سبک زندگی فوق‌مایه‌داری در شبکه‌ی نمایش خانگی

روزنامه هفت صبح - مرجان فاطمی: در حال حاضر سریال‌های ایرانی، در دو دسته کاملاً متفاوت طبقه‌بندی می‌شوند: سریال‌های تلویزیونی و سریال‌های شبکه نمایش خانگی . از قضا بیشتر سریال‌های این دو دسته توسط مخاطبان عادی قابل درک نیستند.

اکثر سریال‌های تلویزیونی، براساس زندگی قشر سنتی جامعه ساخته می‌شود؛ افرادی که در خانه‌های قدیمی حیاط‌دار زندگی می‌کنند، زندگی ساده‌ای دارند، قانع‌اند و محبت و صمیمیت میان آن‌ها موج می‌زند. در نقطه مقابل، سریال‌های شبکه نمایش خانگی قرار دارند؛ سریال‌هایی که در رابطه با زندگی شخصیت‌های متمول و صاحب قدرت ساخته می‌شود.

این سریال‌ها زندگی لاکچری خانواده‌هایی را به نمایش می‌گذارند که با مردم عادی جامعه، فاصله زیادی دارند و در بیشتر مواقع، حتی توسط آن‌ها درک هم نمی‌شوند. خانه‌های ویلایی دوبلکس، ماشین‌های گرانقیمت، آرایش‌های اغراق شده، لباس‌ها و زیورآلات مجلل و ... از عناصر ثابت میان این سریال‌هاست. علت فاصله گرفتن سریال‌های شبکه نمایش خانگی از سریال‌های تلویزیونی چیست؟

کرگدن

کیارش اسدی‌زاده

سال تولید: ۱۳۹۸

شخصیت‌های متمول: تابه‌حال فقط یک قسمت از سریال "کرگدن" توزیع شده و تمرکز اصلی، روی مهارت‌های شخصیت‌هاست. به‌طور کامل وارد زندگی تمام شخصیت‌ها نشده‌ایم. فقط می‌دانیم رها و کاظی و تا حدودی دانیال، به اندازه گیسو ثروتمند نیستند.

چون کاظی در خیابان ساز می‌زند و می‌خواند، دانیال از اسب‌ها نگه‌داری می‌کند و آرزوی خریدن یک اسب را دارد و رها دلش می‌خواهد برای مادرش خانه بخرد. هنوز از ماجرای نوید چیزی نمی‌دانیم. بیشترین اطلاعات‌مان درباره زندگی شخصیت گیسو با بازی هدی زین‌العابدین است و به نظر می‌رسد بخش مهمی از اتفاق‌ها هم در رابطه با زندگی گیسو باشد، بنابراین فعلاً تحلیل را از همین شخصیت شروع می‌کنیم.

کجا زندگی می‌کند؟ در قسمت اول، گیسو را می‌بینیم که در خانه ویلایی بسیار بزرگی زندگی می‌کند. او معلم خصوصی ورزش دارد و در کنار یک استخر بزرگ، مشغول تمرین است. اتاق خصوصی‌اش شبیه یک سوئیت است و وقتی از خانه بیرون می‌آید با باغی بزرگ و مجلل روبه‌رو می‌شویم.

مدل ماشین: گیسو یک تویوتا FJ کروز لوکس دارد که قیمتش بین ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان است. البته برای مسابقه، سوار یک تویوتای‌های لوکس می‌شود.

سبک زندگی: همان‌طور که ذکر شد گیسو برای ورزش هم معلم خصوصی دارد، اما وضعیت زندگی خانوادگی‌اش چندان جالب نیست. او در قسمت اول با مادرش قهر است و غذا نمی‌خورد. به او می‌گوید که هیچ‌وقت برایش مادری نکرده و عامل مشکلاتش همین ماجراست.

گیسو آنقدر ثروتمند است که برای شرکت در چالش آدرنالین انگیزه مالی ندارد. همان ابتدا می‌گوید که تمام پولش را به خیریه می‌دهد. سبک لباس پوشیدنش با دختر‌های دیگر فرق دارد. البته این مسئله تا حدودی به مهارتش در اتومبیل‌رانی برمی‌گردد و اینکه این مهارت روی کل زندگی‌اش سایه انداخته است. در قسمت اول با یک گرمکن ورزشی و یک کلاه از خانه بیرون می‌رود.

اهمیت ثروت در داستان: فعلاً زود است که در این‌باره اظهارنظر کنیم، اما براساس چیزی که در بخش "آنچه خواهید دید" سریال دیدیم به نظر می‌رسد، مردی که در خانه گیسو با مادرش زندگی می‌کند، در اتفاق‌های بعدی سریال نقش دارد. چون شاهد تماس‌های مشکوک او با فردی هستیم که شاید بی‌ارتباط به کاراکتر نوید نباشد. به احتمال زیاد ثروت گیسو و خانواده‌اش در ادامه نقش مهمی در پیشبرد اتفاق‌های سریال خواهد داشت.

مانکن

حسین سهیلی‌زاده

سال تولید: ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸

شخصیت‌های متمول: در سریال مانکن با سه شخصیت اصلی متمول در داستان روبه‌رو هستیم. کتایون، اخگر و افسون. میزان ثروت و قدرت هر سه این شخصیت‌ها آنقدر زیاد است که به عنوان یک مخاطب عادی، تصوری از آن نداریم. آن‌ها علاوه بر اینکه در سطح بسیار بالایی از تمول هستند، هر کدام در یک تجارت خیلی عمده و مهم دست دارند. عده‌ای زیر دست‌شان کار می‌کنند و با پول می‌توانند قانون را هم دور بزنند.

کجا زندگی می‌کند؟ کتایون در یک خانه ویلایی بسیار مجلل زندگی می‌کند. درباره زندگی واقعی شخصیت اخگر هنوز نمی‌دانیم، اما با یک زندگی دوگانه از او روبه‌رو هستیم، همسر و فرزندانش در خانه‌ای نسبتاً متوسط زندگی می‌کنند، اما زندگی خودش بسیار سطح بالاست و شرکتی مجلل دارد. افسون، دوست کتایون که اخیراً سعی دارد وارد رابطه‌ای با شخصیت کاوه شود هم در خانه‌ای مجلل و بسیار بزرگ زندگی می‌کند و خودش می‌گوید که ثروتش از کتایون هم بیشتر است.

مدل ماشین: ماشین کتایون، یک مرسدس بنز S۵۰۰ مدل ۲۰۱۲ است که حدود یک و نیم میلیارد تومان قیمت دارد.

سبک زندگی: کتایون ریاست یک مجموعه بزرگ مد و لباس را برعهده دارد. مدل تربیت می‌کند و به‌صورت غیرقانونی به کشور‌های دیگر صادر می‌کند. به‌لحاظ ظاهری هم پوششی متفاوت از مردم عادی دارد. هم او و هم افسون لباس‌های گران‌قیمت می‌پوشند.

مهمانی‌هایشان بسیار مجلل است و در این مهمانی‌ها مدام دارایی‌شان را به رخ هم می‌کشند و صمیمیت خاصی بین‌شان وجود ندارد. هدیه‌های گرانقیمتی رد و بدل می‌کنند و از قیمت‌هایی در سریال صحبت به‌میان می‌آید که مخاطبان عادی جامعه واقعاً انگشت به دهان می‌مانند.

اهمیت ثروت در داستان: کاوه پسری از یک طبقه معمولی جامعه است و قرار بوده با دختری از طبقه فرودست ازدواج کند، اما پدرش به خاطر هفت میلیارد بدهی به زندان می‌افتد و مجبور می‌شود به پیشنهاد ازدواج کتایون جواب مثبت بدهد. از طرف دیگر همتا در بدترین شرایط زندگی، با شخصیت اخگر روبه‌رو می‌شود و مجبور است در دم و دستگاه او کار کند.

در واقع داستان اصلی از ورود هر کدام از این شخصیت‌های اصلی به زندگی یکی از شخصیت‌های متمول شروع می‌شود و از این جهت، ثروت آن‌ها اهمیت زیادی در پیشبرد داستان دارد. البته هنوز درباره اهمیت ثروتمند بودن شخصیت افسون در داستان نمی‌توانیم مطمئن باشیم.

هیولا

مهران مدیری

سال تولید: ۱۳۹۷

شخصیت‌های متمول: ماجرای "هیولا" با تمام سریال‌های قبلی فرق می‌کند. در اینجا با شخصیتی ساده‌زیست به اسم هوشنگ روبه‌رو هستیم که سعی می‌کند به شیوه خانواده‌اش، مسیر شرافت را طی کند. او یک معلم ساده است که حتی پول خرید دارو‌های مادر و اجاره خانه‌اش را هم ندارد.

کم‌کم با کامران کامروا، پدر یکی از شاگردانش آشنا می‌شود و نهایتاً خودش مسیری را طی می‌کند که تبدیل به یک هیولا می‌شود. کامروا رئیس هیات‌مدیره صندوق خاک پای فرهنگیان است که بعد از اختلاس میلیاردی از صندوق ذخیره فرهنگیان شکل گرفته.

آدم‌هایی که دور یک میز می‌نشینند و همه‌شان در هیات‌مدیره شرکت‌های صوری زیادی حضور دارند. آن‌ها از راه‌های مختلف بدون هیچ قیدوبندی پولدار می‌شوند. آنقدر محافظه‌کارانه رفتار می‌کنند که معمولاً دستگیر نمی‌شوند، اما حتی بعد از دستگیری هم راحت از زندان بیرون می‌آیند.

کجا زندگی می‌کند؟ هوشنگ در خانه‌ای ساده زندگی می‌کند که پول اجاره‌اش را هم ندارد. خانه کامروا، یک ویلای دوبلکس بسیار بزرگ با تمام تجهیزات است، اما برای اینکه ظاهر امر حفظ شود، کاری کرده که نمای ساختمانش از بیرون، یک خانه قدیمی ارزان به نظر برسد.

مدل ماشین: کامروا برای اینکه به قول خودش چراغ خاموش حرکت کند، یک پژوی سفید دارد، اما داخل پژو، مثل ماشین‌های خارجی ساخته شده. هوشنگ ابتدا یک پراید زهوار در رفته می‌خرد، اما بعد از مدتی، کامروا یک چری تیگوی ۵ را برای کار‌های شرکت در اختیارش می‌گذارد که حدوداً ۲۰۰ میلیون قیمت دارد.

سبک زندگی: کامروا و همکارانش که فراتر از سطح معمول ثروت دارند. زن‌ها مدام دنبال خرید و مزون‌های گران و آرایشگاه‌های درجه یک هستند و این سبک زندگی آن‌ها روی زندگی هوشنگ و خانواده‌اش هم اثر می‌گذارد.

آن‌ها تلویزیون خیلی بزرگی می‌خرند، وسایل خانه را عوض می‌کنند و مارچوبه و آب گازدار سر سفره می‌گذارند. همسر و مادر هوشنگ مدام به آرایشگاه و مزون می‌روند، تغییر چهره می‌دهند و ... در واقع هیولا نمونه بسیار جالبی را از پدیده تازه به دوران رسیدگی به‌نمایش می‌گذارد.

اهمیت ثروت در دستان: مهران مدیری در سریال "هیولا"، زندگی هیولا‌هایی را به تصویر کشیده است که در جامعه حضور دارند و بخش مهمی از ثروت جامعه رامیان خودشان دست‌به‌دست می‌کنند. حالا در این میان، افرادی هم هستند که با وجود تمام شرافتی که دارند کم‌کم به این سمت و سو کشیده می‌شوند.

نهنگ آبی

فریدون جیرانی

سال تولید: ۱۳۹۷

شخصیت‌های متمول: داستان "نهنگ آبی" ، با ورود شخصیت آرمین، جوان دانشجویی که مهارت زیادی در حوزه کامپیوتر دارد به یک شرکت ساختمانی شروع می‌شود. تمام اعضای این شرکت از رئیس شرکت گرفته تا تک‌تک اعضای هیات‌مدیره، همگی افرادی ثروتمند هستند. از آنجایی که داستان در رابطه با تک‌تک این شخصیت‌ها اتفاق می‌افتد ما مدام با زندگی لاکچری این جماعت روبه‌رو هستیم.

کجا زندگی می‌کند؟ بهمن به عنوان رئیس شعبه، نادر به عنوان رئیس هیات‌مدیره شرکت مادر و مروارید به عنوان همسر نادر و یکی از اعضای هیات‌مدیره شرکت مادر، در خانه‌هایی مجلل، ویلایی و دوبلکس زندگی می‌کنند.

مدل ماشین: مدل ماشین بهمن که مدتی هم دست آناهیتا نامزدش بود، هوندا آکورد ۲۰۱۴ است که قیمتی حدود ۴۰۰ میلیون تومان دارد. مروارید یک میتسوبیشی ASX مدل ۲۰۱۵ دارد که قیمتش حدوداً ۳۵۰ میلیون تومان است.

سبک زندگی: اگر سریال "نهنگ آبی" را دیده باشید، حتماً می‌دانید که اعضای شرکتی که درباره‌اش صحبت شد همگی به لحاظ ظاهری، افراد خوش‌لباس و همیشه اتو کشیده‌ای هستند. مهمانی‌های مجلل دعوت می‌شوند و حتی جلسات داخل شرکت‌شان هم به‌لحاظ پذیرایی و تشکر از کارکنان با سایر شرکت‌ها متفاوت است.

خوراکی‌های لاکچری داخل یخچال‌های‌شان دارند و به رستوران‌های شیک و گران می‌روند. به طور کلی دغدغه اصلی‌شان هک کردن سیستم‌های افراد بالادست شرکت است و معاملات میلیاردی انجام می‌دهند. یکی از دلایل عدم موفقیت سریال این بود که شخصیت‌ها به درستی شکل نگرفته بودند، سبک زندگی و سطح دغدغه‌های آن‌ها آنقدر ناملموس و غیرقابل باور بود که مخاطبان توانایی درک موقعیت آن‌ها را نداشتند.

از این نظر می‌توان "نهنگ آبی" را یکی از ضعیف‌ترین آثار کارنامه فریدون جیرانی به حساب آورد؛ سریالی که با وجود ستاره‌هایی که داشت، آنطور که باید دیده نشد.

اهمیت ثروت در داستان: ژاله و آرمین تنها افرادی هستند که زندگی معمولی دارند. البته آرمین هم بعد از اینکه در این شرکت به عنوان مسئول امنیت شبکه استخدام می‌شود، زندگی‌اش تغییر می‌کند. همانطور که ذکر شد آرمین متخصص امور IT است و توانایی بالایی در هک کردن کامپیوتر‌ها دارد. اصلاً داستان اصلی بهره‌گیری از این مهارت آرمین برای هک کردن سیستم مهره‌های اصلی شرکت است. طبیعی است که این مهره‌ها همگی باید متمول باشند و داستان در غیر این صورت شکل نمی‌گیرد.

رقص روی شیشه

مهدی گلستانه

سال تولید: ۱۳۹۷

شخصیت‌های متمول: یغما با بازی بهرام رادان، اولین شخصیت متمولی است که در سریال می‌شناسیم. او همسرش رعنا را که بازیگر محبوبی بوده، خانه‌نشین می‌کند و در شب تولد او مفقودالاثر می‌شود که تازه متوجه می‌شویم ورشکسته شده است. ادریس، نامزد قبلی رعنا هم جزو شخصیت‌های متمول است. او که پول‌های شخصیت ثروتمند دیگری به نام میرخان را به حساب‌های شخصی خود واریز کرده، از دست او می‌گریزد و ...

کجا زندگی می‌کند؟ تمام شخصیت‌ها زندگی کاملاً لاکچری دارند و در خانه‌هایی بسیار مجلل زندگی می‌کنند.

مدل ماشین: شخصیت اصلی سریال یعنی یغما، یک BMW ۵۲۸ مدل ۲۰۱۶ دارد که قیمت آن حدود یک میلیارد و ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلیون تومان است. در همان قسمت اول برای تولد همسرش یک پورشه باکستر ۷۱۸ مدل ۲۰۱۷ می‌خرد که قیمت آن هم دو میلیارد تومان است.

سبک زندگی: بعد از توزیع چند قسمت از سریال "رقص روی شیشه"، انتقاد‌های زیادی درباره آن منتشر شد. اکثر منتقدان معتقد بودند، سریال با ضعف‌های ساختاری زیادی روبه‌روست و به نظر می‌رسد مهدی گلستانه تصمیم داشته با طراحی صحنه، گریم و فیلمبرداری و استفاده از عناصر یک زندگی لاکچری فقط اثری شیک مقابل روی مخاطبانش بگذارد.

برخی نوشته بودند در این سریال بهرام رادان و مهتاب کرامتی را با چشمان سبز و لباس‌های رنگی گرانقیمت، سوار بر ماشین‌های کروک و در خانه‌هایی قصرمانند می‌بینیم، اما فارغ از تمام این جلوه‌های بصری جذاب، با محتوای مهمی روبه‌رو نمی‌شویم، حتی مزون لباسی که در سریال نمایش داده می‌شود هم مانند مزون‌های معمولی مردم عادی نیست. قیمت‌ها کاملاً متفاوتند و عجیب! در واقع می‌توانیم بگوییم، "رقص روی شیشه" یکی از لاکچری‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی است.

اهمیت ثروت در داستان: واقعیت امر این است که مفهوم مرکزی داستان، در تقبیح ثروت و زندگی مجلل است. کارگردان قصد داشته با نمایش زندگی‌های لاکچری مشکلات این طبقه را به نقد بکشد، اما آنقدر سطحی به این مسئله وارد شده که نه‌تن‌ها هدفش محقق نشده که نتیجه عکس هم در پی داشته.

بیشتر مخاطبانی که برای خرید هر قسمت از این سریال، ۱۰ هزار تومان پرداخته‌اند وقتی با ماشین پورشه سفید و قرمز و لباس‌های گران‌قیمت و خانه‌های دوبلکس مجلل روبه‌رو می‌شوند، فقط احساس می‌کنند درگیر فضایی نامانوس شده‌اند و چندان توجهی به مفاهیم ارزشی مد نظر کارگردان ندارند.

ممنوعه

امیر پورکیان

سال تولید: ۱۳۹۷

شخصیت‌های متمول: در ممنوعه سامی با بازی میلاد کی‌مرام، پسر یک مرد ثروتمند به اسم اویس تجنگی است. او با اصرار پدر با دختر یک مرد ثروتمند به اسم ترانه ازدواج کرده و حالا از این ازدواج پشیمان است. از طرف دیگر، دختر مورد علاقه سامی، خواهرزاده مردی به نام خسرو است که برای تجنگی کار می‌کند. خودش نمایشگاه ماشین دارد و ثروتمند است.

کجا زندگی می‌کند؟ اویس تجنگی خانه ویلایی خیلی بزرگی دارد و همیشه دوتا بادیگارد همراهی‌اش می‌کنند. زندگی خسرو هم با اینکه به اندازه تجنگی مجلل نیست، اما به اندازه خودش مرفه است و نشانه‌ای از زندگی در سطح بالای جامعه است.

سامی بعد از جداشدن از ترانه، از خودش خانه‌ای ندارد و در آپارتمانی همراه مادرش زندگی می‌کند. اما خانه‌ای که پیش‌تر همراه ترانه در آن زندگی می‌کرده، یک خانه ویلایی تریبلکس بوده.

مدل ماشین: سامی یک ماشین BMWX۴ دارد که احتمالا مدل ۲۰۱۶ است و قیمتش بالای یک میلیارد است. ماشین جنگی، یک مرسدس سفارشی S۵۰۰ است با حدود قیمت دو تا دو و نیم میلیارد تومان. خسرو که از سایرین ثروت کمتری دارد سوار یک اپتیمای ۲۰۱۵ می‌شود که آن هم احتمالاً ۵۰۰ میلیون تومان است.

سبک زندگی: به‌طور کلی از ابتدای سریال با چند جوان روبه‌رو هستیم که سبک زندگی و بازی‌ها و سرگرمی‌هایشان با مردم عادی جامعه فرق دارد. خود سامی از ترانه جدا شده و حالا ترانه هم از آنجایی که پدر ترانه با پدر سامی شریک بوده‌اند، حالا بعد از مرگ پدرش می‌خواهد شراکتش را با پدر او به هم بزند.

تجنگی از ترس بهم خوردن شراکت، سامی را مجبور می‌کند نزد ترانه برگردد و برای همین هم در رابطه میان او و برکه سنگ می‌اندازد. از طرف دیگر خسرو، با ترفندهایی، جوان‌ها را نزد تجنگی می‌فرستاد تا پول نزول بگیرند و وقتی نمی‌توانستند پول را پس دهند، مال و اموال‌شان را مصادره می‌کرد. همسر خسرو هم که به او بدبین بود، با زنی وارد مذاکره شد تا همسرش را به دام بیندازد و ...

اهمیت ثروت: در داستان به‌طور کلی اتفاق‌های اصلی و خرده داستان‌های سریال، همگی طوری طراحی شده بودند که فقط در شرایطی امکان‌پذیر می‌شدند که در بستر زندگی افراد ثروتمند باشند. از آنجایی که ممنوعه بر اساس الگوی سریال‌های ترکیه‌ای ساخته شده بود و عناصر این سریال‌ها مانند نزول و خیانت و اعتیاد و شک به همسر و... در آن وجود داشت، سریال مخاطب زیادی به دست آورد.

عاشقانه

منوچهر هادی

سال تولید: ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶

شخصیت‌های متمول: شخصیت‌های اصلی سریال "عاشقانه"، سهیل و رضا هستند که در یک شرکت تبلیغاتی کار می‌کنند. سهیل همسری ثروتمند دارد و در خانه‌ای سطح بالا زندگی می‌کند. رضا با اینکه از پدرش قهر کرده و زندگی‌اش چندان لاکچری نیست، اما باز هم از سطح متوسط زندگی مردم جامعه بالاتر است. آن‌ها قرار است برای ساخت فیلم عروسی یک مرد مسن با دختر جوان، به شمال بروند. دامادی ثروتمند که دختر جوان صرفاً به خاطر ثروت، قصد ازدواج با او را دارد.

کجا زندگی می‌کند؟ سهیل و پگاه در یک آپارتمان شیک در یکی از خیابان‌های بالای شهر خانه دارند و یک ویلای مجلل هم در شمال. خانه رضا معمولی‌تر است و گیسو، پیمان و ریحانه هم به‌لحاظ ظاهری، در خانه‌هایی معمولی‌تر زندگی می‌کنند.

مدل ماشین: ماشین داماد مسن، بنز E۲۰۰ است که دو میلیارد یا دو میلیارد و دویست، سیصد تومان می‌ارزد، سهیل یک تویوتا کروز ۲۰۱۲ دارد که قیمت آن بین ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد است. رضا که سطح زندگی معمولی‌تری دارد هم ماشین چندان معمولی ندارد. او سوار یک هیوندا سانتافه ۲۰۱۶ می‌شود که حدوداً ۵۰۰ میلیون تومان می‌ارزد. از همه ارزان‌تر ماشین پیمان است. او مجرد است و کاروبار خیلی خوبی هم ندارد، اما سوار یک پاژن ۹۰ می‌شود که ۱۵۰ میلیون تومان می‌ارزد. ماشین گیسو هم یک هیوندا i۲۰ آلبالویی است.

سبک زندگی: با اینکه غیر از داماد مسن و سهیل و پگاه، سایرین به عنوان طبقه متوسط معرفی می‌شوند، اما به‌طور کلی زندگی‌شان مشابه مردم عادی نیست. سهیل و رضا حتی اکثر مواقع در خانه هم کراوات دارند یا همگی به رستوران‌های شیک می‌روند. سهیل و پگاه یک سگ دارند که او را به مهدکودک می‌برند و بخش مهمی از ثروت‌شان در اختیار اوست. حتی پیمان هم جوانی است که دغدغه مسابقه سرعت با ماشین دارد. صورتش را خالکوبی کرده و تیپ‌های عجیب می‌زند.

اهمیت ثروت در داستان: اتفاق‌های سریال می‌توانست در هر خانواده‌ای رخ دهد. اختلاف خانوادگی، پیدا شدن یک خواهر بعد از چند سال و ایجاد شک و شبهه بعد از ورود یک زن جدید در جمع خانواده، مسائلی نیستند که لزوماً در میان طبقات بالای جامعه دیده شوند، اما خب در عاشقانه این بستر برای روایت آن در نظر گرفته شده است.