رژیم‌درمانی در دوران کودکی و نوجوانی
تحقیقات نشان داده است چاقی در کودکان ارتباط مستقیمی با بالا بودن وزن آنها هنگام تولد و وزن‌گیری‌شان در دوران شیرخوارگی و کودکی دارد. به همین دلیل تاکید می‌شود که کودکان را از نظر وزن‌گیری و منحنی رشد زیرنظر داشته باشید و پیگیر شاخص رشد آنها باشید.
هفته نامه سلامت - دکتر کتایون خوشابی*: چاقی از جمله معضلاتی است که امروزه سن ابتلا به آن پایین آمده و هر روز به‌دلیل شیوه زندگی اشتباهی که رایج است، بیشتر شاهد ابتلای کودکان به چاقی هستیم. از سوی دیگر، تحقیقات نشان داده است چاقی در کودکان ارتباط مستقیمی با بالا بودن وزن آنها هنگام تولد و وزن‌گیری‌شان در دوران شیرخوارگی و کودکی دارد. به همین دلیل تاکید می‌شود که کودکان را از نظر وزن‌گیری و منحنی رشد زیرنظر داشته باشید و پیگیر شاخص رشد آنها باشید.
اگر متخصص یا کارشناس تغذیه معتقد است فرزند شما اضافه وزن دارد، حتما مراقب چاقی او باشید. متاسفانه در کشور ما این باور نادرست جاافتاده که کودک سالم، کودک چاق و پرخور است، در حالی که چاقی نوعی بیماری است. بچه‌هایی که از کودکی به اجبار و بیش از نیاز بدنشان به آنها غذا خورانده می‌شود، معده‌هایی متسع خواهند داشت و در سنین بالاتر دچار چاقی خواهند شد.
برای والدینی که فرزندانی چاق یا در آستانه چاقی دارند، تنها راه، پیشگیری و درمان به‌موقع است. این توصیه‌ها به شما کمک می‌کند:
1. تغذیه سالم را به کودک بیاموزید
فرهنگ تغذیه درست را باید از خانواده و سنین کودکی آغاز کرد. آنچه مسلم است اینکه رژیم سرشار از نان و برنج چاق‌کننده است. پس باید از این گروه مواد غذایی به اعتدال مصرف کرد. مشخص است که برنج سفید ارزش غذایی بالایی ندارد و بهتر است از همان سن پایین ذائقه کودک را به سمت برنج سبوس‌دار و قهوه‌ای و نان جو ببریم.
2. تنقلات بی‌ارزش را از برنامه غذایی کودک حذف کنید
میزان مصرف تنقلات بی‌ارزش و پرکالری را باید تا جای ممکن پایین آورد. کودک باید بداند که تنقلاتی مانند چیپس و پفک جایی در برنامه غذایی او ندارد و تنقلات سالم مثل مغزها و برگه‌ها را باید جایگزین آنها کرد.
3. کودک را به مصرف انواع سبزی و میوه ترغیب کنید
از همان سنین پایین باید کودکان را به مصرف انواع سبزی تازه ترغیب کرد. متاسفانه بچه‌های ما علاقه زیادی به خوردن سبزی ندارند و دلیل آن هم تمایل والدین به خوراندن مواد غذایی پرکالری‌تر و حجیم‌تر به فرزندانشان است. باید فرهنگ مصرف سبزی‌های پخته را که فیبر بالایی دارند جا انداخت.
4. غذا خوردن پس از سیری، ممنوع!
فرهنگ اشتباهی که متاسفانه در مهدها هم به کودکان آموزش داده می‌شود، آینه کردن بشقاب است. نباید کودکان را مجبور کنیم تا تمام مواد غذایی داخل بشقاب را بخورند. کودک باید به اندازه حجم معده و برحسب نیاز تا جایی که پیام فیزیولوژیک سیری منتقل شود غذا بخورد. باقیمانده غذا را می‌توان در یخچال نگه داشت و در وعده بعد مجدد به کودک داد. نباید معده کودک را به سطل زباله تبدیل کرد زیرا در این شرایط مازاد غذا به سلول‌های چربی تبدیل می‌شود.
5. ورزش را از قلم نیندازید
گاهی والدین فکر می‌کنند فرزندانشان به اندازه کافی در مدرسه تحرک دارند اما واقعیت این است میزان ورزش در مدرسه چندان کافی و جدی نیست و باید حتما چند ساعتی را در ۳-۲ هفته به ورزش هوازی از جمله دو، فوتبال یا بسکتبال اختصاص داد.
حالا اگر فرزند چاقی دارید و می‌خواهید وزن او را پایین بیاورید، به این نکته‌ها توجه کنید:
• رعایت رژیم برای کودکان کار ساده‌ای نیست پس قبل از اینکه کودکتان اضافه وزن پیدا کند، الگوی تغذیه را در خانه اصلاح کنید.
• تنقلات را در خانه انبار نکنید. وقتی در خانه چیپس، پفک، شکلات و شیرینی هست، نمی‌توان مدام به کودک تذکر داد که نخور. این نوع مواد غذایی را در خانه نگه ندارید.
• اگر فرزند پرخوری دارید به اندازه یک وعده غذایی بپزید. اضافه غذا پختن و نگه‌داشتن آن برای وعده بعد باعث می‌شود کودک به محض اینکه گرسنه شد سراغ قابلمه غذا برود.
• هرگز به کودکی که چاق است، توهین نکنید. جملاتی مانند اینکه «کارد بخوره شکمت، نخور!» باعث کاهش اعتماد به‌نفس کودکان در دوران نوجوانی می‌شود. یک نوجوان چاق مخصوصا دختران در این شرایط دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند و میل به خودکشی در آنها بالا می‌رود.
۶. همگی با هم هماهنگ شوید
اگر کودکی اضافه وزن دارد والدین، مادربزرگ و پدربزرگ‌ها و همه اطرافیان باید با همدیگر هماهنگ باشند. اطرافیان به جای اینکه برای کودک به‌عنوان هدیه تنقلات غیرمغذی بخرند، میوه و موادمغذی بخرند.
۷. به کودک چاق نگویید «نخور»!
در کودکان بدقلق و لجباز بیان این موضوع که چاق هستی و نباید بخوری اثر عکس دارد و باعث افزایش میل کودک به خوردن می‌شود. بهترین کار این است که غیرمستنقیم و زیرپوستی به کودکان چاق رژیم بدهید. مثلا ظرف غذای کودک را کمی کوچک کنید یا اگر به رستوران می‌روید به‌جای 3 پرس غذا 2 پرس سفارش دهید و هر یکی دو قاشق یا اگر پیتزاست، یک برش از غذای کودک بردارید. همین مقدار کم به‌تدریج باعث می‌شود وزن کودک کم شود. البته باید کودک زیرنظر متخصص تغذیه هم باشد زیرا افزایش وزن با افزایش قد کودک طبیعی است.
۸. فست‌فود را محدود کنید
سعی کنید در خانه فست‌فود درست کنید و تا جای ممکن کمتر به رستوران بروید. بهتر است قانونی در این رابطه داشته باشید. مثلا هر 2 ماه یکبار فست‌فود بخورید. اما در آن روز دیگر جلوی بچه را نگیرید. می‌توانید از فست‌فودهای رژیمی هم استفاده کنید.
۹. مدت زمان حضور در مهمانی‌ها را محدود کنید
هر چه زمان بیشتری در مهمانی بمانید، بیشتر می‌خورید پس سعی کنید مدت زمان ماندن در مهمانی را تا جای ممکن کم کنید. در طول مهمانی به کودک نگویید نخور. قبل از رفتن به مهمانی سعی کنید شکم بچه را با موادغذایی مغذی پر کنید تا در طول میهمانی کمتر تنقلات بخورد. در مهمانی نمی‌توان به بچه گفت مثلا دسر نخور اما در خانه دسر، شیرینی و بستنی را ممنوع کنید.
*فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر