نکات تغذیه ای برای دیابتی ها

مجله سیب سبز - نيلوفر جامه‌بزرگي: رسم ‌مهمان‌نوازي از عادات ديرينه ما ايراني‌هاست. هميشه تمام سعي‌مان را مي‌كنيم تا بهترين‌ها را براي ‌مهمان‌هاي‌مان مهيا كنيم، اما گاهي تيرمان به خطا مي‌رود و بلاي جان آنها مي‌شويم.

ميزباني از ‌مهمان‌هاي ديابتي شايد سخت به نظر برسد، اما اگر اصول كلي را كه آنها بايد در رژيم‌شان رعايت كنند بدانيد، اين كار براي‌تان سخت نخواهد بود. كافي است بدانيد چه زماني بهترين ساعت غذا خوردن براي ديابتي‌هاست و كدام خوراكي‌ها با وجود هوس‌برانگيز بودن‌شان مي‌توانند جان آنها را تهديد كنند تا بهترين ميزبان براي ‌مهمان بيمارتان باشيد.

خاله خرسه نباشيد

مواد قندي كه به سلامت ديابتي‌ها آسيب مي‌زنند تنها شامل شيريني، قند و شكر نيستند بلكه ميوه‌ها و مواد غذايي مثل خرما كه ما تصور مي‌كنيم كاملا بي‌ضرر هستند هم در اين گروه جا مي‌گيرند. پس اين قانون ساده را هنگام خريد مواد غذايي و آماده‌سازي آنها براي ‌مهمان ديابتي‌تان در نظر داشته باشيد؛ هرماده غذايي كه در ابتدا شيريني طعمش در دهان حس مي‌شود براي ديابتي‌ها چندان مناسب نيست و بهتر است در اين ‌مهماني بي‌خيال سرو اين‌ خوراكي‌ها شويد.


گاهي براي ديابتي‌ها هم سخت است تا خودشان را در مقابل خوراكي و شيريني‌هاي خوشمزه كنترل کنند. مراقب باشيد شما مشوق و مبلغ آنان در امتحان کردن شيريني جديد نباشيد. شيريني‌های رژیمی شكر كمتري دارند اما چربي آنان همچنان زياد است و مبتلایان به دیابت بايد مراقب باشند مقدار زيادي از آنها را مصرف نكنند.

كدام نوشيدني بهتر است؟

مصرف مايعات براي ديابتي‌ها بسيار مفيد است. اگر ديابتي‌ها از آب كافي استفاده نكنند، تا ۳۰ درصد احتمال بالا رفتن قند خون‌شان افزايش مي‌يابد. مصرف روزانه هشت ليوان آب براي ديابتي‌ها توصيه مي‌شود. اگر ‌مهمان ديابتي داريد، نبايد از شربت و نوشابه يا آبميوه‌هاي صنعتی استفاده كنيد، از آب خنك استفاده كنيد. شير هم به علت وجود كلسيم، منيزيم، ويتامين D و پتاسيم براي ديابتي‌ها مفيد است. مي‌توانيد شيركاكائو با شكر كم براي ‌مهمان‌تان سرو كنيد. اگر هم اهل چاي هستيد، با خيال راحت براي ‌مهمان‌تان دم كنيد. چاي سياه حاوي پلي‌ساكاريد است و جذب شكر را كاهش مي‌دهد.

سالاد درست كنيد

لازم نيست براي ‌مهمان ديابتي‌تان انواع دسرها را آماده كنيد؛ خريد‌هاي سوپرماركتي را فراموش كنيد و به ميوه‌فروشي برويد تا ميزي پر از سبزيحات متنوع آماده كنيد. در سالادتان از برگ‌هاي سبز مثل بروكلي و سبزيجات نارنجي مثل هويج استفاده كنيد. كمي خلاقيت و اضافه كردن حبوبات يا نخود فرنگي مي‌تواند سفره شما را رنگين‌تر كند.

براي دسر هم مي‌توانيد از كدو تنبل استفاده كنيد. سس مايونز هم سر سفره نياوريد؛ سس رژيمي، با كمي ادويه و سبزي‌هاي خشك چاشني خوبي براي سالاد خواهد بود. از شنبليله در سالادتان استفاده كنيد. ‌شنبليله حاوي پسيليوم است و به كنترل قند خون كمك مي‌كند. سركه سيب هم مي‌تواند چاشني خوبي براي سالاد ديابتي‌ها باشد.

ساعت را كوك كنيد

براي ديابتي‌ها بهتر است در زمان معيني غذاي‌شان را ميل كنند. اگر قصد داريد ‌مهمان‌هاي ديگري را هم دعوت كنيد، حتما قبل از ‌مهماني به آنها يادآوري كنيد دير نكنند. حتي اگر بخواهيد غذاي اين ‌مهمان ويژه را زودتر سرو كنيد، ممكن است او حس خوبي نداشته باشد. فراموش نكنيد، او هم دوست دارد سر ميز همراه شما غذايش را ميل كند.

غير از غذاي اصلي، خوردن ميان‌وعده مناسب هم براي ديابتي‌ها اهميت دارد. اگر فرد ديابتي قرار است مدت نسبتا طولاني ‌مهمان شما باشد، علاوه بر غذاي اصلي بايد ميان‌وعده نيز برايش تدارك ببينيد. اگر شب هم قرار است ‌مهمان شما باشد، بهتر است آخرين ميان‌وعده نزديك ساعت خواب او باشد تا از افت قندش در شب جلوگيري شود.


با روي باز استقبال كنيد

گاهي رفتار و گفتار نامناسب شما ممكن است سبب رنجش ‌مهمان‌تان شود و تمام زحمات به باد برود. از طرفي تنش رواني و ناراحتي هم نقش مهمي در كنترل قند خون دارد. اگر ‌مهمان‌تان به تازگي دچار اين بيماري شده است، احتمالا چهار مرحله تا پذيرش بيماري را طي خواهد كرد؛ در مرحله اول، او دچار شك و ناباوري مي‌شود. مرحله دوم، انكار و نپذيرفتن بيماري است؛ شخص ممكن است با نوعي لجبازي اين پيغام را برساند كه ديابتي نيست و پزشكان اشتباه تشخيص داده‌اند. در اين مرحله نيازي به بحث و به رخ كشيدن اطلاعات علمي‌تان نيست. اگر قصد دارد با تغذيه نامناسب به شما ثابت كند كه بيمار نيست، لحظات ‌مهماني را برايش تلخ نكنيد و تنها سعي كنيد خوراكي‌هاي نامناسب را از دم دستش جمع كنيد.

مرحله سوم چانه‌زني است؛ اين مرحله براي خيلي از افراد با دعا و راز و نياز است. مرحله چهارم نيز، پذيرش است كه در اين مرحله فرد بيماري خودش را مي‌پذيرد و قبول مي‌كند با ديابت هم مي‌تواند زندگي باكيفيتي داشته باشد. دانستن اين مراحل به شما كمك خواهد كرد تا ‌مهمان ديابتي‌تان را بهتر درك كنيد تا به مرحله پذيرش برسد، سر به سرش نگذاريد، اگر با شما بحث مي‌كند يا نمي‌تواند واقعيت را مانند شما ببيند، گناهكار نيست و قصد آزار شما را ندارد.

فقط روي مبل ننشينيد

اگر قرار است ‌مهمان ديابتي‌تان يك يا چند روز ‌مهمان خانه‌تان باشد، پياده‌روي يا قدم زدن را در برنامه‌تان قرار دهيد. اگر ‌مهمان ديابتي‌تان كودك است با فراهم کردن اسباب‌بازي‌هاي مناسب او را سرگرم كنيد تا براي مدت طولاني پاي تلويزيون ننشيند. انجام حركات ورزشي براي ديابتي‌ها بسيار مهم و ضروري است. پس اگر با ‌مهمان‌تان رودربايستي نداريد اجازه دهيد در چيدن ميز غذا و كارها به شما كمك كند.

غذای اصلي را سالم بپزيد

بهتر است براي طبخ غذا از روغن كمتري استفاده كنيد و در صورت طبخ برنج، آن را با مواد يا حبوبات ديگر مثل عدس مخلوط كنيد. اگر هم ماكاروني درست مي‌كنيد، آن را دم نكنيد؛ حرارت زياد حين دم كردن ماكاروني، پيوند‌هاي بين نشاسته موجود در ماكاروني را از بين برده و قند خون را سريع‌تر بالا مي‌برد. طبخ ماهي هم پيشنهاد خوبي براي ‌مهمان ديابتي است؛ زیرا ماهي پر است از اسيد‌هاي چرب ضروري که به ديابتي‌ها برای تنظيم انسولين خون كمك مي‌كند. بهتر است نان‌هاي سبوس‌دار را هم در سبد نان‌تان قرار دهيد.


خلاق شويد

مي‌توانيد شیرینی‌هايي كه شكر ندارند را در خانه درست كنيد. بهتر است آبميوه درست نكنيد، زیرا آبميوه‌ها به علت جداشدن فيبرشان قند بالاتري نسبت به خود ميوه‌های طبيعي دارند. مي‌توانيد تكه‌هايي از ميوه‌ها مثل توت فرنگي، ليمو، طالبي و انواع ديگري از آنها را در پارچ بيندازيد و در يخچال بگذاريد تا طعم‌دار شوند و با سرو كردن آن در ليواني زيبا از طعم و خواص آن لذت ببريد. در فصل گرم تابستان مي‌توانيد چاي سبز را با ليمو، نعنا و يخ در يخچال قرار دهيد و نوش‌جان كنيد. ‌

‌مهمان را معذب نكنيد

لازم نيست براي اينكه به او نشان دهيد رسم ‌مهمان‌نوازي را خوب بلديد به او گوشزد كنيد چقدر تغيير در دستور غذايی‌تان ایجاد کرده‌اید، چون ممكن است احساس كند باعث زحمت‌تان شده است. بعضي بيماران ديابتي در مقابل بيماري‌شان احساس ضعف کرده و تصور مي‌كنند توان مراقبت از خودشان را در مقابل اين بيماري ندارند. مراقب باشيد باتوجه زياد اين حس را به او منتقل نكنيد. اگر احتياج به همدردي شما داشته باشد، خودش حرف را به ميان مي‌آورد و اگر مايل نيست راجع به بيماري‌اش صحبت كند، مدام سر صحبت را باز نكنيد؛ او نياز به همدلي شما دارد، نه همدردي. سعي كنيد با صحبت‌هاي‌تان انرژي مثبت به او بدهيد تا بداند فردي قوي است، ديابت بيماري خطرناكي نيست و تنها با توجه و مراقبت مي‌تواند زندگي سالمي داشته باشد.