راهنمای سروکله زدن با انیشتین کوچولو

مجله سیب سبز: بسیاری از ما از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را برای فرزندمان تهیه می‌کنیم تا بتواند با خیال راحت درس بخواند. یعنی همه تلاش‌مان را می‌کنیم تا فرزندمان در درس خواندن موفق باشد و نمرات خوبی کسب کند. اما شاید فراهم کردن امکانات تمام ماجرا نباشد؛ شاید لازم باشد شیوه صحیح کمک و راهنمایی به فرزندان در درس خواندن را هم بلد باشیم. برخی از ما پدر و مادرها دقیقا نمی‌دانیم چطور باید مسائل درسی و آموزشی را به فرزندمان بیاموزیم و توقع داریم او به تنهایی و خودکار همه چیز را بلد باشد.

می‌خواهیم از درس خواندن و انجام تکالیف شکایت نکند و با مسئولیت‌پذیری همه چیز را سروقت خود انجام دهد. اینکه کودک‌تان این مسائل را رعایت کند، بسیار خوب است؛ اما آیا واقعا بدون حمایت و راهنمایی شما می‌تواند از پس این مسائل برآید؟ لازم است برخی نکات مهم راجع به راهنمایی و آموزش فرزندتان را بدانید. پس این مطلب را بخوانید تا بدانید چه کارهایی باید در این باره انجام دهید.


حامی‌اش باشید

تکالیف درسی کودکان با هدف تقویت و توسعه سطح یادگیری در کلاس و تمرین مهارت‌های مطالعاتی در خانه ارائه می‌شوند. کودکان با انجام تکالیف درسی یاد می‌گیرند به‌طور مستقل درس بخوانند و از راهنما کمک بگیرند؛ زمان را مدیریت کنند (برای تکالیف بلند‌مدت) و کارها را به‌طور کامل و به بهترین شکل ممکن به اتمام برسانند. تکالیف مدرسه حس مسئولیت را به کودک می‌آموزند و او را با احساس غرور ناشی از اتمام کار آشنا می‌کنند؛ تجربیاتی خارج از محیط مدرسه نیز کارآمد خواهند بود. والدین می‌توانند فرزندان خود را در انجام تکالیف درسی حمایت کنند و این با انجام تکالیف کودک متفاوت است. برای این کار، باید تکالیف درسی را به یک اولویت بدل کرده و عادات مطالعاتی مناسبی را در کودک به‌وجود آورند.

تشویقش کنید

میز آشپزخانه یا اتاق غذاخوری معمولا فضای کاری مورد‌علاقه کودکان است. بسیاری از کودکان از اینکه نزدیک شما باشند، احساس راحتی می‌کنند. شما می‌توانید آنها را از نزدیک تشویق کنید و در صورت نیاز کمک‌رسان باشید. بچه‌های بزرگ‌تر معمولا ترجیح می‌دهند در اتاق خود باشند، اما هر از گاهی به آنها هم سر بزنید و در پایان به تکالیف‌شان رسیدگی کنید.

اتاق مناسب برایش فراهم کنید

توجه به مکان مناسب برای انجام تکالیف درسی نیز بسیار مهم است. مکانی که کودک برای انجام تکالیفش انتخاب می‌کند باید نور کافی داشته باشد؛ راحت، مجهز به لوازم‌التحریر (قلم، مداد، کاغذ، ماشین‌حساب، خط‌کش و غیره) و مراجع (فرهنگ لغت، اصطلاح نامه) و آرام و بی‌سر و صدا باشد (به دور از تلویزیون، بازی‌های ویدئویی، تماس‌های تلفنی و...).

اگر کودک برای انجام تکالیف مدرسه‌اش به کامپیوتر نیاز دارد، دستگاه را نه در اتاق خواب بلکه در یک فضای عمومی قرار دهید تا زمانی را که کودک به بازی‌های ویدئویی، چت با دوستان و گشت‌و‌گذار در اینترنت اختصاص می‌دهد، کنترل کنید. همچنین می‌توانید از سرویس‌های محدود‌کننده اینترنت استفاده کنید تا کودک به محتوای نامناسب دسترسی نداشته باشد. وب‌سایت‌های پیشنهادی معلمان را بررسی کنید و آنها را برای دسترسی آسان‌تر نشانه‌گذاری کنید.

از این تقویم درسی کمک بگیرید

وقتی پای تکالیف کودک به میان می‌آید، کنارش باشید و تا حد امکان راهنمایی‌اش کنید، به سوالاتش پاسخ دهید و راهنمایی‌های معلم را به زبان ساده‌تر برایش توضیح دهید. مهارت‌های حل مسئله را به کودک بیاموزید تا تکالیفش را شخصا انجام دهد، این کار به او اعتماد به نفس می‌بخشد و سطح یادگیری‌اش را ارتقا می‌دهد.

شما می‌توانید از نکات زیر برای کمک به کودک در انجام تکالیفش استفاده کنید:

یک روال کاری ایجاد کنید: به کودک یاد دهید که تکالیف مدرسه در اولویت‌اند. برای این کار یک زمان و مکان مشخص برای انجام تکالیف تعیین کنید. به او گوشزد کنید که حین انجام تکالیف، هیچ برنامه تلویزیونی، تماس تلفنی و بازی ویدئویی در کار نخواهد بود.

اول سراغ تکالیف سخت‌تر بروید: به کودک بیاموزید که حجم تکالیف درسی‌اش را بررسی کند و بر‌اساس آن راهبردی تعیین کند که با حجم کار و خلق‌و‌خویش سازگار باشد. بعضی کودکان اول به تکالیف سخت‌تر رسیدگی می‌کنند تا از انرژی ذهنی بالاتری استفاده کنند. درحالی که بعضی‌ها ترجیح می‌دهند اول تکالیف ساده‌تر را انجام دهند. اگر به آنها کمک کنید در سنین پایین‌تر برای خود یک راهبرد درسی تعیین کنند، می‌توانند در سنین بالاتر به‌صورت مستقل درس بخوانند. در صورت لزوم، زمانی را برای استراحت تعیین کنید و بلافاصله آنها را به انجام دوباره تکالیف ترغیب کنید.

روش‌های برنامه‌ریزی را به آنها بیاموزید: هیچ کسی با مهارت سازماندهی متولد نمی‌شود، بلکه آن را از طریق تمرین و ممارست در طول زمان به‌دست می‌آورد. وقتی کودک برای اولین‌بار با معلمان و همکلاسی‌های متعدد روبه‌رو می‌شود، مهارت سازماندهی به او کمک خواهد کرد که به موفقیت دست یابد. به کودک بیاموزید که از یک تقویم یا برنامه شخصی برای سازماندهی امور استفاده کند.

از زندگی روزمره برایش مثال بزنید: در‌مورد کارکرد مسائل آموزشی در محیط خارج از کلاس با کودک صحبت کنید. مثلا می‌توانید در‌مورد ارتباط موضوعات درس تاریخ با رویدادهای حال حاضر صحبت کنید. در این صورت کودک می‌تواند بین تعالیمی که در مدرسه آموخته و دنیایی که در آن زندگی می‌کند ارتباط برقرار کرده و آن را بهتر یاد بگیرد. به‌علاوه در این صورت کودک می‌تواند از دروس خود استفاده عملی ببرد.


با حجم زیاد تکالیف چه باید کرد؟

وقتی بچه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند، به حجم تکالیف مدرسه‌شان افزوده می‌شود تا‌حدی که ممکن است مدیریت آنها برای‌شان سخت باشد. این راهبردها موثر خواهند بود:

در کنارشان باشید: لازم نیست دائم بالای سر فرزندتان باشید، کافی است هر از گاهی به او سر بزنید. اگر او از حل کردن مسئله‌های ریاضی خسته شده، اجازه دهید کمی استراحت کند تا با ذهنی باز برای انجام تکالیف برگردد. بعضا تمام آنچه کودک به آن نیاز دارد، کمی تنفس است.

با معلمان در ارتباط باشید: در طول دوران مدرسه با معلم‌ها در تماس باشید تا از عملکرد تحصیلی فرزندتان مطلع شوید، مخصوصا اگر او در انجام تکالیف مشکل دارد. جلسات اولیا و مربیان را از‌دست ندهید. معلم‌ها از اتفاقات داخل کلاس به شما می‌گویند تا زمینه موفقیت کودک را در خانه فراهم کنید.

مهارت‌های مطالعاتی را فراموش نکنید: مهارت‌های مطالعاتی اغلب مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند. وقتی به فرزندتان می‌آموزید که چگونه درس بخواند، به او یاد دهید که از راهبردهای مطالعاتی موثر، مانند فلش‌کارت، یادداشت‌برداری و هایلایت کردن متن استفاده کند.

کودک را به کمک گرفتن از دیگران ترغیب کنید: اکثر معلمان قبل یا بعد از مدرسه در دسترس‌اند تا در صورت نیاز به دانش‌آموزان خود کمک کنند. شما می‌توانید فرزندتان را به کمک گرفتن از دیگران تشویق کنید. اما به‌خاطر داشته باشید که در مدرسه کودکان را به‌ازای دانستن پاسخ صحیح مورد تشویق قرار می‌دهند اما در عین حال هیچ‌کسی دوست ندارد به‌خاطر ندانستن پاسخ صحیح از پاداش باز بماند، بنابراین کودک را به‌خاطر تلاش و سختکوشی‌اش تحسین کنید.

برای شناسایی مشکلات درسی، منتظر گزارش معلمان نباشید: هرچه سریع‌تر به مشکلات کودک رسیدگی کنید، احتمال بیشتری دارد که او به مسیر درست برگردد، بنابراین خودتان این مشکلات را کشف کنید و منتظر گزارش معلمان نباشید.

نارضایتی کودک را ریشه‌یابی کنید

نارضایتی و گله‌مندی مداوم حین انجام تکالیف نشانه وجود یک مشکل بزرگ است. در برخی موارد، کودک نیازمند آن است که عادات مطالعاتی جدید را فرا بگیرد. پس مطمئن شوید که کودک تکالیفش را به‌درستی انجام می‌دهد. برای این کار می‌توانید یک دفترچه یادداشت برایش تهیه کنید تا نوبت انجام تکالیف روزانه‌اش را در آن یادداشت کند.

اگر موضوعات خاصی وجود دارد که کودک را دچار مشکل کرده، یادداشتی برای معلم بنویسید و در آن به مشکل فرزندتان اشاره کنید تا مورد رسیدگی قرار بگیرد، اما در صورتی که کودک به‌طور مداوم در فهم مطالب درسی و انجام تکالیفش با مشکل مواجه شود، احتمالا از مشکلات دیگری مانند ضعف یادگیری، اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی یا مشکل بینایی و شنوایی رنج می‌برد. شما می‌توانید با بررسی تکالیف کودک و صحبت کردن با معلم او از وجود مشکلات اینچنینی مطلع شده و سریعا برای رفع آنها اقدام کنید.

برای فرزندتان الگو باشید

کسب موفقیت در کمک به کودکانی که در انجام تکالیف مشکل دارند، مستلزم آن است که بدانید چه زمانی مداخله کنید. به کودک اطمینان دهید که در‌مواقع ضروری در کنارش هستید. با این حال، به او بیاموزید که باید به‌طور مستقل از پس مشکلاتش برآید. تشویق را به نمرات کودک محدود نکنید، تلاش و ممارست او نیز باید تحسین شود. با نشان دادن عشق و علاقه شخصی‌تان به امر یادگیری برای کودک یک الگو باشید.

وقتی کودک تکالیف درسی‌اش را انجام می‌دهد، شما هم به کارهای شخصی‌تان بپردازید؛ کتاب بخوانید، مجله‌ای بردارید یا روزنامه‌ای ورق بزنید، نامه بنویسید، لیستی از مایحتاج خانه تهیه کنید یا از مهارت‌های ریاضی‌تان برای محاسبه هزینه‌ها بهره بگیرید. اگر بتوانید به کودک نشان دهید که یادگیری علاوه بر اهمیتی که دارد، یک سرگرمی است، توانسته‌اید به او یاد دهید که کسب علم و دانش چیزی است که در طول زندگی از آن لذت خواهند برد.


جایزه دادن را فراموش نکنید

از تشویق و تعیین جایزه برای فرزندتان غافل نشوید. روانشناسان معتقدند تشویق یک عمل به احتمال بسیار زیادی باعث تکرار آن خواهد شد. پس اگر می‌بینید فرزندتان تکالیفش را خوب و به‌موقع انجام داده است، یک جایزه برایش در‌نظر بگیرید. این کار می‌تواند به او بفهماند که کارش توسط شما دیده شده و مورد تحسین قرار گرفته است. برای جایزه دادن لازم نیست به‌دنبال کادوهای گران‌قیمت و خاص باشید.

یک کتاب مفید، بازی فکری یا حتی تماشای کارتون مورد‌علاقه می‌تواند مفید باشد. البته گاهی اوقات می‌توانید رفتن به مهمانی یا پارک را هم به‌عنوان تشویق درنظر بگیرید. البته در جایزه دادن به فرزندتان افراط نکنید و برای هر کار کوچک به او هدیه ندهید. این کار باعث می‌شود تشویق شدن برایش به شکل روتین و عادی در آید و دیگر از جایزه گرفتن چندان خوشحال نشود.