درباره سریال «گاتهام» شهر اشباح

هفته نامه همشهری جوان - صوفیا نصرالهی:

گاتهام

• تعداد فصل ها: چهار فصل
• تعداد قسمت های هر فصل: 24 قسمت
• سرپرست نویسندگان: برونو هلر
• کارگردان ها: دنی کانن، رابی بیلی، پل آ. ادواردز، ناتان امید و...
• بازیگران: بنجامین مک کنزی، شان پرتوی، دونال لوگ، دیوید مزوز، جادا پینکت اسمیت، مورینا بکرین، رابین لورد تیلور، شان پرتوی، کوری مایکل، کوری مایکل اسمیت
• محصول: دی سی کامیکس
• تولید و پخش: شبکه فاکس

خیلی ها معتقدند که بتمن از بزرگ ترین دستاوردهای صنعت سرگرمی در قرن گذشته بوده است. موفقیت نسخه های نمایشی گوناگونی که از روی آن ساخته شده و برخی از آن ها حتی بعد از گذشت چند دهه هنوز طرفدار دارند، نشان از محبوبیت قصه بتمن و دشمنان و دوستان وفادارش دارد.

با بتمن «تیم برتون» کاراکتر «رابین» وارد فرهنگ عامه شد. بتمن های «کریستوفر نولان» شخصیت جوکر را رنگ و جلای تازه ای دادند و حالا در سریال تلویزیونی «گاتهام» جغرافیایی که قصه های بتمن در آینده در آن می گذرد، یعنی شهر گاتهام و یکی از مهم ترین دشمنان بتمن، کارآگاه پلیس، «گوردن»، کاراکتر اصلی هستند، البته همه طرفداران کمیک های بتمن طرفدار سریال نیستند اما با وجود این، شبکه فاکس با این سریال توانسته تعداد مخاطبانش را بالا ببرد. آن قدر که بعد از تمام شدن هر فصل، شبکه تصمیم به تمدید سریال می گیرد. فصل سوم این سریال، ماه گذشته به پایان رسید و قرار است فصل چهارم خیلی سریع و ظرف دو ماه آینده روی آنتن تلویزیون برود.

گاتهام یک سریال دارم تلویزیونی است که توسط «برونو هلر» شکل گرفت. هلر، فیلمنامه نویس انگلیسی عاشق نوشتن دارم های شهری و جنایی بود و پیش از «بتمن» سابقه نوشتن برای سریال هایی مثل «متالیست (روانکاو)» را داشت. شبکه فاکس با او قرارداد بست که یک دارم جنایی دیگر بنویسد اما شخصیت هایش اقتباس از یک داستان ابرقهرمانی باشند. طبعا میان همه ابرقهرمان ها، بتمن هم جهان تاریکتری دارد و هم شکل گرفتن اش اصلا به واسطه جرم و جنایت هایی است که در شهر زادگاهش رخ می دهد.

هلر البته در ابتدا شک داشت که سریالی درباره ابرقهرمان ها بنویسد. به وب سایت دیجیتال اسپای گفته بود: «من واقعا نمی دانم چطور درباره آدم هایی با قدرت های ویژه بنویسم.» حتی بعدتر به «اینترتینمنت وکیلی» گفت: «فکر نمی کنم بتمن و قصه هایش در مدیوم تلویزیون جواب بدهند. صادقانه همه آن داستانهای ابرقهرمانی که من تا امروز دیده ام تا جایی برایم جذاب بوده اند که آدم ها در لباس بتمن یا سوپرمن یا اسپایدرمن فرو رفته اند. درست در این زمان که دیگر دست از انسان بودن کشیده اند و تبدیل به ابرقهرمان میشوند، جذابیت شان برایم از دست می رود.»

اما پسر هلر برای نوشتن سریال به دادش می رسد و به پدرش پیشنهاد می دهد که محوریت سریال را روی کاراکتر کمیسر گوردن قرار بدهد. گوردن، کارآگاه پلیسی است که در کمیک های بتمن یکی از دشمنان او به شمار می رود. کسی که باعث می شود گاتهام در ظلم و فساد غرق شود و به خاطر منافع خودش جلوی قدرت های مافیا را که روز به روز قوی تر می شوند، نمی گیرد تا زمانی که شهر در فساد کامل فرو می رود.

فاکس اواخر سال 2013 اعلام کرد که به سرم معمول سریال ها قرار نیست یک نسخه پایلوت پخش کند و از سال 2014 فصل اول گاتهام به صورت رسمی پخش خواهدشد.

ارتباط گاتهام با بتمن

فصل اول سریال در دوران کودکی بتمن که آن زمان هنوز ابرقهرمان نیست و پسربچه ای به نام «بروس وین» است، آغازمی شود. جیمز گوردن، افسر پلیس تازه نفس شهر گاتهام است که او را با کارآگاه «هاروی بولاک» کارکشته در یک تیم قرار می دهند تا راز جنایت «توماس» و «مارتا وین» والدین بروس وین (بتمن) را کشف کنند.

گوردن با بروس نوجوانملاقات می کند که حالا تحت قیومیت سرپیشخدمت خانه شان «آفلرد» قرار دارد. گوردن باتعداد زیادی از کاراکترهای دیگر هم مواجهه دارد که همگی بعدتر در داستان بتمن اهمیت پیدا می کنند. خلاصه این که در نهایت کارآگاه پلیس با خانواده های جنایتکار شهر گاتهام، ارتباطاتی پیدا می کند.

گوردن با «تئو گالاوان» و خواهرش «تابیتا» دست و پنجه نرم می کند که می خواهند کنترل شهر گاتهام را به دست بگیرند. گالاوان که در انتقام گرفتن از خانواده وین مُصر است در مسیر شهردار شدن به قتل می رسد. این جاست که «هوگو استرنج» مرموز وارد کار می شود و گروه دشمنان بتمن شکل می گیرد. آن ها دست به تجربه های عجیب و غریبی در آسایشگاه روانی «آرکهام» می زنند؛ جایی در زیر تاسیسات ساختمانی که متعلق به موسسه بروس وین است. همزمان با این فعالیت های زیرزمینی قدرت گوردن هم افزایش پیدا می کند.

گاتهام کجای جهان است؟

شهر گاتهام یا آنطور که به صورت مخفف گات گفته میشود، یک شهر خیالی است که در کتاب های کمیک آمریکایی که توسط انتشارات «دی. سی» به چاپ رسید در دسامبر سال ۱۹۴۰ یعنی اولین سال جنگ جهانی دوم سر و کله اش در جغرافیای خیال پیدا شد؛ شهری که مشهور شد، چون زادگاه بتمن بود؛ جای یکه بتمن به دنیا آمد، پدر و مادرش را از دست داد، از آن مهاجرت کرد و در نهایت برای اجرای عدالت به آن بازگشت.

گاتهام در همسایگی متروپلیس، یکی دیگر از شهرهای خلق شده در کمیک های دی. سی قرار دارد. ارجاعات زیادی وجود دارد که این شهر در ایالت نیوجرسی واقع شده و شهرهایی مثل نیویورک و شیکاگو رد شکل گیری ظاهر و حغرافیای گاتهام تاثیر زیادی داشته اند.

«بیل فینگر» نویسنده درباره نامگذاری شهر به نان گاتهام و این که چرا زادگاه بتمن را از نیویورک به یک شهر خیالی تغییر دادند، گفته بود: «در حقیقت من می خواستم اسم گاتهام را سیویک سیتی (به معنای شهر مدنی) بگذارم. بعد به شهر ساحلی فکر کردم و شهر کاپیتال (شهر سرمایه داری) را هم امتحان کردم اما هیچ کدام از نظر تلفظی شبیه اسامی ابرقهرمانانه نبود. یک روز دفتر تلفن راهنمای نیویورک را ورق می زدم و همان طور که اسامی را از نظر می گذراندم به جواهری گاتهام رسیدم. خودش بود؛ گاتهام سیتی.

نمی خواستیم بتمن متولد نیویورک یا هر شهر واقعی دیگری باشد. چون هر آدمی در هر نقطه ای از جهان باید حس می کرد که ممکن است شهر خودش زادگاه بتمن باشد».

«آلن مور» یکی از مشهورترین نویسندگان کمیک های دی. سی برای گاتهام تاریخچه ای در یکی از قصه ها تعریف کرد. به گفته او یک سرباز مزدور نروژی به نام کاپیتان «جان لوگر کوییست» در سال 1635 شهر گاتهام را بنا کرد و مدتی بعد انگلیسی ها کنترل شهر را به دست گرفتند. حال و هوای گاتهام شبیه خیابان های پایین شهر نیویورک آن هم در ساعت 11 شب به بعد در سردترین ساعت های ماه نوامبر است.

امتیازهای گاتهام

فصل اول: نخستین فصل گاتهام سریال امتیاز ۷۱ از ۱۰۰ را از منتقدان دریافت کرد. گاتهام سریالی بزرگ تر از اتفاقات روزمره است. چالش اش احتمالا این خواهدبود که روی همین مبنایی که شروع کرده، چیز بزرگ تری بسازد یا حداقل ثباتش را حفظ کند. حال و هوا و فیلمنامه توانسته اند محبوبیت و عامه پسندی کمیک ها را با مخاطرات تفکربرانگیز فیلم های نوآر ترکیب کنند و چاشنی ای از یک طنز تلخ و سیاه هم به آن بدهند. این شهر نئونی شسته شده خودش یک کاراکتر است.

فصل دوم: دومین فصل امتیازش کم شد و به ۶۲ از ۱۰۰ رسید. کشتارهای گرافیکی و ضرب و شتم های بی پایان سریال گاتهام باعث می شود احساس اعصاب خردی و خستگی و کسالت به تماشاگر دست بدهد. این جا البته از نظر کارگردانی تمرکز بیشتری روی سریال شده اما در اصل تعادل سریال به هم ریخته و به نظر می رسد قهرمانانش بیشتر از خشونت، نیاز به کمی ابعاد انسانی دارند.

فصل سوم: جمع بندی منتقدان برای فصل سوم سریال هنوز منتشر نشده اما می توانید نظر آن ها را بخوانید: سکانس افتتاحیه فصل سوم سریال گاتهام؛ جهان تاریکی خلق می کند که به سادگی قابل چشم پوشی نیست. یک بروس وین جدید پا به جهان گذاشته. نقطه قوت این فصل در آن است که نسبت به دو فصل قبلی داستان عمیق تر و سیاه تر شده و به جای صحنه های خشن بی مورد به دل کاراکترها نفوذ می کنیم. کاراکتر گوردن تازه جذابیت پیدا کرده و بقیه کاراکترها هم خیلی خوب پرورش داده شده اند.

جیمز گوردن

«بن مک کنزی» نقش اش را بازی می کند. این کارآگاه پلیس فاسد شخصیت محوری سریال است. او در نسخه های تصویری دیگری که از کمیک های بتمن ساخته شده هم حضور دارد. مک کنزی درباره کاراکترش که نقش اش را باز می کند، ادعای جالبی کرده: «او واقعا یک مرد صادق است. آخرین مرد صادق در شهری که از آدم های خراب و فاسد پر شده. او ضدقهرمان نیست بلکه قهرمان واقعی است. اما مجبور است که تن به مسامحه بدهد.» البته حرفش چندان دور از حقیقت هم نیست. سکانس هایی وجود دارد که گوردن از این که مجبور به همکاری با جنایتکاران است، عذاب می کشد و در نسخه های تصویری دیگر بتمن می بینیم که گاهی وضعیت پیش آمده در گاتهام او را دچار عذاب وجدان می کند.

بروس وین

«دیوید مازوز» بعد از مک کنزی دومین بازیگری بود که برای سریال گاتهام انتخاب شد تا نقش بروس وین را بازی کند؛ پسری که بعدها تبدیل به بتمن می شود. مازوز درباره این که بتمن سریال برایش چه ویژگی دارد، می گوید: «شما هیچ وقت کشف نمی کنید که چه اتفاقی قرار است برای بروس وین بیفتد یا حتی مراحل گذران اندوهش را نمی بینید یا این که چطور خشمی که دارد باعث می شود دست به کارهایی بزند که در نهایت او را تبدیل به بتمن می کند. در این برهه از زندگی اش که در فصل های اول سریال به تصویر کشیده می شود او عصبانی، زخم خورده، ترسیده و تنهاست. دنبال هر معنایی که شده برای مرگ والدینش می گردد.»

سلینا کایل

«کامرن بیکوندوا» نقش «کت وُمن» (زن گربه ای) را بازی می کند که در نوجوانی نامش «سلینا کایل» بوده و همسن و سال بروس وین است. زن گربه ای جزء دشمنان بتمن است اما او بیشتر یک دزد جواهرات است که می خواهد سر بتمن را کلاه بگذارد وگرنه مثل بقیه دشمنانش قصد کشتن و نابودی او را ندارد. به همین دلیل نمی شود گفت که او دقیقا یک ضدقهرمان است یا قهرمان.

بازیگر نقش سلینا کایل درباره کاراکترش گفته: «اصلی ترین کلمه ای که برای توصیف سلینا می توانم به کار ببرم این است که او یک بازمانده و نجات یافته است. شیطان و بدجنس است و گاهی اوقات بازی با او چالش زیادی برای طرف مقابلش ایجاد می کند. برای این که در حقیقت او احساسات زیادی درون خودش دارد اما آن ها را مخفی می کند. من متوجه شدم که او فقط یک دزد خیابانی نیست. درواقع او یک دختر معمولی است.»

آلفرد پنی ورث
«شان پرتوی» نقش سرپیشخدمت وفادار خاندان وین را بازی می کند که در تربیت بروس نقش مهمی دارد. احتمالا بیشتر ما آلفرد را با بازی عالی سر مایکل کین در فیلم های بتمن کریستوفر نولان به یاد می آوریم.