تويتخت کوچولو بارون مياد؟
شب ادراري بهخاطر اشتباهات شما در رسيدگي به فرزندتان سراغش ميرود يا بيمارياي است كه نياز به درمان دارد؟
مجله سیب سبز - عذرا جوانمردي: هر روز صبح كه از خواب بيدار ميشوند با اميد به خشك بودن دستي به تختخواب و لباسهاي فرزندشان ميكشند. مادران بچههايي كه دچار شبادراري هستند، با دردسرهاي متعددي روبهرو هستند؛ هم بايد براي تربيت فرزند وقت و انرژي بگذارند، هم هر روز كوهي از لحاف، پتو و تشك را بشويند. عدهاي ميگويند شبادراري ژنتيكي است و چارهاي جز سوختن و ساختن برايش نميبينند. عدهاي ديگر اما به هر دري ميزنند تا اين مشكل خجالتآور فرزندشان را حل كنند؛ از امتحان كردن داروهاي عطاري بگير تا تجويز خودسرانه دارو.
عاطفه كيانينژاد، كارشناس ارشد روانشناسي و مشاور كودک در بخش اول اين مطلب به شما ميگويد كه چطور با كمك علم روانشناسي و بدون نياز به دارودرماني ميتوانيد از پس اين مشكل بربياييد. از سويي ديگر دكتر علياصغر حليمي اصل، رئيس بخش اطفال بيمارستان شهداي تجريش در صفحه آخر مطلب بر ضرورت معاينات پزشكي تاكيد ميكند. اگر ميخواهيد يك بار براي هميشه تكليفتان را با شبادراري كودكتان روشن كنيد، اين مطلب را بخوانيد.
هر ادرار شبانهاي شبادراري نيست
اشتباه رايج والدين اين است كه اگر بچه ماهي يك بار يا در دو، سه هفته دو، سه باري نتوانسته باشد ادرارش را كنترل كند، خيال ميكنند شبادراري دارد درحاليكه اينطور نيست. شبادراري زماني بهعنوان يك اختلال مطرح ميشود كه كودك پنج سال داشته باشد و ظرف سه ماه حداقل هفتهاي دو بار جاي خود را خيس كند. طبق تعريف كودكان زير پنج سالي كه قادر به كنترل ادرار نيستند، مشكل شبادراري ندارند. از كودكان بالاي پنج سالي هم كه گاهگاهی شلوارشان را خيس ميكنند، كاري غير طبيعي سر نزده است.
علتهاي جسمي را بررسي كنيد
چنانچه مطابق تعريف بچه دچار شبادراري است، اولين كاري كه بايد بكنيد مراجعه به پزشك متخصص كودكان است. يك سري از علتهاي شبادراري به مشكلات جسمي كودك برميگردد. بعضي والدين با شعار «بچه من چيزيش نيست» از دكتر بردن فرزندشان خودداري ميكنند و يك راست سراغ راهحلهاي پيشنهادي اطرافيان ميروند. تشخيص اين موضوع تنها از عهده پزشك متخصص برميآيد نه شخص دیگری. درصورتيكه معاينات و آزمايشات پزشكي، مشكل جسماني را گزارش نكنند پاي روانشناسي كودك به ماجرا باز ميشود.
مراحل خوابش را بشناسيد
بچهها هم مثل بزرگسالان بعد از به خواب رفتن مراحل مختلفي از خواب را تجربه ميكنند. خوابيدن بهطور كلي پنج مرحله دارد كه در مرحله پنجم خواب بسيار سنگين است. موقع ادرار كه برسد پيغامهاي عصبي از مثانه به مغز ارسال ميشوند. بزرگسالان در هر مرحلهاي كه باشند، به محض دريافت پيغام توسط مغز از خواب بيدار ميشوند اما اين امر در مورد كودكان هميشه صادق نيست. كودكاني كه شب در جاي خود ادرار ميكنند، نميتوانند از خواب سنگين بيدار شوند و آنچه نبايد بشود، ميشود.
خواب كودك را سبك كنيد
اگر بتوانيد زمان پر بودن مثانه خواب كودك را سبك كنيد، مشكل برطرف ميشود. سه چهار شب قيد خواب را بزنيد و هر ساعت تختخواب بچه را چك كنيد، ببينيد خيس است يا نه. هر شب ساعت خيس شدن تختخواب را ياداشت كنيد. بعد از اينكه متوجه شديد فرزندتان شبها چه ساعتي جايش را خراب ميكند، نيم ساعت قبل از موعد مقرر بيدار شويد و او را هم بيدار كنيد تا به دستشويي برود. دو الي سه هفته اين برنامه را تكرار كنيد. طولي نميكشد كه ساعت بدن كودك عادت ميكند و هر شب راس همان ساعت از خواب بيدار میشود و خودش اتوماتيك به دستشويي ميرود.
شبادراري؛ شكل پنهان افسردگي و اضطراب
در خانوادههايي كه آرامش و امنيت وجود ندارد، كودكان اغلب شبادراري دارند. درواقع شبادراري شكل پنهاني از رنجي است كه آنها ميكشند و نميتوانند دربارهاش صحبت كنند. افسردگي و اضطراب عوامل متعددي دارند ازجمله شرايط و موقعيتهايي كه باعث به وجود آمدن اين دو ناراحتي ميشوند:
* وقتي والدين با يكديگر اختلاف دارند و مدام در حال مشاجره هستند.
* وقتي برخورد با كودك، حتی به صورت مقطعی پرخاشگرانه است.
* وقتي كودك به دلايل واهي و به اشكال نامناسب و غلط تنبيه ميشود. خصوصا كودكاني كه هر روز و شديد تنبيه ميشوند.
* وقتي بر سر موضوعات مختلف از سوي خانواده تحقير ميشود.
* وقتي پدر يا مادر با رفتار يا كلامشان فضا را براي كودك ناامن ميكنند، مثلا ميگويند كه كودك را ترك خواهند كرد يا وقتي به صورت نمايشي يا واقعي اين تهديد را عملي ميكنند.
به كودك اعتمادبهنفس و عزت نفس بدهيد
والدين در برابر كودكي كه بهدنيا آوردهاند، مسئول هستند و بايد بدانند كه به صرف بزرگتر بودن و قويتر بودن حق آزار كودك را (به هر نحو) ندارند. اعضاي خانواده بهخصوص والدين بايد اصول صحيح فرزندپروري را بياموزند و به كار ببندند. بهطور مختصر مهمترين عوامل افسردگي و اضطراب مطرح شد، بنابراين بايد رفتارهاي صحيح جايگزين شوند.
- دعواي شما به خودتان مربوط است. هيچ وقت مقابل بچه با هم بگو مگو نكنيد. اين كار را به يك خلوت دو نفره موكول كنيد.
- بهعنوان يك فرد بزرگسال و بالغ ياد بگيريد خشمتان را مديريت كنيد. فرياد كشيدن هنگام عصبانيت اثرات مخربي بر روان كودك به جا ميگذارد. حتي اگر در ظاهر نشان ندهد يا دقايقي بعد از دلش دربياوريد.
- قوانين را براي كودك توضيح دهيد و تشويق و تنبيه مناسب با عمل را برايش انتخاب كنيد. سر هر موضوع بياهميتي دست به اين كار نزنيد، تنبيه كردن روش خاص خودش را دارد، تنها ميتوانيد با محروم كردن كودك از چيزهايي كه دوستش دارد، او را تنبيه كنيد. هرگز سراغ تنبيه جسماني نرويد. هر چه تنبيه طولانيتر باشد، از تاثيرش كم ميشود. خودتان و كودك را آزار ندهيد.
- با كودك متناسب با سنش رفتار و صحبت كنيد. براي مخاطب قرار دادن كودك هرگز از كلمات زشت استفاده نكنيد. جهت تحقير كردنش لازم نيست حتما ناسزا بگوييد، حتي يك سرزنش كوچك پيش همسالان كافي است.
- هيچ وقت از اين حربه براي به كرسي نشاندن حرفتان (هر چه ميخواهد باشد) استفاده نكنيد. اين كار باعث ميشود كودك دچار اضطراب جدايي شود كه در بزرگسالي هم او را رها نخواهد كرد. تنها راهحل براي واداشتن كودك به انجام امور، به كارگيري روش تشويق و تنبيه است.
شايد حجم مثانهاش كم است
گاهي علت شبادراري كم بودن حجم مثانه است، يعني مثانه خيلي زودتر از حد معمول پر ميشود و درنتيجه كودك به سختي ميتواند تا رفتن به دستشويي ادرار را حبس كند. اين عامل، يك مسئله فيزيولوژيكي است كه درمان آن برعهده پزشك است. اما اگر پزشك اين تشخيص را اعلام كرد، موضوع به روانشناسي كودك هم مربوط ميشود.
تمرين بزرگ كردن حجم مثانه
پزشك معمولا تمرين حبس ادرار را تجويز ميكند. به اين صورت كه كودك بايد به مرور ياد بگيرد به هر نحوي شده مقابل ريخته شدن ادرار مقاومت كند. براي كودك هيچ چيزي به اندازه بازي جدي نيست و ميتوان گفت براي آموزش هر مفهوم پيچيدهاي بهترين راه بازي كردن است. براي وقتهايي كه كودك در آستانه دستشويي رفتن است، يك بازي درست كنيد. مثلا اگر قرار است تا ۱۰ بشمريد، شمارش را از آخر به اول شروع كنيد يا براي حروف اول اعداد مثال بياوريد مثلا: يك مثل يويو. دو مثل ديوار. سه مثل سبزي. مهم نيست بازي چه باشد، هدف سرگرم كردن كودك است. هر چند روز يك بار دو تا سه شماره بيشتر بشماريد تا زمان حبس ادرار طولانيتر شود. بعد از چند ماه حجم مثانه افزايش پيدا خواهد كرد.
۱. شبادراري ژنتيكي است؟
حتما تا به حال شنيدهايد كه ميگويند شبادراري ژنتيكي است. از نظر علم روانشناسي اين خود شبادراري نيست كه توسط ژنها منتقل ميشود، بلكه زمينهها و علل شبادراري است كه موروثي است. مثلا شايد مادر در كودكي به دليل اضطراب شبادراري داشته و اين اضطراب را به كودك خود منتقل كرده است و درنتيجه كودك شبها تختخوابش را خيس ميكند.
۲. زمينه را از بين ببريد
معمولا هر مسئلهاي كه برچسب ژنتيكي بودن ميخورد، به نوعي غير قابل حل قلمداد ميشود اما مطمئن باشید ميشود از شر شب ادراري ژنتيكي هم خلاصي يافت؛ با از بين بردن زمينههاي شب ادراري! فقط لازم است همت كنيد و پيش از كودك، خودتان را اصلاح كنيد. اين را براي خودتان گوشهاي يادداشت كنيد؛ براي داشتن يك بچه خوب، بايد اول خودتان خوب باشيد.
۳. فاميل را خبر نكنيد
لازم نيست همه بدانند شبها در تختخواب كودك شما چه ميگذرد! درباره اين موضوع ميتوانيد در غياب فرزندتان با اعضاي خانواده صحبت كنيد ولي حتما از آنها بخواهيد به روي بچه نياورند. گاهي خاله يا عمو به شوخي و به قصد خنديدن و خنداندن بچه درباره خيس شدن تختخوابش شوخي ميكنند. هدف هر قدر هم خير باشد، نتيجه تحقير شدن كودك است. پس با آرامش کودکتان بازی نکنید.
۴. دلگرمي بدهيد
حتي افراد بالغ هم وقتي ميفهمند تنها رنج نميكشند، تسكين پيدا ميكنند. با كودك صحبت كنيد. به او بگوييد فقط او نيست كه اين مشكل را دارد، بچههاي زيادي هستند كه شبها تختخوابشان را خيس ميكنند. حتي اگر واقعيت دارد بگوييد كه خود شما (يا هر كسي در خانواده) زمان كودكي اين اتفاق برايش افتاده است. به كودك اطمينان دهيد كه مشكل، مهم و غیرقابل حل نيست و کمکش می کنید.
با توالت ميانهاي ندارد؟
بعضي بچهها مشكلشان نه جسماني است نه به كنترل ادرار مربوط ميشود بلكه درحقيقت آنها از دستشويي بدشان ميآيد و زبان ابرازش را ندارند.
به دلايل مختلف فضاي دستشويي براي اين بچهها جالب نيست يا نكتهاي دارد كه باعث آزارشان ميشود. ممكن است نور دستشويي كم باشد، شايد هم حشرهاي دارد كه كودك از آن ميترسد. بعضي وقتها كودكان هم ناچار به استفاده از دستشويي فرنگي والدين هستند و نشستن روي آن برايشان سخت است.
در هر صورت يكي از اين دلايل باعث ميشود تا كودك تمايلي به دستشويي رفتن نداشته باشد يا اگر ميرود، قبل از تخليه كامل مثانه از جا بلند شود.
راهكارهاي آشتي با توالت
براي رفع اين مشكل بايد فضاي دستشويي را بهبود دهيد و با کمک راه های ساده ای که در ادامه آورده ایم، بیزاری فرزندتان از تخلیه مثانه اش را از بین ببرید:
- نور دستشويي اگر كم است، با تعويض يا اضافه كردن لامپ زيادش كنيد.
- برچسبهاي رنگي با طرحهاي مختلف در بازار هست كه با شناسايي علاقه فرزندتان ميتوانيد آنها را خريداري كنيد و به ديوار دستشويي يا هر فضاي مناسب و در ديد ديگر بچسبانيد.
- كتاب عكسدار مورد علاقه كودك را در جاي تميزي بگذاريد تا در زمان تخليه ادرار آن را ورق بزند و عجلهاي براي بيرون رفتن از دستشويي نداشته باشد.
- دستشويي فرنگيهايي در بازار هست كه با اندازه و سايز بچهها تناسب دارد، ميتوانيد يكي از آنها را در دستشويي بگذاريد. همين اختصاصي بودن دستشويي براي كودك جذابيت ايجاد ميكند و او را تشويق ميكند دستشويي برود. بچه ها عاشق وسایل جدیدند.
در شستوشو شريكش کنید
دليل هر چه ميخواهد باشد، كودك بايد در نظافت و شستوشوي تختخواب يا لباسهايش با شما همكاري كند. بي آنكه داد بزنيد و تحقير كنيد، پيش از اتفاق مزبور با آرامش و مهرباني به كودك بگوييد از اين به بعد بايد بخشي از كار نظافت را خودش انجام دهد. البته حواستان باشد که كارهاي سنگيني مثل برداشتن تشك را بر عهدهاش نگذاريد. قرار نيست بچه را عذاب دهيد؛ فقط ميخواهيد بابت اتفاقي كه ناخواسته در آن سهيم است قدري به زحمت بيفتد. ميتوانيد يك ملحفه را به او بدهيد تا با دست بشوید.
تاكيد ميكنم كه بايد با دست بشوید، نه اينكه آن را ببرد و در ماشين لباسشويي بيندازد! نگران تميز نشدنش نباشيد. بعد از اينكه مثلا شستن را تمام كرد و مرخصش كرديد، خودتان يك بار ديگر ملحفه را بشوييد. ميتوانيد شلواري را كه كثيف شده به او بدهيد. يادتان باشد مبادا حين كار سرزنشش كنيد؛ ولي بازي و خنده هم نكنيد. قرار نيست به او خوش بگذرد. با آرامش كار نظافت را انجام دهيد تا احساس گناه نكند.
جدول ستاره درست كنيد
بابت شبهايي كه جايش را خيس نميكند، تشويقش كنيد. يك جدول ساده از روزهاي هفته طراحي كنيد. هر روز يا شبي كه ادرار را كنترل كرد يا از خواب بيدار شد و دستشويي رفت، يك ستاره مقابلش بچسبانيد. به مرور بابت دو يا سه شب تميز بودن تختخوابش يك ستاره بگذاريد و آزمون را برايش سختتر كنيد. براي هر سه ستاره يك جايزه كوچك در نظر بگيريد.
اگر ميخواهيد ماجرا را جذابتر كنيد، دو يا سه جايزه تعيين كنيد و بگوييد بين گزينهها حق انتخاب دارد. اينطوري بيشتر شبيه يك بازي ميشود و بيشتر درگيرش ميكنيد. تعداد ستارهها كه خيلي زياد شد، ديگر جدول را جمع كنيد چون كودك در كنترل ادرار پيشرفت قابل ملاحظهاي كرده است.
خودتان را كنترل كنيد نه او را
بعضي از مادران دچار وسواس هستند و عادت دارند در همه كارهاي كودك مداخله كنند. آنها حتي در ابتداييترين كارهاي كودك مراقب او هستند و نميگذارند كار خودش را بكند. والدين هرگز نبايد كودك پنج ساله را در دستشويي همراهي كنند. او بايد ياد بگيرد چطورخودش را بشويد و خشك كند، اما صرفا با آموزشهايي كه بيرون از دستشويي و قبلا داده شده است.
مادران كنترلي وارد دستشويي ميشوند، بچه را ميشويند، خشك ميكنند و بيرون ميفرستند يا آنقدر به بچه امر و نهي ميكنند و درباره جزئيات تذكر ميدهند كه كودك كلافه و مضطرب ميشود، تا جايي كه به دليل آداب فراوان و خستهكنندهاي كه ملزم به رعايتش هستند از دستشويي رفتن بيزار ميشوند. اين گونه مادرها بايد به فكر اصلاح خودشان باشند و هر چه زودتر درمان شوند. در غير اين صورت بايد مشكلاتي را كه كوچكترينشان شبادراري است تحمل كنند و دم برنياورند.
با كودك به دستشويي نرويد
وقتي كودك مجبور به تحمل شرايط بد دستشويي رفتن ميشود، ناخودآگاه والدين را تنبيه ميكند. به اين شكل كه به بهانههاي مختلف از آنها ميخواهد او را تا دستشويي همراهي كنند و تا پايان كارش پشت در دستشويي منتظر بمانند. شما نبايد تسليم اين خواسته بچه شويد. هيچ وقت نگوييد پشت در منتظر ميمانيد تا بيرون بيايد و به محض اينكه در را بست برويد. اين كار به او حس ناامني ميدهد. هر قدر کودک اصرار كرد که همراهیاش كنيد بگوييد اين كار را نميكنيد، ولي اگر صدايتان كند، ميرويد و مشكلش را برطرف ميكنيد. در اين مورد حواستان باشد كه صدا زدن را هم تكرار و تبديل به يك عادت نكند. شما بالغيد و ميتوانيد بر او مسلط شويد و ادارهاش كنيد.
دكتر علياصغر حليمي اصل، رئيس بخش اطفال بيمارستان شهداي تجريش اين نکات را با شما در ميان ميگذارد.
شبادراري يعني چه؟
دخترها تا سن چهار سالگي و پسرها تا سن پنج سالگي بايد بتوانند ادرارشان را كنترل كنند. اين كار يك باره اتفاق نميافتد. بچهها ابتدا ياد ميگيرند روزها تا رسيدن به دستشويي ادرارشان را نگه دارند و بعد شبها هم به مرور زمان اضافه ميشود. قبل از اين سنين كودك هر قدر هم تختخوابش را خيس كند، روي اين كار اسم شب ادراري نميگذارند چون يك اتفاق طبيعي است، اما بعد از چهار و پنج سالگي ديگر مشكلي در ميان هست كه كودك نميتواند ادرار را كنترل كند. دو نوع شب ادراري وجود دارد؛ شب ادراري اوليه و شب ادراري ثانويه.
شب ادراري اوليه
بعضي كودكان بالاي چهار سال از همان اول نميتوانند ادرارشان را كنترل كنند. روزها تا به دستشويي برسند، شلوارشان را خيس ميكنند و شبها تختخواب را. در اين گونه موارد اغلب يك زمينه ارثي هست مثلا والدين يا يكي از بستگان نزديك احتمالا با زمينه مشتركي شبادراري داشته است. اين دسته از كودكان هر سال ۱۰ الي ۱۵ درصد از شب ادراريشان كاسته ميشود، تا به سن ۱۵سالگي ميرسند و شبادراري كاملا از بين ميرود.
شبادراري ثانويه
نوع ديگري از شبادراري هست كه كودك از اول زمان پر شدن مثانه ميتواند ادرار را كنترل كند تا به دستشويي برسد. در خواب هم به محض پر شدن مثانه، بيدار ميشود و دستشويي ميرود ولي بعد از مدتي اين توانايي را از دست ميدهد و مدام تختخوابش را خيس ميكند. حتي روزها هم نميتواند ادرار را كنترل كند و گاهي تا رسيدن به دستشويي شلوارش خيس ميشود. اين اختلال حتي ممكن است بعد از ۱۵ سالگي و در بزرگسالي هم اتفاق بيفتد.
گاهي جسم ناتوان است
- عفونت ادراري در نوزاد و كودك دختر و پسر مشترك است.
- يبوست مادر همه بيماريهاست و حتي ميتواند باعث شبادراري شود.
- بهداشت نامناسب. حتي زماني كه كودك پوشك ميشود، بايد نكات بهداشتي را رعايت كرد.
- نوزادان پسري كه ختنه ميشوند گاهي ممكن است دچار تنگي سر آلت شوند.
- تنگي مسير ادرار از هالب به مثانه.
- سابقه بيماري كليوي در خانواده.
- ابتلا به مرض قند كه باعث ميشود آب زياد خورده شود و درنتيجه حجم ادرار افزايش پيدا ميكند و كنترلش سخت ميشود.
- ابتلا به يك سري از بيماريهاي مربوط به اعصاب هم ميتواند به شبادراري منجر شود.
چطور درمانش كنيم؟
براي درمان شبادراري بايد كودك به شكل كامل مورد معاينه قرار بگيرد. پزشك براي يك تشخيص مطمئن يك سري آزمايشات را تجويز ميكند كه انجام آنها ضروري است. برخي والدين تصور ميكنند انجام اين آزمايشات فقط براي محكمكاري است يا مته به خشخاش گذاشتن است.
اين تصور غلط باعث ميشود تا درمان خودسرانهاي را در پيش بگيرند كه هيچ نتيجه مثبتي هم نخواهد داشت. آزمايش ادرار جهت بررسي عفونت و آزمايش خون جهت بررسي بيماريهاي كليوي صورت ميگيرد. علاوه بر اين دو نوع سونوگرافي انجام ميشود؛ يك نوع با مثانه پر و ديگري بعد از تخليه ادرار. درواقع بايد ببينيم آيا عمل تخليه ادرار كامل انجام ميشود يا مقداري در مثانه باقي ميماند. ممكن است كليهها ادرار را به مثانه برگردانند و مشكلاتي كه جز با انجام دقيق آزمايشها قابل تشخيص نيستند.
به اين توصيهها عمل كنيد
۱. قبل از تنبيه فرزندتان يا تشويقش به ترك اين عادت، مطمئن شويد كه محدوديت جسماني سد راهش نيست.
شبادراري ميتواند به دلايل كاملا جسماني ايجاد شده باشد و پيش از آنكه به هر توصيهاي عمل كنيد، بايد مطمئن شويد كه مشكل فيزيولوژيكي سلامت و البته آرامش شبانه فرزندتان را تهديد نميكند. در بسياري موراد، چنين مشكلاتي به چشم نميخورد اما براي اطمينان به آنچه پيش از اين گفتيم براي بررسي وضعيت سلامت او عمل كنيد.
۲. به هيچ وجه بدون تجويز پزشك و خودسرانه به كودك دارو ندهيد.
اگر پزشك براي درمان فرزندتان دارو تجويز كرده، به دوزي كه پزشك تجويز ميكند، وفادار باشيد و تصور نکنید بیشتر خوردن دارو می تواند به سریعتر حل شدن مشکل کودکتان کمک کند. درصورتيكه مراقبتهاي لازم را رعايت كنيد و بهموقع داروها را به او بدهيد، طي شش ماه شبادراري برطرف ميشود. اگر اين اتفاق نيفتاد حتما كودك را پيش پزشك ببريد.
۳. دو ساعت مانده به زمان خواب كودك ديگر به او مايعات ندهيد.
گذشته از همه توصیه هایی که با شما در میان گذاشتیم، در هر شرايطي كودكتان را وادار كنيد كه قبل از خواب حتما يك بار مثانهاش را خالي كند، يعني به دستشويي برود. شبادراري ميتواند دلايل متفاوتي داشته باشد اما مطمئن باشيد تلاشهاي شما براي كنترل اين وضعيت بيفايده نخواهد بود، پس در اين مسير فرزندتان را همراهي كنيد و هرگز نگویید که یک شب هزار شب نمی شود.
۴. قبل از خواب او را موظف به دستشويي رفتن كنيد اما مزاحم خواب شبانهاش نشويد.
درست است كه بايد به فرزندتان زمان مناسب تخليه مثانه را يادآوري كنيد اما نيمهشب بچه را به منظور رفتن به دستشويي از خواب بيدار نكنيد چون باعث استرس و تشديد شبادراري ميشود. به او براي ترك اين عادت كمك كنيد اما احساس گناه به كودكتان تزريق نكنيد و بهخاطر اتفاقي كه بدون خواست او ميافتد، شرمندهاش نكنيد.
۵. براي ترك هر عادت اشتباهي بايد به فرزندتان انگيزه دهيد و همراهياش كنيد.
براي ايجاد انگيزه در فرزندتان يك جدول ستارهدار براي تشويقش بسازيد و بهازاي شبهايي كه تختخوابش را خيس نميكند به او يك ستاره بدهيد. ستارهها به تعداد معيني كه رسيدند، يك جايزه كه از پيش با هم تعيين كردهايد را به او بدهيد. جايزهها را زياد بزرگ در نظر نگيريد. گاهي وعده رفتن به پارك هم ميتواند موثر باشد.
ارسال نظر