نخستین فریاد مقدس برای اروگوئه

ایسنا: مسابقات فوتبال در المپیک ۱۹۲۴ پاریس نقش مهمی در تاریخ محبوب ورزش دنیا داشت چون برای نخستین بار بود که تیم‌های اروپایی با دیگر تیم‌های جهان روبرو می‌شدند. دیدار فینال با حضور ۵۰ هزار نفر برگزار شد و اروگوئه با پیروزی ۳ بر صفر مقابل سوییس مدال طلای این بازی‌ها را به دست آورد. موفقیت در این رقابت‌ها موجب شد ژول ریمه (رییس فیفا) به برگزاری رقابت‌ها قهرمانی جهان جدا از المپیک فکر کند. کنگره فیفا این پروژه را به صورت آزمایشی در ۲۶ می ۱۹۲۸ در آمستردام انجام داد و چند روز بعد در این شهر اروگوئه‌ای‌ها دوباره قهرمان شدند و آرژانتین را با نتیجه‌ ۲ بر یک شکست دادند.

سپس شش کشور برای میزبانی نخستین جام جهانی در سال ۱۹۳۰ اعلام آمادگی کردند. نامزدها ایتالیا، مجارستان، هلند، ‌اسپانیا و سوییس و اروگوئه بودند که قهرمان آخرین المپیک توانست میزبانی را کسب کند. این کشور می‌توانست همزمان با جشن ۱۰۰ سالگی آزادی‌اش میزبان اولین جام جهانی باشد. انتخاب یک کشور از آمریکای جنوبی برای میزبانی جام جهانی با انتقادات فراوانی روبرو شد. با این حال برگزاری جام جهانی در دورانی که بحران بزرگ سال ۱۹۲۹ و جریان‌های سیاسی - اجتماعی همچون جنبش هند به رهبری ماهاتما گاندی وجود داشت لحظات به یاد ماندنی را رقم زد.

‌این بازی‌ها فراتر از حد انتظار فیفا بود و فینالی به یاد ماندنی رقم خورد. یک طرف این دیدار میزبان پر افتخار بود و در سوی دیگر رقیب قدیمی این تیم بود که در آمستردام شکست خورده بود. آرژانتین در گروه A قرار داشت و در زمینه گلزنی خیلی خوب عمل می‌کرد. آلبی سلسته میانگین چهار گل در هر بازی را به ثبت رساند و فرانسه را یک بر صفر، مکزیک را ۶ بر ۳، شیلی را ۳ بر یک و آمریکا را ۶ بر یک شکست داد. در مقابل اروگوئه با تکیه بر خط دفاعی‌اش از گروه C بدون شکست صعود کرد. اروگوئه برابر پرو به پیروزی خفیف یک بر صفر دست یافت اما با سه گل توانست رومانی را شکست دهد و در نیمه نهایی نتیجه‌ درخشان ۶ بر یک را به دست آورد.

رقابت ۲۸ ساله اروگوئه و آرژانتین که اخیرا فینال‌های کوپا آمه ریکا ۱۹۲۶ و ۱۹۲۷ را برگزار کردند به فینال جام جهانی کشیده شد. هر دو تیم با سیستم ۲ - ۳ - ۵ به میدان رفتند. اروگوئه از مدافعان برتر خود بهره می‌برد و کاپیتان خوسه ناساسی در ترکیبش حضور داشت، همچنین خوسه آندراده هافبک و اکتور اسکارونه و پدرو سئا مهاجم، به میدان رفتند. از طرفی آرژانتین در دفاع از لوییس مونتی بهره می‌برد و در خط حمله کارلوس پئوسیه و گیرمو استابیله حضور داشتند.

همه در انتظار فینالی پر برخورد و خشن بودند اما این اتفاق پیش از سوت آغاز رخ داد. چه اتفاقی رخ داد؟ توپ رسمی برای این بازی تعیین نشده بود و به همین خاطر هر دو کاپیتان می‌خواستند با توپ مورد نظرشان بازی کنند. داور تصمیم گرفت برای این کار سکه پرتاب کند و قرار شد در نیمه اول با توپ آرژانتینی‌ها بازی شود. با این حال میزبان توانست به گل نخست دست یابد و پابلو دورادو در ‌دقیقه ۱۲ گلزنی کرد. آرژانتین که ضربه خورده بود مالکیت توپ را در اختیار گرفت و به همین خاطر گلزنی پئوسیه تعجب بر انگیز نبود. استابیله توانست با باز کردن دروازه‌ اروگوئه، آرژانتین را در نیمه اول پیروز به رختکن ببرد.

فرانسیسکو وارایو، مهاجم میانی آلبی سلسته تقریبا دروازه‌ میزبان را برای سومین بار باز کرده بود که در این صحنه با بدشانسی روبرو شد چون علاوه بر گل نشدن توپ، آسیب‌دید. سلسته بالاخره واکنش نشان داد و در حضور ۶۰ هزار تماشاگر ورزشگاه سنتناریو، آرژانتین را تحت فشار قرار دهد.‌ اروگوئه تنها در ۱۱ ‌دقیقه توانست نامش را در تاریخ ثبت کند. سئا در ‌دقیقه ۵۷ بازی را به تساوی رساند و زمانی که بازی ۳ بر ۲ بود ویکتوریا ایریارته در ‌دقیقه ۶۸ گل دیگری را برای میزبان به ثمر رساند. آرژانتین نتوانست جبران کند و سلسته نخستین قهرمان تاریخ جام جهانی لقب گرفت.

مرد اول فینال ناساتی بود. او بازی قابل توجهی را به نمایش گذاشت و علاوه بر شروع جبران نتیجه‌ نشان داد که می‌تواند الگوی خوبی برای آیندگان باشد. با این حال حسرت بزرگ برای وارایو باقی‌ ماند. او در یکی از آخرین مصاحبه‌هایش با سایت فیفا، گفت‌: به پای آسیب دیده‌ام فکر نمی‌کردم! ..... چه پایی! تنها می‌خواستم پیروز شویم ... تنها چیزی که مرا آزار می‌داد بوسیدن پیراهن توسط اروگوئه‌ای‌ها بود و زمانی که بازی به پایان رسید، گریستم. هنوز هم وقتی به آن بازی فکر می‌کنم ناراحت می‌شوم چون دیداری را با شکست به پایان رساندیم که در آن پیروز شده بودیم. گاهی اوقات در رویاهایم فکر می‌کنم که قهرمان شدیم. وارایو آخرین بازمانده فینال ۱۹۳۰ اروگوئه در سال ۲۰۱۰ در ۱۰۰ سالگی درگذشت.

اروگوئه پس از آن جام جهانی در دوره‌های بعدی یعنی ۱۹۳۰ و ۱۹۳۸ شرکت نکرد و در سال ۱۹۵۰ یکی از بزرگترین معجزه‌های فوتبال را رقم زد چون برزیل شانس نخست قهرمانی و میزبان را ۲ بر یک در یک دیدار تعیین کننده شکست داد. از طرفی سلسته برای نخستین بار در رقابت‌های جهانی در سال ۱۹۵۴ شکست را تجربه کرد و ۲ بر ۴ در نیمه نهایی مغلوب مجارستان شد. اروگوئه در این رقابت‌ها چهارم شد. از طرفی آرژانتین دوباره در سال ۱۹۷۸ فینال جام جهانی را تجربه کرد و توانست پس از پیروزی ۳ بر یک مقابل هلند قهرمان این رقابت‌ها شود.