بایدها و نبایدهای نوحه‌های عاشورایی
مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در ایام ماه محرم تقریباً در تمامی کشورهای اسلامی برگزار می‌شود؛ مراسمی که در هر منطقه و کشور جایگاه و آداب و رسوم خاص خود را دارد.
وب‌سایت هنر آنلاین: مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در ایام ماه محرم تقریباً در تمامی کشورهای اسلامی برگزار می‌شود؛ مراسمی که در هر منطقه و کشور جایگاه و آداب و رسوم خاص خود را دارد. در ایران زمین نیز به همین صورت است؛ از شمالی‌ترین نقطه ایران تا آب‌های خلیج فارس و دریای عمان ملودی‌های مذهبی محلی زیبا و غنی ایران به گوش می‌رسد. نواهایی که ریشه در فرهنگ قدسی و اعتقادات مردم دارند و آیینه نسل امروز هستند.
سرویس موسیقی هنرآنلاین: چگونگی استفاده از انواع موسیقی و همچنین کلام در مداحی و نوحه‌سرایی از بحث برانگیزترین مسائل چند سال اخیر بوده و افت کیفی آن انتقاد و اعتراض بسیاری از صاحبنظران مذهبی را برانگیخته است. چگونگی استفاده از انواع موسیقی و همچنین کلام در مداحی و نوحه‌سرایی از بحث برانگیزترین مسائلی است که در چند سال اخیر و به ویژه در ایام عزاداری عاشورا و تاسوعا مطرح است، در حقیقت افت کیفی این مهم از جمله مسائلی است که انتقاد و اعتراض بسیاری از صاحبنظران و منتقدین امور مذهبی را برانگیخته است.
شاعر باید خلوص داشته باشد
محمد علی بهمنی شاعر همچنین درباره این مسله به خبرنگار هنرآنلاین گفت: شاعر در ابتدای امر باید خلوص داشته باشد و با توجه به ارادتش به انبیا این مهم را به بهترین شکل ممکن روایت کند. یک مدیحه سرا باید سرمشق خوبی برای دیگران باشد.
بهمنی ادامه داد: یک نوحه خوان واقعی باید عزای حسینی را به معنای واقعی کلمه درک کرده و در دلش عاشورا داشته باشد. وقتی یک شاعر دل عاشورایی داشته باشد آنچه از دلش بر می‌آید را بیان می‌کند و همین به دل می‌نشیند. یک شاعر باید تمامی جنبه‌های موصوع را در دل و ذهنش تجزیه و تحلیل کند و به روش درست بیان کند.
وی افزود: بزرگان ما سخنان گوهر باری از خود به یادگار گذاشتند و اینکه بخواهیم همان حرف‌ها را دیکته کنیم، تکرار مککرات است و نه چیز دیگر! باید به بخش‌هایی از عاشورا پرداخته شود که تا به امروز کمتر به آن پرداخته شده است.
سراینده باید اطلاعات کافی داشته باشد
عبالجبار کاکایی شاعر نیز درباره این موضوع گفت: به نظر بنده مولفه اصلی در این مسیر داشتن اطلاعات کافی بر موضوع است و نقل و مبالعه خارج از حکم عقل بوده و باعث از بین رفتن هدف اصلی می‌شود. در مسایل آیینی باید وسواس بیشتری به خرج داده و کاربرد درست لغات را بدانیم.
کاکایی ادامه داد: نباید با این موضوع دم دستی برخورد شده و احساسات شخصی را در آن دخیل کنیم. یک نوحه سرا باید تاریخ‌دان باشد و مطالعه درست در این زمینه پیدا کند. متاسفانه امروز شاهد بکارگیری ترانه و ریتم‌های سخیفی در این نوحه‌ها هستیم که به هیچ وجه در شان امام حسین (ع) نیست.
وی افزود: با وجود شرایط مجازی و قدرت آن این قبیل مسایل قابل کنترل و مدیریت نیست و باید کسانی که به عنوان الگو هستند در روند هر چه بهتر این کار تلاش افزون داشته باشند.
این تعابیر در شان سالار شهیدان نیست
افشین یدالهی روانپزشک و شاعر درباره این مسئله گفت: در مداحی‌ها یک سری بزرگنمایی‌هایی صورت می‌گیرد که در شان سالار شهیدان نیست. چرا باید مردم را به هر قیمتی به گریه بی‌اندازیم؟ درست است که اشک ریختن برای حسین (ع) صواب دارد اما به چه قیمتی باید این اتفاق رخ دهد؟ آیا تا به حال به برداشت ما از کاری که امام حسین (ع) کرد جلب شده است؟
یدالهی ادامه داد: گاهی اوقات آنقدر در این نغمه‌ها اغراق شنیده می‌شود که حالت دلسوزی ایجاد می‌کند و این تعابیر در شان سالار شهیدان نیست. بلکه باید اشعاری در این نوحه‌ها بکار گرفته شود که دارای سطح بالا و مفهوم درستی از رشادت‌ها را دارا باشد.
وی افزود: متاسفانه در بیشتر موارد دیده شده که برخی از مداحان برای بیشتر به گریه درآوردن حضار با هم به رقابت می‌پردازند! من در این زمینه به هیج وجه صاحب نظر نبوده و نخواهم بود و تنها به عنوان یک شنونده نظرم را اعلام کردم.
چنین شیوه برخورد به هیچ عنوان منطقی نیست
عباس خوشدل، آهنگساز گفت: دریافت مجوز برای انتشار انواع و اقسام محصولات فرهنگی از سوی وزارت ارشاد ضروری است برهمین اساس باید سازمانی مانند وزارت ارشاد برای نظارت و صدور مجوز بر آثار مداحی به وجود آید تا این آثار با رعایت شان و مقام ائمه اطهار در مراسم عزاداری و یا اعیاد مذهبی مورد استفاده قرار گیرند.
وی افزود : یکی از مسائل در حوزه مداحی و مرثیه سرایی این است که این آثار تنها در ایام عاشورا و تاسوعا و یا حتی ماه رمضان مطرح می‌شود به این معنا که تنها در ماه محرم و صفر رشادت‌های امام حسین(ع) و یارانش بیان می‌شود و یا فقط در ماه رمضان دلیری امام علی(ع) و یا شهادت ایشان روایت می‌شود که به گمان من چنین شیوه برخورد به هیچ عنوان منطقی نیست چراکه شان و مقام ائمه اطهار به زمان و مکان خاصی معطوف نمی‌شود و نباید شرایطی فراهم شود که در یک مدت زمان خاص آن هم به شکل مناسبتی درخصوص شان این بزرگواران صحبت کرد.
این آهنگساز خاطرنشان کرد: ارزش‌گذاری به شکل سفارشی در مدح بزرگان دین موجبات سوءاستفاده و انحراف در مسیر نوحه‌سرایی و مداحی را فراهم می‌کند برهمین اساس معتقدم برای بهبود شرایط فعلی موسیقی و کلام در مداحی می‌توان راهکارهایی را اتخاذ کرد، به این معنا که برخی از موسیقی‌های مداحی برگرفته از ملودی‌های زیبا و ارزشمند اساتید موسیقی ایران است که با نازل‌ترین کلام این نوع موسیقی در دسته‌های عزاداری مورد استفاده قرار می‌گیرد که این مسئله نوعی عوام فریبی را به همراه دارد؛ از سوی دیگر آهنگسازانی وجود دارند که در این حوزه کار کرده و کارنامه کاری آنها نشان می‌دهد که با جنبه‌های موسیقی عرفانی از نزدیک آشنا هستند بنابراین بهتر است برای حل این معضل از آهنگسازان آشنا به کار و همچنین ترانه‌سرایان دعوت شوند که ملودی و کلام شایسته‌ای را در این زمینه به وجود آورند.
در مداحی‌ها بعد فرمی ماجرا به بعد محتوایی می‌چربد
جامد زمانی خواننده درباره مولفه‌های نوحه‌هایی عاشورایی پاسخ داد: ببینید نوحه‌سرایی که از دو بخش شعر و اجرا تشکیل می‌شود پس در واقع نوعی هنر محسوب می‌شود به همین خاظر باید دو تا مولفه‌ی اصلی احساس، عاطقه و منطق را دارا باشد.
زمانی ادامه داد: در حقیقت با در نظر گرفتن فاکتورهایی که پیشتر گفتم مجددا بازگشتی به همون ذات هنری خودش که برای افزایش تاثیرگزاری در مخاطب بکار رفته که عموما مخاطب هم جذب همین می‌شود. این بعد یا ویژگی باید در اصل طفیلی بعد دوم باشد یعنی چه؟ یعنی به واسطه برانگیختن حس زیبایی مداح‌ها باید مفهومی را به مخاطب انتقال دهند.
وی افزود: اما حرف اصلی اینجاست که بعضی اوقات در مداحی‌ها بعد فرمی ماجرا به ابعاد محتوایی آنها می‌چربد که مشکل ما با اینجاست. یعنی صرفا سبک یا ملودی زیبا بدون شعر یا مفهوم مناسب، منحرف می‌شود که همین مسله باعث وهن در عزاداری‌ها و فراهم کردن اسباب سوء استفاده بدخواهان و دشمن از شیعه است.
او اضافه کرد: یکی دیگر از مولفه‌هایی که نباید از قلم انداخت بصیرت است. یعنی مداحی‌های ما و بطور کلی سیاست هیات‌های عزداری ما باید نسبت به مسائل روز سیاسی موضع‌گیری داشته، نه اینکه خنثی باشند بلکه اگر روزی حسینه‌ها و ادبیات آیینی ما خالی از بصیرت سیاسی شد مطمئن باشید آنروز دشمن‌های ما به هدف اصلی‌شان رسیده‌اند. در معنای کلی اینکه حسینه مکانی است که دقیقا آنجا باید مردم و جوان‌های با مسایل سیاسی روز آشنا شوند.
به مردم دروغ نگوییم
علی اصحابی خواننده درباره مولفه‌های نوحه‌سرایی در عاشورا به هنرآنلاین گفت: موردی که در اکثر مداحان امروزی دیده می‌شود دادن اطلاعات غلط در مداحی‌هاست، به مردم دروغ نگوییم تا آنها را به گریه بی‌اندازیم، بهتر است واقعیت به آنها گفته شود. البته این حرف من نیست و تمامی علما هم به این مسئله اعتقاد دارند که باید واقعیت در قالب یک روایت به مردم گفته شود.
اصحابی ادامه داد: از امام صادق (ع) روایت شده که مومن واقعی کسی است که تا نام امام حسین (ع) بر او وارد آید نتواند خودش را کنترل کند. مومن باید عشق حسینی در وجودش داشته باشد.
سرویس موسیقی هنرآنلاین: چگونگی استفاده از انواع موسیقی و همچنین کلام در مداحی و نوحه‌سرایی از بحث برانگیزترین مسائل چند سال اخیر بوده و افت کیفی آن انتقاد و اعتراض بسیاری از صاحبنظران مذهبی را برانگیخته است. چگونگی استفاده از انواع موسیقی و همچنین کلام در مداحی و نوحه‌سرایی از بحث برانگیزترین مسائلی است که در چند سال اخیر و به ویژه در ایام عزاداری عاشورا و تاسوعا مطرح است، در حقیقت افت کیفی این مهم از جمله مسائلی است که انتقاد و اعتراض بسیاری از صاحبنظران و منتقدین امور مذهبی را برانگیخته است.
شاعر باید خلوص داشته باشد
محمد علی بهمنی شاعر همچنین درباره این مسله به خبرنگار هنرآنلاین گفت: شاعر در ابتدای امر باید خلوص داشته باشد و با توجه به ارادتش به انبیا این مهم را به بهترین شکل ممکن روایت کند. یک مدیحه سرا باید سرمشق خوبی برای دیگران باشد.
بهمنی ادامه داد: یک نوحه خوان واقعی باید عزای حسینی را به معنای واقعی کلمه درک کرده و در دلش عاشورا داشته باشد. وقتی یک شاعر دل عاشورایی داشته باشد آنچه از دلش بر می‌آید را بیان می‌کند و همین به دل می‌نشیند. یک شاعر باید تمامی جنبه‌های موصوع را در دل و ذهنش تجزیه و تحلیل کند و به روش درست بیان کند.
وی افزود: بزرگان ما سخنان گوهر باری از خود به یادگار گذاشتند و اینکه بخواهیم همان حرف‌ها را دیکته کنیم، تکرار مککرات است و نه چیز دیگر! باید به بخش‌هایی از عاشورا پرداخته شود که تا به امروز کمتر به آن پرداخته شده است.
سراینده باید اطلاعات کافی داشته باشد
عبالجبار کاکایی شاعر نیز درباره این موضوع گفت: به نظر بنده مولفه اصلی در این مسیر داشتن اطلاعات کافی بر موضوع است و نقل و مبالعه خارج از حکم عقل بوده و باعث از بین رفتن هدف اصلی می‌شود. در مسایل آیینی باید وسواس بیشتری به خرج داده و کاربرد درست لغات را بدانیم.
کاکایی ادامه داد: نباید با این موضوع دم دستی برخورد شده و احساسات شخصی را در آن دخیل کنیم. یک نوحه سرا باید تاریخ‌دان باشد و مطالعه درست در این زمینه پیدا کند. متاسفانه امروز شاهد بکارگیری ترانه و ریتم‌های سخیفی در این نوحه‌ها هستیم که به هیچ وجه در شان امام حسین (ع) نیست.
وی افزود: با وجود شرایط مجازی و قدرت آن این قبیل مسایل قابل کنترل و مدیریت نیست و باید کسانی که به عنوان الگو هستند در روند هر چه بهتر این کار تلاش افزون داشته باشند.
این تعابیر در شان سالار شهیدان نیست
افشین یدالهی روانپزشک و شاعر درباره این مسئله گفت: در مداحی‌ها یک سری بزرگنمایی‌هایی صورت می‌گیرد که در شان سالار شهیدان نیست. چرا باید مردم را به هر قیمتی به گریه بی‌اندازیم؟ درست است که اشک ریختن برای حسین (ع) صواب دارد اما به چه قیمتی باید این اتفاق رخ دهد؟ آیا تا به حال به برداشت ما از کاری که امام حسین (ع) کرد جلب شده است؟
یدالهی ادامه داد: گاهی اوقات آنقدر در این نغمه‌ها اغراق شنیده می‌شود که حالت دلسوزی ایجاد می‌کند و این تعابیر در شان سالار شهیدان نیست. بلکه باید اشعاری در این نوحه‌ها بکار گرفته شود که دارای سطح بالا و مفهوم درستی از رشادت‌ها را دارا باشد.
وی افزود: متاسفانه در بیشتر موارد دیده شده که برخی از مداحان برای بیشتر به گریه درآوردن حضار با هم به رقابت می‌پردازند! من در این زمینه به هیج وجه صاحب نظر نبوده و نخواهم بود و تنها به عنوان یک شنونده نظرم را اعلام کردم.
چنین شیوه برخورد به هیچ عنوان منطقی نیست
عباس خوشدل، آهنگساز گفت: دریافت مجوز برای انتشار انواع و اقسام محصولات فرهنگی از سوی وزارت ارشاد ضروری است برهمین اساس باید سازمانی مانند وزارت ارشاد برای نظارت و صدور مجوز بر آثار مداحی به وجود آید تا این آثار با رعایت شان و مقام ائمه اطهار در مراسم عزاداری و یا اعیاد مذهبی مورد استفاده قرار گیرند.
وی افزود : یکی از مسائل در حوزه مداحی و مرثیه سرایی این است که این آثار تنها در ایام عاشورا و تاسوعا و یا حتی ماه رمضان مطرح می‌شود به این معنا که تنها در ماه محرم و صفر رشادت‌های امام حسین(ع) و یارانش بیان می‌شود و یا فقط در ماه رمضان دلیری امام علی(ع) و یا شهادت ایشان روایت می‌شود که به گمان من چنین شیوه برخورد به هیچ عنوان منطقی نیست چراکه شان و مقام ائمه اطهار به زمان و مکان خاصی معطوف نمی‌شود و نباید شرایطی فراهم شود که در یک مدت زمان خاص آن هم به شکل مناسبتی درخصوص شان این بزرگواران صحبت کرد.
این آهنگساز خاطرنشان کرد: ارزش‌گذاری به شکل سفارشی در مدح بزرگان دین موجبات سوءاستفاده و انحراف در مسیر نوحه‌سرایی و مداحی را فراهم می‌کند برهمین اساس معتقدم برای بهبود شرایط فعلی موسیقی و کلام در مداحی می‌توان راهکارهایی را اتخاذ کرد، به این معنا که برخی از موسیقی‌های مداحی برگرفته از ملودی‌های زیبا و ارزشمند اساتید موسیقی ایران است که با نازل‌ترین کلام این نوع موسیقی در دسته‌های عزاداری مورد استفاده قرار می‌گیرد که این مسئله نوعی عوام فریبی را به همراه دارد؛ از سوی دیگر آهنگسازانی وجود دارند که در این حوزه کار کرده و کارنامه کاری آنها نشان می‌دهد که با جنبه‌های موسیقی عرفانی از نزدیک آشنا هستند بنابراین بهتر است برای حل این معضل از آهنگسازان آشنا به کار و همچنین ترانه‌سرایان دعوت شوند که ملودی و کلام شایسته‌ای را در این زمینه به وجود آورند.
در مداحی‌ها بعد فرمی ماجرا به بعد محتوایی می‌چربد
جامد زمانی خواننده درباره مولفه‌های نوحه‌هایی عاشورایی پاسخ داد: ببینید نوحه‌سرایی که از دو بخش شعر و اجرا تشکیل می‌شود پس در واقع نوعی هنر محسوب می‌شود به همین خاظر باید دو تا مولفه‌ی اصلی احساس، عاطقه و منطق را دارا باشد.
زمانی ادامه داد: در حقیقت با در نظر گرفتن فاکتورهایی که پیشتر گفتم مجددا بازگشتی به همون ذات هنری خودش که برای افزایش تاثیرگزاری در مخاطب بکار رفته که عموما مخاطب هم جذب همین می‌شود. این بعد یا ویژگی باید در اصل طفیلی بعد دوم باشد یعنی چه؟ یعنی به واسطه برانگیختن حس زیبایی مداح‌ها باید مفهومی را به مخاطب انتقال دهند.
وی افزود: اما حرف اصلی اینجاست که بعضی اوقات در مداحی‌ها بعد فرمی ماجرا به ابعاد محتوایی آنها می‌چربد که مشکل ما با اینجاست. یعنی صرفا سبک یا ملودی زیبا بدون شعر یا مفهوم مناسب، منحرف می‌شود که همین مسله باعث وهن در عزاداری‌ها و فراهم کردن اسباب سوء استفاده بدخواهان و دشمن از شیعه است.
او اضافه کرد: یکی دیگر از مولفه‌هایی که نباید از قلم انداخت بصیرت است. یعنی مداحی‌های ما و بطور کلی سیاست هیات‌های عزداری ما باید نسبت به مسائل روز سیاسی موضع‌گیری داشته، نه اینکه خنثی باشند بلکه اگر روزی حسینه‌ها و ادبیات آیینی ما خالی از بصیرت سیاسی شد مطمئن باشید آنروز دشمن‌های ما به هدف اصلی‌شان رسیده‌اند. در معنای کلی اینکه حسینه مکانی است که دقیقا آنجا باید مردم و جوان‌های با مسایل سیاسی روز آشنا شوند.
به مردم دروغ نگوییم
علی اصحابی خواننده درباره مولفه‌های نوحه‌سرایی در عاشورا به هنرآنلاین گفت: موردی که در اکثر مداحان امروزی دیده می‌شود دادن اطلاعات غلط در مداحی‌هاست، به مردم دروغ نگوییم تا آنها را به گریه بی‌اندازیم، بهتر است واقعیت به آنها گفته شود. البته این حرف من نیست و تمامی علما هم به این مسئله اعتقاد دارند که باید واقعیت در قالب یک روایت به مردم گفته شود.
اصحابی ادامه داد: از امام صادق (ع) روایت شده که مومن واقعی کسی است که تا نام امام حسین (ع) بر او وارد آید نتواند خودش را کنترل کند. مومن باید عشق حسینی در وجودش داشته باشد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر