شگفتی از کدام نوع را انتخاب می‌کنیم؟

روزنامه شهروند نوشت: آیا هنوز سر حرف‌مان هستیم؟ صعود از مرحله گروهی جام‌جهانی را می‌گوییم. این پرسش بلافاصله بعد از قرعه‌کشی بدجوری ذهن ما را مشغول کرده؛ اینکه حالا با چه هدفی پا به روسیه می‌گذاریم و می‌خواهیم آبرومندانه حذف شویم یا با همان رویکرد جاه‌‌طلبانه قبل در پی شگفتی‌سازی در جام‌جهانی هستیم؟ این دیگر به فدراسیون فوتبال، سرمربی تیم ملی و بازیکنان ما بستگی دارد که با دیدن این گروه سخت، قافیه را از پیش باخته‌اند یا با دیدن رقبای نامدار و دانه درشت، به فکر ادامه راه قبلی و شگفتی‌سازی هستند.

از سه زاویه می‌توان به این گروه سخت نگاه کرد. نخست اینکه تیم ملی ما با نسلی تازه و بازیکنانی جوان و جویای نام که گروهی از آنها به دروازه‌های اروپا رسیده‌اند، اکنون در فکر ماجراجویی تازه‌ای است و بازیکنان این بازی‌ها را پلی برای ترقی بیشتر و پیشرفت خود می‌دانند. جاه‌طلبی و بلند پروازی همواره در نگاه کارلوس کی‌روش وجود داشته و این روحیه تا اینجای کار به بازیکنان هم سرایت کرده. شکست‌ناپذیری تیم ملی در سال‌های اخیر به خوبی نشان دهنده جاه‌طلبی و روحیه‌ تازه‌ای است که با آمدن کارلوس کی‌روش به تیم ایران تزریق شده. با این نگاه، می‌توان امیدوار بود که در جام جهانی، پدیده‌ای به نام ایران سر زبان‌ها بیفتد و کاری را انجام دهد که در جام‌های جهانی گذشته، کامرون، بلغارستان، نیجریه، سنگال، کره جنوبی، ترکیه و حتی کرواسی با نتایج حیرت‌انگیز خود مقابل دانه درشت‌های جام، نگاه‌ها را به خود جلب کردند و نشان دادند که فوتبال متعلق به تمام جهان است نه تعداد محدودی از کشورها. اگرچه همواره قهرمانی جهان به یکی از کشورهای صاحبنام رسیده اما حذف تیم‌های بزرگ در مرحله گروهی یا رسیدن تیم‌هایی مثل کره، ترکیه و کرواسی به جمع ۴ تیم پایانی برای آنها کمتر از فتح جام نبوده است.

اما نگاه از زاویه دوم؛ جام جهانی به جام شگفتی‌ها معروف است و همیشه تیم‌هایی بوده‌اند که معادلات را برهم زده و با نتایج‌شان، نگاه جهان را به خود تغییر داده‌اند.

این یک نوع شگفتی است و نوع دیگری از شگفتی می‌تواند اتفاقی باشد که برای عربستان مقابل آلمان رخ داد و با ۸ گل آبروی فوتبال آسیا را بردند. یا مثلا چین در تنها حضورش در جام جهانی ۵ گل از برزیل در جام جهانی ۲۰۰۲ دریافت کرد و باعث شد تا اروپایی‌ها به انتقاد از تعداد سهمیه آسیا بپردازند. این نوع شکست‌ها هم دست کمی از شگفتی نداشت. تیم‌های کوچک قربانی تیم‌های پرستاره شدند و پلی برای موفقیت آنها چراکه با بردهای روحیه بخش به مرحله بالاتر رفتند و با انگیزه بالا نتایج بهتری گرفتند.

زاویه سومی هم وجود دارد که می‌توان اینگونه توصیفش کرد: «همان راهی که در جام‌های گذشته تجربه کرده‌ایم.» یعنی به روسیه برویم و با سه بازی آبرومندانه حذف شویم و به ایران برگردیم. در این حالت نه صعودی در کار است و نه شگفتی‌سازی. در گذشته تقریبا ایران با این نگاه به جام‌جهانی رفته و باخت خفیف به آرژانتین و تساوی با نیجریه در جام قبلی یا ۷۰ دقیقه دوام آوردن مقابل مکزیک و پرتغال در جام جهانی ۲۰۰۶ ما را قانع کرده. این‌بار هم می‌توان چنین نگاهی داشت و تنها به آبروداری فکر کرد.

فارغ از تمام این بحث‌ها، ایران در گروه دشواری قرار گرفته و از حرف‌های سرمربی تیم ملی پس از قرعه‌کشی معلوم بود که انتظار چنین گروهی را نداشته و شوکه شده است؛ وقتی کی‌روش با خنده‌ای تلخ از انتظارش برای همگروهی با روسیه گفت، یعنی انتظار پرتغال، اسپانیا و مراکش را نداشته است. با همه این اتفاقات، علی‌رغم باور ما به سخت بودن گروه، باید به این فکر کنیم که از امروز کار ما برای جام‌جهانی سخت‌تر از قبل ادامه خواهد داشت و باید به حرف‌های کی‌روش یک روز قبل از قرعه‌کشی فکر کنیم: « فدراسیون فوتبال هیچ برنامه‌ای برای آینده ندارد!»

با چنین شرایطی سخت نگران جام جهانی هستیم و از مسابقاتی که به جام شگفتی‌ها مشهور است، بدون برنامه و بدون حسابگری، ممکن است شگفتی‌ساز از نوع دیگری باشیم. البته زمان برای برنامه‌ریزی و تغییر نگاه هنوز وجود دارد. در حضور پرتغال، اسپانیا و مراکش، پدیده جام جهانی شدن خیلی رویا‌پردازی نیست؛ اگر به استعدادها، بازیکنان و مربی با‌تجربه خود ایمانداشته باشیم.

این جام جهانی و این گروه سخت؛ حق انتخاب با خودمان است که در زمره شگفتی‌سازان باشیم یا نه!