واکنش عادل به پخش نشدن مصاحبه ظریف
عادل فردوسی‌پور درباره برنامه «۹۰» می‌گوید: خیلی سخت است که از یک برنامه‌ی تلویزیونی انتظاراتی فراتر از آن داشته باشید.
خبرگزاری ایسنا: عادل فردوسی‌پور درباره برنامه «۹۰» می‌گوید: خیلی سخت است که از یک برنامه‌ی تلویزیونی انتظاراتی فراتر از آن داشته باشید. متأسفانه برخی از مشکلات ما و معضلاتی که دچار آن هستیم، فراتر از بحث فوتبال است و ریشه در فرهنگ خودمان دارد؛ فرهنگ‌سازی هم پروسه‌ای زمان‌بر است که دست همه‌ی نهادها را باید در آن بهم فشرد.
مجری و تهیه‌کننده برنامه «۹۰» سپس درباره‌ی پخش نشدن مصاحبه‌ای که پیش از این با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان داشته است، تنها به این جمله اکتفا کرد که «چه بگویم!»
فردوسی‌پور در ادامه یادآور شد: هر فردی که از من این پرسش را می‌کند، به او می‌گویم «!no comment»
نشست «رسانه‌ای شدن فوتبال»، (شنبه) یازدهم اردیبهشت ماه با محوریت نقد و بررسی برنامه «۹۰» با حضور عادل فردوسی‌پور (مجری و تهیه‌کننده‌ی این برنامه)، دکتر مهدی منتظرقائم (استاد ارتباطات دانشگاه تهران)، دکتر محمد سعید ذکایی (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی) و دکتر عبدالله بیچرانلو (استاد ارتباطات دانشگاه تهران) در دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم دکتر مهدی منتظر قائم با طرح این پرسش که هنوز پی به ماجرای آبی و قرمز بودن تیم‌های داخلی کشورمان نبرده است، مطرح کرد که طرفدار تیم ملی است و ورزش ملی را دوست دارد.
او در ادامه با اعتقاد بر اینکه تلویزیون باید رشد کند، بیان کرد: مشکل ما این است که الزامات و ژانرهایی که برای توسعه‌ی رسانه لازم است را درست طی نمی‌کنیم. به همین دلیل است که بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی ما به مسائل پشت پرده و روابط شخصی تبدیل شده‌اند که این خود یک مانع است.
این استاد ارتباطات در ادامه با اشاره به اینکه دانشکده‌ی علوم اجتماعی در راستای مطالعه ژانرهای مختلف در تلویزیون، به ژانرهایی از جمله سریال‌های تلویزیونی توجه داشته است، در عین حال بیان کرد که در ژانر تاک‌شو این دانشکده برنامه‌هایی همچون نیمرخ، جمعه ایرانی، ماه عسل و ... را مورد بررسی قرار داده است و پایان‌نامه‌هایی در راستای این ژانر گردآوری شده است اما متأسفانه راجع به برنامه‌ی «۹۰» این امکان وجود نداشته است.
دکتر منتظر قائم در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به ویژگی‌هایی که برنامه «۹۰» را از سایر برنامه‌های تلویزیونی متمایز کرده است، اظهار کرد: یکی از دلایل آن دانش و توان مجری است و همین‌طور این که برنامه‌ای در رقابت با برنامه‌ی «۹۰» هنوز شکل نگرفته است؛ بنابراین «۹۰» را نمی‌توان صرفاً برنامه‌ای دانست که ۱۵ سال ادامه داشته است این برنامه تبدیل به یک نماد شده است.
او سپس به این نکته اشاره کرد که تلویزیون پیش از این برنامه‌های دیگری هم از جمله مهران مدیری و کمدی‌هایش، فیتیله‌ای‌ها، مدرسه موش‌ها و محله برو و بیا و ... داشته است که الگوهای برنامه‌سازی را فراهم کرده‌اند.
این مدرس دانشگاه سپس اظهار کرد: آقای مدیری این روزها با برنامه «دورهمی» سرآغاز جدیدی را باز کرده است. همچنین «خندوانه» که از سال گذشته این فضا را باز کرده است و آن‌طور که پیش‌بینی می‌شود در تاریخ تلویزیون ما این برنامه هم آغازگر خواهد شد؛ البته تجربه‌های شکست خورده زیادی هم داریم که آن برنامه‌ها جوانمرگ شده‌اند و تداوم پیدا نکرده‌اند؛ مثل مسابقه تلویزیونی «سیمرغ» که اجرای آن را سید محمد حسینی برعهده داشت و یا مسابقه‌ی «قوی‌ترین مردان ایران» که علت تداوم پیدا نکردن آن‌ها به مسائلی برمی‌گردد که در حد توان مدیریت صداوسیما نبوده است و قالب برنامه‌سازی را با اضمحلال رو به رو کرد.
او با اشاره به شکل‌گیری برنامه «۹۰» که به ۱۷ سال پیش برمی‌گردد، یادآور شد: برنامه‌ی «۹۰» در شرایطی ساخته شد که توانست فیتیله‌ی خود را بالا بکشد و از طرفی از ابعاد مختلف به مقوله‌ی فوتبال پرداخت؛ به نوعی که این برنامه توانست پدیده چندبعدی فوتبال را باز کند و به نقل اخبار پرداخت و خودش را به بایدها نزدیک کرد.
او سپس گفت: عادل فردوسی‌پور در این سالها در مرکزیت «۹۰» توانست در جهت کاویدن و اطلاع‌رسانی به خوبی عمل کند. میدان عمل، ایشان را از یک مجری حتی به تهیه‌کنندگی هم کشاند و در شرایطی که مجلس نتوانست ۳۰ دقیقه برنامه را در تلویزیون حفظ کند، اینکه یک برنامه در صداوسیما توانست ادامه‌ی حیات دهد، نشان از جایگاهی دارد که با وجود فشارهای پایین و میانه، امکان متوقف کردن آن وجود نداشته است.
این استاد ارتباطات در بخش دیگری از سخنان خود درباره‌ی کارکردهای مثبتی که برنامه‌ی «۹۰» در این سالها داشته است، توضیح داد: به اعتقاد من برنامه ۹۰ با توجه به نقشی که در آموزش شهروندان عادی و چه هواداران داشته است توانست منبع آموزش باشد؛ به نوعی که «۹۰» با ۱۰ میلیون مخاطب، حکم معلمی را دارد که هفته‌ای چند ساعت با شاگردانش ارتباط برقرار می‌کند.
او افزود: برنامه «۹۰» با داشتن نقش آموزشی توانسته است پای خود را فراتر هم بگذارد. به نوعی که در هدایت افکار و نگرش‌ها و گرایش‌ها موفق عمل کرده است و مخاطبان عام و خاص را به هدایت خود درآورده است.
دکتر منتظر قائم در ادامه پس از توصیف کارکردهای مثبت عادل فردوسی پور و برنامه ۹۰ به کارکردهای منفی این برنامه نیز اشاره کرد و در عین حال یادآور شد این که می‌گویم کارکردهای منفی این نیست که نباید این کارکردها می‌بود، بلکه این نحوه‌ی عمل ما راه را به منفی‌ها باز می‌کند.
او در همین زمینه مطرح کرد، ما اگر نقد ناروا و ناپخته‌ای را در برنامه به شخصی و یا اشخاصی وارد کنیم که مستندات آن را نداشته باشیم، از نظر جامعه‌شناسی این امر را تنش عنوان می‌کنیم که توجیه‌ناپذیر است.
این استاد ارتباطات با تأکید بر اینکه برنامه‌ی ۹۰ هرازگاهی تنش‌هایی را در جامعه ایجاد می‌کند، مطرح کرد: گاهی با استفاده از عنوان همه یا هیچ یا اسم بردن در جایی که حق نداریم، اصول فنی حرفهای را زیر سوال می‌بریم؛ چرا که اصول فنی حرفهای یک وقت‌هایی اصول اخلاقی کار است که اگر در موقعیت‌هایی رعایت نشود تنش ایجاد می‌کند.
او سپس گفت: به عقیده من فردوسی‌پور باید در قالب نقشی که در تاریخ رسانه‌ای پذیرفته شده است، بازی کند و فردیت ایشان دیگر مهم نیست.
این استاد ارتباطات در بخش دیگری از سخنان خود با اعتقاد بر اینکه طرح مباحث ناقص از جمله اعتقاداتی است که می‌شود به این برنامه داشت، یادآور شد: تکه انداختن لابه‌لای تصویر کل منطق را وا می‌دارد؛ در حالی که کسی که تصویر می‌کند، باید آرام‌ترین فرد باشد که نظراتش تحت تأثیر قرار بگیرد و به حاشیه نرود.
عادل فردوسی پور - مجری و تهیه‌کننده برنامه ۹۰ - که دانشجوی دکترای مدیریت رسانه‌ی دانشگاه تهران است، در سخنانی در نشست نقد و بررسی این برنامه، در واکنش به مطالبی که درباره ایجاد تنش از سوی این برنامه و مطرح کردن مسائلی که مستندات آن ناپخته است یا ادله‌ای ندارد، اظهار کرد: این را معتقد هستم که درست نیست موضوعی که مدرکی در قبال آن وجود ندارد، مطرح شود. این کار چه به لحاظ اخلاقی و چه به لحاظ رسانه‌ای شایسته نیست.
او ادامه داد: پس از گذشت سالها خط قرمزهایی بوده است که به آن نزدیک شده‌ایم و شاید یکی از دلایلی که مباحث ما به نتیجه نرسیده است، دست تنها بودن برنامه بوده است و اینکه آیا یک برنامه می‌تواند دست تنها یک انقلاب رسانه‌ای ایجاد کند؛ به عنوان مثال برای برطرف کردن مسائل و معضلاتی که در این سالها به آن پرداخته‌ایم، عزم ملی وجود نداشته است از تغییر دادن نتایج المپیک تا خرید خدمت سربازی، از آموزش پرورش و وزارت علوم که متأسفانه فساد در همه رخنه کرده بود این عزم ملی وجود نداشت و ما به عنوان برنامه‌ساز تا حدی می‌توانیم جلوتر برویم و دیگر امکان‌پذیر نیست. درنتیجه اگر طرح مباحث ناقص وجود داشته است به این برمی‌گردد که شرایط امکان‌پذیر نبوده است.
این مجری تلویزیون در بخش دیگری از سخنان خود درباره اینکه تا چه میزان فردیت عادل فردوسی پور در برنامه «۹۰» مطرح است؟ گفت: هیچ‌گاه فردیت در طرح مباحث «۹۰» مطرح نبوده است و شاید عادل فردوسی پور تنها کاری که انجام داد، جسارت و جرأتش این بود که حتی با نمایندگان هم درافتاد.
او گفت: اگر در برنامه «۹۰» حرف ناحقی زده شود، قطعاً مردم که مخاطبان آن هستند آن را نمی‌پذیرند.
این مجری و گزارشگر برنامه‌های ورزشی درباره‌ی دلایلی که باعث مانا شدن برنامه «۹۰» پس از ۱۷ سال شد، یادآور شد این برنامه شروع سختی داشت اما در این اتفاق صداقت برنامه «۹۰» بود که باعث شد پیوستگی مخاطب با این برنامه همچنان وجود داشته باشد. به نوعی که با وجود شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های اجتماعی متعدد و ... مخاطب را پای تلویزیون نگه می‌دارد و همه اینها به صادق بودن برنامه برمی‌گردد.
به گزارش خبرنگار ایسنا، فردوسی پور همچنین درباره‌ی اینکه عنوان می‌شود تمرکزش در برنامه‌ی «۹۰» پس از گذشت ۱۷ سال کاهش پیدا کرده، و اینکه آیا این امر به مسئولیت‌هایی که در بخش تهیه‌کنندگی و بخش‌های دیگر دارد برمی‌گردد؟ اظهار کرد: بهتر است تمرکز کامل باشد اما به هر حال در این سالها اگر این اتفاق صورت گرفته است اجتناب‌ناپذیر بوده است. ما در این سالها با تهدیدها و فشارهای بیرونی زیادی مواجه شده‌ایم که طبیعی است گاهی اوقات جلوی دوربین تمرکز کافی نداشته باشم.
در بخش دیگری از این مراسم دکتر منتظر قائم با انتقاد بر اینکه عادل فردوسی‌پور باید من مفعولی را بر من فاعل مقدم بداند، اظهار کرد: اگر عادل فردوسی‌پور بخواهد در آینده در فاز بعد برنامه‌ی «۹۰» نقش اجتماعی را در تاریخ ورزشی رسانه ایفا کند، باید الزامات مفعولی را پیش ببرد، یعنی عبور از فردیت.
او با اعتقاد بر اینکه برنامه‌ی «۹۰» نمی‌تواند فوتبال تلویزیونی‌شده باشد، یادآور شد: این برنامه باید خودش را در دو مسیر حرکت قرار دهد. اگر جای مسؤولان صداوسیما و مسؤولان فوتبال بودم یک چک پنج میلیاردی به عادل فردوسی‌پور می‌دادم و می‌گفتم شما در یک برنامه صرفا برنامه‌سازی کنید و در برنامه‌ی دیگر نقش مجری‌گری داشته باشید.
این استاد ارتباطات در عین حال تأکید کرد که نباید برنامه‌ای با قدمت «۹۰»، تکه‌پراکنی کند و حرفهای چندپهلو از آن مشاهده شود؛ همچنین باید نقش تهیه‌کنندگی و مجری‌گری از یکدیگر تفکیک بشوند تا مخاطب دچار آشفتگی نشود. شاید بیشتر تنش‌های این نوع برنامه‌ها به این دلیل است که ما در آن نقش مجری‌گری و تهیه‌کنندگی را تفکیک نکرده‌ایم.
بررسی برنامه نود در دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران
به گزارش خبرنگار ایسنا، بخش دیگری از این مراسم به سخنان دکتر محمد سعید ذکایی - استاد جامعه‌شناس دانشگاه علامه طباطبایی - اختصاص داشت.
این مدرس دانشگاه درباره‌ی دلایل اقبال برنامه «۹۰» اظهار کرد: آنچه که انکارناپذیر است، کاراکتر و خصوصیات مجری این برنامه است که غیررسمی است و صمیمیت، مهارت، اشتیاق و تعهد جدی و مثال‌زدنی دارد.
این روحیه منعطف وی در برخورد با مهمان، مخاطبان و نقدپذیری، یک امتیاز تلقی می‌شود؛ به نوعی که حرفهای گرایی و تخصص رمز پایداری این برنامه بوده است.
او با اعتقاد بر اینکه برنامه «۹۰» در حال گفتمان سازی در جامعه‌ی فوتبال است، اظهار کرد: ما در فوتبال ایران چنین گفتمانی را نداشته‌ایم و این برنامه است که توانسته است گفتمان سازی فوتبال را ایجاد کند.
او سپس در ادامه با بیان اینکه متأسفانه فرهنگ تماشاگری در ایران بسیار قویست یادآور شد: برنامه‌ی ۹۰ با این ویژگی‌ها می‌تواند این رسالت را تعیین کند که این تعادل بین تماشاگری و مشارکت مخاطب در ورزش بالا برود و حفظ شود.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با ابراز امیدواری از اینکه برنامه «۹۰» بتواند همچنان رسالت گفتمان‌سازی‌اش را حفظ کند، اظهار کرد: برنامه‌ی ۹۰ فرصتی را برای گفت‌وگوی جوان‌ها با اجتماع ایجاد کرده است. با وجود اینکه پروژه‌ی سختی است و رقبا و شبکه‌های متعددی وجود دارند برنامه ۹۰ نهادی است که باید در این شرایط قدر خودش را بداند و به مردم که پشتیبان برنامه بوده‌اند توجه کند.
بخش دیگری از این مراسم به سخنان دکتر عبدالها بیچرانلو، استاد ارتباطات دانشگاه تهران اختصاص داشت.
وی ۹ پرسش را در قبال برنامه‌ی ۹۰ مطرح کرد و به آن‌ها پاسخ داد.
پرسش‌هایی از قبیل اینکه آیا برنامه ۹۰ مربوط به فوتبال است، آیا برنامه ۹۰ به اقتصاد و توسعه در ایران مربوط است؟ آیا ۹۰ به قومیت و هویت قومی در ایران مربوط است؟ آیا این برنامه به سیاست مربوط است؟ آیا این برنامه به اخلاق مربوط است؟ آیا این برنامه بر فوتبال و جذابیت‌های بصری توجه دارد؟ این برنامه چه خدمتی به تلویزیون می‌کند؟ و اینکه آیا این برنامه به نفع جامعه‌ی ایران است؟
دکتر بیچرانلو با بیان اینکه برنامه ۹۰ صرفاً به فوتبال نمی‌پردازد، بلکه در آن به بافت‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی نیز ورود می‌شود، یادآور شد: در همه جای دنیا فوتبال یک صنعت جا افتاده است و این برنامه این وضعیت را در ایران بازنمایی می‌کند تا نشان دهد فوتبال ما نشان از وضعیت اقتصادی کشور ماست و باشگاه‌های ما نماینده‌ی وضعیت اقتصادی و صنعتی ما هستند.
وی در ادامه درباره‌ی اینکه آیا «۹۰» به قومیت و هویت قومی در ایران مربوط است؟ مطرح کرد: دغدغه‌ی «۹۰» پخش بازی‌هایی است که به تیم‌های تراکتورسازی، ملوان و تیم‌های خوزستان و همچنین تیم‌های دیگر مربوط می‌شود که از قومیت‌های گوناگون هستند. مدیریت بحث تنوع قومیتی در این شرایط بسیار دشوار است و فکر می‌کنم این برنامه در بخش «دوربین ۹۰»، آن چیزی که به شهرهای مختلف می‌رود و پخش می‌کند، تلاش دارد به بحث قومیت بپردازد و جلوه‌ای از این موضوع است.
وقتی برنامه‌ی «۹۰» به رقابت‌های باشگاه‌های ایران و عربستان می‌پردازد، زمانی که با ظریف مصاحبه می‌کند و پخش نمی‌شود به عرصه سیاست ورود کرده است.
در بخش دیگری از این نشست این استاد ارتباطات با مطرح کردن این موضوع که در طول چهار دهه‌ی اخیر وزن زیادی به تلویزیون داده شده است، یادآور شد: در زمینه‌های مختلف از تلویزیون توقع و انتظارات انباشته در گونه‌های مختلف ایجاد شده است و همواره بودجه زیادی هم به این رسانه داده شده است اما هم از جهت عملکرد کیفی جوابگو نبوده و هم اینکه برخی توقعات از تلویزیون بی‌جاست؛ چرا که انتظار نمی‌رود همه مشکلات کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی و ... را در یک رسانه حل کند. به نوعی چندکاری نهادهای دیگر را هم نمی‌توان از تلویزیون انتظار داشت.
بیچرانلو سپس با اشاره به مشکلات کمبود بودجه‌ی صدا و سیما در سال های اخیر یادآور شد: بسیاری از وظایف آموزش شهروندی بر دوش برنامه‌های پربیننده تلویزیون همچون ۹۰ و خندوانه گذاشته شده است. درحالی که تلویزیونی که با افت مخاطب مواجه است تلاش می‌کند با این برنامه‌ها کسب اعتبار کند و اینجاست که وقتی سوال از افت مخاطب تلویزیون مطرح می‌شود، این نوع مطرح کردن برنامه‌ها پاسخی برای کسانی است که می‌گویند افت مخاطب وجود داشته است؛ درحالی که بسیاری از ژانرهای دیگر تلویزیون باید جوابگو باشند که جوابگوی این موضوع نیستند.
او در پایان درباره اینکه آیا برنامه ۹۰ به نفع جامعه‌ی ایران است یا نه اظهار کرد: بسیاری از خبرگان حوزه‌ی جامعه‌شناسی زمانی که می‌خواهند روند مدرنیته شدن جامعه‌ی ایران را مطرح کنند، ابتدا به حوزه‌ی فوتبال و سپس به بخش رانندگی اشاره می‌کنند. این که آیا فوتبال ما و باشگاه‌های ما در کمال عقلانیت قرار دارند یا نه در مورد رانندگی هم همین‌طور.
او سپس گفت: به نظرم برنامه «۹۰» روند تدریجی افزایش عقلانیت جامعه در ایران کمک می‌کند اما در عین حال هم می‌تواند ضرر هم داشته باشد از این جهت که این ضرر ناشی از این است که همه توقعاتی که در حوزه‌های مختلف وجود دارد، قرار است با وجود برنامه ۹۰ برطرف شود؛ شاید این برنامه نتواند به تنهایی این خلاء‌ها را پر کند.
بخش دیگری از این مراسم به پاسخ‌های عادل فردوسی‌پور به سوالات حاضران اختصاص داشت.
عادل فردوسی‌پور گفت: اگر ۱۷ سال پیش مخاطب برنامه‌ی «۹۰» را می‌دید، منتظر تماشای خلاصه‌ای از دیدارهای تیم‌ها بود، اما اکنون دلیل تماشای برنامه ۹۰ فقط دیدن بازی نیست، بلکه نگاه متفاوتی بوده است که این برنامه در طول این سالها داشته است.
و این که فوتبال پدیده‌ای است که صرفاً نمی‌توان به آن به عنوان ورزش نگاه کرد بلکه پدیده ای است فرا اجتماعی و سیاسی. به همین دلیل است که برنامه‌ی ۹۰ در این سالها به مباحث اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پرداخته است.
او سپس یادآور شد: برنامه‌ی ۹۰ همین که توانسته است نیاز مخاطب را برآورده کند و ۲۰ میلیون مخاطب را با وجود شبکه‌های ماهواره‌ای و سرال هایی همچون فاطماگل و ... جذب کند، برای تلویزیون ارزش افزوده است و می‌تواند نشان دهد که تلویزیون ایران هم در فرم و ساختار نزدیک به استانداردهای تلویزیونی دنیاست.
فردوسی‌پور همچنین در پاسخ به اینکه این برنامه اخیراً با چالش‌ها و تنش‌های زیادی رو به رو بوده است، اظهار کرد: خواه‌ناخواه این تنش‌ها و چالش‌ها به وجود می‌آید. برنامه ۹۰ آیینه‌ی تمام‌نمای فوتبال و بازتاب‌دهنده‌ی اتفاقات فوتبال است بنابراین اگر فوتبال ما پاک نباشد برنامه‌ی ما حتماً باید آن را مطرح کند؛ چرا که در این سالها اعتماد مردم ذره به ذره به این برنامه جذب شده است و بزرگترین دارایی این برنامه این است که سعی کرده است، صادق باشد و از رقابت نترسد. در طول این سالها تلاش‌های زیادی برای تضعیف کردن برنامه صورت گرفته است اما این برنامه نترسیده و همیشه سعی کرده که خود را نگاه دارد.
مجری «۹۰» در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد ویژگی انتقادی این برنامه در سال‌های اخیر کمرنگ شده است، توضیح داد: ما خودمان شخصاً نمی‌توانیم انتقاد یا حاشیه‌سازی کنیم؛ چرا که باید اتفاقی صورت بگیرد تا ما به آن بپردازیم. نمونه‌ی آن اتفاقی است که هفته‌ی قبل در شهر اهواز رخ داد و که در این جریان ما یقه‌ی فرماندار اهواز را گرفته بودیم و پایین نمی‌آمدیم، درنتیجه باید اتفاقی رخ دهد تا ما به آن بپردازیم.
فردوسی‌پور در بخش دیگری از پاسخ‌های خود به پرسش‌های دانشجویان درباره‌ی اینکه سلایق بینندگان ۹۰ از چه نوعی است؟ اظهار کرد: برنامه‌ای که ۲۵ میلیون مخاطب داشته باشد نگاه پوپولیستی نداشته و آن را قبول ندارد. از هر طیفی سلیقه داریم. از زن خانه‌دار گرفته تا پزشک، استاد دانشگاه و مخاطب بی‌سواد که همه را دربرمی‌گیرد و این امر، کار ما را سخت‌تر می‌کند؛ چرا که باید همه‌ی سلایق را در نظر بگیریم.
او سپس در پاسخ به اینکه آیا این برنامه الگوهایی هم از برنامه‌های خارجی داشته است؟ توضیح داد: برنامه‌ای با این شکل و ساختار شاید در نوع خود منحصر به فرد باشد اما اگر این اتفاق هم افتاده باشد اسم آن را تقلید نمی‌گذارم، اگر برنامه‌ی خوبی از هر جای دنیا ببینم سعی می‌کنم مشابه آن را بسازم؛ کما اینکه بیشتر کارهایی که در برنامه ۹۰ داشته‌ایم خلاقانه بوده است.
او سپس یادآور شد: اگر برنامه‌ی ۹۰ در طول این سالها روند ثابتی را ادامه می داد، این طیف مخاطب را نمی‌داشت.
فردوسی پور همچنین از رقبای برنامه‌ی ۹۰ نیز گفت که در تلاش بودند که تا این برنامه را حذف کنند و توضیح داد: خیلی‌ها برای این که برنامه‌ی ۹۰ را بیندازند، برنامه تشکیل دادند. اما از آنجا که خودمان شدیداً رقابت‌جو هستیم و رقابت در دل رقابت است که موفقیت ایجاد می‌کند، کوتاه نیامدیم.
عادل فردوسی پور در پایان در پاسخ به این پرسش که چرا به قهرمانان فوتبال در سال های قبل از انقلاب قهرمان‌های فوتبال از جمله حشمت مهاجرانی نپرداخته است؟ گفت: متأسفانه محدودیت برای پرداختن به یکسری آدم‌ها در برنامه زیاد است، البته ما حشمت مهاجرانی را ۲ سال و نیم پیش به برنامه دعوت کردیم.
وی همچنین یکی از مشکلات اساسی پرداختن به قهرمانان فوتبال در پیش از انقلاب را مشکل آرشیوی دانست و گفت متأسفانه با فقر تصاویر آرشیوی رو به رو هستیم و اگر این اتفاق شکل نگرفته است، نگاه سیاسی در آن مطرح نبوده است.
حاشیه‌ها:
- عادل فردوسی‌پور در بخش پایانی این مراسم از روشن‌دلانی که در این مراسم حضور داشتند تقدیر کرد و گفت: حضور این عزیزان برایم قابل احترام است و اگر هر سوالی داشته باشند می‌توانند مطرح کنند و من به آن‌ها پاسخ خواهم داد.
او سپس با اشاره به یکی از مخاطبان پر و پا قرص برنامه‌ی ۹۰ که روشن‌دل است مطرح کرد این مخاطب مدتی پیش با برنامه تماس گرفت و مطرح کرد که چرا سوالهای نظرسنجی و گزینه‌های آن توسط نریتور خوانده نمی‌شود تا ما هم متوجه بشویم؛ از آن موقع بود که برنامه‌ی ۹۰ سوالها و گزینه‌های آن را مطرح می‌کند.
- یکی از دانشجویان جامعه‌شناسی که در این مراسم حضور داشت با لحنی طعنه‌آمیز، خطاب به اساتید گفت که این نشست غیرعلمی است.
- در این مراسم همچنین از عادل فردوسی‌پور تقدیر شد. متن لوح تقدیر به شرح زیر است:
انجمن علمی دانشجوی ارتباطات دانشگاه تهران به عنوان تشکل دانشجویی حوزه ی رسانه، ضمن رصد فعالیت ارتباطاتی کشور و حضور فعال در نقد سیاست ها و راهبردهای کلان ارتباطی و رسانه‌ای همواره توجه ویژه‌ای به برنامه‌سازانی داشته است که در جهت تحقق نقش رسانه به عنوان یکی از ارکان مردم‌سالاری و نظارت در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... تلاش کرده‌اند.
به همین منظور انجمن علمی دانشجویی ارتباطات دانشگاه تهران از جناب آقای فردوسی پور که عضو خانواده دانش‌آموختگان حوزه رسانه هستند به پاس تولید برنامه ۹۰ به عنوان برنامه‌ی حرفه ای، مستقل، مردم‌دار، عدالت‌طلب، حساس به وقایع روز و مسئول در برابر رویدادهای مختلف کشور قدردانی می‌کند.
امید است در ادامه‌ی مسیر نیز برنامه‌ی ۹۰ هویت مستقل و مردم‌دار خود را حفظ و به دور منافع شخصی و جناحی در راستای اعتلای اخلاقی، حرفهای و قهرمانی فوتبال ایران حرکت و با فسادهای احتمالی بدون هر گونه مصلحت‌اندیشی و محافظه‌کاری غلبه کند.
مجری و تهیه‌کننده برنامه «۹۰» سپس درباره‌ی پخش نشدن مصاحبه‌ای که پیش از این با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان داشته است، تنها به این جمله اکتفا کرد که «چه بگویم!»
فردوسی‌پور در ادامه یادآور شد: هر فردی که از من این پرسش را می‌کند، به او می‌گویم «!no comment»
نشست «رسانه‌ای شدن فوتبال»، (شنبه) یازدهم اردیبهشت ماه با محوریت نقد و بررسی برنامه «۹۰» با حضور عادل فردوسی‌پور (مجری و تهیه‌کننده‌ی این برنامه)، دکتر مهدی منتظرقائم (استاد ارتباطات دانشگاه تهران)، دکتر محمد سعید ذکایی (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی) و دکتر عبدالله بیچرانلو (استاد ارتباطات دانشگاه تهران) در دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم دکتر مهدی منتظر قائم با طرح این پرسش که هنوز پی به ماجرای آبی و قرمز بودن تیم‌های داخلی کشورمان نبرده است، مطرح کرد که طرفدار تیم ملی است و ورزش ملی را دوست دارد.
او در ادامه با اعتقاد بر اینکه تلویزیون باید رشد کند، بیان کرد: مشکل ما این است که الزامات و ژانرهایی که برای توسعه‌ی رسانه لازم است را درست طی نمی‌کنیم. به همین دلیل است که بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی ما به مسائل پشت پرده و روابط شخصی تبدیل شده‌اند که این خود یک مانع است.
این استاد ارتباطات در ادامه با اشاره به اینکه دانشکده‌ی علوم اجتماعی در راستای مطالعه ژانرهای مختلف در تلویزیون، به ژانرهایی از جمله سریال‌های تلویزیونی توجه داشته است، در عین حال بیان کرد که در ژانر تاک‌شو این دانشکده برنامه‌هایی همچون نیمرخ، جمعه ایرانی، ماه عسل و ... را مورد بررسی قرار داده است و پایان‌نامه‌هایی در راستای این ژانر گردآوری شده است اما متأسفانه راجع به برنامه‌ی «۹۰» این امکان وجود نداشته است.
دکتر منتظر قائم در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به ویژگی‌هایی که برنامه «۹۰» را از سایر برنامه‌های تلویزیونی متمایز کرده است، اظهار کرد: یکی از دلایل آن دانش و توان مجری است و همین‌طور این که برنامه‌ای در رقابت با برنامه‌ی «۹۰» هنوز شکل نگرفته است؛ بنابراین «۹۰» را نمی‌توان صرفاً برنامه‌ای دانست که ۱۵ سال ادامه داشته است این برنامه تبدیل به یک نماد شده است.
او سپس به این نکته اشاره کرد که تلویزیون پیش از این برنامه‌های دیگری هم از جمله مهران مدیری و کمدی‌هایش، فیتیله‌ای‌ها، مدرسه موش‌ها و محله برو و بیا و ... داشته است که الگوهای برنامه‌سازی را فراهم کرده‌اند.
این مدرس دانشگاه سپس اظهار کرد: آقای مدیری این روزها با برنامه «دورهمی» سرآغاز جدیدی را باز کرده است. همچنین «خندوانه» که از سال گذشته این فضا را باز کرده است و آن‌طور که پیش‌بینی می‌شود در تاریخ تلویزیون ما این برنامه هم آغازگر خواهد شد؛ البته تجربه‌های شکست خورده زیادی هم داریم که آن برنامه‌ها جوانمرگ شده‌اند و تداوم پیدا نکرده‌اند؛ مثل مسابقه تلویزیونی «سیمرغ» که اجرای آن را سید محمد حسینی برعهده داشت و یا مسابقه‌ی «قوی‌ترین مردان ایران» که علت تداوم پیدا نکردن آن‌ها به مسائلی برمی‌گردد که در حد توان مدیریت صداوسیما نبوده است و قالب برنامه‌سازی را با اضمحلال رو به رو کرد.
او با اشاره به شکل‌گیری برنامه «۹۰» که به ۱۷ سال پیش برمی‌گردد، یادآور شد: برنامه‌ی «۹۰» در شرایطی ساخته شد که توانست فیتیله‌ی خود را بالا بکشد و از طرفی از ابعاد مختلف به مقوله‌ی فوتبال پرداخت؛ به نوعی که این برنامه توانست پدیده چندبعدی فوتبال را باز کند و به نقل اخبار پرداخت و خودش را به بایدها نزدیک کرد.
او سپس گفت: عادل فردوسی‌پور در این سالها در مرکزیت «۹۰» توانست در جهت کاویدن و اطلاع‌رسانی به خوبی عمل کند. میدان عمل، ایشان را از یک مجری حتی به تهیه‌کنندگی هم کشاند و در شرایطی که مجلس نتوانست ۳۰ دقیقه برنامه را در تلویزیون حفظ کند، اینکه یک برنامه در صداوسیما توانست ادامه‌ی حیات دهد، نشان از جایگاهی دارد که با وجود فشارهای پایین و میانه، امکان متوقف کردن آن وجود نداشته است.
این استاد ارتباطات در بخش دیگری از سخنان خود درباره‌ی کارکردهای مثبتی که برنامه‌ی «۹۰» در این سالها داشته است، توضیح داد: به اعتقاد من برنامه ۹۰ با توجه به نقشی که در آموزش شهروندان عادی و چه هواداران داشته است توانست منبع آموزش باشد؛ به نوعی که «۹۰» با ۱۰ میلیون مخاطب، حکم معلمی را دارد که هفته‌ای چند ساعت با شاگردانش ارتباط برقرار می‌کند.
او افزود: برنامه «۹۰» با داشتن نقش آموزشی توانسته است پای خود را فراتر هم بگذارد. به نوعی که در هدایت افکار و نگرش‌ها و گرایش‌ها موفق عمل کرده است و مخاطبان عام و خاص را به هدایت خود درآورده است.
دکتر منتظر قائم در ادامه پس از توصیف کارکردهای مثبت عادل فردوسی پور و برنامه ۹۰ به کارکردهای منفی این برنامه نیز اشاره کرد و در عین حال یادآور شد این که می‌گویم کارکردهای منفی این نیست که نباید این کارکردها می‌بود، بلکه این نحوه‌ی عمل ما راه را به منفی‌ها باز می‌کند.
او در همین زمینه مطرح کرد، ما اگر نقد ناروا و ناپخته‌ای را در برنامه به شخصی و یا اشخاصی وارد کنیم که مستندات آن را نداشته باشیم، از نظر جامعه‌شناسی این امر را تنش عنوان می‌کنیم که توجیه‌ناپذیر است.
این استاد ارتباطات با تأکید بر اینکه برنامه‌ی ۹۰ هرازگاهی تنش‌هایی را در جامعه ایجاد می‌کند، مطرح کرد: گاهی با استفاده از عنوان همه یا هیچ یا اسم بردن در جایی که حق نداریم، اصول فنی حرفهای را زیر سوال می‌بریم؛ چرا که اصول فنی حرفهای یک وقت‌هایی اصول اخلاقی کار است که اگر در موقعیت‌هایی رعایت نشود تنش ایجاد می‌کند.
او سپس گفت: به عقیده من فردوسی‌پور باید در قالب نقشی که در تاریخ رسانه‌ای پذیرفته شده است، بازی کند و فردیت ایشان دیگر مهم نیست.
این استاد ارتباطات در بخش دیگری از سخنان خود با اعتقاد بر اینکه طرح مباحث ناقص از جمله اعتقاداتی است که می‌شود به این برنامه داشت، یادآور شد: تکه انداختن لابه‌لای تصویر کل منطق را وا می‌دارد؛ در حالی که کسی که تصویر می‌کند، باید آرام‌ترین فرد باشد که نظراتش تحت تأثیر قرار بگیرد و به حاشیه نرود.
عادل فردوسی پور - مجری و تهیه‌کننده برنامه ۹۰ - که دانشجوی دکترای مدیریت رسانه‌ی دانشگاه تهران است، در سخنانی در نشست نقد و بررسی این برنامه، در واکنش به مطالبی که درباره ایجاد تنش از سوی این برنامه و مطرح کردن مسائلی که مستندات آن ناپخته است یا ادله‌ای ندارد، اظهار کرد: این را معتقد هستم که درست نیست موضوعی که مدرکی در قبال آن وجود ندارد، مطرح شود. این کار چه به لحاظ اخلاقی و چه به لحاظ رسانه‌ای شایسته نیست.
او ادامه داد: پس از گذشت سالها خط قرمزهایی بوده است که به آن نزدیک شده‌ایم و شاید یکی از دلایلی که مباحث ما به نتیجه نرسیده است، دست تنها بودن برنامه بوده است و اینکه آیا یک برنامه می‌تواند دست تنها یک انقلاب رسانه‌ای ایجاد کند؛ به عنوان مثال برای برطرف کردن مسائل و معضلاتی که در این سالها به آن پرداخته‌ایم، عزم ملی وجود نداشته است از تغییر دادن نتایج المپیک تا خرید خدمت سربازی، از آموزش پرورش و وزارت علوم که متأسفانه فساد در همه رخنه کرده بود این عزم ملی وجود نداشت و ما به عنوان برنامه‌ساز تا حدی می‌توانیم جلوتر برویم و دیگر امکان‌پذیر نیست. درنتیجه اگر طرح مباحث ناقص وجود داشته است به این برمی‌گردد که شرایط امکان‌پذیر نبوده است.
این مجری تلویزیون در بخش دیگری از سخنان خود درباره اینکه تا چه میزان فردیت عادل فردوسی پور در برنامه «۹۰» مطرح است؟ گفت: هیچ‌گاه فردیت در طرح مباحث «۹۰» مطرح نبوده است و شاید عادل فردوسی پور تنها کاری که انجام داد، جسارت و جرأتش این بود که حتی با نمایندگان هم درافتاد.
او گفت: اگر در برنامه «۹۰» حرف ناحقی زده شود، قطعاً مردم که مخاطبان آن هستند آن را نمی‌پذیرند.
این مجری و گزارشگر برنامه‌های ورزشی درباره‌ی دلایلی که باعث مانا شدن برنامه «۹۰» پس از ۱۷ سال شد، یادآور شد این برنامه شروع سختی داشت اما در این اتفاق صداقت برنامه «۹۰» بود که باعث شد پیوستگی مخاطب با این برنامه همچنان وجود داشته باشد. به نوعی که با وجود شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های اجتماعی متعدد و ... مخاطب را پای تلویزیون نگه می‌دارد و همه اینها به صادق بودن برنامه برمی‌گردد.
به گزارش خبرنگار ایسنا، فردوسی پور همچنین درباره‌ی اینکه عنوان می‌شود تمرکزش در برنامه‌ی «۹۰» پس از گذشت ۱۷ سال کاهش پیدا کرده، و اینکه آیا این امر به مسئولیت‌هایی که در بخش تهیه‌کنندگی و بخش‌های دیگر دارد برمی‌گردد؟ اظهار کرد: بهتر است تمرکز کامل باشد اما به هر حال در این سالها اگر این اتفاق صورت گرفته است اجتناب‌ناپذیر بوده است. ما در این سالها با تهدیدها و فشارهای بیرونی زیادی مواجه شده‌ایم که طبیعی است گاهی اوقات جلوی دوربین تمرکز کافی نداشته باشم.
در بخش دیگری از این مراسم دکتر منتظر قائم با انتقاد بر اینکه عادل فردوسی‌پور باید من مفعولی را بر من فاعل مقدم بداند، اظهار کرد: اگر عادل فردوسی‌پور بخواهد در آینده در فاز بعد برنامه‌ی «۹۰» نقش اجتماعی را در تاریخ ورزشی رسانه ایفا کند، باید الزامات مفعولی را پیش ببرد، یعنی عبور از فردیت.
او با اعتقاد بر اینکه برنامه‌ی «۹۰» نمی‌تواند فوتبال تلویزیونی‌شده باشد، یادآور شد: این برنامه باید خودش را در دو مسیر حرکت قرار دهد. اگر جای مسؤولان صداوسیما و مسؤولان فوتبال بودم یک چک پنج میلیاردی به عادل فردوسی‌پور می‌دادم و می‌گفتم شما در یک برنامه صرفا برنامه‌سازی کنید و در برنامه‌ی دیگر نقش مجری‌گری داشته باشید.
این استاد ارتباطات در عین حال تأکید کرد که نباید برنامه‌ای با قدمت «۹۰»، تکه‌پراکنی کند و حرفهای چندپهلو از آن مشاهده شود؛ همچنین باید نقش تهیه‌کنندگی و مجری‌گری از یکدیگر تفکیک بشوند تا مخاطب دچار آشفتگی نشود. شاید بیشتر تنش‌های این نوع برنامه‌ها به این دلیل است که ما در آن نقش مجری‌گری و تهیه‌کنندگی را تفکیک نکرده‌ایم.
بررسی برنامه نود در دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران
به گزارش خبرنگار ایسنا، بخش دیگری از این مراسم به سخنان دکتر محمد سعید ذکایی - استاد جامعه‌شناس دانشگاه علامه طباطبایی - اختصاص داشت.
این مدرس دانشگاه درباره‌ی دلایل اقبال برنامه «۹۰» اظهار کرد: آنچه که انکارناپذیر است، کاراکتر و خصوصیات مجری این برنامه است که غیررسمی است و صمیمیت، مهارت، اشتیاق و تعهد جدی و مثال‌زدنی دارد.
این روحیه منعطف وی در برخورد با مهمان، مخاطبان و نقدپذیری، یک امتیاز تلقی می‌شود؛ به نوعی که حرفهای گرایی و تخصص رمز پایداری این برنامه بوده است.
او با اعتقاد بر اینکه برنامه «۹۰» در حال گفتمان سازی در جامعه‌ی فوتبال است، اظهار کرد: ما در فوتبال ایران چنین گفتمانی را نداشته‌ایم و این برنامه است که توانسته است گفتمان سازی فوتبال را ایجاد کند.
او سپس در ادامه با بیان اینکه متأسفانه فرهنگ تماشاگری در ایران بسیار قویست یادآور شد: برنامه‌ی ۹۰ با این ویژگی‌ها می‌تواند این رسالت را تعیین کند که این تعادل بین تماشاگری و مشارکت مخاطب در ورزش بالا برود و حفظ شود.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با ابراز امیدواری از اینکه برنامه «۹۰» بتواند همچنان رسالت گفتمان‌سازی‌اش را حفظ کند، اظهار کرد: برنامه‌ی ۹۰ فرصتی را برای گفت‌وگوی جوان‌ها با اجتماع ایجاد کرده است. با وجود اینکه پروژه‌ی سختی است و رقبا و شبکه‌های متعددی وجود دارند برنامه ۹۰ نهادی است که باید در این شرایط قدر خودش را بداند و به مردم که پشتیبان برنامه بوده‌اند توجه کند.
بخش دیگری از این مراسم به سخنان دکتر عبدالها بیچرانلو، استاد ارتباطات دانشگاه تهران اختصاص داشت.
وی ۹ پرسش را در قبال برنامه‌ی ۹۰ مطرح کرد و به آن‌ها پاسخ داد.
پرسش‌هایی از قبیل اینکه آیا برنامه ۹۰ مربوط به فوتبال است، آیا برنامه ۹۰ به اقتصاد و توسعه در ایران مربوط است؟ آیا ۹۰ به قومیت و هویت قومی در ایران مربوط است؟ آیا این برنامه به سیاست مربوط است؟ آیا این برنامه به اخلاق مربوط است؟ آیا این برنامه بر فوتبال و جذابیت‌های بصری توجه دارد؟ این برنامه چه خدمتی به تلویزیون می‌کند؟ و اینکه آیا این برنامه به نفع جامعه‌ی ایران است؟
دکتر بیچرانلو با بیان اینکه برنامه ۹۰ صرفاً به فوتبال نمی‌پردازد، بلکه در آن به بافت‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی نیز ورود می‌شود، یادآور شد: در همه جای دنیا فوتبال یک صنعت جا افتاده است و این برنامه این وضعیت را در ایران بازنمایی می‌کند تا نشان دهد فوتبال ما نشان از وضعیت اقتصادی کشور ماست و باشگاه‌های ما نماینده‌ی وضعیت اقتصادی و صنعتی ما هستند.
وی در ادامه درباره‌ی اینکه آیا «۹۰» به قومیت و هویت قومی در ایران مربوط است؟ مطرح کرد: دغدغه‌ی «۹۰» پخش بازی‌هایی است که به تیم‌های تراکتورسازی، ملوان و تیم‌های خوزستان و همچنین تیم‌های دیگر مربوط می‌شود که از قومیت‌های گوناگون هستند. مدیریت بحث تنوع قومیتی در این شرایط بسیار دشوار است و فکر می‌کنم این برنامه در بخش «دوربین ۹۰»، آن چیزی که به شهرهای مختلف می‌رود و پخش می‌کند، تلاش دارد به بحث قومیت بپردازد و جلوه‌ای از این موضوع است.
وقتی برنامه‌ی «۹۰» به رقابت‌های باشگاه‌های ایران و عربستان می‌پردازد، زمانی که با ظریف مصاحبه می‌کند و پخش نمی‌شود به عرصه سیاست ورود کرده است.
در بخش دیگری از این نشست این استاد ارتباطات با مطرح کردن این موضوع که در طول چهار دهه‌ی اخیر وزن زیادی به تلویزیون داده شده است، یادآور شد: در زمینه‌های مختلف از تلویزیون توقع و انتظارات انباشته در گونه‌های مختلف ایجاد شده است و همواره بودجه زیادی هم به این رسانه داده شده است اما هم از جهت عملکرد کیفی جوابگو نبوده و هم اینکه برخی توقعات از تلویزیون بی‌جاست؛ چرا که انتظار نمی‌رود همه مشکلات کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی، آموزشی و ... را در یک رسانه حل کند. به نوعی چندکاری نهادهای دیگر را هم نمی‌توان از تلویزیون انتظار داشت.
بیچرانلو سپس با اشاره به مشکلات کمبود بودجه‌ی صدا و سیما در سال های اخیر یادآور شد: بسیاری از وظایف آموزش شهروندی بر دوش برنامه‌های پربیننده تلویزیون همچون ۹۰ و خندوانه گذاشته شده است. درحالی که تلویزیونی که با افت مخاطب مواجه است تلاش می‌کند با این برنامه‌ها کسب اعتبار کند و اینجاست که وقتی سوال از افت مخاطب تلویزیون مطرح می‌شود، این نوع مطرح کردن برنامه‌ها پاسخی برای کسانی است که می‌گویند افت مخاطب وجود داشته است؛ درحالی که بسیاری از ژانرهای دیگر تلویزیون باید جوابگو باشند که جوابگوی این موضوع نیستند.
او در پایان درباره اینکه آیا برنامه ۹۰ به نفع جامعه‌ی ایران است یا نه اظهار کرد: بسیاری از خبرگان حوزه‌ی جامعه‌شناسی زمانی که می‌خواهند روند مدرنیته شدن جامعه‌ی ایران را مطرح کنند، ابتدا به حوزه‌ی فوتبال و سپس به بخش رانندگی اشاره می‌کنند. این که آیا فوتبال ما و باشگاه‌های ما در کمال عقلانیت قرار دارند یا نه در مورد رانندگی هم همین‌طور.
او سپس گفت: به نظرم برنامه «۹۰» روند تدریجی افزایش عقلانیت جامعه در ایران کمک می‌کند اما در عین حال هم می‌تواند ضرر هم داشته باشد از این جهت که این ضرر ناشی از این است که همه توقعاتی که در حوزه‌های مختلف وجود دارد، قرار است با وجود برنامه ۹۰ برطرف شود؛ شاید این برنامه نتواند به تنهایی این خلاء‌ها را پر کند.
بخش دیگری از این مراسم به پاسخ‌های عادل فردوسی‌پور به سوالات حاضران اختصاص داشت.
عادل فردوسی‌پور گفت: اگر ۱۷ سال پیش مخاطب برنامه‌ی «۹۰» را می‌دید، منتظر تماشای خلاصه‌ای از دیدارهای تیم‌ها بود، اما اکنون دلیل تماشای برنامه ۹۰ فقط دیدن بازی نیست، بلکه نگاه متفاوتی بوده است که این برنامه در طول این سالها داشته است.
و این که فوتبال پدیده‌ای است که صرفاً نمی‌توان به آن به عنوان ورزش نگاه کرد بلکه پدیده ای است فرا اجتماعی و سیاسی. به همین دلیل است که برنامه‌ی ۹۰ در این سالها به مباحث اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پرداخته است.
او سپس یادآور شد: برنامه‌ی ۹۰ همین که توانسته است نیاز مخاطب را برآورده کند و ۲۰ میلیون مخاطب را با وجود شبکه‌های ماهواره‌ای و سرال هایی همچون فاطماگل و ... جذب کند، برای تلویزیون ارزش افزوده است و می‌تواند نشان دهد که تلویزیون ایران هم در فرم و ساختار نزدیک به استانداردهای تلویزیونی دنیاست.
فردوسی‌پور همچنین در پاسخ به اینکه این برنامه اخیراً با چالش‌ها و تنش‌های زیادی رو به رو بوده است، اظهار کرد: خواه‌ناخواه این تنش‌ها و چالش‌ها به وجود می‌آید. برنامه ۹۰ آیینه‌ی تمام‌نمای فوتبال و بازتاب‌دهنده‌ی اتفاقات فوتبال است بنابراین اگر فوتبال ما پاک نباشد برنامه‌ی ما حتماً باید آن را مطرح کند؛ چرا که در این سالها اعتماد مردم ذره به ذره به این برنامه جذب شده است و بزرگترین دارایی این برنامه این است که سعی کرده است، صادق باشد و از رقابت نترسد. در طول این سالها تلاش‌های زیادی برای تضعیف کردن برنامه صورت گرفته است اما این برنامه نترسیده و همیشه سعی کرده که خود را نگاه دارد.
مجری «۹۰» در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد ویژگی انتقادی این برنامه در سال‌های اخیر کمرنگ شده است، توضیح داد: ما خودمان شخصاً نمی‌توانیم انتقاد یا حاشیه‌سازی کنیم؛ چرا که باید اتفاقی صورت بگیرد تا ما به آن بپردازیم. نمونه‌ی آن اتفاقی است که هفته‌ی قبل در شهر اهواز رخ داد و که در این جریان ما یقه‌ی فرماندار اهواز را گرفته بودیم و پایین نمی‌آمدیم، درنتیجه باید اتفاقی رخ دهد تا ما به آن بپردازیم.
فردوسی‌پور در بخش دیگری از پاسخ‌های خود به پرسش‌های دانشجویان درباره‌ی اینکه سلایق بینندگان ۹۰ از چه نوعی است؟ اظهار کرد: برنامه‌ای که ۲۵ میلیون مخاطب داشته باشد نگاه پوپولیستی نداشته و آن را قبول ندارد. از هر طیفی سلیقه داریم. از زن خانه‌دار گرفته تا پزشک، استاد دانشگاه و مخاطب بی‌سواد که همه را دربرمی‌گیرد و این امر، کار ما را سخت‌تر می‌کند؛ چرا که باید همه‌ی سلایق را در نظر بگیریم.
او سپس در پاسخ به اینکه آیا این برنامه الگوهایی هم از برنامه‌های خارجی داشته است؟ توضیح داد: برنامه‌ای با این شکل و ساختار شاید در نوع خود منحصر به فرد باشد اما اگر این اتفاق هم افتاده باشد اسم آن را تقلید نمی‌گذارم، اگر برنامه‌ی خوبی از هر جای دنیا ببینم سعی می‌کنم مشابه آن را بسازم؛ کما اینکه بیشتر کارهایی که در برنامه ۹۰ داشته‌ایم خلاقانه بوده است.
او سپس یادآور شد: اگر برنامه‌ی ۹۰ در طول این سالها روند ثابتی را ادامه می داد، این طیف مخاطب را نمی‌داشت.
فردوسی پور همچنین از رقبای برنامه‌ی ۹۰ نیز گفت که در تلاش بودند که تا این برنامه را حذف کنند و توضیح داد: خیلی‌ها برای این که برنامه‌ی ۹۰ را بیندازند، برنامه تشکیل دادند. اما از آنجا که خودمان شدیداً رقابت‌جو هستیم و رقابت در دل رقابت است که موفقیت ایجاد می‌کند، کوتاه نیامدیم.
عادل فردوسی پور در پایان در پاسخ به این پرسش که چرا به قهرمانان فوتبال در سال های قبل از انقلاب قهرمان‌های فوتبال از جمله حشمت مهاجرانی نپرداخته است؟ گفت: متأسفانه محدودیت برای پرداختن به یکسری آدم‌ها در برنامه زیاد است، البته ما حشمت مهاجرانی را ۲ سال و نیم پیش به برنامه دعوت کردیم.
وی همچنین یکی از مشکلات اساسی پرداختن به قهرمانان فوتبال در پیش از انقلاب را مشکل آرشیوی دانست و گفت متأسفانه با فقر تصاویر آرشیوی رو به رو هستیم و اگر این اتفاق شکل نگرفته است، نگاه سیاسی در آن مطرح نبوده است.
حاشیه‌ها:
- عادل فردوسی‌پور در بخش پایانی این مراسم از روشن‌دلانی که در این مراسم حضور داشتند تقدیر کرد و گفت: حضور این عزیزان برایم قابل احترام است و اگر هر سوالی داشته باشند می‌توانند مطرح کنند و من به آن‌ها پاسخ خواهم داد.
او سپس با اشاره به یکی از مخاطبان پر و پا قرص برنامه‌ی ۹۰ که روشن‌دل است مطرح کرد این مخاطب مدتی پیش با برنامه تماس گرفت و مطرح کرد که چرا سوالهای نظرسنجی و گزینه‌های آن توسط نریتور خوانده نمی‌شود تا ما هم متوجه بشویم؛ از آن موقع بود که برنامه‌ی ۹۰ سوالها و گزینه‌های آن را مطرح می‌کند.
- یکی از دانشجویان جامعه‌شناسی که در این مراسم حضور داشت با لحنی طعنه‌آمیز، خطاب به اساتید گفت که این نشست غیرعلمی است.
- در این مراسم همچنین از عادل فردوسی‌پور تقدیر شد. متن لوح تقدیر به شرح زیر است:
انجمن علمی دانشجوی ارتباطات دانشگاه تهران به عنوان تشکل دانشجویی حوزه ی رسانه، ضمن رصد فعالیت ارتباطاتی کشور و حضور فعال در نقد سیاست ها و راهبردهای کلان ارتباطی و رسانه‌ای همواره توجه ویژه‌ای به برنامه‌سازانی داشته است که در جهت تحقق نقش رسانه به عنوان یکی از ارکان مردم‌سالاری و نظارت در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... تلاش کرده‌اند.
به همین منظور انجمن علمی دانشجویی ارتباطات دانشگاه تهران از جناب آقای فردوسی پور که عضو خانواده دانش‌آموختگان حوزه رسانه هستند به پاس تولید برنامه ۹۰ به عنوان برنامه‌ی حرفه ای، مستقل، مردم‌دار، عدالت‌طلب، حساس به وقایع روز و مسئول در برابر رویدادهای مختلف کشور قدردانی می‌کند.
امید است در ادامه‌ی مسیر نیز برنامه‌ی ۹۰ هویت مستقل و مردم‌دار خود را حفظ و به دور منافع شخصی و جناحی در راستای اعتلای اخلاقی، حرفهای و قهرمانی فوتبال ایران حرکت و با فسادهای احتمالی بدون هر گونه مصلحت‌اندیشی و محافظه‌کاری غلبه کند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر