سرافراز هم دردی را دوا نکرد! (۲)

روزنامه هفت صبح - مرجان فاطمی، احمد رنجبر: 20 آبان سال گذشته تیم محمد سرافراز، ریاست را از ضرغامی تحویل گرفت و اعلام کرد که می خواهد تحول عظیمی در صداوسیما ایجاد کند. وعده و وعیدهای بسیاری داد و امید و انتظارها را میان مردم بدجوری بالا برد.

امروز دقیقا شش ماه از شروع مدیریت جدید می گذرد. در واقع این تیم یک نیم سال وقت داشتند تا وضعیت این رسانه را سر و سامان دهند و قدم های موثر و قابل توجهی بردارند.

درست است که در مدت زمان شش ماه نمی شود انتظار داشت که تمام مشکلات برطرف شود و در تمام زمینه ها بهبود قابل توجهی به چشم بیاید اما به هر حال گذشت نیم سال، زمان خوبی است تا اولین ارزیابی ها را از عملکرد گروه جدید داشته باشیم. در این پرونده عملکرد تک تک شبکه ها را به تفکیک در این شش ماه بررسی می کنیم.

شبکه آموزش

* تعریف جدید شبکه: شبکه آموزش از همان ابتدا با تعریف پخش برنامه های آموزشی و مهارتی به میدان آمد و قرار بود برنامه هایی با این رویکرد را پخش کند. از آنجایی که بحث آموزش به طور کل جذابیت ندارد، به شبکه ای قابل توجه برای مخاطبان بدل نشد. غیر از یکی دو برنامه که در دوره هایی پای مخاطبان بسیاری را به آن باز کردندن که البته همان ها هم در دوره مدیریتی جدید تعطیل شدند.

* برنامه جذاب: به طور کلی «رادیو هفت» و در دوره ای «قندپهلو» جزو برنامه هایی بودند کهش بکه آموزش را از یکنواختی و خشکی محض آموزش خارج می کردند و اتفاقا در جذب مخاطب هم موثر بودند که در دوره مدیریت جدید جلوی پخش آنها هم گرفته شد.

سرافراز هم دردی را دوا نکرد! (۱)

مدیر جدید این شبکه معتقد است صرفا برنامه هایی باید روی آنتن این شبکه باشند که بار آموزشی شان به هر جنبه دیگری مقدم باشد. البته برنامه «زندگی ما قصه نبود» هم تنها برنامه به نسبت موفقی است که محصول دوره مدیریتی جدید است که البته به دلیل عدم تبلیغات مناسب، هنوز آنطور که باید شناخته نشده.

* دستان: یکی از برنامه های شاخص شبکه آموزش است که مخاطبان خاص خودش را دارد. این برنامه موسیقی محور، سال هاست روی آنتن می رود و در واقع الان هم بدون تغییر به فعالیتش ادامه می دهد.

* سفید: برنامه موفقی در حوزه سینما، انیمیشن، نمایش و ... است که دو ماه قبل از تغییر تیم مدیریتی سازمان روی آنتن رفت و پخش آن ادامه پیدا کرد. در واقع می شود آن را با برنامه های ویژه فرهیختگان در شبکه چهار مقایسه کرد چون مخاطبانش همان مخاطبان شبکه چهار هستند.

* تعطیلات: این شبکه برای تعطیلات آخر هفته هم برنامه شاخصی ندارد جز همان دستان که مخاطبان خاص خودش را دارد. مخاطبان معمولی دلیلی برای پیگیری برنامه های این شبکه در آخر هفته ندارند. تا پیش از این برنامه رادیو هفت برای پنجشنبه شب ها ویژه برنامه تدارک می دید و خب از ساعت ۲۲ تا ۲۴ بازار حضور مخاطبان در این شبکه داغ بود.

شبکه نمایش

* تعریف جدید شبکه: پیش از این صرفا شبکه مخصوص فیلم بود. بعد از آمدن تیم جدید مدیریتی در صدا و سیما، یکی از اولین اقدامات این بود که شبکه نمایش و تماشا ادغام شوند و شبکه ای تحت عنوان شبکه فیلم و سریال فعالیتش را ادامه دهد. در حال حاضر دو باکس ساعت ۱۹ و ۲۲ به پخش سریال اختصاص پیدا کرده و در سایر ساعت ها فیلم سینمایی پخش می شود.

* سریال: مدیران جدید تشخیص داده بودند که با وجود شبکه ای مثل «آی فیلم» دیگر نیازی به شبکه ای برای پخش سریال مثل تماشا وجود ندارد. از آنجایی که آی فیلم به طور کامل سریال های ایرانی تکراری پخش می کند ترجیح دادند به جای تماشا دو باکس سریال خارجی به نمایش اضافه کنند.


این اتفاق در شرایطی افتاد که شبکه نمایش به عنوان شبکه فیلم هویت خاص خودش را پیدا کرده بود و مخاطبان خاص خودش را داشت. این مسئله باعث شد پخش سریال در این شبکه چندان هم با استقبال روبرو نشود. مخصوصا اینکه سریال هایی که این شبکه پخش می کند چندان هم شاخص نیستند و خیلی هایشان از جمله «الیور توئیست»، «جین ایر» و ... از شبکه های دیگر هم بارها پخش شده بودند.

* ستاره بیست: این مسابقه محصول مدیریت سابق تلویزیون است که برای کشف استعداد علاقمندان بازیگری تولید شد و چند هفته ای است روی آنتن رفته. با اینحال به خاطر ضعف برنامه هیچ موجی ایجاد نکرده.

* باکس های جدید: از آنجایی که حسن کرمی، مدیر قبلی شبکه نمایش بعد از ورود تیم جدید همچنان به مدیریتش در این شبکه ادامه داد، برنامه های شبکه به لحاظ محتوا تغییر خاصی نداشتند. البته تعریف باکس ها مانند «فیلم های دنباله دار»، «فیلم های ترسناک»، «هفته فیلم ستاره ها»، فیلم های سینمای هند، روسیه و ... کم کم به فراموشی سپرده شدند. تنها برنامه موفقی که همچنان به حضورش در این شبکه ادامه می دهد، «سینما کلاسیک» بامداد است.

* تعطیلات: شبکه نمایش هم با وجود اینکه قابلیت این را دارد تا روزهای تعطیل به شیوه متفاوتی عمل کند و فیلم های ویژه تری روی آنتن بفرستد اما انتخاب فیلم هایش با سایر روزهای هفته تفاوت خاصی ندارد. این ضعفی است که از زمان افتتاح شبکه نمایش و در دوره قبل هم وجود داشت و هیچ وقت اصلاح نشد.

شبکه نسیم

* تعریف جدید شبکه: نسیم از آخرین تلاش های مدیریت سابق تلویزیون است که به قصد ایجاد نشاط و سرگرمی راه افتاد و با همین تعریف به کارش ادامه می دهد.

* برنامه جذاب: «خندوانه». شبکه نسیم بعد از پایان دوره آزمایشی چند برنامه تولیدی روی آنتن فرستاد؛ برنامه هایی مثل «عینک آفتابی»، «آبرنگ»، «هاونگ»، «شکرآباد» و ... اینها همه مثل هم بودند و فقط جوک تعریف می کردند. برای همین از سوی مخاطب پس زده شدند و توفیقی به دست نیاوردند.


حساب «خندوانه» سوا بود. رامبد جوان با رو کردن ایده های نو برنامه ای جذاب روی شبکه نسیم فرستاد و یک تنه آن را نجات داد. با پایان فصل اول این برنامه تازه معلوم شد حیات شبکه نسیم به «خندوانه» وابسته است. در مدتی که این برنامه تعطیل بود، نسیم عملا چیزی نداشت؛ تا اینکه مدتی است فصل دوم «خندوانه» روی آنتن رفته و بار دیگر بینندگان زیادی به سمت خود جلب کرده.

* دست نزن جیزه: این برنامه طنز آیتم محور مدتی است با موضوع شوخی با مواد مخدر روی آنتن است اما به دلیل کیفیت پایین نتوانسته نمره قبولی بگیرد تا اولین دستپخت مدیریت جدید هم نمره منفی بگیرد.

* هاونگ: این برنامه هم از محصولات قدیمی تر شبکه نسیم است که بدون اتفاق خاصی به کارش ادامه می دهد. با تعریف جوک و آیتم های بامزه یک برنامه موفق نمی شود.

* شب کوک: این برنامه در بازه پخش نتوانست موج ایجاد کند اما برنامه ای جذاب بود که استانداردهای یک برنامه موسیقایی را رعایت می کرد. از ادامه آن خبری نیست.

* آیتم ها: شبکه نسیم از بدو تاسیس بخش عمده ای از انرژی خود را صرف پخش آیتم های مختلف که بریده ای از فیلم و سریال و کلیپ و موسیقی و موارد دیگر است گذاشته. نوآوری در این آیتم ها دیده نمی شود و از فرط تکرار به ضد خود عمل تبدیل شده.

* تعطیلات: شبکه نسیم در نوروز و تعطیلات آخر هفته و مناسبت های شاد باید پیشگام باشد اما عملا از همه شبکه ها عقب می افتد.

شبکه پویا

* تعریف جدید شبکه: از ابتدا به عنوان شبکه مخصوص کارتون به میدان آمده بود اما تیم مدیریتی جدید اعلام کردند که باید به شبکه کودک تغییر کاربری دهد. در واقع قرار بود تمام برنامه های کودک تلویزیون در این شبکه جمع شوند و پویا متولی اصلی کار کودک در تلویزیون باشد.

علی بخشی زاده مدیر سابق شبکه دو هم قرار بود مدیریت این شبکه را به عهده داشته باشد. این مسئله تا نوروز مسکوت ماند و بعد به جای اینکه قدمی در این زمینه برداشته شود اعلام شد شبکه یک هم باکس برنامه کودک جمعه هایش را برمی گرداند.

بنابراین نه تنها شبکه پویا رویکرد کودک پیدا نکرد که باز هم تکثر برنامه ها در شبکه های مختلف بیشتر شد. این شبکه الان بعد از گذشت شش ماه همچنان مثل روز اول عمل می کند و فعالیت هایش کمترین تغییری نکرده.


* فیلم سینمایی: پخش فیلم سینمایی در باکس ۲۱ شب ها اتفاق قابل توجهی است که از زمان تاسی شبکه پویا شاهدش بوده ایم؛ باکسی جذاب که البته به دلیل تکراری بودن کارتون ها تا حدی اعصاب خردکن هم بود. به هر حال تنها برگ برنده شبکه پویا همین باکس است که فعلا بدون تغییر پیش می رود.

* مجموعه های کارتونی: تنها اتفاق مهم شبکه پویا در دوره مدیریت جدید این است که به حد و اندازه قبل، کارتون تکراری پخش نمی کند. البته نه اینکه به کل پخش قدیمی ها را حذف کرده باشد اما تعدادی برنامه جدید هم جایگزین آن شده اند اما در واقع ساختار آن همچنان مثل قبل است.

* تعطیلات: با اینکه انتظار می رود این شبکه در ایام تعطیلات رویکرد ویژه ای داشته باشد، عملا چنین مسئله ای را در آن شاهد نیستیم. پنجشنبه ها و جمعه ها عین روزهای دیگر هفته صرفا باکس ساعت ۲۱ در اختیار فیلم سینمایی قرار می گیرد و هیچ ویژه برنامه خاصی برای تعطیلات ندارد. در عید نوروز هم که مثل سال های قبل، چند کارتون محدود روی آنتن این شبکه رفت که همزمان از شبکه های دو و پنج هم پخش می شد.

شبکه سلامت

این شبکه هم از آن دست شبکه هایی است که بعد از ورود تیم مدیریتی جدید هیچ اتفاق خاصی برایش نیفتاده. بیشتر برنامه ها همچنان مجری محورند، روی صحبت مستقیم پزشک با مخاطبان تاکید دارند و هیچ برنامه جذاب و شاخصی در آن وجود ندارد.

هنوز تمهیدی برای تمرکز تمام برنامه های پزشکی و سلامت در این شبکه اندیشیده نشده. مثلا علاوه بر شبکه سلامت، شبکه آموزش هم دکتر سلام پخش می کند یا میزگردهای پزشکی همچنان در برنامه های خانوادگی شبکه های مختلف رواج دارد.

یکی از مهمترین ایرادهای این شبکه عدم جذابیت برنامه هاست؛ تا جایی که برای جذب مخاطب یا جذاب کردن ساختار شبکه مجبور می شوند مجموعه کاملا بی ربط خنده بازار روی آنتن بفرستند.

شبکه بازار

این شبکه از همان ابتدا هم هویت خاصی نداشت. ابتدای امر با هدف معرفی کالاها و خدمات به میدان آمد و بعد از مدتی تغییر رویه داد و به سمت و سوی شبکه ای اقتصادی پیش رفت.

کم کم مدیران متوجه شدند که شبکه به این شیوه جواب نمی دهد و مجددا بازار به همان رویه قبلی برگشت. از آن زمان به بعد این شبکه به یک آگهی بازرگانی طولانی مدت به همراه اعلام قیمت های روز و اماکن خدماتی مختلف بدل شد.


با اینکه قرار بود طبق رویکرد جدید مدیریتی، به صورت زیرمجموعه شبکه پنج اقتصادی به فعالیتش ادامه دهد اما هنوز در این زمینه هم اتفاق خاصی صورت نگرفته.

شبکه بازار به دلیل اینکه برنامه خاصی برای جذب مخاطبان ندارد، همچنان ناشناخته است مگر اینکه در آینده فکر خاصی برای آن داشته باشند.

شبکه شما

شبکه شما در دوران مدیریت قبل صدا و سیما تاسیس شد و هدفش بها دادن به تولیدات استانی و فرهنگ و آداب بومی مناطق مختلف بود. این شبکه در حالی ایجاد شد که همه استان ها شبکه استانی داشتند و همین کار را انجام می دادند. در دوره قبل تلاش هایی انجام شد اما به خاطر دیده نشدن شبکه و نبود برنامه خلاقانه ثمری نداشتند. حتی برنامه ای مثل «هفت ترانه» دچار سانسور شد و از پخش بازماند.


در دوره جدید شبکه شما مثل قبل حرکت می کند و اتفاق خاصی در آن شکل نگرفته. به جای «هفت ترانه» برنامه «هنر پنجم» روی آنتن می رود که نسخه ضعیف تری از آن برنامه به حساب می آید.

پخش مسابقات لیگ برتر فوتبال کشورمان بیشترین عامل دیده شدن شبکه شما است. این شبکه همزمان با پخش مسابقات از شبکه سه و ورزش، فوتبال پخش می کند.

شبکه افق

شبکه افق با عنوان شبکه گفتمان انقلاب اسلامی در دوره مدیریت قبلی سازمان صدا و سیما راه اندازی شد. این شبکه محصول صدا و سیما نیست و توسط موسسه اوج پشتیبانی می شود. پس خروجی اش را نباید به حساب مدیریت جدید و قدیم سازمان صدا و سیما نوشت. شبکه افق از زمانی که به شکل رسمی روی گیرنده ها قرار گرفته سعی کرده طبق تعریف خود عملکرد موفقی به جا بگذارد. برای همین در اقدامی جالب سراغ «آسمان من» رفت و سریال پربازیگر محمدرضا آهنج را روی آنتن فرستاد.


این سریال از تولیدات موسسه اوج است و نخواست آن را به شبکه ای دیگر بدهد. درست است که سریال دیده نشد اما همین مقدار تلاش شبکه افق نشان می دهد می خواهد درست است که سریال دیده نشد اما همین مقدار تلاش شبکه افق نشان می دهد می خواهد در مسیر پیش رو محکم گام بردارد. افق علاوه بر این سریال مستندهای جذابی پخش کرده؛ از جمله اینکه همزمان با پخش پشت صحنه «چ» در شبکه نمایش خانگی بخشی از گفتگوی ابراهیم حاتمی کیا را روی آنتن فرستاد. همه اینها را همانطور که گفتیم نباید به حساب مدیران تلویزیون نوشت.

شبکه ورزش

از جمله شبکه هایی که جای آن خالی بود همین شبکه ورزش است. این شبکه در دوره مدیریت قبل راه افتاد اما مثل دیگر شبکه های تازه تاسیس مشکلات خاص خود را دارد. با اینحال مسئولان شبکه ورزش سعی کردند با پوشش مسابقات داخلی و خارجی بازوی کمکی شبکه سه باشند.


این اتفاق در جام جهانی فوتبال به خوبی رخ داد و هماهنگی خوبی بین این دو شبکه شاهدت بودیم. جذاب ترین برنامه این شبکه «فوتبال ۱۲۰» است که به نوعی نود خارجی به حساب می آید. عادل فردوسی پور و تیمش با آنالیز مسابقات لیگ های مختلف فوتبال، لحظات خوبی رقم می زنند.

«لیگ ۱» دیگر برنامه خوب این شبکه است که رسالتش پرداختن به بازی های دسته اول کشور است. «آن سوی نیمکت» هم مخاطبان پروپاقرص خود را دارد. همه اینها اتفاقاتی است که پایه اش در مدیریت قبل پی ریزی شده. مدیران جدید چه کرده اند؟ چندی پیش اعلام شد شبکه ورزش می شود کانال ورزش و زیرگروه شبکه سه فعالیت می کند؟ خروجی چه بوده؟ هنوز هیچ!

شبکه آی فیلم

شبکه آی فیلم زیر نظر معاونت برون مرزی سیما فعالیت می کند اما خیلی زود مورد توجه بینندگان داخلی هم قرار گرفت، برای همین روی گیرنده های دیجیتال قابل دریافت شد و حتی مسئولان این شبکه برای ایرانی ها آیتم های جداگانه ای تولید کردند. مثلا به جای آیتم «انتم و آی فیلم» معادل فارسی اش تهیه شد. هر چه گذشت اما از کیفیت آی فیلم کاسته شد؛ دلیل اصلی تکرار بیش از حد سریال های قدیمی است. این روند در مدیریت جدید هم اصلاح نشده و درِ این شبکه بر همان پاشنه می چرخد. به سریال های تکراری، تله فیلم های بی کیفیت را هم باید اضافه کرد.


حالا هم آی فیلم باکس فیلم سینمایی اش را به سریال «ستایش» اختصاص داده، آن هم در شرایطی که چند ماه پیش این سریال روی آنتن آی فیلم رفته بود و معلوم نیست چنین تصمیمی براساس کدام منطق اتخاذ شده. آی فیلم برای ماه رمضان یک سریال تولیدی روی آنتن می فرستد؛ «تنهایی لیلا» محمد حسین لطیفی. این اولین سریال تولیدی شبکه در مدیریت جدید است.