مهدی تاج در بايكوت

روزنامه قانون: سال‌هاست كه ماجراي حق‌پخش تلويزيوني به مناقشه اصلي فدراسيون فوتبال با صدا و سيما تبديل شده است. بارها نوشته شده كه حق پخش تلويزيوني در همه‌جاي دنيا، منبع اصلي درآمد باشگاه‌هاست و از اين طريق آن‌ها هزينه مربوط به امورات تيم خود را تامين مي‌كنند. با توجه به اينكه حق كپي رايت در ايران رعايت نمي‌شود، باشگاه‌ها نمي‌توانند از فروش پيراهن خود درآمدي كسب كنند و همين موضوع سبب شده تا روند درآمدزايي باشگاه‌هاي ايران به مشكل بر بخورد. اين موضوع تبعات فراواني داشته است؛ به عنوان مثال تيم‌هاي ايراني مجبورند براي تامين هزينه‌هاي خود سراغ دولت بروند و فوتبال دولتي ايران را بنا كنند. همين موضوع سبب مي‌شود كه كنفدراسيون فوتبال آسيا نيز سهميه‌هاي ايران را روز به روز كمتر كند. به‌طور كلي در اساسنامه فيفا و AFC، فوتبال دولتي جايي ندارد و باشگاه‌ها بايد خصوصي اداره شوند. فدراسيون ايران در سال‌هاي اخير همواره به دو مرجع اصلي فوتبال اطلاعات غلط داده و ادعا كرده‌اند به صورت خصوصي اداره مي‌شوند اما كيست كه نداند وقتي به فيفا درباره قرارداد مهدي‌طارمي اطلاعات كامل مي‌دهند، ممكن است درباره فوتبال دولتي ايران اطلاعاتي درز نكرده باشد؟ روابط علت و معلول اداره اشتباه فوتبال در ايران به همين جا ختم نمي‌شود. موضوع وقتي حادتر مي‌شود كه بدانيم فدراسيون فوتبال بارها از صدا و سيما درخواست كرده حق پخش را به حساب باشگاه‌ها واريز كند تا روند خصوصي‌شدن باشگاه‌ها آغاز شود.

اما صدا و سيما با توجيهاتي مثل «از اين جيب به آن جيب»، ادعا دارد فرقي ندارد بودجه دولتي در جيب صدا و سيما باشد يا باشگاه‌ها و تيم‌هاي فوتبال ايران براي حل مشكلات خود بايد سراغ حاميان مالي بروند و قيد حق پخش را بزنند. چالش فدراسيون فوتبال و صدا و سيما در روزهاي آينده روند جدي‌تري به خود خواهد گرفت. مهدي تاج و همكارانش در فدراسيون تصميم گرفته‌اند جلوي ورود دوربين‌ها به ورزشگاه‌ها را بگيرند و به اين ترتيب اجازه فيلمبرداري را از صدا و سيما سلب كند تا از فشار هواداران استفاده كرده و حق پخش مناسبي را دريافت كنند. فدراسيون اعتقاد دارد صدا و سيما با پخش تبليغات گران‌قيمت در پيش، بين دو نيمه و بعد از بازي‌ها درآمد ميلياردي دارد و به دليل آنكه بخشي از برنامه‌هاي خود را از فوتبال تامين مي‌كنند، بايد پول آن را نيز بپردازد اما به نظر مي‌رسد گوش شنوايي وجود ندارد.

بايكوت تاج و فدراسيون

درگيري صدا و سيما با فدراسيون فوتبال وارد فاز جديدي شده است؛ به طوري كه برنامه‌هاي تلويزيوني براي دعوت از مهدي تاج، رييس فدراسيون به مشكلات جدي برخورده‌اند. شنيده‌ايم برخي تهيه‌كنندگان صدا و سيما در تماس با برنامه‌هايي كه قصد دعوت از تاج را دارند از آن‌ها مي‌خواهند قيد اين كار را بزنند تا با بايكوت فدراسيون، اقدام مقابله به مثل كنند. شنيده‌ها از سازمان صدا و سيما از اتفاقات شگفت‌انگيزي روايت دارد كه روايت تك تك آن‌ها در اين مقال نمي‌گنجد. فدراسيون حق فوتبال را مي‌خواهد اما برخي تصميم‌گيرندگان اصلي در صدا و سيما دليلي براي پرداخت اين پول نمي‌بينند و سعي دارند از روش‌هاي انحرافي، تاج را تحت فشار بگذارند تا او قيد پيگيري درخواست حق پخش را بزند.

حتي شنيده‌ايم رييس فدراسيون به دوستانش گفته قرار است به زودي جلسه‌اي با علي‌عسگري، رييس صدا و سيما برگزار كند و در صورتي‌كه اين جلسه خروجي نداشته باشد، اجازه تصويربرداري از رقابت‌هاي ليگ‌برتر در هفته‌هاي پاياني را نخواهد داد. اتفاقي كه مي‌تواند خشم هواداران را برانگيزد و آن‌ها را مقابل صدا و سيما قرار دهد. هرچند كه تلويزيون دولتي ايران بارها نشان داده جذب مخاطب در اولويت آخر قرار دارد و لزومي نمي‌بيند كه درباره اقدامات خود توضيحي به مردم و رسانه‌ها بدهد. نكته عجيب اينكه برخي گزارشگران نيز از اين اقدام صدا و سيما حمايت مي‌كنند و معتقدند وقتي پولي از مردم براي تماشاي بازي‌ها گرفته نمي‌شود، بنابراين پولي بابت آن به باشگاه‌هاي ايراني داده نمي‌شود.

ماجراي عذرخواهي از مردم

البته اقدام فدراسيون فوتبال خلاقانه نيست و پيش از اين نيز چندبار اجازه ورود دوربين‌هاي صدا و سيما به زمين فوتبال نداده شده بود. پيش از داربي (شهرآورد) ۸۵ نيز اتفاق مشابهي رخ داد. قبل از شهرآورد ۸۵ ، مدیران دو باشگاه سرخابی و رییس فدراسیون فوتبال در جلسه‌ای مشترک به صورت رسمي اعلام کردند که در صورت عدم پرداخت حق واقعی پخش، اجازه ورود دوربین‌ها به استادیوم را نخواهند داد؛ هر چند این تصمیم با فشار شورای تامین شکسته شد اما مدیران این دو باشگاه تاکید کردند که از این پس تنها به دوربین‌های پخش مستقیم اجازه ورود به استادیوم و ضبط بازی را خواهند داد و سایر دوربین‌های شبکه‌های مختلف و برنامه‌های مختلف تلویزیونی حق ورود به استادیوم را نخواهند داشت.

تصمیمی که البته چندان جدی گرفته نشد. ماجرا تا جايي پيش رفت كه صدا و سيما در بازي‌هاي بعدي، به گونه‌اي تصويربرداري كردند كه تبليغات دور زمين در تصوير نباشد. به عنوان مثال در سراسر بازی استقلال و نفت در چارچوب هفته يازدهم رقابت‌هاي ليگ‌برتر فصل جاري، صدا و سيما نماهای بسته از بازی را فیلمبرداری كرد. به گونه‌ای که هرگاه توپ به کناره‌های زمین می‌رفت، سر بازیکن نیز با همین نما حذف می‌شد و بینندگان مجبور بودند تنها پاهای بازیکنان را شاهد باشند و گزارشگر بازی نیز از روی همین پاها حدس بزند بازیکن مربوطه کیست! در هیچ صحنه‌ای بازیکنان مشخص نبودند و پخش بازی به این شکل فقط سبب سردرد و سرگیجه بینندگان بی‌گناه تلویزیونی شد. نماهای کلوزآپ در بسیاری از اوقات بازی روی آنتن رفت در حالی‌که بازي در نقاط ديگري از زمين جریان داشت! همین مساله سبب شد که حامی مالی لیگ در آغاز نیمه دوم جمله‌ای معترضه روی تابلوهای تبلیغاتی دور زمین بنویسد و از بینندگان بابت تصویربرداری نامناسب بازی عذرخواهی کند.

فوتبال ايران اسير يك چرخه معيوب

كنش‌ها و واكنش‌هاي صدا و سيما و فدراسيون فوتبال به يك بحث چالشي و طاقت‌فرسا تبديل شده و به نظر مي‌رسد نمي‌توان براي آن پاياني متصور بود. طرفين اصرار دارند كه حق با آن‌هاست و با دلايلي كه براي خود نام مي‌برند از موضع حق با سايران صحبت مي‌كنند. پخش نشدن ديدارهاي هفته‌هاي‌ پاياني رقابت‌هاي ليگ برتر بدون شك در آينده واكنش‌هاي فراواني را از سوي هواداران و باشگاه‌ها در پي خواهد داشت. هواداران معتقدند بازي‌هاي ليگ برتر ايران كيفيت لازم را نداشته و بسياري از آن‌ها توانايي مالي كافي براي پرداخت هزينه تماشاي آن را ندارند.اما نكته مهم‌تر اينجاست كه صدا و سيماي ايران خصوصي نيست كه بتواند براي تماشاي يك برنامه‌ از هواداران هزينه‌اي دريافت كند. بودجه صدا و سيما از ماليات و فروش نفت تامين مي‌شود؛ بنابراين لزومي به پرداخت هيچ پولي وجود ندارد. در اين ميان تلويزيون‌هاي خصوصي (IPTV) نيز تاسيس شد كه هيچ‌كدام در پخش رقابت‌هاي ليگ‌برتر موفق نبودند. چرخه ناقص و پر از ايراد فوتبال ايران سبب شده تا تماشاي بازي‌ها به تدريج تبديل به يك رويا براي بسياري از مردم شود. آنچه قطعي به نظر مي‌رسد، اينكه هواداران فوتبال ايران به اندازه كافي تاوان اشتباهات مديريتي را پرداخت كرده‌اند و لزومي براي اعمال فشار بيشتر به آن‌ها وجود ندارد. هرچند كه گوش شنوايي نيست و مديران صدا و سيما و فدراسيون فوتبال در جنگي كه به زودي علني خواهد شد به دنبال گرفتن بخش بيشتري از حق خود هستند.