آیا ميتوان از ديابت بارداري پيشگيري كرد؟
پشت ويترين شيريني فروشي ميايستد، دستش را روي شكمش ميگذارد و به راهش ادامه ميدهد. زني كه قند خونش در آزمايشها بالاتر از حد ميانگين تشخيص داده شده، هميشه نگران مبتلا شدن به ديابت بارداري است.
مجله سیب سبز - نيلوفر جامهبزرگي: پشت ويترين شيريني فروشي ميايستد، دستش را روي شكمش ميگذارد و به راهش ادامه ميدهد. زني كه قند خونش در آزمايشها بالاتر از حد ميانگين تشخيص داده شده، هميشه نگران مبتلا شدن به ديابت بارداري است؛ مشكلي كه نه تنها ميتواند سلامت او را به خطر بيندازد، بلكه با جان جنينش هم در ميافتد و خوردن چند عدد شيريني يا چند قاشق برنج بيشتر در دوره بارداري را برايش به يك حسرت تبديل ميكند. دكتر اسدالله رجب، رئیس انجمن ديابت ايران تغييرات هورموني را دليل ابتلا به ديابت بارداري ميداند و دكتر فاطمه رحيمي شعرباف، فوق تخصص طب مادر و جنين، معتقد است زني كه ديابت بارداري را تجربه ميكند، حتي پس از زايمان در معرض ابتلا به ديابت نوع دو است.
فورا آزمايش خون بدهيد
ديابت نوع يك، ديابتي است كه به علت تخريب سلولهاي ترشحكننده انسولين ايجاد شده است. درواقع كم بودن انسولين در بدن اين افراد باعث ديابت شده است. ديابت نوع دو به علت اختلالات پيشرونده در ترشح انسولين و مقاومت به آن ايجاد میشود. ديابت بارداري هم ديابتي است كه در دوران بارداري تشخيص داده ميشود. اگر قند خون مادر در نيمه اول بارداري بالا باشد؛ در اين صورت ديابت قبل از بارداري و درصورتيكه در نيمه دوم بعد از بارداري قند خون بالا تشخيص داده شود، مادر دچار ديابت بارداري شده است.
جنينتان در خطر است؟
قند خون بالا با خطراتي براي مادر و جنين همراه است. مادران مبتلا به ديابت ممكن است كودكاني با وزن بالاتر از حد طبيعي به دنيا بياورند كه زايمان را نيز مشكلتر ميكند. عموما مادران ديابتي بعد از زايمان بيشتر گرفتار خونريزي ميشوند و چون غلظت خون بيش از حد طبيعي مادر وارد بدن جنين میشود، نوزادي با نقص عضو متولد ميشود. نوزاداني كه از مادراني ديابتي متولد ميشوند، ممكن است بعد از تولد دچار افت قند خون شوند. در ماه نهم بارداري جنينهايي با مادران مبتلا به ديابت بارداري بيشتر در شكم مادرشان از بين ميروند. احتمال سقط جنينها زير پنج ماه هم بيشتر ميشود. مادران ديابتي باردار، تحمل گلوكز خود را از دست ميدهند؛ بنابراين لازم است رژيم غذايي فاقد گلوكز را انتخاب کرده و با مشورت پزشك از دارو يا تزريق استفاده كنند.
قند خونتان بايد چقدر باشد؟
همه مادران در همان ويزيت اوليه، با انجام آزمايش قند خون ناشتا از سطح نرمال قند خونشان مطلع ميشوند. مقادير طبيعي قند خون دوران بارداري با افراد عادي متفاوت است. ميزان قند خون مادران باردار در زمان ناشتا بايد حدود ۹۵ و قبل از غذا حدود ۱۲۰ باشد؛ درحاليكه ميزان قند خون مناسب در افراد معمولي، هنگام ناشتا ۱۲۵ و قبل از غذا بالاي دویست است. تمام مادران براي غربالگري، در هفته ۲۴ تا۲۸ نيز آزمايشهاي دقيقتري انجام ميدهند. درصورتيكه اين آزمايشها سطح طبيعي قند خون را نشان ندهند، مادر به ديابت مبتلا شده است. نشانه ديگری که در مادران مبتلا به ديابت وجود دارد، آب زياد آمنيوتيك اطراف جنين است. با بزرگ بودن اندازه رحم، پزشك با سونوگرافي بررسي دقيقتري انجام میدهد.
ديابت بارداري ماندگار است؟
۵۰ درصد مادراني كه در دوران بارداري به ديابت مبتلا ميشوند، با پايان دوران بارداري كاملا بهبود پيدا ميكنند؛ اما ۵۰ درصد بقيه به ديابت نوع دو دچار ميشوند. مادراني كه وزن بالا دارند و ورزش نميكنند به احتمال بيشتري ديابتي ميمانند؛ بايد توجه داشته باشيد كه از تغذيه و تحرك مناسبي برخوردار باشيد تا بعد از بارداري گرفتار ديابت نشويد. براي تغذيه مناسب ميتوانيد از پزشك تغذيه كمك بگيريد. مادراني كه در بارداري اوليه خود ديابت بارداري را تجربه كردهاند، در بارداري بعدي بيشتر در معرض خطر هستند؛ اين مادران به احتمال ۳۰ درصد بيشتر از مادران ديگر به ديابت بارداري دچار ميشوند.
اگر قصد باردار شدن داريد...
زوجهايي كه ناخواسته باردار ميشوند، شانس انجام آزمايشهاي قبل از بارداري را از دست ميدهند. با برنامهريزي قبل از باردار شدن آزمايشهاي مورد نياز را انجام دهيد تا در سلامت كامل باردار شويد و دوران خوبي را سپري كنيد. گذشته از اين تا زماني كه از پايين بودن قند خونتان مطمئن نشدهايد، با كمك يك متخصص تغذيه رژيمي مناسب براي كم كردن قند خونتان بگیرید.
اگر در معرض خطر هستيد...
خانمي كه با وزن۱۱۰ كيلوگرم اقدام به بارداري ميكند، سلامت خود و جنيناش را به خطر مياندازد؛ پس قبل از بارداري حتما وزن و فشار خونتان را چك كرده و در مراحل اوليه بارداري مرتب به پزشك مراجعه كنيد. بيشتر ارگانهاي جنين تا سه ماهگي شكل ميگيرد، پس آزمايشهاي مورد نياز را قبل از سه ماهگي انجام دهيد. اگر در گروه افراد پرخطر قرار داريد يا به ديابت مبتلا هستيد، دلهره به دلتان راه ندهيد؛ شما هم ميتوانيد با كمي ملاحظه دوران بارداري خوبي را تجربه كنيد.
هورمونها كار دستتان ميدهند
دكتر اسدالله رجب، رئیس انجمن ديابت ايران میگوید: نوعي از ديابت كه به علت تغييرات هورموني در دوران بارداري ايجاد ميشود، ديابت بارداري است که در دوران بارداري تشخيص داده ميشود؛ درواقع نوعي اختلال در تحمل گلوكز مادران باردار و تغييرات هورموني در بارداري است كه مقاومت به انسولين را ايجاد ميكند.
هفته اول را جدی بگیرید
ميتوانيد پيشگيري كنيد؟
به همه خانمهاي باردار توصيه ميشود، در هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداري از نظر ديابت كنترل شوند. مادراني كه در معرض خطر هستند، حتما قبل از بارداري يا در هفته اول كه متوجه بارداريشان شدند، بايد فورا به پزشك مراجعه كنند تا از نظر ديابت كنترل شوند.
مراقب مغز جنینتان باشید
ممكن است جنين سقط شود؟
قند بالا رشد و نمو جنين را با خطر مواجه ميكند؛ ممكن است كودك با وزن بالا متولد شود. نوزاد بيش از ۴ كيلوگرم، زايمان پرخطري براي مادر و نوزاد ايجاد ميكند. خطر سقط جنين در مادراني كه ديابت بارداري دارند، بيشتر است. خصوصا در سه ماهه اول اين بارداريها ممكن است خطراتي براي اعضاي بدن جنين و مشكلات ارگانيك در نوزاد ایجاد شود و اثرات نامطلوبي روي مغز و قند جنين بگذارد.
حواستان به دوز انسولین باشد
كيسه آبتان پاره نشود
يكي از علائمي كه در دوران بارداري باتوجه به آن ميتوان به بيماري ديابت مشكوك شد، بيشتر شدن مايع آمنيوتيك است كه پزشك با مشاهده مايع بيشتر در اطراف جنين آزمايشهاي دقيقتري را تجويز ميكند. دوز انسولين خانم باردار سه برابر انسولين خانم معمولي است که در درمان آن هم از انسولين استفاده ميشود و قرص جايگاهي ندارد.
شما هم در خطريد؟
مادراني كه چاق هستند يا اضافه وزن دارند، لازم است قبل از بارداري با برنامهريزي ، وزن خود را تا حد نرمال پايين بياورند. در دوران بارداري تغذيه متفاوت است و وزن بهطور ناگهاني افزايش پيدا ميكند كه بستر مناسبي براي ديابت بارداري ايجاد ميشود. اضافه وزن و چاقي از عوامل مهم ديابت بارداري هستند؛ اگر هم قصد داريد اضافه وزن دوران بارداريتان را به ديابت ربط دهيد، بايد بدانيد قند خون در دوران بارداري آنقدر بالا نيست كه شما دچار اشتهاي كاذب شويد. خانمهايي كه در اقوام درجه يكشان، افراد مبتلا به ديابت دارند، بيشتر در معرض خطر هستند و مادراني كه در بارداري قبلي نوزادانی با وزن بالاتر از ۴ كيلوگرم به دنيا آورده باشند يا سقطهاي مكرر داشتهاند، شانس بيشتري براي ابتلا به ديابت دارند.
ارسال نظر