در سالمرگ سلطان کمدی سینمای کلاسیک
«چارلی چاپلین» که از بزرگترین کارگردانان، آهنگسازان و بازیگران آثار کمدی در عصر «هالیوود کلاسیک» آمریکا بهشمار میآید، ۳۷ سال پیش در سن ۸۸سالگی در سوییس درگذشت.
«چاپلین» بهراستی از خلاقترین و تأثیرگذارترین شخصیتهای عصر فیلمهای صامت بود که همزمان با بازیگری در فیلمهایش، کارگردانی، تهیهکنندگی و ساخت موسیقی آنها را نیز برعهده داشت و میتوانست درد و رنج را در کنار عشق و انسانیت به تصویر بکشد.
او ۶۵ سال از عمرش را وقف سینما و دنیای سرگرمی کرد؛ کار او از سالن ویکتوریا انگلستان در سن پنج سالگی آغاز شد و تا سن ۸۸سالگی نیز ادامه یافت. یکسال پس از مهاجرت همراه خانوادهاش از انگلستان به آمریکا، «چاپلین» که بهواسطهی مادرش، علاقهی فراوانی به بازیگری پیدا کرده بود، برای اولینبار در فیلم «در تلاش معاش» بازی کرد که البته چندان مورد قبول مدیران کمپانی «کیاستون» قرار نگرفت.
با این حال آنها تصمیم گرفتند فرصت دوبارهای به چاپلین جوان بدهند. او در سن ۲۴سالگی در دومین فیلماش با نام «مسابقات اتومبیلرانی کودکان» بازی کرد. سبک خاص راه رفتن سنگین او در این فیلم و همچنین فیلم بعدیاش «مخمصه غریب میبل» مورد توجه تماشاگران قرار گرفت و محبوبیت ویژهای پیدا کرد.
سال ۱۹۱۵ آغاز دوران حرفهای بازیگری «چاپلین» بود که با عقد قرارداد جدید با استودیوهای جدید و راهاندازی کمپانی فیلم خودش همراه بود. یک سال بعد، «چاپلین» با دریافت دستمزد ۶۷۰ هزار دلار، در مدت ۱۸ ماه، ۱۲ فیلم کمدی برای کمپانی «میوچال فیلم» ساخت که جزو تأثیرگذارترین فیلمهای کمدی تاریخ سینما محسوب میشوند. از معروفترین آنها میتوان به «خیابان آرام»، «ساعت یک صبح»، «ماجراجو» و «سمساری» اشاره کرد.
تکنیکهای خاص فیلمسازی «چارلی چاپلین» تا زمان حیات او برای همه ناشناخته باقی ماند و او هرگز دربارهی آنها صحبتی نمیکرد. در سال ۱۹۸۳، شش سال بعد از مرگ چاپلین، یک مستند انگلیسی با نام «چاپلین ناشناخته» به بررسی دقیق سکانسها و هنر فیلمسازی چاپلین پرداخت.
وسواس بسیار زیاد «چاپلین» در اینکه بازیگران فیلمهایش حتما آنچه را که او در نظر دارد، بازی کنند، از دلایلی بود که او در مقایسه با دیگر رقبایش، مدت طولانیتری را وقف ساخت فیلمهایش میکرد.
در این سالها، چاپلین برخی از آثار ماندگارش را مانند «پسربچه» (۱۹۲۰)، «زائر» (۱۹۲۳) و «دوشفنگ» (۱۹۱۸) ساخت. او بهواسطهی مشغلهکاری زیاد که همزمان برای استودیو شخصیاش و دیگر استودیوها فیلم میساخت، کمتر فرصت پیدا میکرد تا خودش نیز نقشی بازی کند. «زن پاریسی» (۱۹۲۳)، «جویندگان طلا» (۱۹۲۵) و «سیرک» (۱۹۲۸) از جمله فیلمهای دهه ۳۰ بودند که چاپلین نقش کوتاهی در آن بازی کرد.
پیش از ورود به عصر فیلمهای ناطق، «چاپلین» در سال ۱۹۳۱ «روشناییهای شهر» و در سال ۱۹۳۶ نیز «عصر جدید» را ساخت که بهراستی از ماندگارترین آثار او هستند.
فیلمهای ناطق و همراه با دیالوگ «چارلی چاپلین» با شاهکار معروفش «دیکتاتور بزرگ» در سال ۱۹۴۰ آغاز شد. هرچند اولینباری که صدای چاپلین را تماشاگران شنیدند، در سکانس پایانی فیلم «عصر جدید» بود که آواز نامفهومی از چاپلین شنیده میشد.
با وجود شکوفایی دوران فیلمهای ناطق در دهه ۳۰، چاپلین همچنان سینما را یک هنر پانتومیک میدانست و عقیده داشت که بازی، بسیار بیشتر از کلمات و دیالوگها از سوی تماشاگر درک میشود.
وی با فیلم «لایملایت» در سال ۱۹۷۲ جایزهی اسکار بهترین موسیقی را کسب کرد، هرچند دههها بعد از ساخت آن بود که با تأخیر حدودا ۳۰ ساله در لسآنجلس اکران شد.
«چاپلین» در سال ۱۹۲۹ در دو بخش بهترین بازیگر و بهترین کارگردان کمدی برای فیلم «سیرک» نامزد جوایز اسکار بود، اما برگزارکنندگان جوایز اسکار با خارج کردن نام او از فهرست نامزدها، تصمیم گرفتند فقط یک اسکار افتخاری به وی اعطا کنند.
این کمدین بزرگ در سال ۱۹۷۲ دومین جایزه افتخاری اسکار را گرفت و برای اولینبار در مراسم حضور یافت. در تاریخ برگزاری اسکار، «چاپلین» رکوردار طولانیترین مدت تشویق از سوی حضار است که ۵ دقیقه به طول انجامید.
«چارلی چاپلین» دو فیلم آخرش را در لندن ساخت؛ «سلطانی در نیویورک» در سال ۱۹۵۷ و «کونتسی از هنگکنگ» در سال ۱۹۶۷ که کارگردانی، نگارش فیلمنامه و تهیهکنندگی آنها برعهدهی خود چاپلین بود. فیلم «کونتسی از هنگکنگ» با بازی «مارلون براندو» و «سوفیا لورن» آخرین حضور چاپلین در عرصه سینما بود.
«چاپلین» پس از خداحافظی از بازیگری، بین سالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۶، موسیقی فیلمهای صامتش را میساخت و آنها را دوباره عرضه میکرد. وی روز چهارم مارس ۱۹۷۵ بهجهت سالها خدمت هنری به جامعه انگلستان از سوی ملکه الیزابت دوم به مقام شوالیه رسید و لقب «سر» را دریافت کرد.
سلامت جسمانی چاپلین تقریبا پس از پایان ساخت فیلم «کونتسی از هنگکنگ» و بهطور شدیدتر پس از دریافت جایزه اسکار در سال ۱۹۷۲ روبه وخامت گذاشت. از سال ۱۹۷۷ او روی «ویلچر» مینشست و سرانجام روز ۲۵ دسامبر ۱۹۷۷ در سن ۸۸ سالگی درگذشت.
وی طی چند دهه فعالیت سینمایی موفق به کسب جوایز متعددی مانند جایزه اسکار بهترین موسیقی برای «لایملایت» در سال ۱۹۷۳، جایزه اسکار افتخاری در سال ۱۹۷۲، نامزد اسکار بهترین فیلمنامه در سال ۱۹۴۸ برای «آقای وردو»، نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلمنامه در سال ۱۹۴۱ برای «دیکتاتور بزرگ»، جایزه اسکار افتخاری در سال ۱۹۲۹ برای فیلم «سیرک»، جایزه افتخاری از انجمن کارگردانان آمریکا، جایزه ربان نقرهای بهترین فیلم خارجی از انجمن روزنامهنگاران فیلم ایتالیا در سال ۱۹۵۳ برای «لایملایت»، جایزه شیر طلای افتخاری ونیز در سال ۱۹۷۲ شد.
از مهمترین آثار کارنامه فیلمسازی چارلی چاپلین میتوان از «ولگرد»، «شغل»، «بانک»، «مامور آتشنشانی»، «خیابان آرام»، «زندگی سگی»، «دوشفنگ»، «پسربچه»، «زائر»، «زن پاریسی»، «جویندگان طلا»، «سیرک»، «روشناییهای شهر»، «عصر جدید»، «دیکتاتور بزرگ»، «موسیو وردو»، «لایملایت»، «سلطانی در نیویورک»، «کنتسی از هنگکنگ»، «خانهبهدوش»، «پروفسور» و «طبقه مرفه» نام برد.
ارسال نظر