شمقدری، پاسخ کمال تبریزی را داد

هفته نامه تماشاگران امروز - مهدیه جباری: جواد شمقدری معاون سینمایی دولت احمدی نژاد؛ او از همان ابتدای دولت نهم چهره ای جنجالی بود، کسی که مهمترین فیلم تاریخ فیلمسازی اش «توفان شن» بوده، با ساختن فیلم های انتخاباتی محمود احمدی نژاد توانست مرد مورد وثوق رییس جمهور جنجالی کشور در این دوره 8 ساله در حوزه سینما باشد.

او بعد از پایان دولت دهم در خانه نشسته و کم مصاحبه می کند اما این بار در گفتگویی پاسخ می دهد به نکاتی که کمال تبریزی درباره فیلم پاداش گفته بود.

او ماجرای سفارش احمدی نژاد برای اکران پاداش را تایید می کند اما می گوید شورای پروانه نمایش که چهره هایی جنجالی مثل حمید رسایی تصمیم سازانش بودند خواسته احمدی نژاد را وتو کرده است.


قبلا آقای تبریزی چند نکته درباره شما گفتند. ایشان گفتند فیلم شان را آقای احمدی نژاد دیدند و گفتند هیچ مشکلی ندارد و حذفی ندارد و آقای شیخان جلوی خود ایشان با آقای شمقدری تماس گرفت گفت به فیلم مجوز بدهید ولی شما گوش نکردید.

- همه می خواهند از من درباره حرف های آقای تبریزی بپرسند.

واقعا آقای احمدی نژاد موافق بودند و شما اجازه ندادید فیلم اکران شود؟

- ما شورای پروانه نمایش داریم که به کار یک ایرادهایی گرفت. ما هم قرار بود طبق ضوابط کار کنیم و سفارش از این طرف و آن طرف حتی از آقای رییس جمهور هم قبول نمی کردیم. در دوره ما به این شکل نبود که مثلا به توصیه رییس جمهور از ضوابط بگذریم!

فیلم چه مشکلی داشت که مجوز نگرفت؟ به خاطر شوخی با آقای احمدی نژاد یا مسئله حج؟

- اصلا بحث من نبود؛ شورای پروانه نمایش مجوز نمی داد. ما بعد از توصیه آقای رییس جمهور، فیلم را دوباره بازبینی کردیم اما باز هم فیلم مجوز نگرفت.

مشکل فیلم چه بود؟

- به کار ایرادهایی گرفته بودند که الان بخشی از آن حل شده اما مثلا کاراکترهایی داشت که نمی توانستند در فیلم باشند. یکی از مشکلات اصلی فیلم درباره شخصیتی بود که پرچمی داشت و می خواست بالای مزار اهل بیت در بقیع این بیرق را نصب کند. این کاراکتر فیلم یک رفتارهای عجیب و غربی داشت که جالب نبود. الان من شنیده ام نسخه ای که اکران شده خیلی از این لحظات حذف شده است. این نشان می داد که بحث ما درست بود.


ولی الان با این همه اصلاحیه دیگر کار شبیه به یک فیلم نیست.

- من به آن کاری ندارم که این اصلاحیه ها چه سرنوشتی برای فیلم رقم زده اما آن زمان شورای پروانه نمایش به «پاداش» به دلیل مشکلاتی که گفتند، مجوز نداده بود.

آقای تبریزی می گفتند حتی آقای شمقدری حاضر نشدند اصلاحات روی فیلم انجام شود و به ما بگویند مثلا این بخش ها را بزنید؛ می گفتند فیلم نباید اکران شود.

- شورا آن زمان تشخیص داده بود که این فیلم مشکلات جدی دارد و نمی شود آن را نمایش داد. خود آقای تبریزی و تهیه کننده هم با این جریان کنار آمدند ولی خب مشخص بود که شاید در یک مقطع و دوره دیگری بتوانند فیلم شان را نمایش بدهند ولی از همان زمان هم واضح بود که باید با یکسری اصلاحات که الان انجام شده نمایش داده شود.

ایشان اتفاقا می گفتند زمان جوانی مان خیلی با آقای شمقدری دوست بودیم و در تل فیلم با هم بودیم و اختلافی نداشتیم اما بعدا که مسئولیت گرفتند، ایشان شد شمقدری و من هم تبریزی. دیگر اصلا انگار ما حقی برای دفاع از فیلم مان نداشتیم.

- قضیه شخصی نیست. هر کسی در هر جایگاهی که قرار می گیرد طبق قوانین موجود یک مسئولیت هایی دارد. آن زمان چه کمال تبریزی چه کسانی که نمی شناختیم برای ما فرق نمی کردند. دوست داشتیم همه فیلم هایی بسازند که اکران شود. آن زمان هم فکر می کنم خود آقای کمال تبریزی هم با این قضیه کنار آمد که فیلمش اکران نشود.

بیشتر از این دلخور بودند که آقای حسینی گفته بودند الی الابد اکران نمی شود.

- نمی دانم الی الابد را چه کسی گفته ولی حتما به آن شکلی که آماده شده بود منظورشان بوده چون یک جورهایی مسئله حج و بعضی مراسمی که ایرانی ها در مدینه دارند و باورهای مذهبی ما در آن ورژن از فیلم به تمسخر گرفته می شد.

ایشان تاکید داشت فیلمش را از روی فیلمنامه مصوب ارشاد ساخته است. بهتر نبود در همان مرحله تایید فیلمنامه و تایید مجوز ساخت، جلوی کار گرفته می شد؟

- من خبر ندارم چون مجوز را در دولت آقای صفار هرندی گرفته بودند و من نمی دانم آنها چقدر بر اساس فیلمنامه پیش رفته بودند اما فیلمی که ما دیدیم قابلیت اکران نداشت. چیزی که زمان ما برای نمایش آمد مشکل داشتت. حتی ما یکسری نماینده های مجلس را گفتیم آمدند با هم فیلم را دیدیم. می خواستیم برای حل مشکل، همفکری داشته باشیم و ببینیم می شود کاری کرد که آنها هم آمدند و روی آن مباحث حج نگران بودند چون یک مقدار بعضی موقعیت ها و بعضی رفتارها را به تمسخر کشیده بود و جالب نبود.

شخصیت صابر ابر مشکل اصلی فیلم بود؟

- بله؛ دقیقا همین نقشی که صابر ابر بازی می کرد. بعدها هم خود آقای تبریزی قسمت های بقیع را درآورده بودند. الان این نسخه اکران شده تقریبا اثری از صابر ابر ندارد و نقش او خیلی کوتاه شده است. حتی درباره ماجرای آقای رییس جمهور هم آنها نسخه اصلی را نشان شان ندادند. نسخه ای که اصلاح کرده بودند را به آقای احمدی نژاد نشان دادند. ما دوباره آن نسخه اصلاحی را هم به شورا بردیم، باز هم شورا نظرش این بود که صلاح نیست این فیلم نمایش داده شود.

از این نظر که آقای احمدی نژاد مورد تمسخر قرار بگیرند مشکلی نداشتید؟

- اتفاقا دوستان نظرشان این هم بود که رییس جمهور هم در این فیلم به تمسخر گرفته شدند اما وقتی آقای احمدی نژاد گفتند مشکل ندارد، از آن نظر تخفیف داده شد ولی بخش حج همچنان مشکل داشت.

فیلم دیگری هم بود که آقای احمدی نژاد سفارش کنند ولی چون با ضوابط نمی خوانده شما زیر بار اکرانش نرفته باشید؟

- یادم نمی آید چون ما چنین قرارهایی نداشتیم که کسی سفارش کند چه مثبت و چه منفی. طبق قواعد کار می کردیم. باز هم می گویم پاداش اکران نشد چون شورا این فیلم را تایید نکرد. به ایشان هم همان موقع گفتیم. آقای تبریزی هم گفتند فیلم را نشان آقای رییس جمهور داده اند. آقای احمدی نژاد گفته بودند از نظر من اشکالی ندارد اما این حکم دستوری نبود. آقای احمدی نژاد نگفتند این فیلم را حتما اکران کنید. گفته بود از نظر ما اشکال ندارد ولی خب شورای نمایش ما پیشنهاد آنها را تایید نکرد.


ایشان فیلم دیگری هم در دوره شما داشته که می گویند احتمالا هیچ وقت اکران نمی شود؛ فیلم خیابان های آرام.

- من خیلی وارد جزییات نمی شدم. اینکه فیلمنامه همان بود یا نه، حداقل الان چیزی یادم نمی آید ولی زمانی که فیلم ساخته شد احساس کردیم که نمی شود اکرانش کنیم و بازتاب خوبی ندارد. ما در شورای مان اعضایی داشتیم که اگر می گفتند فیلمی اکران شود دیگر مشکلی پیش نمی آمد. آقای رسایی، دکتر عباسی و خیلی دوستان دیگر که هم در فضای سیاسی و هم در فضای فرهنگی بودند و هم افراد شناخته شده ای بودند را در این شورا داشتیم که وقتی اجازه اکران به فیلمی می دادند دیگر مشکلی ایجاد نمی شد!

اگر شورای پروانه نمایش یک فیلمی را تایید می کرد، ما پای اکران آن می ایستادیم. البته آیین نامه، یک شورای عالی هم دارد که وقتی یک فیلم پروانه نمایش نگرفت، سازندگان می توانند اعتراض کنند و پرونده فیلم وارد شورای عالی شود. خیابان های آرام به این مرحله هم نرسید چون همان اول تایید نشد و تهیه کننده اش هم اصلا از پیگیری فیلم منصرف شد.

خودشان هم گفتند تهیه کننده هم بی خیال شد!

- بله؛ آن هم مشکلاتی داشت. آقای تبریزی فیلمساز خوبی است ولی یک مقدار خودش را رها می کند. هر چه به ذهنش می رسد را در فیلم می سازد و ارائه می دهد. بعضی وقت ها خوب می شود مثل لیلی با من است بعضی وقت ها هم مثل این دو فیلم به مشکل می خورد.

یا مارمولک.

- اگر اسم فیلم مارمولک از همان اول رضا مارمولک بود دچار این حاشیه ها نمی شد.

به عنوان یک دوست قدیمی فیلم هایش را دوست دارید؟

- کار او یک قالبی از فیلمسازی است که اگر یک مقدار با احتیاط و رعایت بعضی از اصول باشد بد نیست. بالاخره کارهای ایشان هم یک یدر میان مشکلی ندارد و بعضی ها هم مثل این دو فیلم به مشکل می خورد! یک فیلم مثل خیابان های آرام از اول هم مشخص بود به مشکل می خورد چون یکسری آدم هستند که شهر را به هم می زنند. قصه فیلم را به ارمنستان برده بود و اصلا در ایران نیست. یک کشور خارجی را انتخاب کرده اند و آدم ها هم تیپ های آنجا را دارند. فضا ایرانی نیست و خودشان احساس کرده بودند که نمی شود در ایران این فیلم را ساخت ولی در نهایت هم به مشکل خورد.