كابوسي كه هر زني با آن روبه رو می شود

می دانید که می توان از بیشتر سرطان ها با روش های ساده و کم هزینه پیشگیری کرد؛روش‌هايي كه يا به سبك زندگي، مثل تغذيه و مصرف نكردن الكل و ورزش و... برمي‌گردد يا به مراجعه منظم براي معاينات دوره‌اي و تشخيص زودهنگام بيماري.


بررسي‌ها نشان مي‌دهد، بيشتر سرطان‌ها درصورت تشخيص زودهنگام تا حد زيادي قابل درمان با روش‌هاي مختلف جراحي، شيمي‌درماني يا پرتودرماني هستند. سرطان سينه، به‌خصوص يكي از انواعي است كه نخستين علت مرگ ناشي از سرطان در بين زنان است و عوامل زيادي در سبك زندگي ما هستند كه درصورت اصلاح آن‌ها مي‌توان از اين بيماري پيشگيري كرد. در ضمن درصورت تشخيص به موقع نيز، تا حد زيادي مي‌توان روند رشد آن را متوقف كرد. به همين علت شايد براي آنان كه از سرطان مي‌ترسند، چيزي واجب‌تر از دانستن سير تا پياز پيشگيري از ابتلا به سرطان نباشد.


زنگ خطرهای سرطان سینه چیست؟

نبايد براي تشخيص سرطان سينه منتظر ديدن اين علامت‌ها باشيد، ولي اين ۴ علامت را به‌عنوان زنگ خطر سرطان سينه بشناسيد.


1.توده:

هر توده قابل لمسي كه خودتان در معاينه سینه ها كشف مي‌كنيد، نياز به بررسي بيشتر دارد. البته نمي‌توان همه توده‌ها را سرطان ناميد چون تعداد زيادي از توده‌ها خوش‌خيم‌ هستند.


۲. ترشح:

ممكن است در سنين باروري به دلايل مختلف ترشح از نوك سينه وجود داشته باشد كه بايد در مورد علت آن مشورت شود اما ترشح در سنين بالاتر حتما بايد بررسي شود.


3. تغييرات نوك سينه:

هرگونه تغيير شكل جديد در سطح پوست سينه و به‌خصوص در نوك آن، مثل فرو رفتگي و حالت پوست پرتقالي مهم است و بايد بررسي شود.



از جمله ديگر علائم احتمالي سرطان، به‌خصوص سرطان سينه بزرگ شدن غده لنفاوي زيربغل است؛ البته باز هم بايد تاكيد كنيم كه علل خوش‌خيم هم مي‌توانند باعث تورم غده لنفاوي شوند.



اين عوامل، زمينه‌ساز احتمالي ايجاد بيماري هستند كه با شناختن آن‌ها مي‌توان غربالگري را با شدت بيشتر انجام داد يا درصورت امكان آن‌ها را رفع كرد.



بروز سرطان سينه با بالا رفتن سن افزايش مي‌يابد. گفته مي‌شود كه سن، بارزترين عامل خطر براي اين بيماري است. به همين دليل است كه غربالگري زنان بدون علامت، با ماموگرافي، از ۴۰ سالگي آغاز مي‌شود.


6.سابقه فاميلي چه تاثیری دارد؟

سرطان سينه ممكن است در يك زمينه ارثي رخ دهد. گفته مي‌شود كه 5 تا 10 درصد كل انواع سرطان‌هاي سينه، به‌صورت ارثي ايجاد شده‌اند.

2 ژن اصلي كه جهش در آن‌ها مي‌تواند فرد را از لحاظ ژنتيك مستعد ابتلا به اين سرطان كند، BRCA1 BRCA2 نام دارند. اين دو در حالت طبيعي، باعث سركوب سلول‌هاي سرطاني مي‌شوند. درحالي‌كه اگر در آن‌ها جهش رخ دهد، نمي‌توانند اين نقش را به‌خوبي ايفا كنند و در نتيجه استعداد ژنتيك ابتلا به‌وجود مي‌آيد.


۷. سابقه شخصي دارید؟

فردي كه قبلا سابقه نمونه‌برداري از سينه را داشته، بايد از لحاظ سرطان سينه هم مراقب باشد؛ زيرا برخي وضعيت‌ها در بافت سينه‌ها، مي‌توانند نشان‌دهنده رشد غيرطبيعي برخي سلول‌ها در آن و در نتيجه مرحله پيش‌سرطاني تلقي شوند (فرآيند نمونه‌برداري خطر ابتلا را بالا نمي‌برد.) زناني كه در يك سمت دچار بيماري هستند، در معرض ابتلاي طرف ديگر هم هستند. همچنين بررسي‌ها نشان داده هنگام درمان سرطان سينه در يك سمت، احتمال ابتلا در طرف ديگر هم افزايش مي‌يابد (بين نيم تا يك درصد.) علاوه بر آن، درمان جراحي سرطان سينه با حفظ سينه، مي‌تواند احتمال عود را در همان سينه، بالا ببرد.


8. اگر سرطان دیگری داشتید...

بعضی سرطان‌ها ممكن است در ارتباط با برخي سرطان‌هاي ديگر رخ دهد. به اين شكل كه ابتلا به يك سرطان در يك عضو، باعث مي‌شود كه فرد از لحاظ ابتلا به سرطان ديگر هم پرخطر تلقي شود. اين حالت، يعني همراهي 2 يا چند نوع سرطان با يكديگر، براي مجموع آن‌ها سندرم‌هايي نامگذاري شده تا پيگيري بيماران طبق دستورالعمل‌هاي مشخص‌شده انجام شود. در مورد سرطان سينه، 2 سرطان تخمدان و روده بزرگ در همراهي با آن ذكر مي‌شود.


۹. قاعدگی زودرس را جدی بگیرید

آغاز زودرس قاعدگي و يائسگي ديرهنگام، از آن‌جا كه دوره زماني مواجهه بافت سينه را با هورمون‌هاي زنانه بالا مي‌برد، باعث افزايش احتمال ابتلا مي‌شود. به همين دليل برداشتن تخمدان‌ها، خطر ابتلا به سرطان سينه را كم مي‌كند. از سوي ديگر زناني كه هيچ‌‌گاه باردار نشده‌اند هم، بيش از آن‌ها كه مادر شده‌اند، در معرض ابتلا هستند اما نكته جالب اين‌كه بالا بودن سن هنگام نخستين بارداري، خود يك عامل خطر براي ابتلا به سرطان سينه محسوب مي‌شود! (يعني هرچه زودتر مادر شويد، به نفع‌تان است!) طوري كه اگر سن نخستين بارداري، ۲۰ سالگي باشد، احتمال ابتلا تا ۵۰ درصد كاهش پيدا مي‌كند.


10.اگر با اشعه درمان شده‌ايد...

زناني كه به‌دليل ابتلا به سرطان ديگري، ناچار به درمان با اشعه در ناحيه قفسه سينه شده‌اند، در معرض ابتلا به سرطان سينه هم هستند كه اين موضوع 7 تا 10 سال بعد از تكميل دوره درمان مشخص مي‌شود به‌خصوص اين خطر وقتي بالاست كه سن بيمار در زمان درمان با اشعه كمتر باشد.


۱۱. هورمون‌ سرطان مي‌آورد؟

به‌طور كلي باور دانشمندان اين است كه مصرف هورمون جنسي زنانه يا همان استروژن، مثلا به‌صورت قرص‌هاي خوراكي جلوگيري از بارداري يا به شكل درمان جايگزيني با هورمون در يائسگي، عامل ايجاد سرطان سينه است؛ اما هنوز همه محققان شواهد را در اين باره كافي نمي‌دانند.


12. درمان با هورمون در يائسگي خطر دارد؟

آخرين بررسي‌ها نشان داده درمان جايگزيني با هورمون، اگر به‌مدت كمتر از 10 سال انجام شود( 5 سال توصيه شده) يا زماني كه قطع شود، خطري براي ابتلا به سرطان سينه محسوب نمي‌شود.


۱۳. قرص جلوگيري از بارداري خطرناك است؟

در مورد قرص‌هاي جلوگيري از بارداري، مشخص شده كه تنها در زناني كه اين قرص‌ها را بيش از ۱۰ سال مصرف كرده‌اند، افزايش خطر، آن هم به ميزان جزئي ديده مي‌شود. به‌ويژه در آن دسته از زناني كه قبل از ۲۰ سالگي مصرف را شروع كرده بودند. ضمن اين‌كه هم‌اكنون تاييد شده استفاده قبلي يا فعلي از اين قرص‌ها در افزايش مرگ‌ومير ناشي از سرطان هم بي‌تاثير است.

۱۴. مصرف چربي را کم کنید

بالا بودن ميزان چربي در تغذيه فرد، يكي از عوامل خطر شناخته‌شده براي ابتلا به اين بيماري است. چنان كه اين موضوع حتي توانسته آمار بيماران را در فرهنگ‌هاي مختلف نيز تحت‌الشعاع قرار دهد. هرچه ميزان چربي بيشتر باشد، احتمال ابتلا نيز بيشتر است .


15. نقش سيگار را جدی بگیرید

سيگار تنها باعث سرطان ريه نيست، هرچند به اين اتهام معروف‌تر است. اين روزها مطالعات زيادي روي تاثير سيگار روي سرطان‌هاي مختلف انجام مي‌شود كه نمونه آن مطالعه‌اي است كه اخيرا روي حدود 13 هزار نفر از زنان آمريكايي انجام شده است. در اين مطالعه مشخص شده زناني كه به‌دليل داشتن سابقه فاميلي مثبت يا ساير عوامل خطر، زمينه قوي براي ابتلا به سرطان سينه داشته‌اند، با دود كردن سيگار، اين خطر را به ميزان قابل توجهي افزايش مي‌دهند. به‌عنوان مثال، زناني كه حداقل 35 سال سيگاري بوده‌اند، تا 60 درصد بيشتر از سايرين، يعني زناني كه زمينه مشابه براي ابتلا به سرطان داشته‌اند ولي سيگاري نبوده‌اند، در خطر ابتلا قرار مي‌گيرند. اين ريسك براي زناني كه 15تا 35 سال اهل دود بوده‌اند، حدود 7 درصد است. اين ميزان خطر، نسبت به مطالعات قبلي بسيار بالاتر بوده است. در اين مطالعه كه نتايج آن توسط انجمن سرطان‌شناسي باليني آمريكا تاييد شده، اثر سيگار در ايجاد سرطان ريه و روده بزرگ نيز تاييد شده است.

۱۶. وزن كم كنيد

چاقي يك عامل خطر شناخته‌شده سرطان سينه در زنان است كه خوشبختانه از جمله عواملي است كه مي‌توان آن را تغيير داد.

۱۷. آنتي‌اكسيدان‌ مصرف کنید

اصولا مواد‌غذايي حاوي آنتي‌اكسيدان در پيشگيري از انواع سرطان مطرح هستند اما هنوز نقش آن‌ها اثبات نشده است.


18. سلامت عمومی را جدی بگیرید

زناني كه شاخص‌هاي مربوط به سلامت آن‌ها پايين‌تر از سايرين است، نسبت به ابتلا به سرطان سينه هم آسيب‌پذيرتر هستند. در اين بررسي كه در دانشگاه سن‌ديه‌گو انجام شده، مشخص شد، پايين بودن سطح سلامت عمومي فرد، مي‌تواند احتمال عود سرطان قبلي را تا 27 درصد و خطر بروز سرطان جديد را تا 65درصد افزايش دهد. همچنين اين زنان تا 50درصد بيشتر از ساير زنان در معرض خطر مرگ ناشي از سرطان بودند. احتمالا اين نتايج به‌دليل آن بوده است كه زناني كه به سلامت خود بيشتر اهميت مي‌دهند، از عوامل خطر ابتلا به سرطان سينه دورتر هستند و همچنين زودتر توده سرطاني‌شده را در بدن خود شناسايي مي‌كنند.


۱۹. سبك زندگي خود را عوض کنید

سبك زندگي سالم، هم در پيشگيري از ابتلا به سرطان موثر است و هم در كم‌كردن پيشرفت بيماري ايجادشده. مطالعه ديگر محققان دانشگاه «سن‌ديه‌گو» در كاليفرنياي آمريكا مشخص كرده افرادي كه با تشخيص بيماري سرطان سينه تحت درمان قرار گرفته‌اند و اكنون بيماري‌شان در دوره خاموشي است، مي‌توانند با بهبود سبك زندگي‌شان، كاري كنند كه اين بيماري براي هميشه يا حداقل در سال‌هاي قابل‌قبولي، سايه‌اش را از سر آن‌ها كم كند. در اين مطالعه مشخص شد، اين زنان اگر از ميوه و سبزي‌هاي بيشتري در رژيم غذايي‌شان استفاده كنند و همين طور ۶ روز در هفته و هر روز ۳۰ دقيقه ورزش كنند، مي‌توانند تا ۵۰ درصد احتمال عود مجدد بيماري را از بین ببرند و امكان مرگ در اثر سرطان را پايين بياورند.

۲۰. کار شبانه خطرات زیادی دارد؟

شب‌بيداري به‌خصوص در شكل مزمن آن، مي‌تواند احتمال بروز انواع سرطان را، به‌خصوص سرطان سينه، هم در خانم‌ها و هم در آقايان بالا ببرد. البته هنوز انجمن‌هاي علمي سرطان‌شناسي، مانند انجمن سرطان آمريكا، اين عامل را جزو عوامل اثبات‌نشده و مشكوك طبقه‌بندي مي‌كنند. علت اين ابتلاي افزايش‌يافته، بيشتر به هورمون ملاتونين برمي‌گردد؛ هورموني كه مسئول تنظيم ساعات بيولوژيك بدن است و واكنش‌هاي ذهني و جسمي نسبت به روز و شب و ساعت‌هاي مختلف را كنترل مي‌كند. نقش ديگر اين هورمون، سركوب سلول‌هاي سرطاني شناخته‌شده است. محققان مي‌گويند در افرادي كه شب‌ها كار مي‌كنند، ترشح اين هورمون مختل مي‌شود و به اين ترتيب، آن‌ها در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار مي‌گيرند. احتمال ديگر اين است كه كم شدن خواب شبانه، مستقيما مي‌تواند سطح ايمني بدن را پايين بياورد و همان طور كه مي‌دانيم يكي از نتايج مختل شدن سيستم ايمني بدن، اين است كه بدن توانايي سركوب و از بين بردن سلول‌هاي با DNA معيوب را ندارد و اجازه رشد و تكثير آن‌ها را صادر مي‌كند.


21. غربالگري

به معناي استفاده از روشي كم‌هزينه و در دسترس براي بررسي افراد ظاهرا سالم است تا بيماري مخفي را بتوان تشخيص داد.


۲۲. سرطان سينه

يكي از ۴ سرطاني است كه غربالگري در آن‌ها ارزش ويژه‌اي دارد. براي سرطان سينه، سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ (كولون) و سرطان گردن رحم، روش‌هاي غربالگري تعيين شده كه استفاده از آن‌ها و در نتيجه تشخيص زودهنگام افراد بي‌علامت، باعث مي‌شود درمان موثرتر واقع شود.

۲۳. مفیدترین روش را بشناسید

ماموگرافي در واقع نوع خاصي از تصويربرداري از بافت سينه با استفاده از اشعه ايكس است كه دز اشعه استفاده‌شده در آن، از راديوگرافي عادي بيشتر است تا بتواند تمايز بافتي را بهتر نشان دهد.

اين روش، يكي از مهم‌ترين و پركاربردترين و مفيدترين روش‌ها، براي تشخيص زودهنگام سرطان سينه است. بررسي‌ها مشخص كرده، غربالگري با ماموگرافي در زنان ۴۰ ساله و بيشتر، باعث كاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدي ميزان مرگ‌ومير ناشي از سرطان سينه شده است.
علت آن است كه تشخيص به موقع، مي‌تواند باعث موثرتر شدن درمان شود. ماموگرافي بايد هر سال تكرار شود تا بتواند چنين نقشي را ايفا كند. البته متاسفانه به‌علت بالا بودن ميزان چربي در بافت سينه در سنين زير 40 سال، استفاده از اين روش براي زنان جوان چندان مفيد نيست و براي زنان پرخطر در سن پايين بايد از روش‌هاي ديگر سود ببرد. (البته به ياد داشته باشيم كه سن، مهم‌ترين عامل خطر براي ابتلا به سرطان سينه است و ما بيشتر نگران ابتلاي زنان بالاي 40 سال هستيم.)


۲۴. MRI بگیرید

اين روش نيز براي تصويربرداري از افراد سالم و تشخيص زودهنگام بيماري استفاده مي‌شود. بيشترين كاربرد MRI، براي زنان جوان است كه از طرفي زمينه ژنتيك يا عامل خطر قوي براي ابتلا به سرطان دارند و از طرف ديگر به‌علت سن كم، نمي‌توان از ماموگرافي براي آنان استفاده كرد. همچنين در مواردي كه ماموگرافي مشكوك گزارش شود، ممكن است از MRI استفاده شود.

۲۵. خودتان را معاینه کنید

يك روش كم‌هزينه و آسان براي تشخيص زودهنگام بيماري در مراحل اول است. معاينه سينه توسط خود فرد بايد بعد از اتمام خونريزي ماهانه انجام شود تا قابل اعتمادتر باشد. بسياري از توده‌هاي سرطاني را خود بيماران كشف كرده‌اند. البته تاكيد كنيم كه طبيعي بودن هنگام معاينه خودتان، نمي‌تواند شما را از روش‌هاي ديگر غربالگري بي‌نياز كند.


26. سالي يك بار به پزشك مراجعه كنيد

توصيه مي‌شود كه زنان بدون عامل خطر از 40 سالگي حداقل يك بار توسط پزشك معاينه شوند و درصورت وجود هر نوع اشكال، اقدامات تشخيص بيشتر انجام شود.