مژده لواسانی شبیه هیچ کس نیست

همشهری جوان: همان مجری آرام جلوی دوربین است. تکیه می دهد به صندلی، می خندد و مودبانه حرف می زند. با همه آدم هایی که در مسیر با او چاق سلامتی می کنند، گرم می گیرد و لبخند از روی لبانش محو نمی شود. می گویند به خاطر همین ویژگی هایش در «کافه سوال» به چشم آمده. به خاطر اینکه پرحرفی نمی کند و ریتم گفتگو با مهمان های برنامه را از بین نمی برد.

«مژده لواسانی» حالا در غیاب بعضی مجری های اسم و رسم دار بیشتر شناخته شده و فعلا مجری شماره یک برنامه های تلویزیونی است. با خانم مجری جوان در روزهایی به گفتگو نشستیم که به یکباره اجرای «کافه سوال» را به دلایلی به طور موقت 10 شب پخش نمی کنند تا غیبت او نشان دهد سهم پررنگی در محبوبیت این برنامه شبانگاهی دارد. گفتگو با او به یک بحث دو طرفه تبدیل شد تا ضمن بررسی اوضاع و احوال کم رمق این روزهای اجراهای تلویزیونی، ویژگی های اجراهایی او را هم ببریم زیر ذره بین.

به نظرتان بهترین مجری تلویزیون کیست؟

- اجرای آقای شهیدی فرد را خیلی می پسندم. اجرایش هم استاندارد است، هم فقط قشر خاصی طرفدارش نیستند و واقعا متخصص کار خودش است. در بین دوستان دیگر هم احسان علیخانی، فرزاد حسنی، محمد جعفر خسروی، علی ضیا، ژیلا صادقی، محمد سلوکی در ژانرهای خودشان مجری های صاحب سبکی هستند که برنامه های تاثیرگذاری هم داشته اند ولی انتخاب اولم بین مجری ها همیشه شهیدی فرد است.


چرا؟ ویژگی هایش را مشخص تر بگویید.

- آقای شهیدی فرد سواد لازم اجرا را دارند؛ از سینما و تئاتر تا اجتماع و سیاست. آدم مطمئن است که این مجری که روبروی آنها نشسته هم تسلط دارد، هم سواد و بیان بسیار خوب. هم ریتم گفتگو را می شناسد. نکته مهم اجرای محمدرضا شهیدی فرد و حتی احسان علیخانی این است که خودشان تهیه کننده برنامه هایشان هستند و صفر تا صد برنامه دست آنهاست. منِ مجری هر قدر هم هر کاری بکنم، وقتی برنامه از آن خودم نباشد، اجرا سخت می شود. در صورتی که تلاش می کنم حتما در اتاق فکر برنامه باشم، وگرنه اجرا نمی کنم. ولی وقتی تهیه کننده برنامه ات هم هستی، گاهی احساس می کنی که برنامه الان به پاساژ دیگری احتیاج دارد، یا حتی ممکن است برنامه ریزی ات را تغییر بدهی. این کار خیلی به اجرا و حفظ ریتم گفتگو کمک می کند. خاطرم هست آقای شهیدی فرد می گفت «من می چینم که مثلا ریتم گفتگو با آقای حداد عادل الان جوری هست که باید بعدش فلان موسیقی را پخش کنیم. باید از این فراز شروع کنیم و به این فرود برویم.» این تنظیم خیلی مهم است و همه چیز فقط شوآف و سروصدای بی خود نیست. این تاثیرگذاری حاصل این انتخاب های سنجیده است. از خصوصیات دیگر ایشان هم این است که مثل همه رادیویی ها استخدام واژگان و بیان درستی دارند. من آزار می بینم که گاهی مجری ها غلط حرف می زنند، کلمات را می خورند و فکر می کنند چون تلویزیون است و اشکال های اجرا با چیزهای دیگر پر می شود، ایرادی ندارد. اما این غلط حرف زدن شیوه نسل من شده است. ولی ما این مشکل را در کسانی مثل ژاله صادقیان، محمدرضا شهیدی فرد و جعفر خسروی نمی بینیم.

اینکه برنامه هایی را به اسم مجری اش می شناسیم، فارغ از تهیه کننده بودن خود آنها. چه فاکتورهای مهم دیگری باعث این اتفاق می شود؟

- گاهی خوش اقبالی هایی هم برای ما مجری ها اتفاق می افتد. شرایط و زمان دست به دست همدیگر می دهند که یک مجری دیده شود؛ مثلا درباره برنامه ای مثل «ماه عسل» که موفق است و همه آن را می بینند، تایم پخش برنامه خیلی مهم است. به خاطر همین قطعا برنامه شناسنامه دار می شود و همه آن را دنبال می کنند. نکته بعدی اهمیت خلاقانه بودن کارهاست. اینکه شرایط هم کمک کند، خیلی مهم است. یعنی مدیری داشته باشی که کمک کند برنامه ات روزبروز بهتر شود. همکارانی داشته باشی که به تو کمک کنند، دستت باز باشد و ... اینها اصولا برای خانم ها کمتر پیش می آید. هزار و یک دلیل دارد اما اینکه برنامه به اسم کسی می شود، به خاطر این است که ایده و اجرا و ساختش برای یک نفر است.

یک بار مجری های تلویزیون را دسته بندی کردیم؛ مجری های عصر نیمرخ، مجری های جسور و مجری های عصر ژانگولر. شما در کدام دسته هستید؟

- قبلش باید چیزی بگویم. نکته این است که جامعه ما الان این میزان جسارت را برنمی تابد. دوره رضا رشیدپور و فرزاد حسنی و ... تمام شده.

چرا این اتفاق افتاده؟

- احتمالا به خاطر حاشیه هایی بود که بعد از آن دوران به وجود آمد. شما الان تصور کنید که «کوله پشتی» با آن شرایط ساخته شود یا برنامه های رضا رشیدپور با آن شرایط. به شما تضمین می دهم دیگر اتفاقات آن دوره تکرار نمی شود. حتی این دوستان هم که به تلویزیون برگشته اند، دیگر آنها نیستند.

بله، مثل اجرای بعضی از همین مجری ها در برنامه های تحویل سال که فرسنگ ها با دوران اوجشان فاصله دارد!

- احتمالا به خاطر پیامدهای آن دوره است. الان خود همین آدم ها با همان شرایط هم نمی توانند همان اتفاق سابق را تکرار کنند. بارها پیش آمده که اجرا هم کرده اند اما دیگر آن نیستند. به خاطر همین باید بپذیریم که دهه ۸۰، یعنی در همان دوره ای که «شب شیشه ای» و «کوله پشتی» و ... داشتیم، شرایط فرق داشت. ما الان حتی «مردم ایران سلام» هم نداریم! فقط کافی است به جایگزین های این برنامه ها نگاه کنید. پس کم لطفی است که بگوییم مجری ها دیگر تاثیرگذار نیستند. به هر حال آستانه تحمل همه ما پایین تر آمده. الان خیلی ها به من می گویند به جای این همه اذیت شدن، برنامه خانواده را اجرا کن که راحت تر است. مشکلی پیش نمی آید، آنتن هم داری و اینقدر حساسیت درباره ات وجود ندارد. ولی من به یک چیزی معتقد هستم که وقتی قرار است یک ماه روی آنتن باشم، یک ماه تاثیرگذار اجرا کنم. برایم مهم نیست که دائم برنامه داشته باشم.

با همه اینها همیشه تلاش کرده اید که کدام ویژگی اجرا در شما پررنگ تر باشد؟

- با این پیش زمینه که گفتم، من خیلی جاها احتیاط را کنار گذاشتم و تاوانش را دیدم. الان شش ماه از اجرای «کافه سوال» می گذرد و شش سال پیر شدم. خیلی حساسیت وجود داشت. تاوانش را هم دادم اما به این معتقد نیستم که برای جسارت به خرج دادن، ژانگولر بزنم و مثلا پاپیون سرم کنم! این اتفاق باید در محتوا و لحن اجرایم بیفتد. واقعیت هم این است که کم لطفی است که یک مجری را با دیگران مقایسه کنیم و شرایط کاری و زمانی اش را در نظر نگیریم؛ مثلا بگوییم اگر به جای فلانی احسان علیخانی بود، این برنامه خیلی بهتر می شود.

پس خودتان دوست دارید جسارت بیشتری داشته باشید.

- خیلی زیاد. دوره برنامه های تاثیرگذار را بیشتر می پسندم. ما الان واقعا غیر از «نود» چه کار می کنیم که بگوییم آن برنامه گرفته؟ نمی خواهم تلاش همکارانم را زیر سوال ببرم ولی شاید سطح توقع مردم بالا رفته. شاید رسانه هایی که کنار آنها قرار دارد و به راحتی به آنها دسترسی دارند، باعث این انتظارات شده. وقتی هزار و یک راه دیگر هست که طرف در لحظه می تواند کلی اطلاعات بگیرد، چرا باید یک برنامه معمولی را ببیند. شرایط از گذشته ای که فقط مردم بودند و یک تلویزیون، خیلی عبور کرده.

خودتان فکر می کنید به خاطر چه ویژگی هایی بیشتر از بقیه مجری های هم نسلتان دیده می شوید؟

- از هر چیز کلیشه ای فرار می کنم؛ مثلا از اینکه هر شب پلاتوی یکسان بگویم. خیلی ها هم اجرایم را نپسندیده اند. خیلی ها این میزان صمیمیت و خود بودن را نمی پسندند. همیشه می گویم واقعا به تعداد آدم ها درباره آدمی که روبروی دوربین قرار می گیرد، نظر وجود دارد. همان لحظه ای که یک نفر مثلا از شال من خوشش می آید، همان لحظه یکی دیگر اس ام اس می دهد «این چیه پوشیدی؟» سلیقه ها آنقدر مختلف است که فقط می توانی حدی از استاندارد را رعایت کنی ولی نمی توانی همه را جذب کنی. جز صمیمیت، در «کافه سوال» سعی کردم در جاهایی که می شود، ورود پیدا کنم و خودم با سوال و جهت دادن به گفتگو تاثیر بگذارم.

هنوز به جواب دقیقی نرسیده ام؛ شما دقیقا چه ویژگی را به اجراهای تلویزیونی اضافه کرده اید؟

- خودم برنامه هایم را خیلی می بینم که ایرادهایم را بگیرم. البته الان به جایی رسیدم که دیگر خودم را نمی توانم ببینم ولی بازتاب ها این است که خیلی ها می گویند گرمی، مهربانی، صمیمی هستی و حرفت را راحت می زنی. یک ویژگی ظاهری هم دارم که خیلی ها دوستش دارند، من خیلی لبخند می زنم. انتقادها درباره اش زیاد است اما حذفش نکرده ام. مثلا برخی می گویند چه دلیلی دارد یک مجری چادری این همه لبخند بزند. این ویژگی از خودم است. اصلا بگذار بگویند «اون دختره که همیشه دهنش بازه!»


بازتاب های منفی چطور؟

- یک بخشی این است که بعضی بیننده ها معتقدند خانم چادری نباید این قدر تحرک داشته باشد و اینقدر صمیمی باشد؛ قضاوت می کنند. اینها آزاردهنده است چون من به شدت به اصول خودم معتقدم و اصلا نمی پذیرم براساس یک قضاوت نادرست از نوع اجرا به نوع شخصیتم برسند. خیلی وقت ها دوستان دلیلی هم ندارند ولی اجرایم را دوست ندارند! من هم از کنار آنها می گذرم. خیلی ها هم می گویند دستت را خیلی زیاد تکان می دهی و خیلی تحرک داری، متاسفانه نتوانسته ام اینها را در اجرایم کنترل کنم به خاطر اینکه بعضی هایش واقعا ذاتی هستند.

احتمالا کامنت هایی هم گرفته اید که شبیه نامداری اجرا می کنید.

- بله، یک دوره ای زیاد بود اما بعد از «کافه سوال» نه. بعد از رفتن ایشان از آیتم «تازه ها»ی برنامه خانواده شبکه یک، به من پیشنهاد شد که این آیتم را اجرا کنم اما محکم ایستادم و گفتم اگر اسم و ساختار تغییر نکند، جای کسی و زیر سایه هویت کس دیگری نمی روم. جای کسی رفتن بدترین و غیرحرفه ای ترین کاری است که آدم ها می توانند انجام بدهند. پس اگر می خواستم شبیه سازی کنم فرصت بهتری برایم مهیا بود. یکسری شباهت های ظاهری وجود دارد که شاید اگر چادری نبودم و نوع پوششم اینطوری نبود، اصلا این اتفاق نمی افتاد. در حالی که از بچگی همین پوشش را داشته ام. اتفاقا به نظرم الان خیلی تفاوت داریم. ایشان همکار بسیار خوب و کاربلدی هستند و با توجه به اختلاف سنی زودتر وارد تلویزیون شده اند. همینطور که مردم آن اوایل درباره احسان علیخانی می گفتند که مثل فرزاد حسنی است تا خودش را تثبیت کرد. الان هم زمان این مسئله را حل می کند. اتفاقی که بعد از «کافه سوال» افتاده و از بیرون هم خیلی ها می گویند مسیرها جدا شده.

در این دوره گذار تلاشی کردید از این شباهت ها فاصله بگیرید؟

- در ظاهر که این اتفاق نمی افتاد، به خاطر همین سعی کردم در جانمایه کار این اتفاق بیفتد. یعنی در عمق اجرا؛ از سواد و تسلط تا بیان. همه تلاشم را کردم که نوع لحنم متفاوت باشد. البته شیوه بیان ما هم خیلی متفاوت است. از نظر خودم چون این شباهت وجود نداشت، برای خودم سخت نبود. من یک خودخواهی درونی دارم که اصلا نمی توانم جایی باشم که یک نباشم. بنابراین اصلا نمی توانم تقلید کنم و شبیه کس دیگری باشم. البته حتما یکسری تاثیرپذیری از آدم هایی که با آنها کار کرده ام داشته ام.

خودخواهی تان در اجرا خیلی کم است. مخاطب انتظار دارد تا جایی که می توانید با رعایت همه خط قرمزها، کمی بی پرواتر و با جسارت بیشتری اجرا کنید که بیشتر به چشم بیایید.

- این مساله در هر گفتگویی مختلف است؛ مثلا وقتی درباره آلودگی هوا گفتگو دارید و اسپانسرتان یک سازمان مرتبط است، خیلی جسارت می خواهد که طرفی را که پول داده، زیر سوال ببرید. وضعیت مشارکتی برنامه های تلویزیون دست و پای ما را خیلی می بندد به خاطر همین می گویم که برنامه های الان را با چند سال قبل مقایسه نکنید. تازه خیلی تلاش می کنم که اینجور نباشد. قبلا دوستان مسوول جلویم سوال می گذاشتند و می گفتند این سوال ها را بپرسید اما به آنها برمی خورد که می گفتم سوال نمی خواهم، فقط محورهای مد نظرتان را بگویید.

پس قبول دارید که گاهی اجراهایتان خنثی است؟

- قبول دارم. کی بدش می آید که پررنگتر باشد؟ مخصوصا که ذاتا این ویژگی را دارم. اصلا به خاطر اینکه در رادیو همیشه سردبیری کرده ام و لیدر یک جریان بوده ام، این ویژگی در زندگی شخصی ام خیلی هست که زود قانع نشوم. یک بخشی اش هم به این برمی گردد که من حقوق خوانده ام و اصلا جنس استدلال قوی می طلبد این ماجرا را ولی فعلا رشد این ویژگی ها تابع شرایط است.

یک جور دیگر بپرسم؛ اصلا دوست دارید امضای اجراهای شما چه باشد؟ وقتی می گوییم مژده لواسانی آن تصویر به ذهنمان برسد؟

- خیلی دلم می خواهد سواد داشتنم در اجرا پررنگ شود. یکی از ادعاهایم که خودم به آن معتقدم، این است که توی هم نسل های خودم خیلی کمتر اتفاق می افتد که این میزان مطالعه، مشورت و تسلط روی بحث داشته باشند. اصولا دوستان هم نسلم دنبال عمق ماجرا نیستند. چیزی که در اجرای شهیدی فرد هست. سواد خیلی مهم است.

با همه اینها مژده لواسانی در خلوت هایش سقف اجرای خودش را کجا می بیند؟ آیا می خواهد در نهایت شبیه آدم خاصی اجرا کند؟

- اتفاقا چند روز پیش چند نفر می گفتند «بسه دیگه. اوج اجرا این است که در ۲۴ سالگی یک برنامه را در ساعت پیک ۹ شب در شبکه دو اجرا کردی». در ۲۴ سالگی یعنی خیلی زودتر از خیلی های دیگر. اصولا برای خانم ها هم این اتفاق نمی افتد ولی برای من افتاده. ما ستاره زن در اجرا خیلی کمتر داریم. گفتم مگر رسانه سقف دارد؟ قطعا دلم می خواهد که برنامه تاثیرگذار داشته باشم. ولی ذات رسانه بی رحم است و تو باید به هزار چیز تسلط داشته باشی تا بتوانی در این مسیر بروی. آن چیزی که باعث می شود به آینده امید داشته باشم، این است که «هزار دشمنم ار می کنند قصد هلاک/ گرم تو دوستی از دشمنان ندارم باک».

حرف های کوتاه خواندنی

مسئله هارمونی شال ها

لواسانی در کارنامه کاری اش تجربه بازیگری در مجموعه های «پلاک ۱۴» و «خبرنگار» را هم دارد اما می گوید به خاطر نوع پوشش اش ترجیح داده قید بازیگری را بزند چون دلش می خواسته همیشه چادر بپوشد. پوششی که حاشیه های بامزه ای هم دارد.

بامزه ترین نظری که درباره اجرایتان از مردم شنیده اید، چه بوده؟

- نصف اس ام اس های برنامه و کامنت هایم این است که شال هایتان را چه جوری می بندید، لطفا در برنامه آموزش بدهید! در این باره اصرار هم دارند و بعضی هایشان می گویند شما این کار را نمی کنید چون نمی خواهید ما یاد بگیریم! یا می پرسند شال هایتان را از کجا می خرید.


حالا واقعا برای خرید لباس های اجرا، برنامه ریزی دارید؟

- خیلی مشاوری ندارم ولی خودم حتما برنامه ریزی دارم. یعنی حتما هارمونی شال با آستین های مانتو را رعایت می کنم. اتفاقا کار من سخت تر است چون آستین مانتو هم باید با شالم هارمونی داشته باشد. معمولا کسی اینجوری رنگ ها را سِت نمی کند و فقط چادر مشکی می پوشند با یک شال رنگی. همیشه هم سعی دارم تکراری نپوشم.

پس همه این لباس ها باید مال خودتان باشد!

- بله و با انتخاب خودم.

مگر حجم خریدتان چقدر است؟

- خیلی زیاد. در هر سفری که می روم، تنها چیزی که برای خودم می آورم شال و مانتو است. مدام به این فکر هستم که این شال به آن مانتو می خورد! ما حتما باید به فضای بصری برنامه برای مخاطب احترام بگذاریم و لباس های خوشرنگ و آراسته بپوشیم. اتفاقا از این نظر خیلی هم از من انتقاد می شود. مثلا می گویند این کار با سبک زندگی ایرانی - اسلامی مغایر است. به خاطر همین همیشه می خواهم ثابت کنند که کجای این کار مغایرت دارد! مگر من خلاف شرع انجام می دهم یا اسراف می کنم؟ به هر حال هر کار و شغلی لوازم خاص خودش را دارد. بیننده های تلویزیون که نمی توانند هر شب من را با یک رنگ تکراری ببینند.

بدترین انتقادی که شنیده اید چه بوده؟

- گاهی درباره موضوعات برنامه انتقاد و بدون در نظر گرفتن ملاحظات سازمان، مجری را سیبل می کنند. مثلا وقتی موضوع برنامه «شبکه های اجتماعی» بود - که با این انتخاب درباره خودمان عملیات انتحاری انجام دادیم! - کلی ضرورت ها و حساسیت های سازمانی وجود داشت اما بعضی مخاطبان فقط مجری را متهم می کردند که چرا از این طرف ماجرا بیشتر دفاع نمی کنم. در فصل جراحی «کافه سوال» هم بازیگرهایی آمدند که من از آنها پرسیدم «چرا دماغتان را عمل کردید؟»، بعدش طرفدارهایشان ناراحت شدند و هجمه های وحشتناک داشتند که «درست است از بازیگر محبوب ما این سوال را می پرسی؟!» خب طرف خودش راضی است و اصلا برای همین به برنامه آمده! البته الان حجم قضاوت های شخصی خیلی کمتر شده. مخاطب زمان می خواهد که ارتباط برقرار کند، و از جایی به بعد همراه می شود.