۱۰ فیلم فوق العاده‌ای که به شما درس زندگی خواهند داد

برترین ها - ترجمه از حسین علی پناهی: بعضی فیلم ها تنها جنبه سرگرمی دارند و فقط باید از دیدن آن ها لذت برد اما فیلم هایی نیز هستند که به شما نحوه رفتار کردن یا نگریستن به زندگی را می آموزند. لازم نیست که چنین فیلم هایی دارای پیامی اخلاقی بوده یا بر اساس قواعد اخلاقی ساخته شوند تا بتوانند چنین کیفیتی داشته باشند. در واقع این فیلم ها واقعیت را به نحوی به تصویر می کشند که هر بیننده ای معنایی متفاوت از آن ها دریافت خواهد کرد و هنر واقعی آن ها در این است که چگونه چیزی است که به نمایش می گذارند و البته نحوه به نمایش درآوردن آن.

برخی از این فیلم ها تقلاهای اقتصادی روزانه طبقات کارگری را به تصویر می کشند و برخی دیگر نیز پیچیدگی ها و معماهای اخلاقی و برخی دیگر نیز مسایل فلسفی را. این فیلم های تصویری متفاوت از دنیا را ارایه می دهند که با تصورات و باورهای همه متفاوت است. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با تعدادی از این فیلم های بی نظیر آشنا کنیم.

1- من دانیل بلیک هستم

کن لوچ استاد ساخت فیلم های خاص است که معمولاً در زمره فیلم های درام اجتماعی رده بندی می شوند اما نمی توان به طور دقیق خطی برای تفکیک این ژانرها و زیرشاخه ها در نظر گرفت و ژانر درام اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیست. کن لوچ همواره شخصیت هایی پیچیده، معیوب و امروزی از را در فیلم هایش به تصویر می کشد. همه آن ها با مشکلات زندگی روزمره خود دست و پنجه نرم می کنند و با تصمیماتی روبرو می شوند که در زندگی همه افراد اتفاق نمی افتد. فیلم اخیر او با نام «من دانیل بلیک هستم» (I, Daniel Blake) نیز در همین زمره قرار می گیرد.

این فیلم تلاش مردی مسن با بوروکراسی را بعد از یک حمله قلبی شدید روایت می کند که او را از کار کردن باز می دارد. وی با سردی و بی تفاوتی ارگان ها و کارگزاران دولتی مواجه می شود در حالی که سلامت او مورد تهدید قرار گرفته است. در تمام دورانی که وی با مشکلات خود دست و پنجه نرم می کند، دانیل بلیک با مهربانی و شفقت با افراد روبرو می شود.

2-یک مرد جدی

برادران کوئن در ساخت فیلم های خود قواعد ثابت و روشنی دارند و آن هم نشان دادن پوچی و بی ارزشی بخشی از جنبه های زندگی مدرن است. آن ها همچنین از برخی مزایای روش های فیلم سازی کلاسیک برای ساخت داستان های قوی و جذاب استفاده می کنند. ترکیب این دو ویژگی چیزی است که باعث جذابیت و زیبایی فیلم های آنان شده است. در فیلم «یک مرد جدی» (A Serious Man) شخصیت اصلی داستان فیزیکدان و پدر یک خانواده یهودی است که در مواجهه با مسئله ای پیچیده در زندگی اش به خدا پناه می برد اما تمام پاسخ هایی که دریافت می کند همه یکی از دیگری مبهم تر هستند. همان چیزی که او خود به عنوان نظریه هرج و مرج به شاگردانش می آموزد در زندگی خودش نیز رخ می دهد. وی به شدت از شرایط خود ناراضی است و شکایت می کند که کار بدی نکرده که به این سرنوشت مبهم دچار شود.

3- درام/مکس

سینمای مکزیک همواره سعی داشته که هویت خود را به رخ بکشد و کارگردانان مکزیکی همواره در این امر با مشکلاتی مواجه شده اند. خرداردو نارانجو در فیلم «درام/مکس» (Drama/Mex) تصویری بسیار منحصر به فرد از مناظر زیبای مکزیک و روابطی که در درون آن شکل می گیرد ارایه می دهد. فیلم مذکور ما را با شخصیت هایی آشنا می کند که هر کدام در شرایطی مهم و بحرانی از زندگی خود قرار دارند.

یکی از این شخصیت ها در فکر خودکشی است، دیگری به سن بلوغ رسیده و برخی دیگر نیز یا عشقشان را از دست داده اند یا عشق قدیمی خود را بازیافته اند. بدین ترتیب فیلم توانسته رابطه ای بین تمامی این شخصیت ها شکل دهد و تغییراتی که در این شخصیت ها در گذر زمان ایجاد شود را به شیوه ای منحصر به فرد به تصویر می کشد.

4- علف های شناور

بازسازی سال ۱۹۵۹ یاسوجیرو اوزو از یکی از قدیمی ترین فیلم های او یکی از معدود فیلم های رنگی اوست. این فیلم که در اواخر دهه ۱۹۵۰ با نام «علف های شناور» (Floating Weeds) نشان دهنده استادی این کارگردان مشهور ژاپنی در دنیای فیلمسازی است. وی می خواست داستان فیلم قبلی خود را با نهایت کیفیت و ظرفیت در بازسازی آن بیان کند. داستان «علف های شناور» در مورد تقابل ها و درگیری های بین نسل های مختلف والدین و فرزندان بوده و تقلاها و سختی هایی که داشتن نقش محوری در خانواده در پی دارد را به تصویر می کشد.

در واقع این فیلم داستان مردی را روایت می کند که پسرش او را عموی خود می داند. بدین ترتیب به عنوان یک عمو، وی در بزرگ کردن فرزند خود با دشواری هایی مواجه می شود. همزمان پسرک نیز تصمیم های خاص خود را می گیرد که این موضوع تنش هایی را در خانواده در پی دارد.

5- دزدان دوچرخه

بی دلیل نیست که فیلم «دزدان دوچرخه» (Bicycle Thieves) ساخته ویتوریو دسیکا یکی از مشهورترین فیلم های ژانر نئورئالیسم است اگر چه از اولین فیلم های این سبک نبوده است. به طور کلی سبک نئورئالیسم را می توان جریانی در تاریخ سینما دانست که در مقابل سبک نهادینه شده و رسمی فیلمسازی قرار می گیرد و بر روی تلاش ها و تقلاهای روزمره طبقه کارگر متمرکز است و فیلم مذکور نیز این کار را با کمترین منابع مالی ممکن به سرانجام می رساند.

«دزدان دوچرخه» در مورد یک مرد بیکار است که با جور کردن مقداری پول و خریدن یک دوچرخه موفق می شود برای خود کاری دست و پا کند. اما دوچرخه آن ها یک روز دزدیده شده و او و پسرش جستجویی هر روزه در سراسر شهر را برای پیدا کردن دوچرخه و دزدان آن آغاز می کنند.

این فیلم بدون استفاده از بازیگران حرفه ای ساخته شده و بدون این که دکور خاصی برای آن ساخته شود. وی از نماهای واقعی و دست نخورده برای نشان دادن تقلا و پریشانی موجود در داستان فیلم استفاده می کند.

6- بچه های آسمان

فیلم ایرانی «بچه های آسمان» یکی از بهترین نمونه هایی است که چگونه تکنیک های داستان پردازی کلاسیک می توانند برای نقل داستانی منحصر به فرد مورد استفاده قرار گیرند. در این فیلم پسربچه ای کفش های خواهر کوچکترش را گم می کند. به دلیل فقر خانواده، او و خواهرش سعی می کنند گم شدن کفش ها را پنهان کرده و همزمان سعی در پیدا کردن آن ها دارند.

این دو در عین حال که سعی می کنند ماجرا را از والدینشان مخفی نگه دارند، با هم نیز رفتار دوستانه و محبت آمیزی دارند. تماشاگر از راز آن ها و دلیل جستجوی آن ها خبر دارد به همین دلیل خود نیز به عنوان نفر سوم وارد ماجرا شده و همراه آنان تلاش می کند.

7- زندگی و دیگر هیچ

دومین فیلم عباس کیارستمی با عنوان «زندگی و دیگر هیچ» جایی بود که او مرز بین واقعیت و افسانه را درنوردید. این فیلم داستان اتفاقات پس از یک زلزله را روایت می کند که در واقعیت رخ داده است. فیلمساز و پسرش پس از این حادثه به جستجوی بازیگری می روند که در آخرین فیلم کارگردان بازی کرده است.

این فیلم نمونه ای بارز از قدرت کیارستمی در گذر کردن از قواعد و محدودیت های نهادینه شده سینما است. اول این که وی به خود ارجاع داده و نسخه ای داستانی از خود به عنوان شخصیت اصلی داستان می سازد و دوم این که وی از عناصر سنتی فیلمسازی به روش خاص و منحصر به فرد خود سود می برد. تقریباً تمام سفر او در سراسر ایران با استفاده از خودرو انجام می گیرد اما مونتاژ و ساختار فیلم باعث شد که خودرو لوکیشنی باشد که روابط شخصیت های در آن شکل گرفته و تغییر می کند.

8- نمک زمین

تصویری که ویم وندرز از حرفه و شخصیت یک عکاس برزیلی به نام سباستیائو سالگادو ارایه داده است یکی از جذاب ترین و عمیق ترین مستندهای سینمای معاصر به شمار می آید. این مستند از طریق انجام مصاحبه هایی با سالگادو و افراد نزدیک به وی و ترکیب آن ها با مونتاژ عکس های گرفته شده توسط او و زمین که متعلق به خانواده او بوده و توسط آن ها مورد استفاده قرار می گیرد شکل گرفته است. رابطه ای که وندرز با خانواده سالگادو شکل می دهد بسیار نزدیک و عمیق است زیرا پسر سالگادو در کارگردانی فیلم مشارکت داشته است.

در طی این مستند با سفر سخت و دشوار سالگادو در زندگی با همسرش به تصویر کشیده می شود؛ از تصمیم وی برای دست کشیدن از کار در زمینه اقتصاد تا تبدیل شدن به یک عکاس تا رفته رفته از دست دادن امید به دلیل نظاره کردن جنبه های دردناک و خشن زندگی انسانی. این فیلم نشان می دهد که چگونه همسر سالگادو به او کمک می کند امید را بازیابد و بار دیگر به شغل خود به عنوان عکاس بازگردد و با تمرکز بر روی طبیعت سفری را آغاز کند که ۱۰ سال به طول می انجامد.

9- رم شهر بی دفاع

این فیلم بعد از پایان دوران پرتنش جنگ جهانی اول ساخته شد و بخشی از یک سه گانه جنگی به کارگردانی روبرتو روسلینی است که یکی از مهم ترین سه گانه های تاریخ فیلمسازی به شمار می آید. این فیلم ها کمک کرد که سبک نئورئالیسم ایتالیایی شکل بگیرد. اولین فیلم این سه گانه «رم شهر بی دفاع» (Rome Open City) نام داشت که در سال ۱۹۴۵ منتشر شد. این فیلم شهر رم را در اشغال نازی ها به تصویر می کشد که تعداد معدودی از ساکنان ایتالیایی شهر سعی در مبارزه با خشونت و بیدادگری آلمان ها دارند.

خشونت و سختی جنگ را می توان در برخوردی که با شخصیت های فیلم انجام می شود مشاهده کرد. این فیلم با حضور بازیگرانی شناخته شده اما با تم های سینمایی بسیار خاصی ساخته شده و کارگردان از تمامیت شهر رم به عنوان لوکیشن استفاده می کند و بدین ترتیب بازیگران در فضایی هستند که برای آن ها نامانوس است.

10- روح سگ: سلوک سامورایی

در فیلم «روح سگ: سلوک سامورایی» (ghost dog:The Way of the Samurai)، جیم جارموش یکی از منحصر به فردترین شخصیت های خود را به نمایش می گذارد؛ یک آدمکش مزدور با بازی فارست ویتاکر که از سبک سامورایی ها به نام «روح سگ» تبعیت می کند. این شخصیت بسیار رازآلود ترکیبی عجیب و غریب از علایق امروزی مانند عشق به موسیقی هیپ هاپ و ارزش های سنتی است. وی همزمان که به شدت خونسرد و بیرحم است همزمان نهایت وفاداری خود را نیز به نمایش می گذارد.

همچنین فیلم پر از صحنه هایی است که در آن افراد به شیوه های عجیب با هم ارتباط برقرار می کنند. بهترین دوست آدمکش داستان یک بستنی فروش است که تنها فرانسوی صحبت می کند در حالی که آدمکش تنها به زبان انگلیسی حرف می زند. هر دو به زبان خود صحبت می کنند اما گاهی نیز مشخص می شود که این دو صحبت های یکدیگر را درک می کنند. همچنین وی با پسربچه ای آشنا می شود که نحوه تعامل با سگ ها را به او یاد می دهد. از طریق این سکانس ها، فیلم واقعیتی عمیق تر در مورد روابط انسانی را افشا می سازد.