور سابق بلاتر می گوید: «او همه را در مشت خودش دارد. هدفش این است که در راس قدرت باقی بماند. ریاست فیفا به معنی این است که می توایند ۴ سال برای خودتان تبلیغ کنید. هدیه توزیع می کنید، پول به حساب دیگران می ریزید، به دوستان تان امتیاز می دهید و کسانی که از شما پیروی نمی کنند را تنبیه می کنید.»

هرساله ۳۰۰ هزار دلار به حساب ۲۴ عضو کمیته اجرایی فیفا وارد می شود. تونیونی اضافه می کند: «دموکراتیک بودن فیفا زیر سوال است. مونسترا در جزایر آنتیل که فقط ۵ هزار جمعیت دارد وزن سیاسی برابری با مثلا اسپانیا یا ایتالیا دارد. این خنده دار است. کنگره تحت سلطه بلاتر است. او سخنگوی قهاری است. او کنگره را روی دستش می چرخاند. عرب ها، آفریقایی ها و آسیایی ها از او حمایت می کنند.» تنها مخالف جدی فیفا اروپایی ها هستند. ولی میشل پلاتینی، رئیس اتحادیه فوتبال اروپا که معتقد است فیفا نیاز به هوای تازه ای دارد، نامزدی اش را از ترس شکست به بلاتر پس گرفت.


میشل فان براگ، رئیس فدراسیون هلند که نامزد انتخابات اخیر بود و کنار رفت، می گوید: «فرآیند مدرن سازی ساختار فیفا نمی تواند به دست کسی اجرا شود که خودش نماد این تصویر حقیرانه است.» بلاتر اما که حالا مردان نزدیکش را در بازداشت می بیند، در ماه های گذشته حاضر به هیچ مصاحبه رودررویی با مطبوعات نشده است. او هنوز هیچ توضیحی درباره ورشکستگی شرکت sort & leisure در سال ۲۰۰۱ نداده؛ شرکتی که امتیاز رسانه ای فیفا را در اختیار داشت. در این ماجرا ۱۰۵ میلیون یورو به مدیران فیفا برای واگذاری حق پخش تلویزیونی رشوه داده شد. ۱۲ سال بعد این پرونده، ژائو هاوه لانژ را مجبور کرد که از سمت ریاست افتخاری فیفا کنار برود.

طبق معمول رئیس سوئیسی در این پرونده از طرف کمیته اخلاقی فیفا تبرئه شد. از جمع ۲۲ عضو کمیته اجرایی فیفا که در سال ۲۰۱۰ جام های جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ را به روسیه و قطر واگذار کردند، ۵ نفر استعفا داده اند یا کنار گذاشته شده اند و کمیته اخلاقی فیفا در حال تحقیق از دو نفر آنهاست. گیدو توینونی می گوید: «از ۴۰ سال قبل و دوران هاوه لانژ، فرهنگ فساد در فیفا جا افتاده است. بلاتر آغازگر این روند نبوده، ولی با آن کنار آمده. این روشی برای ماندن در راس قدرت است. هاوه لانژ فردی فاسد بود. بلاتر در پرونده های مختلف فساد مداخله نکرده.


فساد فقط این نیست که پول در پاکت بگیرید.» تونیونی اضافه می کند: «وقتی آقای بلاتر از مبارزه بدون تساهل با فساد می گوید، چند رئیس فدراسیون با رعایت این مورد می توانستند در اتخابات شرکت کنند.»

او عقیده دارد که ۹۰ درصد فدراسیون ها اصلا به نگاه منفی ای که علیه فیفا وجود دارد، توجهی ندارند. در آفریقا، آسیا و اروپای شرقی، آنها دلیلی نمی بینند که از فساد حاکم بر فیفا شاکی باشند. آنها ساکت می مانند؛ «فیفا مثل یک مافیاست. معمولا اختلافات را درون خانواده حل می کنند.»


روسای فدراسیون های کمی هستند که حاضر باشند در ملاءعام از بلاتر بد بگویند. نورمن داماجو، رئیس فدراسیون مالت با وجود اینکه در انتخابات از پرنس علی حمایت کرد، می گوید: «به رغم فضای منفی ای که در این سال ها به وجود آمده، آقای بلاتر تمام تلاشش را برای فوتبال دنیا انجام داده و فیفا در تمام جهان پیشرفت داشته.» کارل اریک نیلسون، رئیس فدراسیون سوئد که از نامزدی فان پراک هنلدی حمایت کرده بود، می گوید: «فیفا در این سال ها شهرتی منفی پیدا کرده و نگاه ها درست یا غلط متوجه رئیس آن است و او مقصر شناخته می شود. ولی در دوران آقای بلاتر شاهد پیشرفت مثبتی بودیم.»

بلاتر در پایان پنجمین دوره ریاستش بر فیفا ۸۳ ساله خواهدبود. در حالی که از احمد فهد الصباح کویتی به عنوان یکی از گزینه های جانشینی او نام برده می شود. برخی بر این باورند که او حاضر نخواهدشد تاج و تختش را رها کند. تونیونی درباره بلاتر این گونه پیش بینی می کند: «بلاتر دوست دارد که تا روز مرگش در این پست بماند و ممکن است این کار را بکند. او مثل سابق نمی گوید که این آخرین دوره ریاستش خواهدبود. به هرحال دیگر کسی این حرف او را باور نخواهدکرد. او ملاقات با روسای کشورهای جهان و پاپ را دوست دارد. اگر او بخواهد صادقانه صحبت کند، دوست دارد ۸ سال دیگر در این سمت باقی بماند. او می خواهد جام جهانی ۲۰۲۶ رابه چین بدهد.»