تولد یک ستاره؛ بازیگرانی که با یک فیلم مشهور شدند (۱)

روزنامه هفت صبح - احمد رنجبر: اکران «عصبانی نیستم!» که نوید محمدزاده برای نخستین بار توانست استعداد خود را در آن به رخ بکشد، سرفصل پرونده ما شده است برای ارزیابی کارنامه ۱۲ بازیگر که با یک فیلم مهم به سینما معرفی شده اند. آنها ستاره ماندند یا نه؟

هدیه تهران (سلطان)

چطور ستاره شد؟

ـ به خوبی قدر موقعیتی که در «سلطان» مسعود کیمیایی نصیبش شده بود را دانست. هدیه تهران سال ۱۳۷۵ نقشی را پذیرفت که نمونه اش را دیده بودیم؛ یک دختر عاشق پیشه که برای رسیدن به خواسته اش پا پس نمی کشید. تهرانی اما شمایل مریم کوهساری را جوری دیگر جان بخشید؛ او از چهره و تیپ خاص خود به نقش افزود تا مخاطبان با دختری زیبا، سرد و مستقل روبرو شوند. به همین خاطر است که بازیگر فیلم به اندازه خود «سلطان» مورد توجه و نقد و نظر بود.

پیش از آن چه می کرد؟

ـ بعد از نه گفتن به «لیلا» داریوش مهرجویی و «روز واقعه» سعید اسدی و چند نقش دیگر، با «سلطان» مسعود کیمیایی به سینمای ایران معرفی شد. می بینید؟! او حتی پیشنهاد مهرجویی را هم رد کرده و با نقشی کرش را کلید زده که با تمام وجود آن را دوست داشته: سلطان.

مسیر پس از ستارگی

ـ هدیه تهرانی خیلی زود محبوب مخاطبان سینما شد. به طور همزمان منتقدان هم بازی اش را تحسین می کردند. او بلد بود چطور از موقعیت پیش آمده محاظفت کند و اجازه ندهد به آن خدشه وارد شود. بنابراین با بازی در «غریبانه»، «قرمز»، «شوکران»، «سیاوش»، «پارتی» و ... محبوبیتش را بین خاص و عام گسترش داد. تهرانی کمی بعد در فیلم های بازاری نیز بازی کرد؛ این فیلم ها وزن کارنامه اش را پایین آوردند اما محبوبیت او پیش عامه مخاطب را دوچندان کردند. هدیه تهرانی در دوره ای فقط نقش خاص بازی کرد و برای مدتی از سینما دور شد. او اما همچنان ستاره است. کلی جایزه هم در کارنامه دارد؛ از جمله دو سیمرغ فجر.

ابوالفضل پورعرب (عروس)

چطور ستاره شد؟

ـ سال ۱۳۶۹ یکی از مهمترین فیلم های سینمای ایران ساخته شد: «عروس» به کارگردانی بهروز افخمی. او نقش اول مرد فیلمش را به ابوالفضل پورعرب سپرد که چهره و رفتارش مردان نیمه سنتی و نیمه مدرن را یادآور می شود. فروش خیره کننده فیلم و توجه منتقدان به آن باعث شد پورعرب راه صدساله را یک شبه برود.

پیش از آن چه می کرد؟

ـ ابوالفضل پورعرب سال های مترصد فرصتی برای عرض اندام بود. او پیش از آنکه در سال ۵۹ اولین کار حرفه ای تئاتر خود را تجربه کند با محمود استاد محمد آشنا شد که تاثیر بسزایی در آینده حرفه ای اش داشت. پورعرب در سال ۶۰ کارمند تلویزیون شد و تا سال ۶۴ در صدا و سیما دستیار کارگردان بود.

مسیر پس از ستارگی

ـ در دهه هفتاد ستاره بی بدیل سینمای ایران بود. ابوالفضل پورعرب با فیلم هایی همچون «عروس» و «نرگس» و «غریبانه» و ... قدرت و محبوبیت خود را در سینمای ایران گسترش داد. ستاره بخت پورعرب در دهه هفتاد بلند بود و مخاطبان برای دیدن فیلم هایش صف می کشیدند تا اینکه سر و کله ستاره های جدید پیدا شد. ذائقه ها تغییر کرد و از آن سو نقش و فیلم های پورعرب ضعیف و ضعیف تر شد. حاشیه های زندگی و بعد از آن بیماری، این بازیگر خوش نقش را به گوشه ای راند. پورعرب حالا خاطره جمع زیادی از مخاطبان دهه شصت و هفتاد است که روزگاری نقش های مهمی از او شاهد بودند. او این روزها کم کار هم شده است.

لیلا حاتمی (لیلا)

چطور ستاره شد؟

ـ ۲۱ سال پیش داریوش مهرجویی یکی از بهترین فیلم های کارنامه اش را ساخت. «لیلا» خیلی زود توجه منتقدان را جلب کرد و البته در خلال حرف و حدیث درباره کیفیت فیلم، نام لیلا حاتمی هم ورد زبان ها بود. بازی خویشتن دارانه حاتمی، سکوت های منطقی او و نگاه پرسان به اطراف، شمایل زنی را ترسیم می کرد که نمونه اش را در سینما نداشتیم. او در برابر یک آزمون سخت، راهی را انتخاب کرد که سابقه اش را در تفکر زنان سنتی دیده بودیم. لیلا سنتی نیست اما می پذیرد همسرش ازدواج دوباره کند تا صاحب فرزند شود. حاتمی برای انتقال این حس، کاری نکرد؛ یعنی همه کار کرد بدون ذره ای خودنمایی.

پیش از آن چه می کرد؟

ـ پسرک فیلم «کمال الملک» و دخترک «دلشدگان» فقط در حافظه معدودی از مخاطبان حک شده بود. حاتمی در این دو فیلم پدرش، آنقدر از شمایل لیلا دور است که خیلی ها «لیلا» را اولین تجربه سینمایی او می دانستند.

مسیر پس از ستارگی

حاتمی بیش از دو دهه است در سینما فعالیت دارد و همچنان نام ستاره را یدک می کشد. او به خوبی از جایگاهی که داشته مراقبت کرده و با زیرکی تمام نقش های به ظاهر مشابه را رنگ و رویی دیگر داده. حاتمی در سال های اخیر میل شدیدی به نقش های برون ریز دارد که نمونه اش را در «من» دیدیم. او دو سیمرغ گرفته، نشانه شوالیه دارد، داور جشنواره کن بوده و کلی جایزه و افتخار دیگر در ویترین بازیگری اش به ثبت رسانده است.

محمدرضا فروتن (مرسدس)

چطور ستاره شد؟

«مرسدس» مسعود کیمیایی مخاطبان را با جوانی آشنا کرد که خوش تیپ بود و صدایی زیبا داشت. حتی اکت و خصلتش آدم را یاد قهرمان های کیمیایی می انداخت و این گونه نام محمدرضا فروتن رفت گوشه ذهن علاقه مندان سینما؛ به سال ۱۳۷۶.

پیش از آن چه می کرد؟

ـ محمدرضا فروتن با بازی در نقش های کوچک وارد سینما شد. او در فاصله سال های ۷۳ تا ۷۶ چهار فیلم بازی کرد که آورده ای برایش نداشتند و آنطور که باید به چشم نیامدند.

مسیر پس از ستارگی

ـ فروتن که با «مرسدس» یکی از جوان اول های موفق و به یاد ماندنی مسعود کیمیایی را رقم زد، مورد توجه این کارگردان باقی ماند و باعث شد همکاری آنها با هم در «فریاد» و «اعتراض» ادامه یابد. اینگونه بود که محمدرضا فروتن سردر سینما را در اختیار گرفت و به طور همزمان محبوب مخاطبان و منتقدان بود. اوج این خوشبختی کمی بعد با «قرمز» فریدون جیرانی رخ داد که حتی سیمرغ جشنواره فجر را برای او به همراه داشت. همکاری با رخشان بنی اعتماد، احمدرضا درویش، کیومرث پوراحمد، علیرضا داودنژاد و ...

از فروتن بازیگری سخت پسند ساخت که محبوب عمده مخاطبان بود. این موقعیت یک دهه ادامه یافت تا اینکه فیلم هایی چون «پای پیاده» فریدون حسن پور و «خاک سرد» برای فروتن حکم دست انداز پیدا کرد. کمی که گذشت انتخاب های بد او بیشتر شد و حالا این بازیگر از روزهای اوج فاصله گرفته است. «پیمان»، «تجریش ناتمام»، «چارسو»، «فصل انار» و «نقطه کور» جایی برای دفاع دارند؟ فروتن می تواند بار دیگر به صف اول بازگردد؟

ادامه دارد...