برنده ها و بازنده های تلویزیون در پایان سال

روزنامه هفت صبح: از اول سال، انواع و اقسام برنامه، فیلم، سریال و ... روی آنتن شبکه های مختلف رفتند و طبیعتا انتخاب برنده از میان آنها چندان هم کار راحتی نیست. برنامه های زیادی در فصل، ماه یا مناسبتی از سال روی آنتنرفتند و اتفاقا موفق هم بودند اما موفقیت شان مقطعی بود. یعنی بعد از یک دوره موفقیت، از یادها رفتند و دیگر بگذریم که در طول یک سال گذشته، آثار مهمی برای تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی خلق کردند و تمام شان هم اثرگذاری طولانی مدت داشتند.

برنده ها

مجری/ احسان علیخانی

احسان علیخانی را می شود بدون چون و چرا، چهره برگزیده سال 92 تلویزیون دانست. او در نظرسنجی اخیر هفت صبح برای انتخاب چهره سال هم در کنار محمد جواد ظریف و امید عباسی، توانست به مرحله نهایی راه پیدا کند. او بعد از یکه تازی در اجرای ویژه برنامه تحویل سال شبکه دو و کسب عنوان بهترین مجری نوروزی، با اجرای موفق «ماه عسل» در رمضان 92، یک بار دیگر در اوج قرار گرفت.


برنامه رمضانی او چنان تاثیری روی مخاطبان گذاشت که شاید هیچ کدام از برنامه های چند سال اخیر تلویزیون نتوانسته بودندحتی بخشی از این تاثیرگاری را داشته باشند. با وجود تمام این موفقیت ها اما این اواخر در تهیه کنندگی «سه ستاره» چندن هم موفق ظاهر نشد. این برنامه را اصلا نمی شد کاری در قد و قواره آثار قبلی او به حساب آورد. از او انتظار می رفت به عنوان تهیه کننده، دقت بیشتری روی انتخاب مجری داشته باشد. دست گذاشتن روی محمدرضا حسینیان، یکی از مهمترین اشتباهات علیخانی در این برنامه بود. حسینیان این برنامه ستاره محور را هم درست مثل برنامه هایی مثل «سفر به خیر» اجرا کرد و حتی یک ذره هم از خودش انعطاف به خرج نداد. نتیجه اش هم این شدکه «سه ستاره»، ساختاریشبیه به برنامه ای مثل «سین مثل سریال» داشته باشد و هیچ نوآوری خاصی در آ« به چشم نیاید.

همه این مسائل نشانداد که بخش قابل توجهی از موفقیت برنامه های علیخانی به دلیل حضور خودش است. به همین دلیل هم هست که برنامه «پشت صحنه» سال گذشته، «ویژه برنامه تحویل سال ۹۲» و «ماه عسل» تا این حد موفق از آب درآمد و این آخری نه!

سریال/ بچه های نسبتا بد

در بخش برنده ها می شد اسم مقدم را مقدم از سریال «بچه های نسبتا بد» قرار داد واز او به عنوان کارگردان موفق تلویزیون نام ببریم؛ چرا که موفقیت این سریال هم مدیون هوش بالای خود او است. سیروس مقدم قبل وبعد از سری دو و سه «پایتخت» پاسخ مدیران شبکه یک را بی جواب نگذاشت و قبول کرد سریالی تین ایجری را در فرصتی دو ماهه برای آنتن ماه رمضان بسازد. تیم سازنده «بچه های نسبتا بد» خیلی سریع کاری با کیفیت آماده کردند که البته در نهایت مهر ماه پخش شد.

فیلمنامه پرتعلیق پیمان عباسی درباره چهار دوست که طلای یک موسسه خیریه را دزدیده اند، باعث شد بینندگان زیادی شب ها منتظر ادامه داستان پای گیرنده هایشان بنشینند. از ضعف های سریال که عمدتا به بازی بد علی طباطبایی و حضور تکراری حمید گودرزی برمی گردد، بگذریم.

این مجموعه داستانش را بدون شعار واغراق های آزاردهنده روایت می کرد. اتفاقی که در پایان بندی «بچه های نسبتا بد» هم رخ داد و باعث شد بعد از مدت ها شاهد سریالی با پایانی معقول باشیم.

کارگردان/ جلیل سامان

جلیل سامان که چند سال پیش با ساخت «ارمغان تاریکی»، توانسته بود عیارش را به عنوان یک کارگردان خوب و کاربلد نشان دهد، اوایل امسال هم یک بار دیگر با سریال «پروانه» توانست این موفقیت را تکرار کند.


«پروانه» با قصه خوب و حساب شده، بازی موفق حامد کمیلی، سارا بهرامی، نیما رئیسی و ... بدون شک یکی از بهترین سریال های امسال تلویزیون بود. سامان امسال در جشنواره تلویزیونی جام جم توانست با دریافت ۹ جایزه برای «ارمغان تاریکی» و «پروانه»، رکورددار شود. علاوه بر این، دو سریال او جایزه ویژه بخش سریال های دفاع مقدس جشنواره را هم دریافت کردند. او حالا بعد از کسب این دو موقعیت، قرار است ساخت سریال شهید چمران را در سیما فیلم شروع کند.

بازیگر/ پمان جمشیدی

حتما نام پژمان جمشیدی را در میان هفت چهره سال روزنامه «هفت صبح» دیده اید. خب این یعنی جمشیدی در سریال «پژمان» موفق بوده و از پس ایفای نقش یک بازیکن فراموش شده خوب برآمده. این را هم می دانیدکه سروش صحت در مقام کارگردان و برادران قاسمخانی به عنوان نویسنده، این بار سراغ زندگی فوتبالیستی به نام پژمان رفتند و پژمان جمشیدی را برای ایفای نقش آن انتخاب کردند.

این تیم کلا ریسک بالایی دارند و البته نتیجه اش را هم گرفته اند. این بار اما قضیه فرق می کرد؛ تشکر بازیگر تئاتر بوده ولی جمشیدی بازیکن فوتبال. تئاترهای زیادی به محض حضور جلوی دوربین توانایی خود را ثابت کرده اند اما کمتر فوتبالیستی سراغ داریم که هم خوب بازی کرده و هم این مسیر را ادامه داده باشد.

مجری/ حمید محمدی

بی شک «فوتبال ۱۲۰» یکی از بهترین و کم نقص ترین برنامه های ورزشی کل شبکه های سیماست که با ریتمی خوب و آیتم های فوق العاده توانسته به یکی از پربیننده ترین برنامه های شبکه ورزش تبدیل شود. اما این برنامه یک برگ برنده دیگر هم دارد و آن هم مجری خوب و مسلطش است. حمید محمدی که تاهمین چند سال پیش گوینده خبر بود، خیلی اتفاقی و برنامه ریزی نشده پایش به برنامه «فوتبال ۱۲۰» باز شد اما اجرای خوب و بی نقصش باعث شدتا عادل فردوسی پور بعد از او به گزینه دیگری برای اجرای برنامه اش فکر نکند. تسلط خوب بر اجرا، گزیده گویی، جمع کردن سوتی های پخش، آماده کردن مخاطب برای تماشای آیتم ها با کوتاه ترین و موجز ترین جملات و همچنین استفاده به موقع از طنز کلامی موجب شده تا او به یکی از ستون های برنامه تبدیل شود.


برنامه / ورزش از نگاه دو

روزی که سری جدید برنامه «ورزش از نگاه دو» قرار بود روی آنتن برود، خوشبین ترین مخاطب هم فکر نمی کرد این برنامه خنثی بتواند سری توی سرها دربیاوردو موفق شود جلوی رقیبی مثل «نود» عرض اندام کند.

این برنامه مهر ماه پخش شد و از همان برنامه اول نشان داد که فکری اساسی پشت آن قرار دارد. آیتم ها، گرافیک، دکور، مجری و ساختار برنامه دگرگون شده بود و به خوبی دیده می شد که سازندگان قصد فرار از تعارفات معمول و تزریق جسارت به برنامه شان دارند.

«ورزش از نگاه دو» با دعوت از چهره های حوزه های مختلف سعی در کنکاش موضوعات دارد؛ اگرچه گاهی طرح موضوعات در سطح می مانند اما نمی توان منکر جذابیت های ذاتی طرح مباحث چالشی شد. قدرتنمایی برنامه را هم که هفته پیش و با حضور لوتار ماتئوس آلمانی شاهد بودید.

شبکه/ آی فیلم

هر چند شبکه دو زبانه بین المللی «آی فیلم» در سال ۹۲ فروغ سال گذشته را نداشت اما همچنان انتخاب اول همه مخاطبانی است که به سیستم دیجیتال و ست آپ باکس دسترسی دارند. در اکثر اماکن عمومی و مغازه ها و مطب و آرایشگاه ها غالبا تلویزیون روی شبکه آی فیلم تنظیم است. صاحبان و مدیران آن اماکن ترجیح می دهند تا مشتریانشان با برنامه های آی فیلم سرگرم شوند. همین مسئله نشان می دهد که با وجود شبکه های دیجیتالی دیگر مردم آی فیلم را بیشتر می بینند. شبکه ای که هم اکنون میزان آگهی های بازرگانی میان برنامه اش از خیلی از شبکه های سراسری هم بیشتر شده است. تولید یک سریال مستقل و پربازیگر به کارگردانی حجت قاسم زاده هم یکی دیگر از موفقیت های آی فیلم در سال جاری بود.

شبکه خانگی/ عبدالله اسکندری

بعد از موفقیت فراوانی که به خاطر چهره پردازی پروژه «مختارنامه» به دست آورد، امسال با طراحی گریم های مختلف محسن تنابنده در سریال «شاهگوش» میرباقری، می توان او را یکی از برنده های امسال دانست. طراحی گریم «شب نما» و شباهت بی نظیرش به خواننده لس آنجلسی، فارغ از اینکه میرباقری چقدر توانست از این شخصیت خلق شده به نفع سریالش استفاده کند، به خودی خودش شاهکار بود.


درست است که گریم های اسفندیار مجبور و حاجی طلایی به اندازه «شب نما» جذابیت نداشتند اما اسکندری خیلی خوب توانسته بود از یک چهره واحد، چند گریم مختلف دربیاورد؛ گریم هایی برای شخصیت هایی کاملا متفاوت که حتی یک ذره هم شباهتی به هم نداشتند.

بازنده ها

محمد حسین لطیفی که بازگشتی آبرومند به تلویزیون داشت به یکباره در مسیر سراشیبی قرار گرفت تا به همراه رییس و سریال میلیاردی کلاه پهلوی عنوان بازندگان سال را به خود اختصاص دهد وقتی رییس بازی را واگذار کرد.

شاید درست تر این بودکه از لفظ «ناموفق» برایشان استفاده می کردیم اما به عادت همیشه حس کردیم قراردادن موفق ها و ناموفق ها در دو طیف مختلف آن هم با نام برنده وبازنده، جالب تر است. نام تعدادی از این بازنده ها شاید در پرونده برنده وبازنده های نوروز و ماه رمضان هفت صبح هم آمده باشد. به هر حال انتخاب این اسامی برای فهرست بازنده ها، از روی عملکرد یکساله هر کدام از آنها و بنا به جریانی که پیرامونشان به وجود آمده، انتخاب شده است.

مسئول/ عزت الله ضرغامی

عمر مدیریت دیرپاترین رییس سازمان صدا و سیما هم کم کم فرا می رسد و حالا راحت تر می توان کارنامه ۱۰ ساله عزت الله ضرغامی را به قضاوت نشست. او و مجموعه متبوعش در این دهه بالا و پایین زیاد داشته که به وقتش باید مورد کنکاش قرار گیرد اما آنچه واضح است ضرغامی در روزهای انتهایی ریاستش بیش از پیش در تنگنا قرار گرفته.

منتقدان راحت تر مخالفت می کنند و خیلی از همراهان دیروز به صف منتقدان پیوسته اند. ریشه ومبنای اعتراضات چیست؟ در میان پاسخ های متنوع، فصل مشترک اعتراضات خروجی نامطلوب صدا و سیما است. اتفاقتی که آقای رییس دلیل آن را «بی پولی» میداند.

آبشخور مالی سازمان بودجه دولتی است. رییس اما هم با دولت قبل (در ماه های آخر) و هم با دولت کنونی وارد چالش شد. از آن سو، در شرایط بد مالی سازمان که برنامه سازان به روترین شکل ممکن سراغ تبلیغات مستقیم آورده اند، سر و شکل پروژه های سنگین پیدا می شود. (این فارغ از برنامه های روتین و فیلم و سریالی معمول تلویزیون است.)


در وصف عدم مدیریت صحیح بودجه، کیفیت برپایی جشنواره جام جم کافی است. جشنواره ای گسترده که می شد جمع و جورتر سامانش داد اما رییس می خواست دل همه را به دست بیاورد و خیلی ها برای تقدیر به صف شدند.

عزت الله ضرغامی در سال آخر مدیریت، محتاط تر هم شده بود. او نه تنها معترضان «سرزمین کهن» را قانع نکرد که برای دلجویی از آنها حاضر به توقیف این پروژه میلیاردی شد. معاونت های سازمان متبوعش هم سازش با یکدیگر ندارند. رقابتی کاذب میان معاونت های سیاسی، برون مرزی، سیما و استان ها بیش از پیش در گرفته که اثر سوءاش قابل کتمان نیست.

کارگردان/ محمدحسین لطیفی

بعد از چند سال دوری از تلویزیون، ماه رمضان با «دودکش» یک بار دیگر به این رسانه برگشت و اتفاقا خیلی موفق هم ظاهر شد. «دودکش» با وجود ضعف ها ومشکلاتی که داشت، یکی از موفق ترین سریال های رمضانی امسال بود و در پرونده برنده ها و بازنده های هفت صبح هم نامش در جایگاه برنده ها قرار گرفت.

مشکل اصلی لطیفی دقیقا بعد از «دودکش» شروع شد. او بلافاصله بعد از این سریال، تصمیم گرفت سریال مناسبتی محرم «زمانی برای عاشقی» را برای شبکه تهران بسازد؛ سریالی که کمترین شباهتی به کارهای قبلی این کارگردان نداشت و به هیچ عنوان نمی شد آن را با سایر کارهای مذهبی او مثل «صاحبدلان»، «سفر سبز» و ... مقایسه کرد.

لطیفی کلیشه ای ترین سوژه ممکن برای این ایام را با سطحی ترین و غیرخلاقانه ترین شکل ساخت همراه کرد تا بدترین سریال کارنامه کاری اش را بسازد. بعد از این سریال قرار شد سریال نوروزی «روزهای بد در» را به تهیه کنندگی ایرج محمدی و مهران مهام بسازد اما بعد از گذشت مدتی مشخص شد برای ساخت سریال نوروزی دیگری باید با سیما فیلم قرارداد بسته.

گرچه بعدها مشخص شد سریال سیما فیلم، نوروزی نیست اما این مسئله بدقولی او را جبران نکرد. بعد از این اتفاق ها یکمرتبه سر از برنامه «سینما اکران» درآورد و اجرای برنامه را به عهده گرفت؛ کاری که هیچ آورده ای برایش نداشت و با انتقادهای مختلفی هم روبرو شد.

لطیفی با اینکه برای همه به عنوان کارگردانی تراز اول شناخته می شود اما چند وقت اخیر دست به اقداماتی زده که همه را متعجب می کند. او هفته گذشته در قرعه کشی «چای دبش» شرکت کرد؛ کاری که هیچ کس توقعش را از لطیفی نداشت.

سریال/ کلاه پهلوی

سریال «کلاه پهلوی» از چند نظر رکورد زد. از پروسه وهزینه تولید، تعداد بازیگران، حجم انتقادات به آن و ... این سریال که ادامه پخش آن به سال جاری کشیده شد و ابتدای آبان ماه به پایان رسید، انواع و اقسام نقدها را به خود دید اما مدیران تلویزیون پای آن ایستادندو ضیاءالدین دری هم جواب همه انتقادها را داد.


از فرامتن که بگذریم، سریال به لحاظ ساختاری و روایی دچار اشکالات اساسی بود و همین باعث شد به مرور با ریزش مخاطب مواجه شود. دری توانسته بود اعتماد مدیران را جلب کند و برخی موارد حساسیت برانگیز برهه کشف حجاب را وارد سریالش کند اما این جذابیت بالقوه به خاطر ریتم کند و لخت بودن درام، نتوانست موفقیتی همپای سریال قبلی «کیف انگلیسی» نصیب دری کند.

بازیگر زن/ مریلا زارعی

با نگاهی گذرا به کارنامه بازیگری مریلا زارعی، تجربه گرا بودن او به خوبی قابل لمس است. این بازیگر با کلی تجربه خوب سینمایی، بار دیگر پای قرارداد یک سریال را امضا کرد به امید آن که تجربه ای تازه به داشته هایش اضافه کند.

زارعی در «کلاه پهلوی» نقش زنی سنتی و پایبند به ارزش ها را بازی کرد و در واقع نماینده قشر متدین در برابر تجددخواهان به شمار می رفت. فروغ این سریال اما در برابر نماینده تجددخواه نتوانست آن نقشی که باید به باور مخاطب بنشاند. «کلاه پهلوی» می توانست برگ برنده او بعد از چندین سال دوری از تلویزیون باشد که نشد و حالا باید مترصد پیشنهاد دیگری برای عرض اندام در این مدیوم فراگیر باشد.

بازیگر مرد/ افشین هاشمی

چهار سال بعد از «گاوصندوق» افشین هاشمی در پی تکرار تجربه موفق دیگری در سریال «اولین انتخاب» بود. نتیجه کار اما پایین تر از حد انتظار رقم خورد و برای هاشمی به تجربه ای تلخ تبدیل شد. سریال ضعف های روایی و ساختاری فراوانی داشت اما آنچه باعث شد نام هاشمی به فهرست بازنده ها بیاید، نوع مواجهه او با نقش است. نقشی که در محافل غیررسمی با کاراکتر بن استیلر در فیلم «ملاقات با والدین» مقایسه می شد اما عملا هیچ قرابتی (جز خط کلی قصه) با این فیلم نداشت. ماجرا وقتی بیخ پیدا کرد که هاشمی در مصاحبه ای پنبه سریال و همکارانش را زد.در هر حال هاشمی بازیگری است که هم روی صحنه و هم جلوی دوربین تجربیات موفق کم نداشته اما در «اولین انتخاب» یک بازنده واقعی حساب می شود.

سریال/ ماتادور

«ماتادور» یکی از سریال های پرحاشیه چند سال اخیر است؛ از زمان پیش تولید تا چند ماه پس از پایان پخش بعد از اینکه علیرضا امینی با مسئولان ناجا به توافق نرسید و در میانه پیش تولید انصراف داد، کار برای مدتی تعطیل شد تا اینکه فیلمنامه برای ساخت با ورژنی تازه به فرهاد نجفی سپرده شد. هدف سازندگان نشان دادن زوایایی تازه از تلاش بی دریغ بخشی از ماموران نیروی انتظامی بود که به واسطه نوع فعالیت شان (حفاظتی و امنیتی) در جامعه چندان شناخته شده نیستند. هدف فرهاد نجفی و تیمش اما نه تنها به ثمر ننشست که تبدیل به ضد خود شد. اتفاقات سریال غیرمعقول و ابتدایی بودند و نشانی از تلاش ماموران انتظامی در آن دیده نمی شد. جالب آنکه بازیگران سریال هم منتقد سریال شدند و آن را به باد انتقاد گرفتند.

مجری/ علی ضیا

بعد از اجرای ناموفق ویژه برنامه تحویل سال ۹۲، دست به هر کاری زد تا بتواندخودش را در برنامه صبحگاهی «ویتامین ۳» ثابت کند. اوایل اردیبهشت به بهانه هفته محیط زیست، یک ببر بنگال را به برنامه اش آورد، نیمه شعبان برای چند عروس و داماد، وسط برنامه اش سفره عقد چید و مراسم عقد برگزار کرد و چند وقت بعد یک شیر دریایی را مقابل دوربین برنامه زنده اش قرار داد.


با تمام این تلاش ها اما ماه رمضان امسال، شبکه سه، «ماه عسل» را به جای او به احسان علیخانی سپرد. او حتی بعد از این اتفاق هم دست از قهرمان بازی هایش برنداشت و به بهانه حمایت از قهرمانی، معلم مریوانی، موهایش را مقابل دوربین از ته تراشید. اقدامی که اتفاقا با واکنش منفی رسانه ها و کارشناسان هم روبرو شد. به هر حال هیچ کدام از این کارها نتیجه نداد.

شبکه/ تماشا

هفته گذشته در سالگرد شبکه تماشا، هفت صبح در باکسی انتقادی نسبت به عملکرد آن انتقاد کرد و نوشت که این شبکه در مدت یک سالی که زمان داشت نتوانست آنطورکه باید حق یک شبکه مخصوص سریال را به جا آورد. شاید در یک سال اخیر، شبکه های دیگری بودندکه به لحاظ عملکرد می شد در جایگاه بازنده ها قرارشان داد اما تصمیم گرفتیم براساس میزان انتظاری که از هر شبکه داریم، به آن امتیاز دهیم و معیارش را مشخص کنیم.

شبکه تماشا با اینکه دستش به لحاظ پخش سریال های موفق و تراز اول باز بود اما خیلی راحت از قید پخش آنها می گذشت و حتی گاهی اوقات، سریال های ناموفقی مثل «خانه اجاره ای» را در بهترین باکسش می گذاشت. همانطور که پیش از این اشاره شده بود، تماشا بیشترین تمرکزش را روی چند سریال نوستالژیک گذاشت.

برنامه/ خانواده و به خانه برمی گردیم

دو برنامه خانوادگی اصلی تلویزیون یعنی برنامه «خانواده» شبکه یک و «به خانه برمی گردیم» شبکه تهران، دیگر نشانی از برنامه های خانوادگی در خودشان ندارند. با بروز مشکلات مالی تلویزیون و کمبود بودجه، این برنامه ها عملا به جایگاهی برای تبلیغات مختلف محصولات تبدیل شده اند. شبکه تهران خیلی وقت ها برنامه خانوادگی اش را در یک هتل یا رستوران اجرا می کند، برنامه «خانواده»، به جای پزشک خانواده یا کارشناس تخصصی، تریبون را ۱۰ دقیقه در اختیار فردی قرار می دهد که بیاید و راجع به قرص لاغری تبلیغ کند. یا هرمز شجاعی مهر، نزدیک یک ربع به یکی از مراکز فروش فرش می رود و ابعاد مختلف این فروشگاه را مورد بررسی قرار می دهد. واقعا رسالت یک برنامه خانوادگی این است؟

شبکه نمایش خانگی/ داود میرباقری

داود میرباقری نامی صاحب احترام در تئاتر، سینما و تلویزیون است. گرایش شدیدی به که الگوها و سبک های ایرانی دارد. نامش با تاریخ اسلام گره خورده ودیگر همه می دانند که چه تبحر عظیمی در خلق تصویری تاریخ دارد.

او به طرز شگفت انگیزی قرائت خود از روایت های تاریخی را طوری ارائه می کند که کمتر کسی توان مخالفت با حاصل کار را دارد. میرباقری با پشتوانه ای اینچنین سراغ سریالی طنز آمد که بسیاری بلافاصله با یادآوری جسارت «آدم برفی» اش به تولید اثری پیشرو امیدوار شدند. استفاده از واژه «شاهکار» از سوی سازندگان «شاهگوش» اما در حد ارجاع به کارنامه پربار میرباقری ماند و این شاهرودی دوست داشتنی نتوانست اثری همسنگ نامش تولید کند.


نمایش خانگی/ قلب یخی فصل ۳

سید کمال طباطبایی، تهیه کننده مجموعه «قلب یخی» را با اطمینان می توان بازنده اصلی امسال شبکه نمایش خانگی دانست. در طول سال ۹۲ با اینکه قرار بود ادامه فصل سوم این مجموعه به طور کامل توزیع شود اما بعد از توزیع دو قسمت آن هم با فاصله بیشتر از یک ماه، به طور کلی تصمیمش را گرفت که کلا آن را به بازار نفرستد.

طباطبایی به جای اینکه از مردم عذر بخواهد و تلاشی برای رفع این مشکل کند، خیلی راحت سراغ ساخت سریال در تلویزیون رفت و «بچه های نسبتا بد» را برای شبکه یک تهیه کرد. این تهیه کننده بارها از سوی شبکه نمایش خانگی تهدید شد و بارها وعده داد که مجموعه اش را تمام و کمال می رساند اما بعد از گذشت یک سال، هنوز هیچ اتفاقی در این زمینه نیفتاده و تکلیف مخاطبانی که برای هر قسمت آن سه هزار تومان پول داده اند، مشخص نیست.