ارضای زودهنگام؛ یک مبتلا و دو ناراضی

مجله خانه بخت - دکتر زهرا علوی، متخصص سکسولوژی: اختلافات فراوان در تعریف انزال زودرس در طول چند دهه گذشته باعث تفاوت های آماری زیادی در میزان شیوع و تاثیرات درمانی آن شده است. علاوه بر آن، این آمارها با تغییر گروه هدف مورد مطالعه نیز دستخوش تغییر می شود.

آخرین مقالات ارائه شده توسط ISSM و با اندک تفاوت هایی توسط ICD انزال زودرس را چنین تعریف می کند؛ انزالی که همیشه (یا تقریبا همیشه) قبل از دخول واژینال یا بلافاصله پس از دخول رخ می دهد و شخص از به تعویق انداختن آن ناتوان است و باعث ناراحتی و مشکل ارتباطی یا بیزاری جنسی می گردد.

پیدا کردن یک زمان مشخص برای تعریف انزال زودرس نیز مشکل است. در مقالات مختلف زمان های متفاوتی (از 15 ثانیه تا 2 دقیقه) برای آن در نظر گرفته شده است. از نظر نحوه و زمان شروع مشکل می توان آن را به دو نوع اولیه (یا همیشگی) و ثانویه (یا اخیر) تقسیم کرد که نوع ثانویه اغلب مشکلات بیشتری برای افراد ایجاد می کند. نوع همیشگی به احتمال بیشتری با یک علت بیولوژیک همراه است تا مشکلات ارتباطی ولی در نوع ثانویه (اخیر ایجاد شده) معمولا باید به دنبال مسائل بین فردی و ارتباطی گشت. (به شکل بسیار نادر موارد ثانویه با تنگی کانال نخاعی هم گزارش شده است.)

به طور سنتی انزال زودرس را یک مشکل ذهنی - عاطفی می دانند ولی امروزه مانند بسیاری از بیماری ها و پدیده ها به دنبال یافتن علل بیولوژیک آن هستند. از نگاه روانشناسی علل PE شامل اضطراب یاتجربه های اولیه جنسی، نزدیکی های با فواصل طولانی یا تکنیک ضعیف کنترل انزال می باشد.

از نظر بیوژنیک این علل شامل بیش حساسی آلت، رفلکس های تشدید شده، زمینه ژنتیک، مشکلات گیرنده سروتونینی و به ندرت مشکلات هورمونی می باشد. مطالعات سال های اخیر نقش گیرنده های سروتونینی (5HT) را نمایان کرده است. از این رو نقش درمان های دارویی (مهار کننده بازجذب سروتونینی) SSRI با تئوری تحریک گیرنده 5HT2C و تاخیر انزال پررنگ تر شده است.

در اینجا به اختصار به ذکر برخی نکات کاربردی در درمان های مختلف پرداخته و در پایان نیز به افق های جدید درمانی اشاره می کنیم:


الف) درمان های غیردارویی

همانطور که اشاره شد، برخی علل روانی در ایجاد PE دخیل هستند. بر همین اساس تعدادی روش و تکنیک درمانی پیشنهادشده است. اولین روش که در سال ۱۹۵۶ توسط یک اورولوژیست پیشنهاد شد و مبتنی بر قطع نزدیکی برای چند ثانیه و برخی نکات دیگر بعدا به این روش اضافه شد.

(STOP-SQUEEZE METHOD)

روش دیگر که در سال ۱۹۸۳ پیشنهاد شد روش STOP-PAUSE بود که به شکل یک تمرین صورت می گیرد که طی آن شریک جنسی در طی چند هفته سعی در بالا بردن سطح تحریک پذیری فرد می کند. متاسفانه برخلاف انتظار اولیه؛ موفقیت این تکنیک ها در حدود %۶۰-۵۰ می باشد. در حال حاضر به ویژه در موارد شدید از این تکنیک ها به صورت ترکیبی در کنار داروها استفاده می شود.

۲) جراحی

برای کاهش حساسیت زیاد اعصاب آلت تناسلی برخی مطالعات از قطع شاخه های انتهایی DORSAL NERVE حمایت می کنند. گرچه این روش به نظر سودمند بوده است ولی به خاطر ماهیت تهاجمی آن و نیز کاستی مطالعات صورت گرفته در این زمینه، همچنان به عنوان یک روش در دست تحقیق در نظر گرفته شده و برای تثبیت آن مطالعات بیشتری نیازمند است.

ب) درمان های دارویی

۱) SSRI

اثرات این داروها به صورت اتفاقی در طی مصرف این داروها در درمان افسردگی از دهه ۱۹۷۰ مورد توجه قرار گرفت و در حال حاضر داروهای این گروه به عنوان درمان اصلی استفاده می شود. (البته به جز FLUVOXAMINE و VENLAFAXINE که مطالعات انجام شده چندان تاثیری در مورد آنها گزارش نکرده است.)


افزایش انزال از ۳ روز بعد از مصرف شروع شده و به تدریج تا حدود ۴ هفته افزایش یافته تا به حدود ثابتی برسد. برای اغلب این داروها این افزایش در حدود ۶-۵ برابر وضعیت اولیه گزارش شده است. البته ممکن است در مقایسه با هم تفاوت هایی بین این داروها وجود داشته باشد و در یک مطالعه در مورد قدرت تاثیر آنها (و مقایسه با کلومی پیرامین و پلاسبو) و افزایش زمان انزال زمان های متفاوتی گزارش شده است.

البته در مورد مصرف این داروها به صورت تک دوز و مقایسه آنها مطالعات گسترده ای در دسترس نیست. در یک مطالعه اثرات پاروکستین و کلومیپرامین مقایسه شده اند که اثرات پاروکستین بسیار ناچیز بوده است، در حالی که در مصرف بلند مدت در همین افراد منجر به افزایش زمان انزال شده است.

درمجموع برای استفاده از این داروها به صورت شواهد محکمی در اختیار نداریم. (به جز داروی DAPOXETIN که در پایان به آن اشاره خواهیم کرد.) برخی توصیه به استفاده درازمدت این داروها با دوز بسیار کم و سپس استفاده ON DEMAND با دوز بالاتر می کنند. شایع ترین عوارض این داروها در کوتاه مدت، خمیازه کشیدن مکرر، احساس ضعف و خستگی، افزایش تعریض و عوارض گوارشی است. بیشتر این عوارض خفیف بوده و بعد از گذشت چند روز از درمان به تدریج برطرف می شوند.

کاهش میل جنسی و نیز کاهش نعوظ نیز دیده شده است. این موارد بیشتر در مورد پاروکستین گزارش شده است و در مورد ستالوپرام کمترین میزان را داشته است. در مورد قطع مصرف ناگهانی آنها (به جز فلوکستین) نیز باید به بیمار هشدار داد.

۲) CLOMIPERAMIN

کلومی پرامین که از سال ۱۹۷۳ نتایج مطالعات در مورد تاثیر آن گزارش شده است، در استفاده روزانه افزایش تا حدود ۴ برابری در زمان انزال در اغلب مطالعات نشان داده شده است. استفاده تک دوز از آن هم همین فایده را دارد. شایع ترین عارضه هنگام استفاده از آن احساس خواب آلودگی و نیز تهوع و استفراغ است.

۳) PDE-۵IS (SILDENAFIE

در حدود %۳۰-۲۵ از مردان از اختلال نعوظ همزمان هم رنج می برند و برخی مطالعات اثربخشی آن را در طولانی کردن زمان انزال گزارش کرده اند اما در مجموع شواهد کافی برای اثربخشی آن در درمان وجود ندارد و استفاده از آن در درمان تایید نشده است.

ج) درمان های موضعی


با توجه به تئوری حساسیت بیش از حد رسپتورهای آلت تناسلی، به نظر استفاده از درمان های موضعی نیز در این زمینه جایگاه دارد. استفاده از آنها در صورت لزوم و عوارض جانبی سیستمیک کم آنها از جمله مزیت های آن است. در مقابل بی حسی آلت در مرد و نیز کاهش حس واژن و واکنش های پوستی از جمله عوارض آنهاست. از درمان های موجود LIDOCAIN-PRILOCAINE CREAM است. برخی مطالعات افزایش ۵ برابری زمان انزال را گزارش کرده اند اما در مورد LIDOCAIN SPRAY (با اسامی و فرم های تجاری مختلف) تاثیرات درمانی و ایمنی آن هنوز بررسی مدونی نشده است.