زايـــمان سخت‌ترين كار دنيا نيست اگـر خودتان بخواهيد

زايمان كار راحتي نيست و مسلما درد هم دارد، اما لازم نيست از اين درد بترسيد. بسياري از خانم‌ها آن قدر از درد زايمان وحشت دارند كه ترجيح مي‌دهند بي‌هوش شوند و زير تيغ جراحي سزارين بروند اما زايمان طبيعي را تجربه نكنند؛ اما متخصصان بار‌ها از مزاياي زايمان طبيعي نسبت به سزارين گفته‌اند و اين روز‌ها هم روش‌هايي براي كنترل درد زايمان پيشنهاد شده است. در ادامه دكتر مريم تقوي‌صفا متخصص زنان و زايمان براي‌مان مي‌گويد كه چطور زايمان راحت‌تري داشته باشيم.



ورزش‌كردن در دوران بارداري فوايد زيادي دارد از جمله اينكه نمي‌گذارد وزن‌تان خيلي بالا برود. در ضمن از افسردگي‌هاي دوران بارداري هم پيش‌گيري مي‌كند، اما تحقيقات جديد نشان داده زنان بارداري كه هفته‌اي ۳‌بار و هر بار ۵۰ دقيقه حركات ايروبيك در آب را انجام مي‌دهند، هنگام زايمان درد كمتري دارند.‌ بهتر است با پزشك متخصص زنان خود مشورت كنيد و اگر نظر او مساعد بود، زيرنظر مربي آگاه و با تجربه حركات ايروبيك را انجام دهيد. لازم نيست مدت انجام حركات طولاني باشد؛ تنها ۳۰ دقيقه تمرينات ايروبيك در روز كافي است.



همهمه و شلوغي بيمارستان، بيماران و جيغ‌هاي ديگر مادران در حال زايمان، نمي‌گذارد آرامش داشته باشيد. بنابراين معمولا متخصصان زنان از بيمار خود مي‌خواهد با شروع درد زايمان به بيمارستان نيايند. البته حتما اگر دردتان شروع شد به پزشك معالج‌تان زنگ بزنيد. او مطمئنا به شما خواهد گفت تا زماني كه كيسه آب‌تان پاره نشده، فاصله انقباضات كمتر از 5 دقيقه يك‌بار نشده يا دردتان واقعا غيرقابل تحمل نشده به بيمارستان مراجعه نكنيد و در منزل بمانيد.‌ ماندن در خانه همچنين باعث مي‌شود داروهايي را كه نياز نداريد به شما ندهند، مثلا داروهايي كه پروسه زايمان را كوتاه‌تر مي‌كنند، ولي باعث تشديد و غيرقابل تحمل‌تر شدن دردهاي زايمان مي‌شوند. (‌آمپول‌هاي فشار)



با شروع درد زايمان مهم‌ترين قسمتي را كه مي‌توانيد آرام كنيد، ذهن‌تان است. اگر از درد و زايمان بترسيد، عصبي مي‌شويد. اين حالت درد را شديدتر مي‌كند و همين درد بيشتر، عصبي‌ترتان مي‌كند.‌ بين هر دو درد بهتر است آرامش داشته باشيد و از اينكه اكنون درد نداريد لذت ببريد نه اين‌كه به درد چند دقيقه قبل‌تان بيانديشيد و خودتان را اذيت كنيد.



از زمان شروع درد ديگر بايد پرخوري را كنار بگذاريد. تنها يك خوراكي مختصر بخوريد كه در طول اين چند ساعت انرژي كافي داشته باشيد، اما يادتان باشد سراغ غذاهاي چرب و دير هضم نرويد، زيرا پر بودن معده سبب حالت تهوع و استفراغ در طول زايمان مي‌شود. به علاوه انقباض شديد عضلات و تنفس شديد آب بدن‌تان را كم مي‌كند. محققان دريافته‌اند تزريق وريدي مايعات طول فرايند زايمان را تا يك ساعت كاهش مي‌دهد.‌ بهتر است با شروع دردتان در منزل مايعات كافي بنوشيد؛ در بيمارستان هم به محض تشنگي تيم پزشكي و پرستاران را مطلع كنيد.



براي اينكه آرامش خود را حفظ كنيد بايد به نفس كشيدن‌تان دقت كنيد، درست انگار در كلاس ورزش هستيد و مربي تاكيد مي‌كند هنگام بلند‌كردن وزنه‌ها نفس عميق بكشيد. تنفس عميق و با تمركز باعث كاهش درد و استرس‌هاي شما مي‌شود.‌ از اينكه هنگام نفس كشيدن صداهاي عجيب غريب از دهان‌تا‌ن در بيايد، خجالت نكشيد.‌ بهتر است به جاي فرياد‌هاي پشت هم و عصبي، نفس‌هاي عميق بكشيد و با صدايي بم ناله كنيد. اين روش گلو را تنگ و فشرده مي‌كند، البته اگر زايمان ‌اول‌تان است ممكن است نتوانيد اين روش را پياده كنيد در هر صورت هر جور كه راحتيد صداي‌تان را بيرون بدهيد.



آب گرم مي‌تواند درد زايمان را به‌مراتب كاهش دهد؛ حتي بخار آب گرم هم نقش بسزايي در كاهش درد زايمان و آرامش بخشيدن به مادر دارد.‌ مي‌توانيد به محض شروع درد دوش آب گرم بگيريد يا دوش دستي را روي پشت و قسمت‌هايي از تن‌تان كه درد مي‌كنند، بگيريد.



شايد ماساژ را دست كم بگيريد و اصلا حين زايمان متوجه اثراتش نشويد، اما همين كه همسرتان شقيقه‌ها، پشت، دست‌ها يا پاهاي‌تان را ماساژ دهد، احساس بي‌پناهي و تنهايي كه حين زايمان به شما دست مي‌دهد، برطرف خواهد شد.



راه رفتن و پيچ و تاب خوردن هم درد را تسكين مي‌‌دهد هم به روند زايمان‌ كمك مي‌كند، زيرا در اين حالت نيروي جاذبه زمين به نفع شما خواهد بود و به چرخيدن و تكان خوردن بچه كمك مي‌كند. در بيمارستان مرتب مي‌خواهند معاينه‌تان ‌كنند و براي تزريق دارو، شما را بي‌تحرك نگه مي‌دارند و نمي‌گذارند راه برويد. در اين حالت مي‌توانيد همان طور كه روي تخت دراز كشيده‌ايد، دست‌ها و پاهاي‌تان را حركت دهيد يا بلند شويد و روي لبه تخت بنشينيد يا به لبه‌اي تكيه دهيد.



اگر از آن دسته زناني هستيد كه بيش از ۸ ساعت در روز كار مي‌كنيد، مسئوليت خانه هم بر دوش‌تان است و استراحت كافي هم نداريد، بايد بگوييم هنگام زايمان حسابي درد خواهيد كشيد.‌ در دوران بارداري هرچه بيشتر استراحت كنيد هنگام زايمان راحت‌تر خواهيد بود. محققان دانشگاه كاليفرنيا دريافته‌اند زناني كه در دوران بارداري كمتر از ۶ ساعت در شبانه روز مي‌خوابند درد زايمان بسيار سخت و شديدتري دارند و به احتمال ۵/۴ برابر ديگر مادران باردار به عمل سزارين نياز پيدا مي‌كنند. اگر بزرگي شكم نمي‌گذارد شب‌ها راحت بخوابيد مي‌توانيد بالشي را زير كمر و پاهاي‌تان قرار دهيد تا درد اين نواحي كمتر شود. همچنين در اين دوران به وضعيت‌هاي نافرم و همچنين روي كاناپه، مبل راحتي و صندلي‌هايي كه پشتي متحرك دارند، نخوابيد.



اگر از ابتدا قصد داشته‌ايد فرزندتان را به روش سزارين به دنيا آوريد ( نه در موقعيت اورژانسي كه پزشك مجبور به عمل سزارين مي‌شود) درست مانند اين است كه بخواهيد براي يك عمل جراحي عمومي آماده شويد. موعد عمل سزارين معمولا در هفته 39 بارداري تعيين مي‌شود. در اين تاريخ بچه ديگر براي زندگي خارج از رحمي آماده است. البته اگر قبلا هم سابقه سزارين داشته‌ايد ممكن است اين بار زودتر از هفته 39 سزارين‌تان كنند. اگرچه شما قصد عمل سزارين داريد، اما دانستن چند نكته درباره علائم شروع درد زايمان ضروري است، زيرا ممكن است پيش از رسيدن تاريخ عمل سزارين، درد زايمان‌تان شروع شود.

• انقباضات شديد متناوب

• شل شدن دهانه رحم

• پاره شدن كيسه آب

• درد شديد

بعد از فارغ شدن بايد چند روز در بيمارستان بمانيد. بنابراين از قبل ساك وسايل مورد نيازتان را حاضر كنيد. همراه خودتان لباس‌هايي كه از جلو دكمه يا زيپ‌ دارند، جوراب‌هاي نرم و كشي و سوئيشرت زيپ‌دار ببريد كه اگر سردتان شد، بپوشيد. لوازم بهداشتي از قبيل مسواك، خمير دندان، شانه، لباس زير، صابون و شامپو هم داشته باشيد.



در اين روش مادر با داروهايي تحت بي‌حس منطقه‌اي قرار مي‌گيرد و در نتيجه درد زايمان او تسكين مي‌يابد. زايمان بدون درد مي‌تواند به دو صورت باشد: بي‌حسي نخاعي و بي‌حسي اپيدورال. روش بي‌حسي اپيدورال هم مورد قبول است اما براي اين كه داروي مورد استفاده اثر خود را بگذارد به 25-10 دقيقه زمان نياز است كه ممكن است مادر را بي‌تاب كند. اما در روش بي‌حسي نخاعي، دارو به نخاع تزريق مي‌شود؛ نخاع كه در ستون‌مهره‌ها قرار دارد، به سمت قسمت پاييني بدن كشيده شده است. اين دارو كه به‌صورت ناگهاني تزريق مي‌شود از راه نخاع در عرض چند ثانيه به محل درد مي‌رسد و اثرش تا 45 دقيقه باقي خواهد ماند. اما به‌طور كلي بهترين روش بي‌حسي مادران رو به زايمان، روش تلفيقي اپيدورال- نخاعي است. در سال‌هاي اخير نحوه استفاده دارو‌هاي بي‌حسي مخصوص زايمان، به كلي تغيير كرده است. در گذشته دوز دارو به حدي بود كه مادر كاملا كرخت و بي‌حس مي‌شد.‌ اما امروزه مقدار كمي از آن به بيمار داده مي‌شود، زيرا بيمار بايد فشار را حس كند كه بتواند زور بزند و فرزندش را به دنيا بياورد.

• بايد براي انواع آزمايش‌هاي خون و ادرار مراجعه كنيد.

• از ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از عمل نبايد چيزي بخوريد يا بياشاميد.

• ممكن است متخصص بي‌هوشي هم شما را ويزيت كند.

• حتما فهرست داروها و مكمل‌هايي را كه مصرف مي‌كنيد به همراه داشته باشيد.

• روز قبل از سزارين بهتر است از لاك ناخن و ساير لوازم آرايشي استفاده نكنيد، زيرا متخصص بي‌هوشي حاضر در اتاق زايمان بايد مرتب شما را از نظر ميزان اكسيژن خون معاينه كند.

• قبل از مراجعه به بيمارستان زينت‌آلات، طلا و جواهرات‌تان را از تن در بياوريد تا در كار متخصص بي‌هوشي خللي وارد نشود. مثلا ممكن است پزشك بخواهد نبض‌تان را بگيرد و روي دست شما النگو باشد.

• شما را به اتاق‌تان راهنمايي مي‌كنند، سپس لباس بيمارستان را به شما مي‌دهند تا بپوشيد.

• وضعيت عمومي تان معاينه مي‌شود.

• به شما سرم وصل مي‌شود.

• ممكن است تنقيه شويد.

• به اتاق زايمان منتقل مي‌شويد.

• روي تخت جراحي دراز مي‌كشيد.

• سوند جراحي وصل مي‌شود.

• در ناحيه نيم تنه پرده‌اي كشيده مي‌شود كه شما را از تيم جراحي جدا مي‌كند.

• دست‌هاي‌تان را مي‌بندند تا از حركات غيرارادي آنها حين جراحي و خوردن آنها به محيط استريل جلوگيري شود.

• اگر قرار باشد بي‌حسي موضعي شويد حين جراحي به هوشي هستيد و مي‌توانيد صحبت كنيد اما هيچ درد و فشاري را حس نمي‌كنيد، اما اگر آمپول اپيدورال را زده باشيد ممكن است حين جراحي احساس فشار داشته باشيد.

• بعد از دنيا آمدن نوزاد او را به شما نشان مي‌دهند.

• كم‌كم اثر داروي بي‌حسي از بين مي‌رود و به‌تدريج احساس انگشتان پاي‌تان بر مي‌گردد.

• ممكن است به‌تدريج در محل بخيه احساس ناراحتي كنيد.

• هنگامي كه فرزندتان را آوردند و خواستيد به او شير دهيد، از پرستار كمك بخواهيد تا او را در موقعيتي مناسب قرار دهد.

• ممكن است حالت تهوع داشته باشيد.

• علائم بي‌هوشي ظرف 24 ساعت برطرف شده و سوند ادراري و سرم از بدن‌تان جدا مي‌شود.

• بهتر است طي 24 ساعت اوليه بعد از عمل از تخت‌ پايين نياييد زيرا در بي‌هوشي عمومي احتمال سرگيجه و زمين خوردن وجود دارد.

• در روش بي‌حسي نخاعي با بي‌حسي اپيدورال هم بي‌حركتي و خوابيدن به پشت بدون بالش به كاهش احتمال بروز سر‌درد كمك مي‌كند.

منبع : مجله شهرزاد