امین الله رشیدی: داریوش رفیعی، خواننده ای معمولی بود
امین الله رشیدی خواننده ای است بازمانده از نسلی که اغلب شان حالا دست شان از دنیا کوتاه است. رشیدی حرف و خاطره فراوان دارد و تاکنون بسیاری از آنها را در کتاب هایش منتشر کرده.
هفته نامه صدا - زینب مرتضایی فر: امین الله رشیدی خواننده ای است بازمانده از نسلی که اغلب شان حالا دست شان از دنیا کوتاه است. رشیدی حرف و خاطره فراوان دارد و تاکنون بسیاری از آنها را در کتاب هایش منتشر کرده. کتاب هایی که البته دو جلد اولش به صورت رسمی منتشر شد و جلد بعدی با بیش از ۱۰۰ مورد ممیزی روبرو شده و هنوز امکان چاپ پیدا نکرده است. داشتن این همه خاطره و دیدار نزدیک با هنرمندان یک دوره مهم از موسیقی کشورمان البته از او انسان متفاوتی ساخته که بعضا اظهارنظرهای متفاوتی هم دارد.
حرف هایش درباره زنده یاد داریوش رفیعی هم بخشی از این ماجراست. او رفیعی را خواننده ای متوسط می داند که البته از فرصت هایی که در عمر کوتاهش داشته به خوبی استفاده کرده و همین موضوع موجب شده آثارش باقی بماند و بعضی از آنها هنوز شنیده شود. حرف های متفاوت رشیدی درباره خواننده هم دوره اش را می توانید در این گفتگو بخوانید.
حرف هایش درباره زنده یاد داریوش رفیعی هم بخشی از این ماجراست. او رفیعی را خواننده ای متوسط می داند که البته از فرصت هایی که در عمر کوتاهش داشته به خوبی استفاده کرده و همین موضوع موجب شده آثارش باقی بماند و بعضی از آنها هنوز شنیده شود. حرف های متفاوت رشیدی درباره خواننده هم دوره اش را می توانید در این گفتگو بخوانید.
شما از خواننده های هم دوره زنده یاد داریوش رفیعی بودید. آیا با ایشان ارتباطی داشتید؟
- بله، ما با هم بسیار رفیق بودیم. بخشی از خاطره هایم با او را در کتاب «عطر گیسو؛ خاطره ها و نغمه ها» نوشته ام و عکس های مشترک مان را هم منتشر کرده ام. اگر بخواهم درباره کیفیت کارش حرف بزنم باید ابتدا این نکته را بیان کنم که از من سنی گذشته، دیگر جوان نیستم و جایی هم برای حسادت به دیگران ندارم. از هر صدا و اثر موسیقایی خوبی هم لذت می برم و دلیلی برای بیان نکردن نظر واقعی ام ندارم.
پس امیدوارم اگر نظراتم را صریح بیان می کنم حمل بر حسادت نشود. به نظرم داریوش خواننده ای معمولی بود که نیمه سنتی می خواند. اما با همه معمولی بودنش صدای گرمی داشت و همین گرمی صدایش هم باعث شد بتواند مسیرش را ادامه دهد. خلاصه با همین گرمی صدا معروف شد و بعد هم عاشق شد. شاید همین که عاشق شد و از عشق خواند هم در موفقیتش تاثیر گذاشت.
دیگر خواننده های هم دوره تان که شما و آقای رفیعی با آنها در ارتباط بودید چه کسانی بودند؟
- احمد ابراهیمی، منوچهر همایون پور، داریوش رفیعی و ...
شنیده ام آقای همایون پور همیشه به نیکی از مرحوم رفیعی یاد می کرده اند.
- من هم به نیکی یاد می کنم. جوان بسیار خوب و دوست داشتنی بود. خیلی مهربان و خیلی اهل طنز، اما در موسیقی کارش معمولی بود، صدای معمولی و کیفیت معمولی، فقط گفتم که عاشق بود و صدای گرمی هم داشت و آخرش هم همین عشق کار دستش داد...
عشق؟
- بله، حالا نمی خواهم زیاد وارد این موضوع شوم. آنها که باید می دانند و بهتر است وارد جزئیات زندگی او نشویم.
اگر بپذیریم که یک خواننده معمولی بوده، یک جای کار می لنگد و آن هم این است که هنوز هم کارهایی مانند «گلنار»، «زهره» و ... با صدای او شنیدنی اند و نسل جوان هم آنها را بازخوانی می کند. بالاخره باید رفیعی شاخصه ای داشته باشد که باعث شود بعد از گذشت چند دهه از مرگش هنوز هم به او توجه شود. لااقل باید هوشمندی کار موسیقی می داشته که هنوز نامش زنده است.
- هوشمندی که حتما داشته. با یک صدای معمولی سراغ کارهایی رفته که می مانند. هر ترانه و قعطه ای که نام های زنانه با خودش دارد، این فرصت را هم دارد که زمزمه شود و مردم آن را بشنوند. داریوش از این دست کارها زیاد دارد. حالا در کنار این موضوع همانطور که گفتم هم جوان است و صدای گرمی دارد، هم عاشق است و هم از نظر زیبایی و خوشتیپی در مضیقه نیست، چهره خوبی داشت و همین هم می توانست موجب توجه به او شود. خودش هم خیلی به این مسئله دقت داشت و هر جا می رفتیم در حال درست کردن زلفش و دقت به ظاهرش بود. ما خیلی جاها با هم بودیم و من خیلی دوستش داشتم.
دیگر خواننده های هم دوره تان که شما و آقای رفیعی با آنها در ارتباط بودید چه کسانی بودند؟
- احمد ابراهیمی، منوچهر همایون پور، داریوش رفیعی و ...
شنیده ام آقای همایون پور همیشه به نیکی از مرحوم رفیعی یاد می کرده اند.
- من هم به نیکی یاد می کنم. جوان بسیار خوب و دوست داشتنی بود. خیلی مهربان و خیلی اهل طنز، اما در موسیقی کارش معمولی بود، صدای معمولی و کیفیت معمولی، فقط گفتم که عاشق بود و صدای گرمی هم داشت و آخرش هم همین عشق کار دستش داد...
عشق؟
- بله، حالا نمی خواهم زیاد وارد این موضوع شوم. آنها که باید می دانند و بهتر است وارد جزئیات زندگی او نشویم.
اگر بپذیریم که یک خواننده معمولی بوده، یک جای کار می لنگد و آن هم این است که هنوز هم کارهایی مانند «گلنار»، «زهره» و ... با صدای او شنیدنی اند و نسل جوان هم آنها را بازخوانی می کند. بالاخره باید رفیعی شاخصه ای داشته باشد که باعث شود بعد از گذشت چند دهه از مرگش هنوز هم به او توجه شود. لااقل باید هوشمندی کار موسیقی می داشته که هنوز نامش زنده است.
- هوشمندی که حتما داشته. با یک صدای معمولی سراغ کارهایی رفته که می مانند. هر ترانه و قعطه ای که نام های زنانه با خودش دارد، این فرصت را هم دارد که زمزمه شود و مردم آن را بشنوند. داریوش از این دست کارها زیاد دارد. حالا در کنار این موضوع همانطور که گفتم هم جوان است و صدای گرمی دارد، هم عاشق است و هم از نظر زیبایی و خوشتیپی در مضیقه نیست، چهره خوبی داشت و همین هم می توانست موجب توجه به او شود. خودش هم خیلی به این مسئله دقت داشت و هر جا می رفتیم در حال درست کردن زلفش و دقت به ظاهرش بود. ما خیلی جاها با هم بودیم و من خیلی دوستش داشتم.
ساختار کارهایی که ایشان خوانده اند خیلی ساده و روان است، البته سادگی و روانی از کارهایش آثار دست پایین نساخته اند و خیلی ها صدایش را دوست دارند و می شنوند.
- نکته مهم دیگر همین است. داریوش رفیعی کارهای ساده ای را خواند. مجموع شرایط بالا به علاوه این که کارهای ساده ای را خوانده است، فرصت خوبی برایش فراهم کرد. کارهای ساده ای که هم خواندنش پیچیدگی نداشته و تبحر زیادی نمی طلبد و از طرف دیگر مردم و شنونده ها هم خیلی راحت با آنها ارتباط برقرار می کنند.
پس شما در کل داریوش رفیعی را خواننده شاخصی نمی دانید.
- نه، بعضی خواننده ها شانس آوردند و یک جایی کارشان گل کرد. ما خواننده هایی داریم که با خواندن یک قطعه هم مشهور شده اند.
مثلا؟
- یکی دیگر از هم دوره های خودم.. به یاد دارم من اهل تصنیف بودم و حسن گل نراقی اهل طنز و شوخی بود. او همان یک ترانه «مرا ببوس» را خواند. این را هم بگویم که هزاران افسانه برای این ترانه آورده اند که همه اش نادرست است. این ترانه را دکتر حیدر رقابی برای فردی ساخته بود. گل نراقی بسیار شوخ بود. به جز «مرا ببوس» یک چیز دیگر هم می خواند. آن زمان پل تجریش گردشگاه اشراف بود. هر کسی نمی آمد.
تابستانش با پالتو سرد می شد. آنجا دل و قلوه و جگرفروشی بود. بعضی کاسب ها جنس شان را با آواز ارائه می دادند. حسن گل نراقی از آنها یاد گرفته بود و آوازهای شان را می خواند. یعنی شب ها که از کلاس بیرون می آمدیم، می خواند. خیابان ها آنقدر ساکت بود که ما تمرین آواز می کردیم. مثل حالا نبود که تهرانی ها شب و روز ندارند. شهر ساکت بود. من درآمد می خواندم و معنوی سه گاه و گل نراقی هم آوازهای جگرکی ها را. اما با همان یک «مرا ببوس» برای همیشه ماند.
یادش بخیر، یک روز در روزنامه اطلاعات یک آگهی دیدم که هنرستان تهران در نوبت شبانه به صورت رایگان هنرجوی موسیقی و آواز می پذیرد. هنر ستان در خیابان ارفع بود. همین خیابان شهریار امروز. آمدم و ثبت نام کردم. پیاده می آمدم در کلاس های شبانه شرکت می کردم. تهران آنقدر کوچک بود که می شد پیاده آمد و رفت. حسن و خیلی دیگر از هم دوره هایم هم همانجا بودند.
ولی با این همه حتما موسیقی آن دوره و کارهایی مانند «مرا ببوس» و «گلنار» و ... مولفه هایی داشته اند که باعث شود در ذهن مردم بمانند. هر چند برای قضاوت درباره موسیقی امروز زود است، اما می توان گفت مولفه هایی که شاید این روزها کمرنگ هم شده باشند و جاشان تا حدی خالی باشد.
- در آن دوره همه اساتید می خواستند موسیقی ما به روز شود، در نتیجه الان هم به جای آن که دوباره به عقب برگردیم و تکرار مکررات کنیم بهتر است در موسیقی هم به روز شویم. همچنین آهنگسازان باید ردیف را یاد بگیرند، اما نوآوری داشته باشند و مسئولان افکار عمومی مدرن ریشه ها را گسترش دهند. امروز خلاقیت در موسیقی خیلی کمرنگ است. فکر می کنیم می توانیم با پیوند زدن میان جوان ها و پیران موسیقی این شرایط را بهبود ببخشیم. امروز ما آهنگسازان شاعر و ترانه سرای خوب نداریم. این همه کار موسیقی می سازند اما هیچ چیزی نمی ماند و ماندگار نمی شود. موسیقی امروز فقط سر و صدا و ریتم است.
یادش بخیر، یک روز در روزنامه اطلاعات یک آگهی دیدم که هنرستان تهران در نوبت شبانه به صورت رایگان هنرجوی موسیقی و آواز می پذیرد. هنر ستان در خیابان ارفع بود. همین خیابان شهریار امروز. آمدم و ثبت نام کردم. پیاده می آمدم در کلاس های شبانه شرکت می کردم. تهران آنقدر کوچک بود که می شد پیاده آمد و رفت. حسن و خیلی دیگر از هم دوره هایم هم همانجا بودند.
ولی با این همه حتما موسیقی آن دوره و کارهایی مانند «مرا ببوس» و «گلنار» و ... مولفه هایی داشته اند که باعث شود در ذهن مردم بمانند. هر چند برای قضاوت درباره موسیقی امروز زود است، اما می توان گفت مولفه هایی که شاید این روزها کمرنگ هم شده باشند و جاشان تا حدی خالی باشد.
- در آن دوره همه اساتید می خواستند موسیقی ما به روز شود، در نتیجه الان هم به جای آن که دوباره به عقب برگردیم و تکرار مکررات کنیم بهتر است در موسیقی هم به روز شویم. همچنین آهنگسازان باید ردیف را یاد بگیرند، اما نوآوری داشته باشند و مسئولان افکار عمومی مدرن ریشه ها را گسترش دهند. امروز خلاقیت در موسیقی خیلی کمرنگ است. فکر می کنیم می توانیم با پیوند زدن میان جوان ها و پیران موسیقی این شرایط را بهبود ببخشیم. امروز ما آهنگسازان شاعر و ترانه سرای خوب نداریم. این همه کار موسیقی می سازند اما هیچ چیزی نمی ماند و ماندگار نمی شود. موسیقی امروز فقط سر و صدا و ریتم است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
امین الله رشیدی جز خوانندگان مطرح آن زمان نبود حتی در حد منوچهر همایون پور هم شهرت نداشت تا چه برسد به اینکه در مورد داریوش رفیعی اظهار نظر کند . ایشان با اینکه خیلی زود مرحوم شدند ولی کارهایشان بسیار ماندگار و جاودانه تر است و قابل قیاس با کارهای امین الله رشیدی نمی باشد.
بعد از مشایخی شما هم خود واقعی خودتونو نشون دادین
خیلی بی انصافی آقای رشیدی
اقای امین ا.. رشیدی با همه احترامی که برا هنرمندان قدیمی قایلم شما در حدی نیستید که بخوای در مورد مرحوم داریوش رفیعی اینچنین اظهار نظر کنید تمام اثار مرحوم رفیعی اثار ماندگار هستن
اثار شمارو کی میشناسه من تمام اثار رفیعی عزیز رو دارم هرکدوم از دیگیری زیباتر و دلنشین تر و اما جسن گلنراقی دواتر داردکه هردو اثار جاودانه خواهد بود
کمی انصاف داشته باش
تمام اثار مرحوم رفیعی جاودانه خواهد ماند اظهار نظر عجیب اقای رشیذی همانگونه که خودشان فرمودن حسادت نیست دقیقا میتواند حسادت باشد
اثار رفیعی و اثار خودتون با توجه به طول عمر مقایسه فرمایید
داریوش رفیعی جاودانه هست . بعد بیش ازنیم قرن هنوز کودکان این سرزمین شب انتظار رو زمزه میکنن.خودتون رو با این حرفها خراب نکنید.تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد
میگن حسود هرگز نیاسود
که در مورد این آدم کوچیک بطور کامل صدق میکنه
تو این ضرب المثل واژۀ "هرگز" بکار رفته که این واژه توجیه سن و سال بالا و پیری رو از بین میبره
رشیدی جان پات لبِ گورِ اما حسادت نمیزاره آروم و آسوده باشی و هنوزم از آتیشش در حال سوختنی
خودت میدونی این آتیش حسادته و برای اینکه مورد شماتت قرار نگیری اول از همه خودت بحث حسادتو پیش میکشی و با دروغ و فریب و نیرنگ مدعی میگی هستی که حسود نیستی! اونم در اوج حسادت!
آخی خیلی معمولی بوده که بیشتر از شصت سال مرده ولی آهنگ هاش و مردم دوست دارند
حسودی تا کجا
ما در تاریخ خواننده ای ندارم که بعد شصت سال از فوتش هنوز اهنگ هاش مورد توجه نسل جوان شصت سال بعد از وفاتش قرار گرفته باشه .این رو میتونید تحقیق کنید.کلا داریوش رفیعی یک اسطوره جاویدان هست خیلی از آهنگهای بی نظیرش هنوز شنیده نشده و دست یک یا دو نفر هست که نمیشه نام ببرم .من از صحبت های جناب رشیدی یاد قطعه شعر ناصر خسرو افتادم که داستان بوته کدو و درخت چنار رو تعریف میکنه . واقعا تاسف بار هست صدای داریوش معمولی بود . از این جکی که شنیدم نمیشم نخندم
ر کس باید حد و جایگاه خود را بشناسد. وقتی اظهار میدارند که اقای رشیدی شناسنامه موسیقی ایران بایدم مغرور شود و هر حرفی بزند.کاش این نظرات به سمع و نظر اقای رشیدی برسد. اقای
رشیدی در حدی نیستن که بتوانند در مورد داریوش رفیعی نظر دهند. ضمنا یادشون رفته که براشون تاریخچه درست کردن و بین خوانندگان سنتی ایشون رو معرفی کردن.
اقای رشیدی من هم مثل بقیه دوستان به شما احترام دارم اما داریوش رفیعی فوت کرده و شما چطور به خودتان اجازه میدید پشت سر مرده حرف بد بزنید و شخصیت خودرا خراب شما یک بار از سالار عقیلی نیز انتقاد کردید به قول دوستمان این روزها در جمشید مشایخی و گلپا و ستار است که به روی شما باز شده است شهرام شب پره و مرضیه برومند عذرخواهی کردند از مهرداد آسمانی تا فریدون فرخزاد مرتضی ابی تورج شعبان خانی تنلو و ۰۰۰۰
آخه بی اصاف تصنیف گلنارشو هرموقع گوش بدم از شدت حزن واحساس گریه ام میگیره
کاش قوی ترین آهنگت آقای رشیدی با ضعیفترین آهنگ استاد رفیعی برابری میکرد (مردم بهترین قاضی هستن واقعا)خدا رحمتت کنه استاد رفیعی این زمونه دیدن نداشت بمونی
بااحترامی که برای هنراقای رشیدی قاعلم فقط میتونم
بگم متآسفم
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
بنده خدا حرفی نزده که، چرا تا یکی حرف میزنه می کوبیم، ایشون به نیکی از آقای رفیعی یاد کرده، با غرض صحبت نکنیم. هنرمندان همه دوست داشتنی هستند
پیشنهاد می کنم یک بار دیگر صحبت هایش را با دقت زیاد بخوانید
من صدای استاد رفیعی را بیش از همه ی خوانندگان آن زمان دوست دارم
داریوش نابغه زمانش بود در موسیقی سنتی وکلاسیک و سبک اووایی که بوجود اورد و با وجود جوانی صدا و اواز و اجرای تصنیفهای او زبانزد عام و خاص بود .
اتفاقا مردم میدونن رشیدی خیلی معمولی است و هیچ کس او را نمی شناسد با اینکه رفیعی شصتمین سال فوتش میگذره خیلی محبوب است
پاسخ ها
رشیدی اگه عینک و کرواتتو بردارن چی ازت میمونه . اینو گفتم تا دفعه بعد درباره رفیعی به زشتی حرف نزنه . پیر پاش لب گوره میگه رفیعی موهاش میرسید .مرحوم فقط ۳۰ سالش بوده و به موهاش میرسیده جنابعالی با عمر نوح نبی که داری از در بند کراوات و کت رنگ جوون پسند و مو اتو کردنی و عینک چی چی آخه مرد حسابی
قضاوت كردن در مورد اسطوره اي بي مانند
كه از بسياري از ارزشهاي هنري احساسي انساني
و تكنيك بشيار بي مانند داشته باشه در حد و اندازه
استاد شجريان و يا ديگر بزرگان ما حسش
و اينم بگم به نظر بنده حقير رشيدي كاريكاتور خدا بيامرز
ايرج بسطامي هم نيس ولي در حد استاد بنان خودشونو ميبينن
اگه زنده بود جرات گفتن اين حرف را نداشتي اقا رشيدي شما دوستان ايشون بودين
اگه دوست بودين داريوش بيش از نيم قرن ميموند
و چه شاهكارهاي ديگه اي خلق ميكرد
ولي از بخل و حسد دوستان زود راحت شد
مثال نادر گلچين هم ترانه دارن و هم تصنيف هاي بسيار استادانه
حتما ايشونم معمولي بودن از ديد شما
سلام . وقتی سرگذشت سوزناک داریوش رفیعی رو میخونی و همزمان صداشو میشنوی... دل آدم کباب میشه بخدا. واقعا راز زهره چی بود؟ گلنار کی بود؟
یادمه مرحوم پدربزرگم میگفت: توی بم همکلاس داریوش رفیعی بودم و تا زمان مرگش دوستی نزدیکی باهاش داشتم و هر وقت تعریف میکرد اشکش سرازیر میشد.
سلام . وقتی سرگذشت سوزناک داریوش رفیعی رو میخونی و همزمان صداشو میشنوی... دل آدم کباب میشه بخدا. واقعا راز زهره چی بود؟ گلنار کی بود؟
یادمه مرحوم پدربزرگم میگفت: توی بم همکلاس داریوش رفیعی بودم و تا زمان مرگش دوستی نزدیکی باهاش داشتم و هر وقت تعریف میکرد اشکش سرازیر میشد.
خدا رحمتش کنه کاش اون زمانها من بودم وهمه احتمالان اقای رشیدی باهاش کینه یا خصومتی باخدابیامرز داشته مگه موشانه کردن یازلف داشتن مشکلی داشته رشیدی .کچل.
جناب رشیدی به جنابعالی خرده نمیگیرم که حسادت کنید. شاید اگر من هم بودم نسبت به کسی که صدایش یکتاست،خوش سیماست،عاشق پیشه ست، شوخ طبع است،مکنت مالی دارد و بی ریاست و ره ۸۰ ساله شما رو ۱۰ ساله طی کرده حسادت میکردم.
داریوش خان رفیعی همتا ندارد، حالا چه از نظر شما معمولی و چه از نظر مردم در اوج
خودت کی هستی جناب؟من اولین باره اسمتو میشنوم.خیلی سخته این همه سال حس حسادت رو دلت سنگینی کنه.
استادداریوش رفعیی بهترین آثارموسیقایی روبه مردم ایران هدیه دادن که بعداز۶۲سال همچنان ستاره تابناک می درخشه.
من هروقت ترانه های داریوش رفیعی را گوش می کنم اشک ازچشمانم جاری می شود