شایعترین غذاهای آلرژی زا برای کودکان

با درك نحوه عمل آلرژی‌ها، شما ممكن است بتوانید علامت‌های اولیه آن را بطور صحیح شناسایی كنید. همچنین اگر كودك شما واكنش آلرژیك داشته است، مهم است بدانید كه باید چه كار كنید.

اگر كودك من نسبت به یك غذا آلرژی داشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر كودك شما نسبت به یك غذا آلرژی داشته باشد، بدن او با این غذا به عنوان یك ماده مهاجم برخورد كرده و پادتن یا آنتی‌بادی‌هایی (به نام IgE) تولید می‌كند. اگر این غذا مجددا خورده شود، آنتی‌بادی‌ها به سیستم ایمنی بدن دستور می‌دهند كه ماده‌ای به نام هیستامین آزاد كند تا به این ماده غذایی حمله كرده و با آن مقابله نماید.

نشانه‌های آلرژی معمولا بین چند دقیقه تا دو ساعت پس از هضم یك ماده غذایی خاص ظاهر می‌شوند، اگرچه در برخی موارد خاص از آلرژی غذایی نشانه‌های آلرژی به صورت مزمن و دائمی خواهند بود. هر یك از این واكنشها می‌تواند خفیف یا حاد باشد.


در بسیاری از كودكان واكنش آلرژیك نسبت به یك غذا موجب اگزمای حاد می‌شود. این تكه‌های خشك و زبر از پوست معمولا روی صورت، زانو و آرنج‌ها ظاهر می‌شوند.

سایر نشانه‌های احتمالی عبارتند از كهیر یا تورم، چشم‌های اشك‌آلود یا آبریزش بینی و دشواری تنفس. برخی اوقات این نشانه‌ها گوارشی هستند؛ یعنی كودك ممكن است به استفراغ یا اسهال دچار شود. اگر كودك شما یك واكنش حاد آلرژیك دارد، این مسئله می‌تواند خطرآفرین و حتی كشنده باشد.

به خاطر داشته باشید كه كودك می‌تواند نسبت به یك غذا واكنش نشان دهد حتی اگر قبلا آن را بدون هیچ مشكلی می‌خورده است. بنابراین اگر كودك شما آلرژی نسبت به تخم پرندگان را به ارث برده باشد، ممكن است در دفعات اولی كه آنها را می‌خورد واكنشی نشان ندهد اما نهایتا نشانه‌های آلرژی را بروز خواهد داد. (به خاطر داشته باشید كه قرار گرفتن زودهنگام در معرض این ماده‌ها ممكن است چندان مشخص نباشد مثلا اگر بادام زمینی آسیاب‌شده در یك كلوچه یا شبربنی استفاده شده باشد).

كودك من ممكن است نسبت به چه غذاهایی آلرژی داشته باشد؟

او می‌تواند نسبت به هر چیزی آلرژی داشته باشد اما چند مورد از غذاها هستند كه عامل ۹۰ درصد از آلرژی‌های غذایی به حساب می‌آیند:

• شیر
• آرد گندم
• سبوس
• برخی از میوه ها (مانند مركبات و توت فرنگی)
• بادام زمینی (و مشتقات آن)
• سایر آجیل‌ها (غیر از بادام زمینی، مانند گردو)
• ماهی (مانند ماهی تن و قزل‌آلا) و نرم‌تنان صدف‌دار (مانند خرچنگ دریایی، میگو و خرچنگ)
• تخم پرندگان
  

اگر فكر می‌كنم كه كودكم نسبت به یك غذا واكنش آلرژیك نشان می‌دهد چه كار باید بكنم؟

اگر به نظر می‌آید كه كودك شما مشكل تنفسی دارد، ورم‌هایی روی صورت یا لب‌هایش مشاهده می‌شود یا پس از خوردن غذا به استفراغ یا اسهال شدید دچار شده است، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

واكنش‌های حاد آلرژیك را نباید دست كم گرفت. مسیر تنفسی كودك شما ممكن است ظرف چند دقیقه بسته شود بنابراین سعی نكنید با پزشك تماس بگیرید یا او را به اورژانس برسانید. تیم پزشكی باید در اسرع وقت به محل حادثه برسد.

اگر كودك شما همواره تا دو ساعت پس از خوردن یك غذای خاص نشانه‌ها را از خود بروز می‌دهد، با پزشك او صحبت كنید. او ممكن است شما را برای آزمایش به یك متخصص آلرژی كودكان معرفی نماید. متخصص می‌تواند به شما بگوید كه كدام غذا یا غذاها باعث بروز مشكل می‌شوند و اینكه آیا این نشانه‌ها بخشی از واكنش سیستم ایمنی بدن (یعنی آلرژی) است یا اینكه علامت آن است كه او نمی‌تواند غذا را هضم كند (یعنی حساسیت غذایی).

پس از اینكه كودك شما واكنش آلرژیك نسبت به یك غذا نشان داد باید برای وقتی كه این اتفاق دوباره می‌افتد آماده باشید. حتی اگر واكنش دفعه اول خفیف بوده است، بار بعدی می‌تواند حاد باشد. پزشك كودك می‌تواند راهنمایی‌های مربوط برای اقدام مناسب را در اختیار شما قرار دهد كه شامل دستوراتی در مورد نحوه مدیریت و كنترل واكنش آلرژیك می‌شود.

پزشك ممكن است به شما توصیه كند یك دستگاه تزریق اتوماتیك حاوی اپی نفرین را همراه داشته باشید كه می‌تواند نسخه آن را برای شما نوشته و نحوه استفاده از آن (زمانی كه واكنش آلرژیك ظاهر می‌شود) را نشان دهد. این دستگاه‌ها همانند خودكارهای اسباب‌بازی هستند و به طور اتوماتیك میزانِ لازم اپی نفرین جهت توقف واكنش آلرژیك را مشخص و تنظیم می‌كنند.

آیا آلرژی‌ها ارثی هستند؟

كودك شما ممكن است استعداد ابتلا به آلرژی را به ارث ببرد اما لزوما یك آلرژی خاص را به ارث نمی‌برد. به عنوان مثال، اگر شما تب بهاره، آلرژی نسبت به حیوانات یا آلرژی غذایی داشته باشید، ۵۰% احتمال دارد كه كودك هم آلرژی (هرچند احتمالا متفاوت از شما) داشته باشد. هنگامی كه والدین هر دو آلرژی داشته باشند، این احتمال به ۷۵% می‌رسد.

آیا وقتی كودك بزرگ‌تر شود، آلرژی غذایی‌اش خوب می‌شود؟

ممكن است. در واقع، او ممكن است همین حالا هم خوب شده باشد. تقریبا ۸۵% از كودكان وقتی بزرگ شده و به سن مدرسه می‌رسند، آلرژی خود نسبت به شیر، تخم پرندگان، سبوس و آرد را از دست می‌دهند. آلرژی نسبت به بادام زمینی، آجیل‌ها، ماهی و نرم‌تنان صدف‌دار، به احتمال زیاد در تمام عمر باقی خواهند ماند. با این حال، حدود ۲۰% از كودكانی كه در سن كمتر از ۲ سالگی نسبت به بادام زمینی آلرژی دارند، هنگامی كه به سن مدرسه برسند آلرژی خود را از دست می‌دهند.

حساسیت غذایی چیست و چه تفاوتی با آلرژی غذایی دارد؟

اكثر این واكنش‌ها ماهیت آلرژیك ندارند. معمول‌ترین نوعِ واكنش غذایی منفی، حساسیت غذایی است.

حساسیت غذایی به سیستم ایمنی بدن مربوط نمی‌شود. اگر كودك شما به حساسیت غذایی دچار شده باشد، بدین معناست كه در هضم نوع خاصی از غذا مشكل دارد. شما ممكن است متوجه شوید كه او هر بار كه آن غذای خاص را می‌خورد یا می‌نوشد، نشانه‌های سوءهاضمه غذا (مانند باد شكم، نفخ یا اسهال) او را به زحمت می‌اندازند.

مرسوم‌ترین نوع حساسیت غذایی، حساسیت به لاكتوز است. كسانی كه به این حساسیت دچار باشند، آنزیم لازم جهت هضم شكر موجود در شیر گاو و سایر فرآورده‌های لبنی را ندارند.

اگر حدس بزنم كه كودكم احتمالا آلرژی غذایی دارد، باید چه كار بكنم؟

با پزشك او صحبت كنید. او ممكن است برای شناسایی عامل مشكل زا، یك رژیم غذایی به شما پیشنهاد بدهد یا اینكه شما را به متخصص آلرژی یا متخصص بیماری‌های گوارشی كودكان معرفی كند.

متخصص آلرژی سؤالات مفصلی راجع به نشانه‌هایی كه كودك از خود بروز می‌دهد خواهد پرسید. سپس ممكن است آزمایش آلرژی پوستی یا آزمایش خون را انجام دهد تا مشخص شود كه این نشانه‌ها مربوط به واكنش سیستم ایمنی بدن (آلرژی) هستند یا خیر.

اگر آزمایش پوست موجب ایجاد كهیر بر روی پوست شود یا آزمایش خون نشان دهد كه كودك شما آنتی‌بادی‌های IgE را برای غذا دارد، آنگاه احتمال آن وجود دارد كه كودك نسبت به آن غذای خاص آلرژی داشته باشد. اگر نتیجه آزمایش‌ها منفی باشد، نشانه‌های كودك شما احتمالا مربوط به آلرژی غذایی نیستند، هرچند ممكن است ناشی از حساسیت غذایی باشند.

در این مرحله، ممكن است شما را به یك متخصص بیماری‌های گوارشی معرفی كنند تا علت حساسیت غذایی را مشخص نماید یا دلیل‌های دیگری كه ممكن است برای نشانه‌های كودك شما وجود داشته باشند را بررسی كند.


آیا می‌توان آلرژی‌های غذایی را درمان كرد؟

دارویی وجود ندارد كه مانع از واكنش‌های آلرژیك نسبت به غذا شده یا آنها را درمان كند و واكسن‌های آلرژی كه برای تب بهاره استفاده می‌شوند نیز برای آلرژی‌های غذایی جواب نمی‌دهند. كلید پیشگیری از بروز واكنش آلرژیك، اجتناب شدید از آن غذای خاص است.

اما اجتناب از یك غذای خاص، غالبا به آن سادگی كه تصور می‌شود نیست. غذاها ممكن است در جاهایی كه احتمال نمی‌رود وجود داشته باشند و حتی اندكی از یك ماده ممكن است برای بروز یك واكنش حاد كافی باشد. اكثر كسانی كه واكنش حاد داشته‌اند، غذایی را خورده‌اند كه فكر می‌كرده‌اند ایمن و بی‌خطر است. شما باید به دقت برچسب‌های مواد غذایی را بخوانید، بدانید كه باید از كدام مواد غذایی اجتناب كنید و در منوی رستوران‌ها نیز در مورد مواد موجود در هر غذا سوال كنید.

اگر مشخص شد كه كودك شما به آلرژی غذایی مبتلاست، باید در مورد همه كارهایی كه می‌توانید برایش انجام دهید، اطلاعاتی كسب كنید؛ از جمله اینكه دقیقا باید از چه غذاهایی اجتناب كند، چگونه برچسب‌های مواد غذایی را بخواند و چگونه علامت‌های اولیه یك واكنش آلرژیك را شناسایی نماید. با راهنمایی و همكاری پزشك كودك، یك برنامه مشخص برای زمانی كه كودك به واكنش آلرژیك دچار می‌شود طراحی نمایید. اپی نفرین را در دسترس خود داشته باشید و نحوه استفاده از آن را یاد بگیرید.

اطمینان حاصل كنید كه همه كسانی كه مسؤول نگهداری و مراقبت از كودك هستند (پرستار كودك، اقوام، مربی و معلمان مهد و مدرسه )، درباره آلرژی كودك و اینكه چه خوراكی‌هایی را نباید به او بدهند، اطلاع دارند.