بارداری، لکه های تیره و خارش پوست!

مجله سیب سبز - رزیتا اشتری: بارداری یکی از شیرین‌ترین دورانی است که بیشتر خانم‌ها آن را تجربه می‌کنند. با این حال این دوران خالی از دغدغه‌خاطر برای آنها نیست. خیلی از زنان باردار با مشاهده کوچک‌ترین تغییری در بدن یا پوست و ظاهرشان نگران می‌شوند و اولین فکری که بعد از سلامت فرزندشان به ذهن‌شان خطور می‌کند این است که «نکند زیبایی ظاهری‌ام را بعد از بارداری از دست دهم.» یکی از شایع‌ترین تغییرات در دوران بارداری تغییرات پوستی است که اگر مادر با این تغییرات آشنا نباشد ممکن است باعث دلهره و نگرانی‌اش شود. دکتر مسعود داوودی، متخصص پوست و مو از تغییرات پوستی که در دوران بارداری به‌وجود می‌آید و راهکارهای پیشگیری و درمان آنها بیشتر توضیح می‌دهد.


خارش پوستی مهمان بارداری

خارش پوستی، مشکلی است که حدود ۳ تا ۱۴درصد خانم‌های باردار دچار آن می‌شوند. یکی از دلایل ایجاد خارش پوستی در خانم‌های باردار ممکن است ناشی از بالا رفتن املاح صفراوی در گردش خون باشد. در ماه‌های آخر بارداری ممکن است خارش سراغ هر خانم بارداری برود اما در ماه‌های اول هم ممکن است بعضی‌ها از این مشکل در امان نباشند. البته ناگفته نماند که شیوع برخی بیماری‌های پوستی هم ممکن است باعث به‌وجود آمدن این عارضه یعنی خارش در دوران بارداری شود.

مثلا یک نوع بیماری شبیه کهیر در دوران سه ماهه دوم یا سه ماهه سوم وجود دارد که به‌دلیل حساسیت به محصول بارداری به‌خصوص جفت بروز می‌کند که با خارش همراه است. در دوران بارداری اگر خارش باعث شود که طاقت مادر تمام شود، زیر‌نظر پزشک می‌توان از داروهای مناسب استفاده کرد اما از مصرف داروهای ضدخارش به‌صورت خودسرانه پرهیز کنید. توصیه می‌شود برخی نکات را خانم‌ها بیشتر رعایت کنند از جمله اینکه از گرفتن دوش آب داغ بپرهيزيد زيرا مي‌تواند پوست را خشك‌تر كرده و خارش را تشديد كند.

از صابون‌هاي ملايم استفاده كنيد و دقت كنيد كه آن‌را به‌خوبي آب‌كشي كنيد و سپس به آرامي پوست را خشك كنيد. پس از استحمام از كرم‌هاي مرطوب‌كننده استفاده كنيد و ترجيحا انواعي را كه معطر نيستند، انتخاب كنيد زيرا بوی عطر آن می‌تواند پوست را تحريك كند. اما بعد از زایمان اگر خارش‌ها از بین نرفتند توصیه می‌شود برای درمان به متخصص مراجعه کنید.

از چه حرف می‌زنیم!

در دوران بارداری تغییرات هورمونی، گردش خون، سیستم ایمنی بدن و... روی ارگان‌های دیگر ازجمله پوست، مو و ناخن تاثیر می‌گذارند. گاهی اوقات عدم آشنایی با این تغییرات باعث نگرانی در خانم‌های باردار می‌شود. مادران باردار باید تا جایی که امکان دارد در این دوران خود را از نگرانی‌ها و استرس‌ها دور نگه دارند زیرا این عوامل به‌طور ناخودآگاه روی جنین تاثیر می‌گذارند، برای همین در این مطلب می‌خواهیم مادران را با تغییرات پوستی آشنا کنیم تا با مشاهده آنها بی‌دلیل اضطراب سراغ‌شان نیاید، اما نکته حائزاهمیت این است که با شروع هر تغییر در بدن بهتر است پزشک خود را از آن مطلع کنید.

لکه‌های تیره سراغ‌تان‌می‌آید

یکی از مهم‌ترین تغییرات پوستی که ۹۰درصد خانم‌های باردار دچار آن می‌شوند، تیره شدن رنگ پوست یا به اصطلاح برنزه شدن است. این تیرگی فقط مختص پوست نیست و موهای سر هم تیره‌تر از حد معمول می‌شوند. کشاله‌ها، اطراف سینه، گردن، پشت گردن و زیر بغل قسمت‌هایی از بدن هستند که بیشتر دچار تیرگی می‌شوند.

با این حال یکی از تیرگی‌هایی که در دوران بارداری جلب توجه می‌کند و ممکن است مادر با دیدنش کمی نگران شود، تیرگی روی شکم است که از بالای ناف تا زیر شکم دیده می‌شود، به‌همین دلیل می‌توان گفت تیره شدن پوست عادی است و در خانم‌های باردار به‌خصوص افرادی که به‌طور ذاتی رنگ پوست‌شان سبزه است، مشاهده می‌شود و جای نگرانی نیست. تیرگی پوست بعد از پایان دوره بارداری بهبود پیدا می‌کند و نیاز به اقدام خاصی چه در دوران بارداری و چه بعد از زایمان نیست.


وقتی خال‌ها پررنگ‌تر‌می‌شوند

پر‌رنگ شدن خال‌ها، کک و مک‌ها و لکه‌های پوستی یکی دیگر از مشکلات پوستی است که خانم‌های باردار تجربه می‌کنند. ممکن است از قبل، لکه‌ای روی بدن شما وجود داشته باشد اما به‌دلیل کم‌رنگ بودن توجه را جلب نکرده باشد؛ اما در دوران بارداری به‌دلیل تغییراتی که نام برده شد این نوع لکه‌ها رنگ تیره‌تری به خود می‌گیرند تا جایی که با خود فکر کنید به‌تازگی این لکه‌ها روی پوست و در دوران بارداری ظاهر شده‌اند. شیوع لک‌های صورت در این دوران به قدری زیاد است که به آنها لقب ماسک بارداری داده‌اند، البته نام علمی‌اش «کلاسما»ست.

ترک‌های پوستی و خوش‌شانسی آسیایی‌ها

زمانی که به باردار شدن و داشتن فرزند فکر می‌کنید، ممکن است از بسیاری جوانب آن با علاقه یاد کنید اما معمولا ترک‌های پوستی ناشی از دوران بارداری جزء این موارد نیست. اصولا این ترک‌ها زمانی روی پوست ظاهر می‌شوند که وزن بدن افزایش سریع‌تری نسبت به کش آمدن پوست داشته باشد.

با رشد جنین، پوست شکم به علتی که گفته شد دچار ترک می‌شود. دوران بارداری با کمی اضافه‌وزن همراه است به‌همین دلیل این ترک‌ها فقط مختص ناحیه شکم نیست و ممکن است در قسمت‌های دیگر بدن مثل سینه‌ها، ران‌ها و باسن این ترک‌ها را مشاهده کنیم. ترک‌های پوستی مشکلی است که ۹۰درصد خانم‌های باردار دچار آن می‌شوند؛ اما از نظر نژادی در آسیایی‌ها و رنگین‌پوستان این عارضه پوستی نسبت به اروپایی‌ها کمتر دیده‌می‌شود.

وقتی روغن زیتون کم‌می‌آورد

ترک‌های پوستی ممکن است ابتدا به رنگ صورتی یا قرمز مایل به ارغوانی، ظاهر شوند که با گذشت زمان کم‌رنگ‌تر می‌شوند. این ترک‌ها ابتدا به رنگ پوست اطراف بدن یا کمی روشن‌تر یعنی رنگ سفید عاجی ظاهرمی‌شوند.

بعد از زایمان این ترک‌ها بهبود نسبی پیدا می‌کنند اما احتمال دارد به رنگ قبل‌شان بازنگردند؛ به‌خصوص خانم‌هایی که در دوران بارداری دچار اضافه‌وزن بالایی می‌شوند بیشتر با این مشکل مواجه هستند. البته زمینه‌های ارثی و ژنتیک هم در بروز این ترک‌ها تاثیرگذار است. خیلی‌ها فکر می‌کنند با کمک کرم‌های مرطوب‌کننده، روغن زیتون یا کرم‌های مخصوص می‌توان از بروز این ترک‌ها پیشگیری کرد، در صورتی که هیچ روش پیشگیرانه‌ای برای ترک‌های پوستی وجود ندارد. معمولا درمان ترک‌های پوستی موکول می‌شود به بعد از زایمان که با کمک کرم‌های موضعی و لیزر درمانی می‌توان تاحدودی آنها را برطرف کرد.

درمانی برای لکه‌های‌ماندگار

تقریبا ۴۵ تا ۷۵درصد خانم‌های باردار در بعضی قسمت‌های برجسته صورت ازجمله پیشانی، پل بینی، چانه، گونه‌ها و بالای لب ممکن است با ماسک بارداری یا همان لکه‌های تیره مواجه شوند. در ماه‌های آخر این لکه‌ها به اوج خود می‌رسند اما معمولا بعد از پایان دوره بارداری، این لکه‌ها بهبود پیدا می‌کنند. البته در بعضی افراد این لکه‌ها بعد از دوران بارداری از بین نمی‌روند به‌همین دلیل اگر با گذشت چند ماه بعد از زایمان لکه‌ها به‌طور خود به خود ازبین نرفتند باید اقدامات درمانی لازم انجام شود.


در دوران بارداری این لکه‌ها قابل درمان نیستند و اقدام پیشگیرانه‌ای در این خصوص انجام نمی‌شود. بعد از پایان دوره بارداری می‌توان با کمک داروهایی که حاوی هیدروکینون یا غیرهیدروکینون هستند این لکه‌ها را از بین برد. لیزر در درمان این نوع لکه‌ها نقش زیادی ندارد، مگر در موارد خاص آن هم در افرادی که به روش‌های دارویی جواب درستی نمی‌دهند؛ در این مواقع برای درمان لیزرهای خاصی به این افراد پیشنهاد می‌شود که البته میزان جوابدهی در همه افراد به‌طور صددرصد و قطعی‌نیست.

این نکته را فراموش نکنید!

وقتی خانم‌ها در دوران بارداری دچار خارش می‌شوند، خیلی از افراد این نوع خارش را به حساب عارضه دوران بارداری می‌گذارند، به‌همین دلیل برای ریشه‌یابی علت اصلی تلاشی انجام نمی‌شود. با بروز خارش در هر دوره از بارداری حتما به متخصص مراجعه کنید و بررسی‌های لازم را انجام دهید، زیرا این خارش ممکن است ناشی از بیماری دیگری مثل گال، مشکلات کبدی و... باشد که ارتباطی با دوران بارداری ندارد.