چرا کودک من اشتهای چندانی به غذا ندارد؟

نی‌نی سایت - غزاله زمانی*: خیلی از مادران از بدغذایی فرزندشان گلایه می‌کنند اما بعضی از عوامل بدغذایی به خود مادر برمی‌گردد. یعنی مادر از زمان تولد کودک رفتارهایی می‌کند که به عادت‌های بد غذایی منجر می‌شود.

چهار رفتار عمده اشتباه والدین در رابطه با غذا خوردن کودک را بررسی می‌کنیم.

۱. یکی از این عادت‌های بد غذایی این است که کودک ما به غذاهای چرب و طعم‌های شور و شیرین عادت می‌کند. چون مادران از زمانی که می‌توانند غذاهایی مانند سوپ و حریره بادام و... را برای کودک شروع کنند، غذاهای او را با ذائقه خودشان تهیه می‌کنند. در صورتی که کودک نیازی به طعم ندارد. برای مادر کودک این غذاها بدون ادویه بدمزه به نظر می‌رسد در حالی که برای کودک که پیش فرضی از این طعم‌ها ندارد بدون شکر یا نمک نیز این خوردنی‌های ناقص نیستند.

امروزه علاقه به قند و نمک دو نگرانی اصلی پزشکان برای سلامت افراد است. گسترش دیابت و مشکلات فشار خون به همین علاقه و عادت ما برمی‌گردد که ریشه در کودکی ما دارد. اگر از همان سال‌های اولیه تولد کودک ما آنها را به این طعم‌ها عادت ندهیم بعدها دچار مشکل نخواهند شد.

۲. از طرف دیگر بعضی از کودکان با سبزیجات، گوشت و لبنیات میانه خوبی ندارند و غذاهای آب پز و سالم را پس می‌زنند. این مشکل نیز ریشه در رفتار والدین دارد. چون رژیم غذایی خانواده به اندازه کافی شامل لبنیات و سبزیجات و گوشت نیست و غذاهای پرچرب نیز مصرف می‌کنند که این تناقض رفتاری آنها در عدم مصرف مواد غذایی و تشویق کودک به مصرف همان مواد غذایی باعث می‌شود کودک سر باز زند.

۳. مشکل سوم رفتار والدین که به بدغذایی کودک منجر می‌شود زورگویی و اجبار مادر در غذا دادن به کودک است که باعث مقاومت در بچه می‌شود. بسیاری از مادران هستند که از روی دلسوزی و نگرانی برای سلامت کودک‌شان یک رفتار نادرست را در پیش می‌گیرند و آن اینکه به اجبار کودک را به غذاخوردن وامی‌دارند.در این شرایط نیز کودک طبعا لج می‌کند و بیشتر و مصرتر از قبل از خوردن غذا سر باز می‌زند. در شکل بدتر این اتفاق مادر از غذا به عنوان ابزار تنبیه استفاده می‌کند و به محض اینکه کودک کار خطایی انجام داد مجبورش می‌کند تا از غذایی که دوست نداشته و نخورده، بخورد. این رفتار البته باعث دلزدگی کودک از غذا می‌شود.

۴. رفتار بعدی که بسیار هم اثر مخربی در روند غذاخوردن کودک دارد، غذا دادن تحت هر شرایطی است. بعضی مادران هستند که دائما به دنبال کودکشان می‌دوند تا قاشق قاشق غذا را بتوانند در دهان او بگذارند. بچه‌ها هم مدام در حال فرار کردن از دست مادر هستند و شاید در این تعقیب و گریز چند قاشق غذا هم خوردند!

اما راهکارهای درست در مقابل این رفتارهای اشتباه کدام‌ها هستند؟ ابتدا اینکه از اضافه کردن ادویه و نمک و شکر به غذای کودک در سال‌های اول زندگی خودداری کنیم و میزان مصرف خود را نیز از این مواد کاهش دهیم تا وقتی کودک به سفره خانواده پیوست بتواند از غذاها بخورد و سلامت او و والدین حفظ شود.

دوم اینکه پدرومادرها خودشان هم از غذایی که برای کودک آماده کرده‌اند، بخورند. اگر بشقاب غذایی والدین نیز به همان میزان حاوی سبزیجات و لبنیات باشد کودک راحت‌تر با این موضوع مواجه می‌شود و نسبت به خوردن غذاها بیشتر تمایل نشان می‌دهد.

به هیچ عنوان از غذا به عنوان ابزار تنبیهی استفاده نکنند و برای غذاخوردن کودک نیز به زور و اجبار متوسل نشوند. مادرانی هستند که از بدغذایی کودکشان و اینکه دائما باید به دنبال او بدوند تا غذا بخورد گلایه می‌کنند در حالی که هیچ کس جز خود مادران مقصر این موضوع نیست. آنها کودک را به این شیوه عادت داده‌اند و باید کم کم از این عادت او را جدا کنند. کافی این مادران دیگر برای غذاخوردن کودک به او اصرار نکنند و کودک هر مقدار که خواست غذا را بخورد. نکته بعد اینکه اجازه ندهند کودک میان وعده بخورد مخصوصا اگر به زمان وعده اصلی نزدیک است. و دیگر اینکه هر یکی،دو ساعت یکبار تنها از کودک بپرسند که می‌خواهد غذا بخورد یا خیر؟ بالاخره کودک گرسنه می‌شود و برای خوردن غذا تمایل نشان می‌دهد تا این عادت بد از یادش برود.

او در ادامه مبحث، دو نمونه از شرایطی که باعث بی‌اشتهایی و دلزدگی کودک از غذا می‌شود را برمی‌شمرد و می‌گوید: در کنار اشتباهات رفتاری والدین، می‌توان به شرایط نامناسب کودک برای غذاخوردن نیز اشاره کرد. شرایطی که مطلوب کودک نیست و باعث می‌شود نسبت به غذا بی‌تمایل باشد.

۱. سخت‌گیری در آداب غذا خوردن: برخی از والدین بیشتر از نیاز و خارج از توان کودک نسبت به رعایت آداب غذاخوردن سخت‌گیری می‌کنند. آنها مدام از اینکه کودک هنگام غذاخوردن لباس خود را کثیف می‌کند، گلایه دارند. حتی از اینکه کودک اصرار دارد برای غذاخوردن شخصا از قاشق استفاده کند، ممانعت به عمل می‌آورند. یا روی مساله طرز نشستن و طرز قاشق برداشتن و به دهان بردن غذا با کودک مشکل دارند. والدین باید توجه داشته باشند که یادگیری آداب غذاخوردن یک روند تدریجی است که با صبر و حوصله و مهربانی امکان‌پذیر است. در غیر این صورت ممکن است سخت‌گیری در این زمینه علاقه کودک شما را به غذا خوردن تحت الشعاع خود قرار دهد.

۲. ایجاد محیط پرتنش برای غذاخوردن: اگر وقت غذاخوردن برای کودک تبدیل به زمانی پرتنش شود علاقه کودک به غذا خوردن از بین می‌رود. به عنوان مثال، برخی از والدین که از بدغذایی کودک‌شان گلایه دارند، با تهدید و تشر کودک را پای غذا می‌نشانند و غذا را به زور و در یک اتمسفر تنش‌آلود به خورد او می‌دهند. این راه‌حل کاملا غلطی است و باعث تشدید بدغذایی کودک شما می‌شود. باید عوامل بی‌اشتهایی او را به درستی کشف و درصدد رفع آنها باشید نه اینکه آن را تشدید کنید!

۵ راه حل کلی را برای ایجاد علاقه و بیشتر شدن اشتهای کودک نسبت به غذا:

۱. اگر بچه غذا را نخورد راه‌حل‌هایی وجود دارد که می‌توانند والدین با کمک آنها کودک را دوباره به غذا علاقه‌مند کنند. یکی از این راه‌حل‌ها این است که غذایش را با چیزهای دیگر ترکیب کنند. به این شکل که ترکیبات غذا را برای کودک عوض کنند. به عنوان مثال اگر کودک شما به خوردن سوپ علاقه نشان نمی‌دهد موادی که دوست ندارد را حذف کنند و چیزهای دیگری به این ترکیب اضافه کنند. یا می‌توانند با حفظ ترکیب قبلی مواد جدیدی به ترکیب اضافه کنند که به مورد پسند شدن طعم آن برای کودک کمک کند.

۲. از موارد دیگری که می‌توان برای ترغیب کودک به غذا خوردن استفاده کرد و بسیار نیز موثر است تزیین غذاست. به کار بردن خلاقیت و تزیین غذای کودک با مواد خوراکی داخل بشقاب و ساختن تصویرها و شکل‌های جالب توجه باعث می‌شود کودک به خوردن غذا بیشتر از قبل علاقه نشان دهد. برای ایده گرفتن و تزیین غذا می‌توانید از طرح‌های مختلفی که در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی وجود دارند استفاده کنید.


۳. نوع طبخ غذا در عدم علاقه کودک به غذا موثر است. شاید اگر نوع طبخ را عوض کنید کودک شما به همان غذایی که اشتیاقی برای خوردن از خود نشان نمی‌داد علاقه مند شود. به بیان دیگر، اگر شما انواع پخت مانند بخارپز، کبابی و سرخ شده را بیازمایید بالاخره به مدلی خواهید رسید که کودک آن را می‌پسندد.

۴. یک روش دیگر این است که از کودک بخواهید در طبخ غذایی که قرار است بخورد به شما کمک کند. بچه‌ها عاشق این هستند که مواد را با هم مخلوط و طبخ کنند. این پیشنهاد مطمئنا با استقبال کودک همراه می‌شود و علاوه بر اینکه فرآیند طبخ را برای شما و او تبدیل به یک فرصت وقت گذرانی و لذت بردن با هم می‌کند، کودک را برای خوردن آنچه خودش در تهیه آن نقش داشته است، ترغیب می‎کند.

۵. از راه‌حل‌های موثر برای ترغیب کودکان به غذا خوردن این است که شرایطی را فراهم کنید که کودک همراه با همسالان خود غذا بخورد. این کار باعث بازشدن اشتهای او به غذا می‎شود. بسیاری از مادران که تجربه غذاخوردن کودک‌شان را در مهد کودک دارند، به این مساله واقف هستند. در شرایط میهمانی و حضور کودکان همسال نیز، بچه‌ها به شکل قابل توجهی نسبت به غذا تمایل بیشتری نشان می‌دهند.

*کارشناس تغذیه