بهروز افخمی: باید فکری به حال تلویزیون کرد!

روزنامه آرمان: بهروز افخمی‌سازنده‌ سریال به یادماندنی «میرزا کوچک خان جنگلی» است؛ سریالی در ژانر اجتماعی، تاریخی و حادثه‌ای که سال ۶۶ از شبکه یک سیما پخش شد و پس از سال‌ها جزو اولین سریال‌هایی بود که احیا شد.

او این روزها هم سریال عملیات ۱۲۵ را در ژانری کاملا متفاوت برای تلویزیون کارگردانی کرده است. افخمی‌درباره‌ ساخت سریال‌های تاریخی اظهار می‌کند: تلویزیون با آن سال‌هایی که سریال «میرزا کوچک خان» ساخته شد، خیلی فرق کرده است؛ یعنی اهداف تجاری در جهت فروش تبلیغات بر تلویزیون حاکم شده است. این کارگردان سینما و تلویزیون در عین حال می‌گوید: اگر فرصت کنم یک بار دیگر «میرزا کوچک خان جنگلی» را بسازم سعی می‌کنم آن را با حساسیت و صرف وقت بیشتری بسازم.

وی همچنین از سال‌های حضورش در مجلس شورای اسلامی، زمانی که نماینده بود گفت و خاطرنشان کرد: زمانی که در مجلس بودم احتیاج نبود برای تلویزیون کاری کنم. افخمی‌در بخش دیگری نیز با اعتقاد بر اینکه تغییر در ذات تلویزیون است و کاری که در آن عرضه می‌شود شأن آن را پایین می‌آورد، در عین حال گفت: سینما و رادیو شأن بالاتری نسبت به تلویزیون دارند اما خوب تلویزیون با جمعیت‌های عظیم میلیونی تماس می‌گیرد، بعضی وقت‌ها که کار خوبی بلد باشی و فیلم و سریال خوبی بسازی می‌توانی مردم را جلب کنی طوری که کارشان را تعطیل کنند.

او در ادامه نیز یکی از محورهای صحبتش در ارتباط با تاسیس تلویزیون‌های خصوصی برای رقابت با شبکه‌های تلویزیونی خارجی بود. بهروز افخمی‌در گفت‌وگو با ایسنا، با این پرسش مواجه شد که آیا قصد دارد مثل «میرزا کوچک خان جنگلی» با امکانات حال حاضر سریال تاریخی بسازد یا نه؟ که گفت: در حال حاضر امکانات فیلمبرداری با دوربین‌های دیجیتال بهتر شده است، می‌شود با خیال راحت‌تر و با تعداد دوربین بیشتر یا بدون ترس از مصرف نگاتیو، فیلمبرداری کرد و حتی نتایج بهتری گرفت. در نتیجه از لحاظ تدارکات و امکان استفاده از گروه بزرگ و متخصصان باتجربه‌تر، شرایط حال حاضر بهتر است.

ولی فکر می‌کنم تلویزیون با آن سال‌هایی که سریال «میرزا کوچک خان» ساخته شد، خیلی فرق کرده است؛ یعنی اهداف تجاری و در واقع در جهت فروش تبلیغات بر تلویزیون حاکم شد. حال ساختن سریال‌هایی که گران‌قیمت باشد و یکی از موضوعات مذهبی را در نظر نگرفته باشد، به گونه‌ای خیلی سخت شده است. او در عین حال درباره‌ ایده‌های جدیدش برای ساخت سریالی تاریخی همچون «میرزا کوچک خان جنگلی» گفت: فعلا موضوعی ندارم که روی آن کار کرده و فیلمنامه‌ آماده داشته باشم.

سریال میرزا کوچک خان جنگلی

وقتی از افخمی‌درباره‌ سریال «میرزا کوچک خان جنگلی» پرسیدیم و اینکه در ۲۰ سال و اندی بارها پخش شده است، آیا فرصت کرده است آن را ببیند و اینکه بخواهد تغییراتی در آن بدهد؟با گله‌ای از بی‌تجربگی اصلاح نور و رنگ آن آغاز کرد و گفت: سریال «میرزا کوچک خان» در این ۲۰ سال و اندی بارها پخش شده است؛ پخشی که از یک سال اخیر شروع شد همزمان بود با اصلاح نور و رنگ که این کار طبق معمول با بی‌تجربگی صورت گرفت. به جهت اینکه از اولین سریال‌هایی که دیجیتال می‌شود و اصلاح نور و رنگ می‌شود، بود. یک مقداری به هر حال تمیز شده ولی در عین حال یک مقدار افت کیفیت داشت. به هر حال فکر می‌کنم چیزی که در حال حاضر پخش می‌شود بهتر از چیزی است که چند سال پیش پخش می‌شد.

کارگردان «میرزا کوچک خان جنگلی» با اشاره به اینکه این سریال از همان روزها چندین بار کپی شد، به ویژه اینکه از لحاظ صدا خیلی ضعیف بود، در عین حال گفت: فکر نمی‌کنم اگر اکنون این سریال را بسازم خیلی تغییر زیادی در آن بدهم، غیر از اینکه برخی صحنه‌ها به دلیل عجله‌ای که داشتیم حق مطلب در آن به خوبی ادا نشد و اگر فرصت کنم یک بار دیگر سعی می‌کنم با حساسیت و صرف وقت بیشتر بسازم.

خیلی‌ها شاید فکر کنند، افخمی‌باز هم بدش نمی‌آید که به‌ عنوان نماینده، به ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی‌راه پیدا کند اما او کاملا نظر دیگری دارد ودر‌ این‌ باره، تاکید کرد: فعالیت سیاسی را به کلی کنار گذاشته‌ام و قصد انجام هیچ کاری را در این باب، ندارم. وقتی از او پرسیدیم زمانی که نماینده بود برای تلویزیون چه کرد و اینکه آیا در قبال تلویزیون لایحه‌ای را به تصویب مجلس رساند؟ پاسخ داد: زمانی که در مجلس بودم احتیاج نبود برای تلویزیون کاری کنم. تلویزیون در واقع از نهادهای خارج از حیطه کنترل و مدیریت دولت و مجلس است، در واقع تحت نظر مقام رهبری است و می‌توان گفت استقلال دارد.

تاسیس تلویزیون‌های خصوصی

او همچنین یکی از محورهای صحبت‌هایش در ارتباط با تاسیس تلویزیون‌های خصوصی برای رقابت با شبکه‌های تلویزیونی خارجی بود. این کارگردان در این زمینه توضیح داد: به نظرم ما برای ایجاد رقابت باید به تاسیس تلویزیون‌های خصوصی اقدام کنیم. اگر تلویزیون این همه وسیع نباشد و شکل انحصاری نداشته باشد، باید کاری کنیم؛ البته زمانی که نماینده بودم کوشش‌هایی کردم و در حال حاضر هم کوشش می‌کنم تا به جایی برسیم.

او در عین حال به این مطلب اشاره کرد که تلویزیون نباید تجاری باشد و گفت: تلویزیون نباید تبلیغات پخش کند، هدف‌های مشخص فرهنگی،‌ آموزشی و هدف‌هایی داشته باشد که در همه جای دنیا تلویزیون‌های دولتی دارند. این کارگردان سینما و تلویزیون با بیان این مطلب که باید کار ساخت برنامه‌های تجاری و کشف درآمد از راه تبلیغات به تلویزیون‌های خصوصی واگذار شود،‌ تصریح کرد: این نوعی از کسب و کار است و باید حق کسب و کار از مردم سلب نشود. یعنی اختیار فعالیت تجاری را به دست تلویزیون خصوصی بدهند که به نفع تلویزیون حکومتی هم هست. به دلیل اینکه هم رقابتی به وجود می‌آید و هم باعث می‌شود اوقات فراغت مردم با دیدن تولیدات داخلی پر شود.

مشکل بودجه تلویزیون

افخمی‌با اعتقاد بر اینکه باید فکری به حال تلویزیون کرد، اظهار کرد: در حال حاضر در تلویزیون نه تنها مشکل بودجه وجود دارد، بلکه به دلیل مشکلات اقتصادی و فشاری که روی واحدهای تولیدی است، از طرفی باعث می‌شود که نتوانند تبلیغ هم کنند. باید فکری به حال تلویزیون کرد به گونه‌ای که از درآمدهای تجاری بی‌نیاز باشد. افخمی‌که ۲۰ سال پیش فیلمنامه‌ای را با مضمون آزادسازی آبادان پیشنهاد داده است، گفت: فیلمنامه‌ای داشتم درباره‌ آزادسازی آبادان،؛ یعنی شکست حصر آبادان که برای ۲۰ سال پیش است اما تاکنون هیچ کسی جرأت نکرده روی آن سرمایه‌گذاری کند به جهت اینکه اگر ساخته شود جزو فیلم‌های خیلی گران است. بهروز افخمی‌که پیش از این در ساخت تله‌فیلم تجربه‌هایی داشته است، در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت تله‌فیلم‌ را ادامه خواهد داد، گفت: اگر فیلمنامه ای گیر بیاورم می‌سازم، تله‌فیلم از آن دسته تولیدات است که اجازه می‌دهد آدم فیلم‌های شخصی‌تری بسازد. یعنی نوع کوچک بودن فیلم و بودجه معدودی که برایش تعریف می‌شود باعث می‌شود که آدم موضوع شخصی و موضوعی که دوست دارد را با استقلال شخصی بسازد. در حال حاضر فیلمنامه ندارم اگر فیلمنامه خوبی داشته باشم می‌سازم.

برای بچه‌ها فیلم بسازند

این کارگردان همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به وضعیت بد سینماها و گرایش کارگردانان به سمت تلویزیون اشاره کرد و ارزیابی‌اش از این وضعیت را اینگونه توضیح داد: اگر اینگونه باشد بیشتر فیلمسازان اشتباه می‌کنند، چون الان بهترین فرصت است برای پر کردن سالن‌های سینما، سالن‌ها خالی است. حداقل سالن‌ها کیفیت خوبی دارد یعنی صدا و تصویر خوبی دارد و نسبت به دو سال پیش خیلی بهتر شده است. فیلمسازان حداقل می‌توانند برای بچه‌های خود فیلم بسازند. با توجه به اینکه می‌گوییم فیلم‌ها زیادی سانسور می‌شوند و فشار زیادی را متحمل می‌شوند، برای بچه‌ها فیلم بسازند و سالن‌های سینما را برای بچه‌ها پر کنند و از این امکانات فنی که تاسیس شده استفاده کنند. چرا نباید مورد توجه قرار بگیرد،‌ من که در فکر این هستم فیلم سینمایی بسازم.

به ساخت صحنه‌های اکشن علاقه‌مندم

او در پاسخ به اینکه آیا تمایل دارد برای تلویزیون سریال بسازد یا نه؟ گفت: در حال حاضر سریالم با عنوان عملیات ۱۲۵ از تلویزیون پخش می‌شود که قسمت‌های آخرش بیشتر ساخت خودم است. سریال‌های دیگر هم اگر موضوع جذابی باشد خیلی دوست دارم کار کنم. وقتی که برای تلویزیون کار می‌کنم دنبال موضوعاتی هستم که اکشن یا حرکت زیاد داشته باشد. اگر یک همچنین موضوعاتی داشته باشم به سراغش می‌روم به جهت اینکه به ساخت صحنه‌های اکشن علاقه‌مندم؛ البته اینکه می‌گویم به صحنه‌های اکشن علاقه‌مندم به این معنی نیست که از اول تا آخر فیلم صحنه اکشن باشد.

افخمی‌از آخرین مجموعه‌اش «عملیات ۱۲۵ » هم گفت. او در پاسخ به اینکه چه بخشی از اخلاق مداری یا اکشن را در این مجموعه پررنگ کرده است؟ توضیح داد: این مجموعه را از همان فصل اول که ساختم در ارتباط با دوستی‌های مردانه بود. در ارتباط با جوان‌ها و پسرهای جوان که آموزش می‌بینند و آتشنشان می‌شوند. قسمت آخر که اغلب سکانس‌ها ساخت من است به این موضوع برمی‌گردد؛ یعنی همان دوستی‌های مردانه، آموزش دیدن برای آتشنشان خوب شدن و تجربیاتی که آتشنشانان در موقعیت‌های مختلف پیدا می‌کنند. در این سریال به طور مستقیم به اخلاق فکر نمی‌کنیم. به آدم‌ها فکر می‌کنیم و به تجربیاتی که پیدا می‌کنند.

این کارگردان در عین حال افزود: بالاخره هر کسی که وارد می‌شود تا آتشنشان شود، فرد بااخلاقی هم است. در مورد آتشنشانان اینگونه نیست که روی اخلاق‌مداری آنها تاکید کنم چون خود موضوع به گونه‌ای است که درباره آدم‌هایی است که اهل فداکاری برای مردم هستند. اما اینکه آتشنشان با وجود تجربیاتی که پیدا می‌کند، چه عکس‌العمل‌هایی، حالت‌ها و عواطف انسانی بروز می‌دهد که در شرایط عادی از افراد بروز نمی‌کند، موضوعاتی است که داستان‌ها را امکان‌پذیر کرده است. افخمی‌در پاسخ به اینکه علت چه بود که کارگردان‌های مختلف «عملیات ۱۲۵ »را ساخته‌اند و در پایان هم به عهده شما گذاشته شد؟ توضیح داد: از اول بنا نبود همه را من کارگردانی کنم. همان فصل اول را هم بنا بود منوچهر هادی کار کند و شریکی با آن کار کنیم ولی منوچهر هادی رفت سر فیلم سینمایی و مشغول به کارهای خودش شد. پنج اپیزود از بخش اول را نیز راما قویدل ساخت.

فصل دوم را که آقای آهنج ساخت، آقای آب‌پرور نیز کار کردند که دچار مشکلات شد به دلیل اینکه به «هوش سیاه» متعهد بود و بالاخره آخرش را هم خودم شروع کردم و ساختم. این کارگردان در پاسخ به اینکه به لحاظ محتوایی آیا همان روش کارگردانان قبلی را ادامه داد یا نه؟ گفت: من برگشتم به همان حالت تاکید روی جنبه‌های آموزشی، منتهی در یک سطح بالاتر و با آتشنشان‌های با تجربه‌تر. با یک فرم دیگری به موضوعات پرداختم؛ یعنی بیشتر از اینکه به اکشن بپردازیم و اکشن مورد تاکید باشد، به شخصیت‌ها و اشخاص پرداختیم و آنها مورد تاکید هستند.

تلویزیون نزدیک به رادیو است

او در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با این پرسش ایسنا مواجه شد که در شرایط فعلی تلویزیون، چطور ریسک می‌کند و برای تلویزیون سریال می‌سازد؟ گفت: فیلمسازی در تلویزیون نسبت به سینما مثل این است که شما رمان بنویسید. وقتی برای سینما کار می‌کنید انگار یک داستان کوتاه می‌نویسید. داستانی که در یک جلسه می‌شود خواند. در حد ۵۰ و ۶۰ صفحه که در یک ساعت و نیمه می‌شود آن را خواند؛ بنابراین کار کردن در تلویزیون با سینما خیلی فرق می‌کند. من فکر می‌کنم به عنوان رسانه، تلویزیون بین سینما و رادیو قرار دارد. یعنی بیشتر نزدیک به رادیو است تا سینما! او در این زمینه توضیح داد: در حال حاضر آنچه که از یک سریال یا فیلم تلویزیونی در خانه دریافت می‌شود، صداست. به گونه‌ای که بعضی وقت‌ها تماشاگر در آشپزخانه است و فقط صدا را دارد و از طریق آن کار را دنبال می‌کند.

رادیو از تلویزیون بهتر است

او با اعتقاد بر اینکه رادیو از تلویزیون بهتر است، گفت: یعنی اگر قرار باشد بگویم کدام دو رسانه از سه رسانه قوی‌تر و جدی‌ترند، به نظر سینما و رادیو هستند. به هر حال رادیو با گوش مردم سر و کار دارد و از جنبه‌ای افراد را درگیر می‌کند. در سینما هم که گوش و چشم در اختیارفیلمساز قرار می‌گیرد.