تخت گاز چگونه پربیننده ترین برنامه تلویزیونی دنیا شد؟

مجله دانستنیها: بعضی ها هم کل داستان را زیر سر نظام سرمایه داری بی بی سی و شبکه مالی عجیب آن می دانند و می گویند اگر بی بی سی در کار نبود، شاید اثری از بازی سه مجری خنده روی انگلیسی هم در میان نبود، اما واقعیت ماجرا ورای این حرف هاست. رمز موفقیت برنامه ای با 350 میلیون بیننده را باید در مولفه های دیگری، غیر از نگاه خاص ملکه الیزابت با پول های بی بی سی دید. به خصوص در این دوران، که برای صنعت فیلم سازی در دنیا، مثل ریگ بیابان، پول و اعتبار خرج می کنند. چرا تخت گاز با سه مجری ساده و یک استودیوی معمولی، این قدر محبوب است؟


۱- تخت گاز بسیار آموزنده است. فقط کافی است یک بار بعد از تماشای این برنامه، چشم هایتان را ببندید و آنچه را درباره ماشین ها گفتند و شنیدید، مرور کنید. تخت گاز بدون این که خودتان متوجه باشید، کلی اطلاعات به مغزتان می فرستد. این هنر نویسنده ها و سازندگان برنامه است که می توانند مغز همیشه مقاوم انسان به گرفتن اطلاعات اضافی را، با ترفندهایی خاص به تحریک وادارند. آن ها از طنز، اکشن و درام و هرچه که دم دستشان باشد، برای روایت داستان شان استفاده می کنند، آن هم بی توجه به مرزها و محدودیت های جنسیتی، سنی و حتی فرهنگی.

طبق نظرسنجی برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سی بی اس، موفقیت برنامه تخت گاز در جذب تماشاگران چندصد میلیونی اش، بیش از همه به متفاوت بودن روایت داستان هایش مربوط می شود. بدون آن داستان ها، نشاندن خانم ها پای یک برنامه سراپا مردانه، اصلا کار راحتی نیست.

۲- اندی ویلمن تهیه کننده تخت گاز یک بار حرف جالبی درباره محبوبیت برنامه زد؛ «ماه همه عادت کرده ایم هر چیزی را که توقع داریم جلوی چشم مان ببینیم. ما از آدم های عاقل، توقع حرف های عاقلانه داریم و از آدم های شیرین عقل، توقع بذله گویی... این ها تصویرهای آشنایی هستند. حالا اگر این وسط، یک آدم عاقل و بالغ شروع به شیرین عقلی کند چه؟ تصویر این آدم برای همه دیدنی است!» یکیاز دلایل موفقیت تخت گاز همین است. مجری هایی که در باطن، آدم هایی عاقل و موجه به نظر می رسند اما در ظاهر، این طور به تماشاگر وانمود نمی کنند.

آن ها خودشان را به یک نادانی صوری و ظاهری می زنند. به این ترتیب، دیگر قدرت کلام این آدم ها رو نمی شود، بلکه هدف آن ها (یعنی ماشین ها و تاثیرشان در ذهن بیننده) اهمیت می یابد. این وسط، نوع برخورد سه تفنگ دار برنامه و رابطه آن ها با مهمان ها هم خودش داستانی است.

۳- در سال ۲۰۰۶ موقع ضبط تخت گاز، نزدیک بود ریچارد هموند مجری ریزنقش برنامه در یک تصادف اتومبیل مرگ بار جان خودش را از دست بدهد. هموند که معمولا سوار ماشین های پرسرعت می شود و در تخت گاز کار تست این خودروها را انجام می دهد، سرگرم تست اتومبیلی با سرعت چهارصد کیلومتر بر ساعت در منطقه «الوینگتن» در نزدیکی شهر «یورک» انگلستان بود که اتومبیلش ناگهان از جاده منحرف شد و پس از چند بار غلت زدن، در میان علف ها متوقف شد.

او برای مدتی کوتاه، حافظه درستی نداشت و تا آستانه یک ضربه مغزی بزرگ پیش رفت؛ آن قدر که خیلی ها خواستار توقف ضبط برنامه شدند. اما آقای همستر، سه ماه بعد بدون اینکه حتی یک برنامه را هم از دست داده باشد به سر کارش برگشت. این وفاداری، طی مدت کوتاهی تعداد بیننده های برنامه را زیادتر کرد. مردم نشان دادند قدر مجری های وفادارشان را می دانند.

۴- برنامه های تلویزیونی در سراسر دنیا با روش خاصی اداره می شوند. در نود درصد این برنامه ها، یک یا چند اسپانسر وظیفه حمایت مالی از برنامه را به عهده می گیرند، اما تقریبا در همه زمینه های تدوین و پخش برنامه، می توان رگه هایی از دخالت آن ها را دید. خیلی از برنامه هایی که با اسپاسنرهای مالی، خرج های سنگین می کنند، توانایی جذب تماشاگر آن چنانی را ندارند، چرا که فرمایشی بودن دیالوگ ها و ساختار برنامه، بعد از مدتی تماشاگر را به شبکه های دیگر می کشاند. اما درباره تخت گاز این طور نیست.

می گویند بی بی سی به طور مستقیم، تمام و کمال هزینه های برنامه را پرداخت می کند. بماند که این وسط آمریکایی ها، شایعه ای درست کردند که هزینه برنامه از مالیات های مردم برداشته می شود. اما داستان هرچه باشد، خوبی اش این است که مهمان های برنامه، دیگر تابع امر و نهی های اسپانسر و مجری ها نیستند. مجری های برنامه هم در صحبت ها و نقدهایشان راحتند.

۵- جرمی کلارکسون قبل از این که به دنیای تخت گاز پا بگذارد، آدم معروفی بود و در تمام انگلستان او را به عنوان خبرنگار اول حوزه خودرو می شناختند، اما با ورود به تخت گاز، نگاه مردم به او عوض شد. حالا او آن قدر در حوزه ماشین قدرتمند شده که مردم دنیا از پدیده تازه ای به نام «تاثیر کلارکسون» حرف می زنند. این که اگر کلارکسون از ماشینی تعریف کند، حتما خوب است وگرنه دیگر باید فاتحه آن را خواند. حتی این اتفاق در ایران هم افتاد. تعریف هایی که او از پیکان کرد یا صحبت هایش درباره ماشین «ام جی» چینی ها، کلی روی فرش این ماشین ها تاثیر گذاشت.


تا به امروز، کارخانه های خودروسازی دنیا بارها به خاطر تاثیر منفی نقدهای تندش روی فرش محصولاتشان، از او شکایت کرده اند. مثل شکایت کارخانه «تسلا» در سال ۲۰۱۱ از تخت گاز، به خاطر نظرهای منفی اش درباره ماشین «رودستر»، گویا صحبت های کلارکسون کار را به جایی رسانده بود که دیگر کسی سراغ پیش فروش های این مدل نرفت. قضاوت درباره کلارکسون و درستی یا نادرستی نقدهایش بماند، اما تاثیر کلام او، به برگ برنده بی بی سی و برنامه مهشورش بدل شد.

۶- تا امروز برنامه های زیادی درباره ماشین ها و قدرت و کارآیی آن ها ساخته شده، اما شاید به جرات بتوان ادعا کرد که هیچ کدام از آن ها به مهارت سازندگان تخت گاز، از جنبه های مختلف هنر فیلمبرداری، به نمایش زیبایی و قدرت ماشین ها روی صفحه کوچک نمایشگرهای خانگی نپرداخته اند. تخت گازی ها در هر برنامه بدون استفاده از جلوه های ویژه، از کلی فیلترهای تدوین استفاده می کنند. آن ها از ورای دوربین های حرفه ای شان، واقعیتی را به تصویر می کشند. کافی است یک بار دیگر به فیلمی که از فراری یا بوگاتی تهیه کرده اند، نگاهی بیندازید.

۷- یک ماشین گران قیمت و یک ستاره مشهور، دیدن هرکدام از این دو روی صفحه نمایش، می تواند کلی از مردم دنیا را سر ذوق بیاورد، چه رسد به این که هر دو در کنار هم، بازیگران یک نمایش هیجان انگیز باشند. تقریبا در همه قسمت های تخت گاز، یک ستاره معروف دنیای هنر یا صنعت، به عنوان مهمان برنامه با ماشینی گران قیمت دوری می زند و برای خودش رکوردی به جا می گذارد. رکوردی که در دیوار ثبت رکوردها، به یادگار می ماند و بین ستاره های مشهور، فضایی رقابتی به وجود می آورد. دیدن دست فرمان دیوید بکام، آن قدر کیف می دهد که هفته بعد، خیلی ها با وسوسه دیدن یک چهره تازه، دوباره تلویزیون ها را سر وقت برنامه تخت گاز روشن کنند، شاید این بار ستاره محبوب دیگری با رانندگی خاصش مهمان سه تفنگ دار باشد.


۸- اسمش را گذاشته اند «ژورنالیسم ماشینی» سبک تازه ای که برنامه تخت گاز معرفی کرده. یک ماجراجویی عجیب و غریب برای نشان دادن کارکرد ماشین ها. البته در شکل گیری چنین نگاهی به مقوله ماشین ها، نقش جرمی کلارکسون انکارناپذیر است؛ چرا که اگر منصفانه بخواهیم قضاوت کنیم، مجری ها و سازندگان برنامه آن قدر تامین بوده اند که می توانستند کل برنامه را در استودیوشان ضبط کنند. اما آنها سختی ها را به جان خریدند تا برنامه ای متفاوت بسازند.

برای همین سفر به جنگل های بولیوی یا رانندگی تا قطب شمال را فقط می توان با داشتن یک روحیه ماجراجو توجیه کرد.

اعداد طلایی تخت گاز

۴۰ درصد : نسبت تماشاگرهای خانم برنامه های تخت گاز در سراسر دنیا. این مساله زمانی روشن تر شد که کلارکسون داشت می رفت و بیانیه های خانم ها از این ور و آن ور برای نگه داشتن او، روی دست بیانیه های مردها زد!

۳۵۰ میلیون : تعداد بیننده های برنامه تختگاز در سراسر دنیا. این آمار، اعلام مدیران شبکه بی بی سی نیست، بلکه در سال ۲۰۱۳ وقتی داشتند ویرایش تازه ای از کتاب گینس را منتشر می کردند، این رقم اعلام شد. به این ترتیب، نام تخت گاز به عنوان پربیننده ترین برنامه تلویزیونی دنیا در کتب «ترین های جهان» ثبت شد.


2007 : در این سال، می و کلارکسون تبدیل به اولین راننده هایی شدند که توانستند با موفقیت به سمت قطب شمال بروند. در حالی که فقط یک جفت تویوتا «هایلوکس» داشتند و می دانستند که در شمال سیاره چه خبر است.

19 میلیون : تعداد افرادی که در سراسر دنیا، صفحه این برنامه تلویزیونی را در شبکه اجتماعی فیس بوک دنبال می کنند، یک میلیون و 760 هزار نفر هم در توییتر پی گیر اخبار روزمره اش هستند. بماند که خود کلارکسون به تنهایی، حدود چهار و نیم میلیون نفر دنبال کننده در توییتر دارد.

1.67 میلیون : دوستداران تخته گاز در کشورهای مختلف دنیا، فقط به دیدن برنامه های هیجان انگیز آن اکتفا نمی کنند. مجله تخته گاز با اطلاعات جالبش درباره ماشین ها به روز دنیا، خواننده های زیادی جذب کرده. تیراژ این مجله به رقمی بالای یک و نیم میلیون نسخه می رسد.

18-35 سال

هسته اصلی بیننده های تخته گاز، در این بازه سنی هستند. آدم هایی که همه شان به نوعی خوره ماشین و رانندگی محسوب می شوند و شب و روز، خواب داشتن یکی از برندهای مطرح را می بینند.


۷-۱۱ سال

سال گذشته، بی بی سی در نظرسنجی سالانه اش درباره تخته گاز، به آمار عجیبی رسید. نزدیک به پنج درصد بیننده های این برنامه، پسربچه های هفت تا ۱۱ساله هستند که از قضا برنامه را با پدرهای ۳۵ تا ۵۲ ساله شان می بینند. برای همین هم، تخته گاز به برنامه «پدر و پسری» در دنیا مشهور شده است.

• مرد ۶ میلیون دلاری

دستمزدی که تا امروز، بی بی سی سالانه به جرمی کلارکسون پرداخت می کرد، سهمی برای اجرا و سهمی دیگر هم از تبلیغات. هنز میزان قرارداد مجری تازه اعلام نشده است.

• دشمن ماشین ها

تعداد ماشین هایی که هموند به باد داده به عدد ۲۹ می رسد. ریچارد هموند، استاد راندن ماشین های سرعتی است. برای همین هم از همه بیشتر تصادف و خراب کاری داشته. بعد از او، جرمی با ۲۴ ماشین رکورددار است و بعد هم جیمز می، با ۲۱ ماشین اوراقی.

• برنامه جدید

سه مجری مطرح برنامه تخت گاز مدت کوتاهی است که شوی تازه ای را در گوشه و کنار دنیا برگزار می کنند که نامش Clarkson, Hammond & May Live است. این برنامه که به صورت نمایش واقعی در شهرهای مختلف اجرا می شود، با استقبال زیادی رو به رو شده است.

• توپ، تانک، فشفشه

طرفداران جرمی کلارکسون وقتی فهمیدند دعوای او با تهیه کننده برنامه به اخراجش منجر شده، دست به کار عجیبی زدند. آن ها یک روز سوار بر تانک رو به روی ساختمان بی بی سی رفتن دو اعلام کردند اگر کلارکسون نماند، آن جا را با خاک یکسان می کنند. پای پلیس وسط آمد، وگرنه معلوم نبود داستان به کجاها بکشد.