ايران، تنها تيم جام جهاني که لباس مي‌خرد

روزنامه شرق: داستان پيراهن تيم ملي فوتبال ايران همچنان داستاني پربحث است؛ بعد از آنکه تيم ملي، پيراهن‌هاي بي‌کيفيت «آل اشپورت» را به تن کرد، به برند عجيب‌وغريب «جيووا» رسيد که اين برند هم هيچ يک از استانداردهاي لازم براي اسپانسري يک تيم در عرصه بين‌المللي را نداشت. بعد از روي‌کارآمدن رئيس جديد در فدراسيون فوتبال، يکي از نخستین اقداماتي که در دستور کار قرار گرفت، تأمين لباسِ باکيفيت براي تيم ملي بود؛ همان زمان بود که مسئولان فدراسيون فوتبال خبر دادند با يکي از معتبرترين برندهاي لباس در دنياي ورزش به توافق رسيده‌اند. برند مذکور، «آديداس» بود؛ يکي از دو برند بزرگ توليدکننده البسه ورزشي در دنيا. البته به‌محض مطرح‌شدن همکاري با اين برند آلماني، خبر رسيد که کمپاني «جيووا» از فدراسيون فوتبال ايران شکايت کرده و اين نهاد بايد غرامت سنگيني به طرف مقابل بپردازد.

بااين‌حال، موردي که همواره در يکي دو دهه گذشته، محل بحث و انتقاد بوده، اين است که هيچ‌گاه در فدراسيون فوتبال کسي نتوانست مثل يک تيم ملي حرفه‌اي در اين زمينه وارد عمل شود و مثل تيم‌هاي مطرح دنيا و البته مثل چندين تيم ديگر در آسيا، با اين برندها به توافق برسند و درآمدزايي کنند؛ اوج هنري که فدراسيوني‌ها به خرج داده بودند، اين بود که مثلا در قرارداد با آل‌اشپرت و جيووا به توافق رسيده بودند که پولي نپردازند و تا اندازه سقفي مشخص، لباس رايگان وارد کنند! با روي‌کارآمدن مهدي تاج به عنوان رئيس فدراسيون فوتبال به نظر مي‌رسيد اين مشکل حل شده است، چراکه همان روزهاي نخست عنوان شد صحبت‌هاي اوليه با آديداس انجام شده و به‌زودي اين برند به‌عنوان «اسپانسر» تيم ملي معرفي مي‌شود. اگرچه جزئيات زيادي از اين توافق به بيرون درز نکرد، ولي اهالي فدراسيون معتقد بودند که قرارداد مذکور کاملا حرفه‌اي بوده و از اين به بعد مثل تيم‌هاي حرفه‌اي در دنيا رفتار خواهد شد.

کدام قرارداد، کدام آديداس؟

حالا در فاصله چندماه تا شروع رقابت‌هاي جام جهاني خبر رسيده که فدراسيون فوتبال نتوانسته با مسئولان آديداس به توافق برسد و خبري از عقد قرارداد نيست! اين موضوعي است که روز گذشته، صفي‌الله فغانپور، مسئول حقوقي فدراسيون، به «تسنيم» گفته است: «ما لباس‌ها را خريداري خواهيم کرد و قرارداد اسپانسري نيست. قرارداد ما هم با تخفيف خيلي خوب است که به مدت يک سال بسته شده و تا پايان جام جهاني اعتبار داريم. با اين قرارداد مي‌توانيم لباس‌ها را با قيمت خوب خريداري کنيم». مطرح‌کردن اين صحبت‌ها به خودي‌خود جاي تعجب و شگفتي دارد، چون در عين ناباوري تيم اول آسيا و تيمي که به عنوان دومين کشور توانسته جواز حضور در رقابت‌هاي جام جهاني را بگيرد، حالا بايد در تورنمنت پيش‌رو با پيراهن خريداري‌شده به ميدان برود. اگر نخواهيم عنوان شود ايران تنها کشور حاضر در جام جهاني است که «اسپانسر پيراهن» ندارد، بايد گفته شود يکي از معدود کشورهاي حاضر در جام جهاني است که اسپانسر ندارد و براي تيمش لباس خريداري مي‌کند تا در جام جهاني به ميدان برود.

نحوه خريدن لباس براي تيم ملي

همان‌طور که گفته شد در يکي،دو قرارداد قبلي فدراسيون فوتبال با برندهاي تأمين‌کننده لباس تيم ملي، يک شيوه رايج شده بود؛ برای مثال، قراردادي به ارزش ٥٠٠ هزار دلار بسته مي‌شد که هيچ پولي ردوبدل نمي‌شد، بلکه ايران اجازه داشت به اندازه ٥٠٠ هزار دلار البسه وارد کند. درصورتي‌که ايران بيش از ٥٠٠ هزار دلار به البسه نياز پيدا مي‌کرد، بايد ديگر دست به خريد مي‌زد؛ هرچند که خريدهاي اضافي را هم با تخفيف تهيه مي‌کرد. در همکاري با آديداس موضوع متفاوت است چون ظاهرا ايران هر مقدار لباس که بخواهد، مي‌تواند بخرد ولي ديگر هيچ بخشي از اين لباس‌ها رايگان نخواهد بود بلکه فقط با تخفيف ٧٠ درصدي در اختيار تيم ملي قرار خواهد گرفت. در کنار اين موضوع و اتفاق عجيب، بايد اشاره‌اي به دو فدراسيون ژاپن و کره‌جنوبي کرد که سال‌هاست از طريق بستن قراردادهاي حرفه‌اي با دو برند آديداس و نايک، نه تنها باکيفيت‌ترين پيراهن‌هاي دنيا را به تن مي‌کنند بلکه مبلغ مشخصي از اين دو کمپاني هم دريافت مي‌کنند؛ چون پوشيدن اين برندها را نوعي تبليغ براي کمپاني‌هاي مذکور مي‌دانند. در ايران اما تا اينجا همه‌چيز برعکس است.

پاي وزارت صنعت، معدن و تجارت در ميان است؟

نکته عجيبي که در ماجراي قرارداد نبستن با آديداس وجود دارد، اين است که ابتداي راه مسئولان فدراسيون فوتبال خيلي سفت و سخت خبر مي‌دادند که با آديداس قرارداد رسمي امضا مي‌کنند. حتي عنوان شد از لباس‌هاي رسمي ايران براي جام جهاني که توسط اين کمپاني توليد شده در اسفندماه رونمايي مي‌شود، اما به ناگاه در ميانه‌هاي راه اين «قرارداد» جايش را به «خريد» داد تا امضاي آخر صورت نگيرد. طبق شنيده‌ها، مسئولان فدراسيون فوتبال همه کارهاي لازم براي امضاي قرارداد با اين برند آلماني را انجام داده بودند ولي به ناگاه با دستورالعملي مواجه مي‌شوند که مجبور به قطع همکاري اسپانسري با آديداس مي‌شوند.

اگرچه مسئول حقوقي فدراسيون فوتبال مي‌گويد مشکلات تبليغات محيطي در فوتبال باعث عدم عقد قراداد با آديداس شده است، ولي به نظر مي‌رسد دستورالعمل وزارت صنعت، معدن و تجارت باعث شده فدراسيون فوتبال نتواند با آديداس به توافق نهايي برسد؛ از قرار معلوم، اين وزارت پيشنهاد اتحاديه پوشاک را يک دستورالعمل کلي کرده که مانع از همکاري آديداس با تيم ملي ايران مي‌شود. اگرچه ابوالقاسم شيرازي، دبير اتحاديه پوشاک، روز گذشته تماس «شرق» را بي‌پاسخ گذاشت، ولي به نظر مي‌رسد تصميم اين اتحاديه سنگ اصلي پيش پاي فدراسيون فوتبال در راه عقد قرارداد حرفه‌اي با اين برند آلماني گذاشته است، البته براي رسيدگي به چرايي اين موضوع کافي است سري به صحبت‌هاي شيرازي، رئيس اتحاديه پوشاک، در تاريخ ١٦ ارديبهشت ٩٦ زد؛ جايي که او گفته: «بر اساس دستورالعمل صادرشده براي فعاليت برندهاي معروف پوشاک، اين بخش بايد به اندازه‌ ۲۰ درصد از ارزش ريالي فعاليت خود را در ايران، اقدام به توليد پوشاک کند که با انجام اين روند، امکان ادامه فروش کالا را در بازار کشور خواهند داشت». طبق شنيده‌ها، همين بند، کار عقد قرارداد با آديداس را مختل کرده، چون مسئولان اين کمپاني آلماني حاضر به اين نشده‌‌اند که بخشي از فعاليت‌هايشان را به ايران بياورند و به مسئولان فدراسيون فوتبال گفته‌‌اند اگر نياز به تأمين چيزي دارند مي‌توانند از نمايندگي آنها در دوبي تهيه کنند. اگرچه هنوز هيچ اظهارنظر رسمي‌ای دراين‌باره صورت نگرفته، ولي از قرار معلوم بخشي از اين «آماتوربودن» تيم ملي ايران از لحاظ تأمين لباس در جام جهاني به شيوه اسپانسري، به گردن وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

يوز برمي‌گردد؟

بخش مهم تغييرات لباس تيم ملي از زمان همکاري نصفه‌ونيمه‌اش با آديداس مربوط به حذف يوزپلنگ ايراني از روي پيراهن تيم ملي بود؛ آن زمان که بحث همکاري با اين برند صورت گرفت، مسئولان فدراسيون فوتبال مي‌خواستند هرطور شده نقش يوز ايراني روي پيراهن تيم ملي نقش ببندد، ولي اين کمپاني با اين ادعا که زدن برچسب و حک نقش اين يوز، کيفيت پيراهن را پايين مي‌آورد، حاضر به انجام چنين کاري نشدند. بااين‌حال مسئولان آديداس از فدراسيون فوتبال ايران خواستند اگر اصرار به انجام چنين کاري دارند؛ يعني اينکه حتما يوزپلنگ ايراني روي پيراهن‌ها حک شود، بايد به اين کمپاني زمان لازم براي طراحي داده شود تا خللي در «دراي‌فيت»بودن اين پيراهن‌ها به وجود نيايد و از کيفيتش کاسته نشود. ظاهرا اين اتفاق رخ داده و در سري جديد پيراهني که آديداس براي تيم ملي طراحي کرده، يوزپلنگ با رعايت استانداردهاي جهاني روي پيراهن ملي‌پوشان حک شده و در جام جهاني دوباره خودنمايي خواهد کرد.