عایدی خندوانه از سامانه پیامکی!

روزنامه هفت صبح - امید صبوری: با اوج گیری محبوبیت «خندوانه» و پررنگ شدن نقش حامی مالی در طرح ها و مسابقات جدید آن، ابهامات زیادی درباره گردش مالی و سودی که از این طریق به تولیدکنندگان می رسد، وجود دارد. جواد فرحانی، تهیه کننده برنامه در گفتگو، به این ابهامات پاسخ می دهد.

طرح ریزی مسابقات پیامکی و تشویق مخاطبان به ارسال پیاک برای شرکت در آن، مدت هاست به یکی از اجزای اصلی برنامه های زنده تلویزیونی تبدیل شده؛ تشویقی که معمولا ریشه در تعاملات تولیدکننده ها با مخابرات و به تبع آن تضمین بخشی از گردش مالی این برنامه ها دارد.

حالا برنامه «خندوانه» چند وقتی است برای طرح های جدید از مسابقات درون استودیویی و «کمپین قطره قطره» و مسابقه «بخون و ببر» گرفته تا همین انتخاب «خنداننده برتر» و ... در اقدامی قابل توجه از همراهی سامانه «780» که در سری جدید برنامه از حامیان مالی آن است استفاده می کند.

جالب اینکه مهمترین اتفاق در این تغییر مسیر ارتباطی، حذف هزینه همراهی برای مخاطبان است و بنا به گفته رامبد جوان، استفاده از این سامانه هیچ هزینه ای به همراه نخواهد داشت.

همین امتیاز هم سبب طرح این سوال شده که این سامانه چه سودی از این همراهی می برد و اساسا چنین تغییر رویکردی چه تاثیری بر گردش مالی برنامه پرمخاطب خندوانه داشته و دارد؟ جواد فرحانی، تهیه کننده برنامه درباره این ابهامات توضیح می دهد.


شوک به بازار کتاب

سابقه کتابخوانی «بخوان و ببر!» یکی از طرح های ابتکاری «خندوانه» است که به طور کامل بر مبنای سامانه «۷۸۰» طراحی شده. شوک این مسابقه به بازار نشر و فروش ویژه دو کتاب معرفی شده اگرچه از یک سو باعث خوشحالی فعالان نشر شد اما خیلی زود حاشیه سازان را به تکاپو انداخت که «مگر می شود بدون هیچ سود مالی برای برنامه خندوانه، این شوک به چرخه فروش کتاب وارد شده باشد؟!»

بر اساس اعلام رامبد جوان، در سه روز اول اعلام ثبت سفارش برای این مسابقه، بیشتر از ۲۰ هزار جلد از هر دو کتاب، فقط از طریق سامانه ۷۸۰ به فروش رسید و پس از آن هم مدیر یکی از سامانه های فروش آنلاین این کتاب ها از فروش بیش از ۵ هزار نسخه دیجیتالی آنها خبر داد. در شرایطی که متوسط تیراژ کتاب در کشور چند سالی است به حول و حوش ۲ تا ۳ هزار نسخه می رسد، این آمار به معنای واقعی نشان دهنده یک شوک است اما آیا این شوک، آورده مالی برای «خنداونه» و سامانه حامی مالی آن به همراه آورده است.

هیچ تعاملی با ناشران نداشتیم

«حرف و حدیث که بسیار است و ما هنوز یاد نگرفته ایم یک کار موفق را حمایت کنیم و همه با هم آن را پیش ببریم. وقتی مطبوعات و رسانه های ما این رفتار را یاد بگیرند، قطعا شرایط تغییر خواهد کرد.»

این اولین واکنش جواد فرحانی تهیه کننده برنامه تلویزیونی «خندوانه» در برابر سوال ما پیرامون ابهامات مالی پیراخمون این برنامه است. تهیه کننده جوانی که اصرار دارد تنها عامل تعیین کننده در طراحی و اجرای طرح های ویژه برنامه خندوانه «دغدغه عوامل گروه» است و نه هیچ چیز دیگر.
فرحانی شائبه به وجود آمده درباره سود مالی این برنامه از تبلیغ کتابهای معرفی شده را صراحتا تکذیب می کند و درباره مراحل انتخاب کتاب برای معرفی در این برنامه می گوید: «هیات انتخاب این کتاب ها گروهی از بچه های تولید «خندوانه» هستند که چون از خودشان اجازه ندارم ترجیح می دهم از آنها نام برده نشود. در انتخاب آثار تنها همین گروه و مدیران تلویزیون نقش دارند و هیچ فرد و گروهی از بیرون مجموعه در این زمینه اعمال نظر نمی کند.»

20 هزار نسخه در سه روز

با وجود این توضیح اما نمی توان فروش ویژه دو کتاب را هم کتمان کرد که تهیه کننده «خندوانه» درباره آن می گوید: «فروش مجموع دو کتاب معرفی شده برای مسابقه کتابخوانی در سه روز نخست به 20 هزار نسخه رسید و از آنجا که ما برای اولین بار این کار را انجام می دادیم و سازوکار آن به صورت کامل تعریف نشده بود، خیلی زود جلوی ادامه فروش و قبول سفارش را گرفتیم. اگر ادامه پیدا می کرد ممکن بود به آمار بیشتری هم برسیم. ما در سه روز توانستیم 20 هزار نسخه از این دو کتاب بفروشیم.»

فرحانی به بهانه رفع برخی سوءتفاهمات هم تاکید می کند: «ما هیچ تعامل و رابطه ای با ناشران این دو کتاب نداشته ایم و تا همین امروز هم نه ما آنها را دیده ایم نه آنها ما را. شاید یکدیگر را ببینیم هم نشناسیم اما اینکه بازار نشر تکانی خورده و فروش ویژه ای را تجربه کرده که اتفاق خوبی است و امیدواریم ادامه داشته باشد. ما به این می بالیم که توانسته باشیم اتفاقی را در بازار نشر رقم بزنیم و سرانه مطالعه را حتی شده یک دقیقه افزایش دهیم. این دغدغه اصلی ما است.»

بدون ریالی سود مالی


فرحانی اصرار دارد که در برابر حاشیه ها کوتاه نمی آید و به همین دلیل صراحتا می گوید: «مسابقه کتابخوانی خندوانه را به هیچ وجه تعطیل نخواهیم کرد. در این زمینه هم تنها هدف ما کتابخوانی مردم است و نه هیچ چیز دیگر.»

او توضیح می دهد: «فقط می خواهیم کتاب هایی را انتخاب کنیم که با استقبال مردم مواجه شود. در این باره توجهی به مباحث مالی هم نداریم کما اینکه اساسا هیچ سود مالی برای ما ندارد. ما فقط کتاب را معرفی می کنیم و سامانه ای هم که پای کار آمده بدون ریالی درآمد، ثبت نام و توزیع کتاب ها را انجام می دهد. قطعا در این فرآیند ناشر سود می کند و امیدواریم این سود بیشتر هم بشود.»

۷۸۰ چه سودی می برد؟

یکی از نکات قابل توجه درباره همراهی سامانه «۷۸۰» ارائه خدمات رایگان به مخاطبان است. البته فرحانی تاکید می کند که سامانه ۷۸۰ حتی یک ریال از این پروژه سود نمی برد و تنها به دنبال سرویس دهی به یک طرح فرهنگی است. حتی خود سامانه برای مخاطبان رایگان است.

این در حالی است که هر تراکنش برای خود سامانه هزینه دارد و باید مبلغی را به بانک ملی بپردازند. این شرایط همکاری برای سامانه ای با الزامات اقتصادی مشخص، ابهاماتی را به وجود می آورد. به خصوص اینکه با مراجعه به سایت رسمی این سامانه متوجه می شویم که متعلق به یک شرکت بخش خصوصی به نام «پرداخت نوین ارین» است که طبیعتا پشتوانه مالی ویژه ای ندارد. به هر حال همین شناخته شدن و تبلیغ موثر و ثابت نام یک سامانه در یک برنامه پر مخاطب قطعا دستاورد اقتصادی مهمی برای آن است.

جایزه ۲۰ میلیونی از کجا آمد؟

در میان مسابقه های تلویزیونی به خصوص مسابقه ای که بر محور کتاب و کتابخوانی طرحی شده باشد، در نظر گرفتن جایزه ۲۰ میلیون تومانی برای نفر اول چندان مرسوم نیست به خصوص اینکه برای نفرات دوم و سوم هم ۱۵ و ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده باشد.

حالا این جایزه مسابقه «بخون و ببر!» از کجا می آید؟ تهیه کننده «خندوانه» می گوید تامین این جایزه با همین برنامه است: «ما برای حضور فلان بازیگر در یک برنامه حاضریم میلیون ها تومان هزینه کنیم اما برای فرهنگ سازی نمی توانیم هزینه کنیم. این رقم ها در حوزه رسانه شوخی است و ما باید یاد بگیریم فرهنگ سازی بیش از هر چیز دیگری ارزش دارد، به خصوص «کتابخوانی» که سال هاست درباره آن هشدار می دهند که سرانه مطالعه در ایران به یک دقیقه رسیده است. فکر نمی کنم کار تبلیغاتی در حوزه کتابخوانی بی ارزش تر از حضور فلان بازیگر در فلان برنامه باشد.»

خنداننده برتر؛ رقابتی بدون سود؟

در کنار مسابقه «بخوان و ببر» که فرحانی بیش از جنبه مالی بر وجوه فرهنگسازی آن تاکید دارد اما مسابقه بزرگ رقابت کمدین ها در خندوانه بدون حساب و کتاب مالی کلید خورده. اگر از طریق سامانه ۷۸۰ وارد منوی مسابقه «خنداننه برتر» شوید، در بخش رقابت میان هر دو کمدین هر گروه، متوجه می شوید که به صورت میانگین، بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ نفر در هر یک از نظرخواهی ها شرکت کرده و در فاصله یک هفته ای نظر خود را از طریق این سامانه اعلام کرده اند. این به معنای انجام حدود ۲۲۰ هزار تراکنش در هر روز است.