یک ترانهسرا، ده ترانه ماندگار؛ زویا زاکاریان
یکی از موفق ترین ترانه سرایان چهار دهه اخیر ایران، زویا زاکاریان است.
برترینها: در اینجا نقبی زدهایم به ماندگارترین ترانههای فارسی، آنها که با همراهی ملودی به خانهها نفوذ کردند و سالهاست که در شادی و غم، همراه ما هستند. از جنتی عطایی، اردلان سرفراز و شهیار قنبری نوشتیم و برای این قسمت «زویا زاکاریان» را محوریت قرار دادیم. لازم به ذکر است که به هر حال این فهرست ارائه شده میتوانست جامعتر باشد، اما هر فهرستی نقصهایی دارد.
«زویا زاکاریان» ترانهسرا و نمایشنامهنویس ایرانی ارمنیتبار است. زویا در ۲۵ خرداد ۱۳۲۹ در محلهٔ پل چوبی تهران در خانوادهای از ارامنهٔ آذربایجان به دنیا آمد. پدر و برادرش هر دو نوازنده بودند و مادرش خواننده گروه کر بود. پس از اخذ دیپلم، به دانشگاه پهلوی شیراز رفت تا پزشکی بخواند، اما پس از یک سال برای تحصیل در رشتههای هنری به تهران بازگشت. پس از بازگشت از شیراز در دانشگاه هنرهای دراماتیک شروع به تحصیل کرد. «زویا زاکاریان» زمانی وارد عرصهی ترانهسرایی شد که بزرگانی مانند جنتیعطایی و قنبری و سرفراز ساختار ترانهی نوین را شکل داده بودند. نخستین ترانهٔ اجراشدهاش «قُمری» نام داشت که با آهنگسازی «فرید زلاند»، تنظیم Eric Arconte در سال ۱۳۵۴ منتشر شد.
«زویا زاکاریان» با درکی عمیق از هنر و ادبیات و گزیده کاریهای هنرمندانه پا به این عرصه گذاشت و در زمانی محدود بیهیچ خط و ربط سیاسی و اجتماعی و با آثاری معدود به جایگاهی رفیع رسید. او هم چنین نویسندهی مجموعه تلویزیونی «مثلآباد» بود که از موفقترین مجموعههای تلویزیونی بهشمار میآید. این مجموعه بسیاری از ضربالمثلهای ایرانی را به شکل داستانی بازتاب میداد.
شب زده
عزیز بومی،ای هم قبیله رو اسب غربت چه خوش نشستی / تو این ولایت،ای با اصالت تو مونده بودی تو هم شکستی
ترانه «شب زده» که برای فیلم سینمایی «سلام تهران» ساخته شد، سلام تهران فیلمی به کارگردانی داریوش کوشان و نویسندگی جمشید صداقتنژاد ساختهٔ سال ۱۳۵۶. روایت کوچ جوانان صادق و ساده روستایی به شهرهای بزرگ است.
گهواره
دلم تنگه برای گریه کردن کجاست مادر کجاست گهوارهی من / همون گهوارهای که خاطرم نیست همون امنیت حقیقی و راست
این دومین آهنگ فیلم «نازنین» به کارگردانی «علیرضا داوودنژاد» است که به دلیل حذف بخشهایی از فصل انتهایی آن در کپیهای موجود اثری از این آهنگ وجود ندارد و فقط موسیقی بدون کلام آن در صحنهای از فیلم شنیده میشود. این اثر مبیّن نبوغ هنری کم نظیر آهنگ ساز، ترانه سرا و خواننده است.
چلچله
چلچله بر میگرده خونه ش، گردهی راهه رو شونه ش /خستگی آب میشه تو چشماش، میچکه رو خاک لونه ش
«زویا زاکاریان» هر زمان که قرار بر نشاندن کلام بر ملودی بوده هم آثار درخشانی پدید آورده است. اولین تجربهی او در این فرم، ترانهی «چلچله» بر ملودی «مارتیک» با صدای «شماعیزاده» است.
خالی
من خالی از عاطفه و خشم، خالی از خویشی و غربت/ گیج و مبهوت بین بودن و نبودن
آهنگ خالی با صدای ابراهیم حامدی که یکی از آهنگهای خاطره انگیز میباشد که در فیلم بوی گندم، نیز شنیدهایم. بوی گندم عنوان فیلمی اجتماعی به کارگردانی امیر مجاهد و فرزان دلجو است و در سال ۱۳۵۶ ساخته شد. بوی گندم داستان سیامک، اسی و تقی سه دوست آس و پاس است. تقی معتاد است و نصیحتهای سیامک را برای ترک اعتیاد نمیپذیرد. سیامک با گندم آشنا میشود که رختشوی یک هنرستان دخترانه است.
معشوق
تو نه بارونی نه شن باد تو نه مرحمی نه فریاد /تو نه خستهای نه همپا تو نه از غیری نه از ما
در این ترانه با صدای فائقه آتشین» که توسط «مارتیک» ساخته شده است. شاید برای نخستین بار در تاریخ ترانهی ایران با رویکردی واقع گرایانه به نسبت عاشق و معشوق نگاه شده است.
منو بشناس
منو بشناس، منو بشناس، نذار ناشناس بمونم/ نذار یه عمر به تن تو، مثل یک لباس بمونم
این ترانه با صدای «فائقه آتشین» که توسط «شماعی زاده» ساخته شده و ناصر چشم آذر هم آن را تنظیم کرده است، در زمره معدود ترانههای زنانهای است که راوی زن از معشوق خود میخواهد که برای دوام عشقشان قدم بردارد.
فصل تازه
نگاه کن من چه بی پروا، چه بی پروا / به مرز قصههای کهنه میتازم
یکی از تاثیرگذارترین ترانههای او ساخته «واروژان» و با صدای «فائقه آتشین» که بسیار شنیده شده است.
حریر
ای حریر بی تحملای شکستنیتر از گل /ای خود قصه رفتن تو باید بسازی با من
ترانههای او طرفداران زیادی در میان متولدین دهههای چهل، پنجاه و شصت دارد و یادآور خاطراتی بسیار شیرین برای آنها است. حریر با صدا و آهنگسازی «مارتیک» با تنظیم «آرتور گریگوریان» یکی از آنهاست.
نامه
پاکت بی تمبر و تاریخ، نامه بی اسم و امضاء/ کوچه دلواپسی ها، برسه به دست بابا
ملودی و صدای «سیاوش قمیشی» باعث شد یکی از ماندگارترین آثار او و «زویا زاکاریان» رقم برخورد و بازتاب خوبی داشته باشد.
آذرآبادگان
منای سر سبز وطن، آذرآبادگان من/ از تو جدا یکنفس، مبادا ایران من
بیشتر ترانههای «زویا زاکاریان» استحکام و انسجام زیادی دارد و ترکیبهایی که در آثارش است از درک و دریافت او از ادبیات غنی، تاریخ ایران و شناخت عالی او از موسیقی حکایت دارد.
پ
نظر کاربران
عجب ترانه هایی میسرودن دمشون گرم،باهمه خاطره داریم مخصوصاشبزده ابی نامه سیاوش گهواره گوگوش
پاسخ ها
فقط شبزده ابی.ادم بره تو بهرش گریش میگیره
شب زده گهواره معشوق نامه عالی بود
فرشته هامون همه مهاجر شدن
پاسخ ها
فرشته های جهنمی
تو خوبی ! در پیمانه حماقت بعضی باید تجدیدنظر شود! آخه ما کی هستیم که بهشت و جهنم رو هم به اسارت و تملک خودمون دربیاریم ؟
اگر جهنمی بودن تو قلب مردم ماندگار نمیشدن
ترانه هاش با ابی گوکوش ماندگار تر شد
افتخارى هست به موسيقى و هنر ترانه سرايى ، پايدار و موفق باشد
ایران چی بود چی شد
پاسخ ها
دیگه این حرفا تکراری شده
گوگوش فائقه آتشین چیه دیگه
کلیپ کنسرت اجراهاش رو همینجا میذاشتی حال کنیم
اینم شاهکارعاشق شاعرش معصومه رضایی زاده
تو عاشق نبودی که درد دل عاشقا رو بفهمی
تو بارون نموندی که دلگیریه این هوارو بفهمی
تو گریه نکردی برای کسی تا بدونی چی میگم
دلت تنگ نبوده میخندی تا از حس دلتنگی میگم
تو تنها نموندی که حال دل بیقرارو بفهمی
عزیزت نرفته که تشویش سوت قطارو بفهمی
تو از دست ندادی بفهمی چیه ترس از دست دادن
جای من نبودی بدونی چیه فرق بین تو و من
تو هیچوقت نرفتی لب جاده تا انتظارو بفهمی
پریشون نبودی که نگذشتن لحظه هارو بفهمی
پاسخ ها
درود،باصدای سیاوش
چقدر. ترانه ها و شعر های گذشته خوب بودند به دل مینشستند
ترانه های امروز. بی محتوا. بی روح اصلا. ارزش گوش دادن نداره آخ که گذشته همه چیزش خوب بود حیف که دیگه بر نمی گرده
یه دختر کاور کرده عالی سارا نائینی هم لایو خوند احلام هم یه تکه خوند کامل نمیخونن لعنتی ها هر کی هم میخونه خوب میخونه
شاهکار ترانه سراهای نسل جدید هم استفاده مکرر و بی مورد کلمه خسته! دیوونه! لعنتی! تو ترانه هاس..یعنی آدم دیگه حالش از ترانه های این زمونه بهم میخوره
باسلام، ایکاش اشاره می کردید که همسر سابق رضا ژیان بوده اند
پاسخ ها
مهمه؟
درود بر این هنرمند بزرگ که این چنین زیبا و دلنشین سرودند،
حریق سبز ابی هم عالیه
بیشتر ترانه هاش با اندی بوده
فوق العادن
ای کاش متن کاملشون هم بزارین
زوج زویا و گوگوش همیشه باعث خاطره سازی و ماندگاری بوده
هنگام شنا مثل یه دست و پا چلفتی
بپا به مسیر دهن کوسه نیفتی
مقایسه کنید با ترانه های الان که یک مشت جفنگیات رو که هیچ بار ملودی و مفهومی نداره یک مشت آدم جفنگ تر می خونن و به خورد ملت می دن البته نه همه بلکه تعداد زیاد
عالی بود ادامه بدید
نگاه کن من چه بی پروا ...من خالی از خاطره خشم هر دو ترانه عالی
ترانه خالی هیچوقت برای من قدیمی نمیشه. خیلی قشنگه
خاطره ها زنده میشن با اینا
فقط گهواره گوگوش بزرگ