یک لحظه از زندگی برای جادوانگیِ ابدی

خبرآنلاین: گوردون بنکس، امروز در ۸۱ سالگی درگذشت. عکس را ببینید و این تکه از کتاب فوتبال و فلسفه را بخوانید؛ فصل ۱۲: در ستایش نجات دروازه با نوک انگشت.

سیو نوک انگشتی عالیِ گوردون بَنکس از پایین دروازه‌اش بعد از ضربه‌ی سر چکشی پله در جام جهانی ۱۹۷۰ در مکزیکو، یک سیو معمولی نبود. این‌جا او در مقابل (شاید) بهترین بازیکنی قرار داشت که زمین فوتبال به خود دیده‌ است. این‌، کاری برای «انگلستان» در مقابل «برزیل» بود.

نجات دروازه با نوک انگشت اما بیش از پاسِ پشت پا یا ضربه‌ی سر شیرجه‌ای، ما را با دروازه‌بان به مثابه یک غریبه روبرو می‌کند. یگانه در توانایی‌اش در گرفتن توپ با دست، یگانه برای بهترین بخش بازی و یگانه در زمینه‌ی تاکتیک‌های تیم؛ او شخصیتی است که تخیلی را به بازی می‌دهد که بدون او غیرممکن بود. سیو نوک انگشتی، حد غاییِ کاری است که کسی می‌تواند با کش دادن خود انجام دهد تا به نهایتِ تحریک درونی برسد.
‌

فوتبال به شکل بحث‌برانگیزی، هنرِ تمام و کمال و بالغی محسوب نمی‌شود. با این حال اما، اگر مفهوم مدنظرِ گراهام از شمولِ زیبایی‌شناسی دیونسیوسی را جدی بگیریم، آن‌گاه فوتبال بدون هیچ شک و شبهه‌ای می‌تواند در قلمرو زیبایی‌شناختی قرار بگیرد.

فوتبال، موسسه‌ای است که ما را برای سرمایه‌گذاری احساسات‌مان فرا می‌خواند و با بازیکنانی شناخته و تعریف می‌شود که استعدادهای‌شان را چنان به کار می‌گیرند که ما فقط می‌توانیم تصورش کنیم. حضور دروازه‌بان، مجزا از دیگر بازیکنان است اما در اوست که ما شخصیت زیباشناسانه‌ی مردی را می‌بینیم که آن بیرون ایستاده و به درون می‌نگرد. سیو نوک انگشتی، چیز شگفت‌انگیزی است.

عیسی عظیمی