چالش های پیش روی پورمحمدی در تلویزیون!

روزنامه هفت صبح: حدود دو سال و یک ماه پیش، علی اصغر پورمحمدی در مراسم تودیعش، به شوخی از دارابی تشکر کرد و گفت به خاطر اینکه بار شبکه سه را از روی دوشش برداشته و به فکر استراحت و رفاه حالش بوده ممنون است و حالا امروز همان روزی است که خودش، بار معاونت را از دوش دارابی برمی دارد و اولین روز فعالیتش را در سمت معاونت سیما شروع می کند.


انتشار نامه حمایت آمیز ۵۰۰ هنرمند در روز گذشته، مهمترین حرکتی بود که همزمان با شروع فعالیتش در این مسند، اتفاق افتاد. ۵۰۰ هنرمندی که میانشان نام های بزرگی به چشم می خورد که چند وقتی می شد عطای تلویزیون را به لقایش بخشیده بودند.

پورمحمدی در اولین روز کاری اش با چالش های ریز و درشت بسیاری روبروست؛ چالش هایی که باعث شده بودند تا این اواخر، تلویزیون وضعیتی بسیار ناامیدکننده داشته باشد. هفت صبح در این گزارش، شش چالش مهم که پورمحمدی در نقطه شروع با آنها روبروست را به تفکیک بررسی می کند.

زمین خورده ها

واقعیت این است که تلویزیون ما حال و روز خوشی ندارد. این را می توان از انبوه کامنت های اعتراضی مردم در سایت های خبری و شبکه های اجتماعی به راحتی متوجه شد.

حتما مهمترین هم و غم پورمحمدی بازگرداندن طراوت به آنتن تلویزیون است تا مخاطبان از این همه شبکه چیز دندان گیری عایدشان شود. در حال حاضر تکیه تلویزیون به چند برنامه خاص و در رأس آن پخش مسابقات ورزشی و برنامه نود است. سریالی که گل کند، تاک شوهایی که مردم را پای گیرنده ها بنشاند و برنامه های سرگرم کننده به ندرت یافت می شود.

در این میان خیلی از برنامه ها پتانسیل و بضاعت داغ کردن آنتن را دارند که به خاطر عدم وجود نگاه درست و اصولی عملا زمین خورده اند. «ورزش و مردم» نمونه مشخصی است که با تغییر مجری و تزریق نگاه کارشناسی می تواند هویت از دست رفته را بازیابد و نامش را به عنوان برنامه پربیننده و جریان ساز سر زبان ها بیندازد.


«هفت» هم بعد از رفتن فریدون جیرانی دچار چنین سرنوشتی شد. این برنامه تخصصی سینمایی پویایی اش را از دست داده و درصد زیادی از بینندگانش ریزش داشته اند. هنوز هم می توان با انتخاب یک مجری توانمند و تیم قوی برنامه ساز، آن را به برنامه ای پرمخاطب تبدیل کرد.

وضع برنامه های کودک به شدت خراب است؛ این را پیش تر نوشته بودیم. سهم کودکان و نوجوانان از آنتن ناچیز شده و برنامه های موجود هم خالی از جذابیت هستند. سال ها است که اصلا از سریال و شخصیت های متناسب با این گروه سنی خبری نیست. برنامه های صبحگاهی هم حال خوشی ندارند؛ برنامه ها تکراری و یکنواخت شده اند و کسی را سر دماغ نمی آورند. این نوشته را می توان به طور جزیی و مصداقی ادامه داد...

پروژه های بلاتکلیف

علی اصغر پورمحمدی پرونده کلی فیلم و سریال روی میزش دارد؛ پروژه هایی که هر کدام در مرحله ای از تولید هستند و باید برای سر و سامان دادن به آنها چاره ای بیندیشد.

ابتدا بیایید دو سریال پر سروصدای یک سال اخیر را بررسی کنیم: «سرزمین کهن» و «جاده قدیم». از قضا مشکل این دو با بقیه فرق دارد و گرفتار تیغ ممیزی شده اند.

سال پیش پخش «سرزمین کهن» خیلی زود اعتراض جمعی از هموطنان لر را به همراه داشت و همین باعث شد سریال به محاق برود. مسئولان تلویزیون و از جمله معاون سابق سیما هم به جای حمایت از کمال تبریزی و توضیح درباره سوءتفاهم ها، پشت او را خالی کردند.


دیگر سریال یعنی «جاده قدیم» هم در آستانه پخش توقیف شد. هر چقدر هم سازندگان تاکید کردند سریال خط قرمز را پشت سر نگذاشته و لهجه اش من درآوردی است، گوش مسئولان عافیت طلب بدهکار نبود. علاوه بر اینها علی دارابی در دوره مسئولیتش بارها از پروژه های فاخر میلیاردی خبر می داد و حتی از نام سازندگان هم پرداه برمی داشت، خودتان به این فهرست نگاهی بیندازید: شهید چمران، پوریای ولی، شهید باکری، حماسه میشان، مردان دره گرگ، حضرت موسی (ع)، دستی بر ثریا، سلمان فارسی، حضرت ابوطالب (ع)، فصل بی پروایی، آخرین دربار و آخرین شاه.

تنها جلیل سامان است که مجدانه دنبال ساخت سریال چمران است و هر از چندگاهی اخبار پروژه اش به رسانه ها راه می یابد، بقیه رسما نومید شده اند. «ساخت ۶۸ سریال برای سال ۹۳» این هم تیتر خبری است که ابتدای سال از زبان مدیر کل طرح، برنامه و نظارت معاونت سیما به رسانه ها راه یافت. به اینها اضافه کنید لیست بدهی تلویزیون به سریال هایی که پس از چند سال هنوز تسویه نشده اند.

وضعیت نابسامان اسپانسرها

جدای از تمام اتفاق های ناامیدکننده ای که این اواخر در تلویزیون شاهدش بودیم، می توانیم صراحتا بگوییم در یک سال اخیر تلویزیون بیشتر شبیه یک بازار بزرگ بود تا هر چیز دیگر. کالاهای مختلف از بازار فرش گرفته تا چای و پفک و دستمال توالت و هر چیزی که آمدن اسمش در رسانه ملی مجاز بود، امکان این را داشت تا میان یکی از برنامه های زنده تبلیغ شود. هرمز شجاعی مهر دوربین برنامه «خانواده» را می برد داخل بازار فرش و نیم ساعت تک تک محصولاتش را تبلیغ می کرد، عموپورنگ، مجبور بود برای اینکه برنامه اش ادامه پیدا کند، بسته های تنقلات تبلیغ کند و فیتیله ای ها پای ماکارونی و لازانیا و از همه بدتر دستمال توالت را به استودیوی برنامه شان باز کردند.

آنتن تلویزیون ساعت ها در اختیار تبلیغات انواع چای و برنج و بانک و ... قرار گرفته شد و به جای پخش محصولات جالب و سرگرم کننده، مخاطب را ترغیب می کرد به چرخاندن گردونه زل بزند و امیدوار شود که بلکه اسمش از داخل آن بیرون بیاید.


کارشناس های تبلیغات، جای کارشناسان واقعی را در برنامه های خانوادگی گرفتند و داروهای ضد لاغری و رفع چروک پوست و ... به صورت آنلاین در همین برنامه ها فروخته شد.

حالا تبلیغات گل درشت سریال ها که برند محصول مورد نظر را توی چشم آدم فرو می کردند به کنار! خلاصه اینکه در این دوران، تعریف برنامه ها عم از خانوادگی، کودک و نوجوان و ... عوض شد و حالا پورمحمدی باید با تمام این مسائل روبرو شود. ارتقا و تعمیق محتوایی برنامه ها و بالا بردن سطح کیفی آنها و ... از جمله وظایفی است که رییس صدا و سیما در حکم انتصاب او به سمت معاونت سیما بر دوشش گذاشته و در صورت توجه به آن، طبیعتا وضعیت این بازار خرید و فروش، سر و سامان می گیرد.

قهر حرفه ای ها از تلویزیون

چند سال اخیر پر بود از خبرهای ناامیدکننده خروج کارگردان ها، بازیگران و عوامل حرفه ای از تلویزیون و خالی شدن دست معاونت سیما از حرفه ای ها. عده ای به خاطر مشکلات بودجه عطای کار کردن در تلویزیون را به لقایش بخشیدند و برخی دیگر به دلیل سختگیری ها، دخالت ها و خط قرمزهای وحشتناکی که دارابی به عنوان شروط اصلی تولید مقابل شان می گذاشت.

در مقابل رونق شبکه نمایش خانگی، پایین بودن خط قرمزها، استقبال مردم و بازگشت مالی خوبی که برای تولیدکنندگان به همراه داشت، مزید بر علت شد تا روز به روز بازار مهاجرت از تلویزیون به این شبکه ها قدرت بگیرد و در یک سال اخیر به اوج برسد.


داود میرباقری، حسن فتحی، کمال تبریزی، بیژن بیرنگ، محمد حسین لطیفی، مهران مدیری و ... یکی یکی این رسانه را ترک کردند و به سمت تولید در این شبکه رفتند. برخی مثل کمال تبریزی، به دلیل حواشی و بی احترامی ها از تلویزیون خارج شدند و برخی دیگر مثل رضا عطاران، هیچ وقت به فکر بازگشت و تولید در تلویزیون نیفتادند.

تنها افراد حرفه ای که می شود گفت دارابی توانست با شرط و شروط نگه شان دارد یا موافقت شان را برای برگشت جور کند؛ ایرج طهماسب، مهران مدیری و محمد حسین لطیفی بودند. پورمحمدی در چنین شرایطی پست را از دارابی تحویل گرفت؛ وضعیتی که شاید اگر کسی غیر از پورمحمدی بر این مسند می نشست، تا حدی برایش دردسرساز می شد.

انتشار نامه حمایت آمیز ۵۰۰ هنرمند و تبریک به سرافراز برای انتخاب پورمحمدی درست روز قبل از شروع به کارش، نشان داد که وضعیت برای معاونت او کاملا همراه است؛ مخصوصا اینکه اسم افرادی مثل ابراهیم حاتمی کیا، داود میرباقری، کمال تبریزی، کیانوش عیاری، مهران مدیری، رضا عطاران و ... میان این حامیان به چشم می خورد.

وضعیت ممنوع التصویرها

حکایت ممنوع التصویری در تلویزیون سری دراز دارد. خیلی وقت ها دلیل روشنی برای این تصمیم اعلام نمی شود. بارها هم مشاهده شده که یک بازیگر سینما چهره اش جزو خطوط قرمز تلویزیون می شود و بعد از آن است که تازه دیگران دنبال واکاوی هستند که مگر چه کرده.

نمونه های زیادی هستند که چهره و صدایشان از تیزر تبلیغ یک فیلم حذف شده است. اگر دلایل حذف مهران مدیری در تیزر «تهران ۱۵۰۰» مشخص بود، کسی پی نبرد چرا مهناز افشار، هانیه توسلی یا میلاد کی مرام نباید دیده شوند؟


البته علی دارابی بارها اعلام کرده بود: «در تلویزیون هیچ کس ممنوع الکار نیست.» به طور ضمنی خودش را از حذف چهره ها مبرا کرده و عوامل بیرونی را هم در این تصمیم دخیل دانسته بود. موضع گیری اش اما خیلی زود واکنش ممنوع التصویرها را به همراه داشت. مثلا جواد یحیوی در گفتگویی ضمن مقصر دانستن تلویزیون به خاطر حذف چهره و تصویرش گفته بود: «این رسانه به پرداختن به شایعات عادت کرده است. متاسفانه سازمان صدا و سیما تقاضای واقع بینانه مخاطبان را نمی بیند. گفتن این حرف از معاون صداوسیما نیز درست نیست.»

حالا علی اصغر پورمحمدی با مقوله ممنوع التصویری چه می کند؟ پشت مجریان تلویزیون می ایستد یا تکلیف آنها را منوط به تصمیم گیری های بیرونی می داند؟ فرزاد حسنی، جواد یحیوی، احسان علیخانی، محمدرضا شهیدی فرد، محمد سلوکی، ژیلا صادقی و آزاده نامداری مجریانی هستند که هر کدام دوره ای محرومیت فصلی را تجربه کرده اند. درباره جزییات حذف آنها در پرونده مرور عملکرد ۱۰ ساله عزت الله ضرغامی نوشتیم، سوال مهم حالا درباره کیفیت همکاری آنها است. آیا این چرخه ممنوع التصویری فصلی ادامه خواهد داشت یا همه چیز ضابطه مند می شود؟

بی سر و سامانی شبکه ها

تاسیس پشت سر هم شبکه های تلویزیونی، اتفاقی بود که در دوره ریاست ضرغامی شاهدش بودیم؛ اتفاقی که به تعبیر تمام منتقدانش، تنها در صورتی شانس موفقیت داشت که با برنامه ریزی دقیق پیش می رفت و همه جانبه مدیریت می شد اما واقعا معاون سیما توانست وظیفه مدیریت همه جانبه این شبکه ها را به درستی انجام دهد؟

بعد از تاسیس این شبکه ها بیشتر از اینکه شاهد تخصصی شدن و ایجاد دریچه های جدید در تولیدات تلویزیونی باشیم، به یک جور بی نظمی، تداخل کنداکتور و مشخص نبودن اهداف رسیدیم.


شبکه چهار برای خودش مستند و میزگرد علمی پخش می کرد و شبکه های آموزش و مستند هم برای خودشان به شکلی دیگر دقیقا همین کار را انجام می دادند. شبکه پویا کارتون پخش می کرد و چند روز بعد شبکه دو دوباره دست روی همان می گذاشت و چند روز بعد نوبت به شبکه تهران می رسید که آن را داخل کنداکتورش بگذارد.

شبکه آی فیلم یک سریال پخش می کرد، شبکه تماشا دو روز بعد همان را نشان می داد و چند روز بعد تله فیلمش از شبکه ای دیگر روی آنتن می رفت و ... خلاصه اینکه با وجود کثرت شبکه ها، هیچ وحدتی میان آنها وجود نداشت و هر کس ساز خودش را می زد. ساماندهی و بازتعریف ماموریت شبکه ها و کانال های سیما یکی از مهمترین وظایفی بود که سرافراز بر دوش پورمحمدی گذاشت.

چند روز اخیر گمانه زنی های مختلفی درباره تغییرات گسترده در تلویزیون شنیده می شود، تغییراتی از قبیل ادغام شبکه ها و قرار گرفتن برخی از آنها به صورت زیرمجموعه شبکه های اصلی. در صورت وقوع این مسئله، قطعا بسیاری از بی سامانی های اخیر به راحتی مدیریت خواهد شد. هفت صبح به زودی در گزارشی مفصل و تحلیلی، این اقدام احتمالی را بررسی می کند.